Vooruit: socialistisch dagblad

760 0
11 November 1917
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1917, 11 November. Vooruit: socialistisch dagblad. Seen on 29 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/sj19k4740s/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

VSRORDENINC i rvpERINGSVOORSCHRIFT *..* rjo verordenir.g van 1 5 Novomber 1 91 6 ov i* het gebruik tier» Witloofwort«I i>c p 1 -, Nt-'v-.mber 1916 uitgevaardigde verorde-rnr over het ge'oruiken eer Wit'loofwortel blijft yoor deIToég»t iyi/->8 van krach t. 1er vasutellir.g van de le vcrwachten opbrengst mcLten de gemeenten de namcn en verbouwvlakten derkweekers van Witloofwortelen tôt 15 November [ iqi 7 aan fcare Etappen-Kommandastur opgeren, E. II. O,, den-Oo October 1917. V. s. d. S. I. Des Chef des Genertilstabit -A. 0, m. W. d. q. Briiggsman, Major. I 6EKENDMAKINC I. Op de bieintvermelde datums zullea te Gent cursus:;™ gegeven worden, voorbereideadtot het examea van leeraar in den handenarbeid bij het lager eo mid-deibaar onderwijs» i%n den lageren graad : 2 Novem-be;, u November, 18 November, 25 November en îi, '26.27, =8, 29 December. _ ' , . Van des 31 Dccember af tôt 5 Januari zetelt de jury, ingesteid om het cxnjsten at te neme* van leeraar in àèn h.andensrbeid bij het lager ondcrwijt et aan de middelbare Jongensscholen. Op Nieuwjasrsdag heeft t. hter geen examen plaats. II. ! Asndidaten, die zich aanmelden vosr de vaorberei-icude leergangcn ot voor het examen, moeten hunne ' «anvraag bij het provinciebestuur van OosWlaande-tïn inzenden; opden omslag moet geschreven worden: Jury belast met het ainemen van het tàJsmen van leeraar in den handenarbeid. -*t aanmeldingsbrief moet opgeven : Naam en vo«r-raïm, gebotrteplaats en daturn, juist adres, beroep, de juiste aanduiding van het examen dat men afleggen (?{!, diploma's die men bezit, m. t)e inschrijvingcn v®cr de voorbereidende cursussen wordea aanvaard tôt 27 October. De atnmeldingen Moor het examen tôt 15 December. De recipicndi worden door den voôrzitter der jury, «t ecn der gevolmachtigde leden opgeroepen. De op-loepingsbrief vermeldt plaats en uur der zitting. Der Verwaltucgschef fuer Flandern, I. A. i'reiherr von Stengel. Voorstaande bekendrr.aking brengik door deze voor ; het Etappengebied van het 4de léger ter openbare ken-aais.E. H. O., den 2 November 1917. ♦ Der Etappeninspekteur. von Schickfus, General der Infanterie. de Socialisfische ÂRibitin Eerst (in vooral 't woord zelve « Ambitie > : is een fransch. woord, dat, goed in. hefc vlaamsch omgezet, betoekant : heerschzucht, ! of eerzucht. Die twee kunnen verra familie zijn en overeeniomen, maar hunne beetemming kan 1 00k geheel uiteenloopend zijn, zoodat ze met ' elkander niets meer te maken hebben. HEERSCHZUCHT met roemzucbt zijn fcroer en m s ter, en EERZUCHT gaat on-yermijdelijk s amen met eergevoel._ Aïs men nu spreekt van socdalistisciie am-fcivie, wat bedoelt men? Do eenen, de kwaadaardigen, willen onze ijartijgenooten doen doorgaan als zijnde nitsluitend hesrsohzucbtig&n, die het op oem gemunt hebben. Do goeden kennen aan de socialiste!! eene - ftlime mate van eerzucht en eorgevoel toe. Wie van beiden hee£t cr gclijk 1 Voor ons aile twee: de kwaden zonder dat sij het zelven weten, de goeden meer dan. zij Vet zelven denken. î Do uitleg daarvan is zoo klaar als bron-tvater, op voorwaarde dat men afstand dœt Wan aile persoonlijkheden en alleen ons be-j ginsel, het socialisme, yoor oogen houdt, •waarvan wij tronwe, overtuigdo voorstan-, ders, verderligers en apostels zijn. Inderdaad wat wiî het socialisme, welk is zijn groote eisch, zijn ideaal? t Is van den AE.BEID in en over de geheel 9 vrereld op den troon te plaatsen. Die en bel e verzuchting, die eisch is op zich 1 relve een geheel programma, eene geheele I wereldbeschoûwing, een ideaal. j Het valt nu, gezien de rnimte waarover ; wij beschikken, in ons beebek ni-eb, te zeggen {hoe, waarom en wîiardoor vnj den Arbeid ! op den wsreldtroon willen helpen ; dat komt • f,r overigens niet op aan voor den oogen-/blik. Maar iedereen zal moeten erkennen, . dat al wie ietfi of iemand op den troon wil j helpen, hem -tôt de regeering, ja tôt de grootste macht en gezag wil brengen, er den ! nnrw>rston enrbied en welzrin voor wil af- VOORUIT *Ùruks4sr- UUgsoftim" 3em. Msattch llEJ' LICST, Best. : P. De Vïsoh, Ltdtbfç-GwU. — 3o*fpeort, 90, Geni dwingen, ook wil dat dit iete of dien iemand heerseht.i Welnu, wij verklaren geheel openhartig en niet zonder fierhedd, dat wij door die am-bitie, uitgelegd in" den zin van heersohzucht, aangedaan zijh, dat wij er gelukkig om zijn en niet van zin er afstand van te doen. Dat wij d'esn ARBEI'B aanzien als de brou van alla loven en van allen-rijkdom, als de factor van aile hopger weten, hooger denken en vo&len, kortom van aile beschaving, ehwel ja dat is heerschzucht, ja dat is roemzucljt. En 't is die overtuiging klaar geprent in de herssecs en vastgeankerd in de harten onzer klasse, die de gist is harer stijgende beweging steeds hooger en dis de waarborg is van haren triomf en zij is haren roem. « * * De Heerschzucht en de Roemzucht, aldua opgevat, zijn niet strijdig, niet onvereenig-baar met de Eerzucht en het Eergevoel. Zij zijn familie in den nauwsten graad, zij zijn tweelingbroeders. Inderdaad, kan men voor den Arbeid de groote, edele bestemming droomen van de wereld te beheersehem, zonder dat men voor dat hoog beginsel eerzuchtig is, vol van eergevoel, eerbied en vereering? Zoo îets is on-denkbaar.Ook ontbreekt die tweede vorm der ambi-tie aan onze partij niet, en in geheel onze handelwijze, op aile gebied, vindt zij haro uitdrukking, haren torugslag. Gaat geheel onze oeganisatie na en de be-wijzen zijn er bij de vleet. Onze vakbonden strijden voor betere ver-goeding on werkvoorwaarden, voor meer medezeggingschap aan den Arbeid. 't Is eerzucht en pogingon om hem van verdrukte, van slaaf, tôt de heersehappij te brengen. Onze cooperatieven wiHen voor den Arbeid betere en moer voeding, meer kracht, béeparing om 't meest mogelijke te doen met zijn onvoldoend loon. Zij willen den Arbeid onttrekken aan het vernederend krediet, de vervalsching en de uitbuiting. Dat is eerzucht, en de Arbeid aldus opge-heven, klimt in-macht en in aanzien en gaat naar 't gezag., De Onderlinge Bijstand. die de solidari-teit ont.wikeklt in de moeîliikste omstandig-heden des levens, dsn Arbeid ophelpt, zonder te moeten knielen of beidelen, doeti jnist hetzelfdc. Sor' ooi, gehtd onze beweging in al hare vertakkingen beoogt niets anders dan den Arbeid tôt bewustzijn roepen van zijno waarde, zijne onmisbaarheid en van zijne kracht. En hem willende voercn tôt de macht, tôt de regeering, tôt de heerschappij, wekken wij zijn eergevoel, zijne eerzucht op, aldus, naast den stoffelijken grondslag, de zède-lijke en verstandelijke bazis leggende der Arbeidsheersehappij. Geheel onze politieke strijd is niets anders, wanneer wij evenveel en meer recht edschen voor don Arbeid als voor gelijk wie of wat. Nu de Arbeid wordt vertegenwoordigd door de arbeiders en onder hen zijn het do socialisten die opkomen voor zijne eer, zjjne rechten, waaronder dat van te heerechen het ■woornaamste en 't meest verdiende is. Wie kaoi of mag er zich nu verwonderen dat onze partijgenooteai de taal voere>n va.n den Arbeid zelve, indien hij spreken kon, en al de ambitie, de heersch- en eerzucht too-nen die hij, de Arbeid, heeft, m,oet en mag hebben? Dat is natunrlijk en gewettigd. En zijn het onze zoogenaamdo leiders die nr>R rIn.n.Tin vnorerno/n pIat» tot»(7 tfrii>ran ons aanmoedigen, ons begeesteren, onze heerschzncht en onze eerzucht opwekken en levendig houden, ehwel bravo ! Worden zij daarom aangevaHen en gela*-terd, dan blijft aan ons de roi hen te ver-dedigen, eerbied en ontzag voor hen af te dwingen, zooveel en meer dan de geloovigen eischen voor hunne priesters. Dezen belijden en verkondigen een God die onzicht- en onvoelbaar is, en die aan-spraak maakt op het beheerschen van het heelal, terwijl wij slechts eerbied en gezag eischen voor den God der werkelijkheid : den Arbeid, de bron van aile leven en geluk. F. H. Een oiigilukkige maafregel Het ministerie van kunsten en wfcten-schappen komt ons gemeenteonderwijs een harden slag toe te brengen. Een bevelschrift geeft aan het ondorwijs in moderne talen een geweldigen knak. Ziehier hoe men de zaak tracht te verklaren:De nieuwo schoolwet maakt het inrichten van den technischen 4n graad verpdichtend. In die klassen, waar normaal ontwikkelda kinderen treden op hun 13* jaar, kan na-tuurlijk geen spraak zijn 4 talen te onder-wijzen.Het Middenbestuur aanzi®t nu al de klassen der hoogere sectie onzer betaalscho-len als inrichtingen waarvan de wet ge-waagt, vandaar dio ongelukkige maatregel. Nochtans niet aile klassen van den 4" graad hoeven naar een zelfde type streng ingericht te worden, zoo uitdrukkelijk is do wet volstrekt niet; integendeel, ze laat ruime inriehtingsvrijheid aan de gemeenten. Het kwam immers nooit bij den weitgever op, ailes tôt in de kleinste bijzonderheden nauwkeurig to regelen, dit blijkt duidelijk uit de besprekingen in de Kamers, daar veel afhangt van lokale behoeften. Gent is niet Brussel eh onze jongens en meisjes hoeven weer een andere opleiding dan kinderen van het platte land. De wet wil vooral dat het Middenbestuur de eenheid van laiding vast in handen houde, maar defini^ert niet binnen nette lijnen den 4n graad. Die is voor elken opvoeder een wappe-rende vlag van een ïijkgetuigd schip, dat met voile zeilen een lieelo lading heerlijk-heid voor ons volk komt aanbrengen, maar op voorwaardo dat ellce gem een te naar eigen beste gaven en eigen economische noodwendigheden haar eigen klassen hebbe. Voor elke verschillende streek is de nieuwe inriehting een gansch eigen iets in een logisch algemeen systeem, dat heet 4" graad. Onze stad gaat leergangen openen, met een breed technisch karakter, maar nevens die zijn een soort handelsklassen noodig, waarin ongetwijfeld de moderne talen hoofdzaak zijn. Het Middenbestuur schijnt hier emkel klassen te willen van een en dezelfde type, dit is niet naar dsn geest der wet. De wet verplicht voor den 4n graad enkel de inriehting van twee studiejaren. Nu schijnt men te Brussel niet te weten dat onze seholen sinds lang 3 hoogere klassen hebben. Zoo men dus een programma opstelde voor twee studiejaren, is het van geenerlei waarde voor onze seholen, het is op zijn minst gansch onvolledig. Men kan mij opwerpsn dat onze seholen, men noemt ze lagere hoofdscholen, maar _ • 1V1_ 1 . 1 . . -1 » tea, dafe middeîljiKtr ôoeterrieht fer nwS op i zijn plaats ia.i Jarenlange ondervinding Heeft het prac-tisch nut en de onloochenbare sociale nood-zakelijkheid orner hoogere klassen echitte-rend bewezen. Ze stellen den overgang daar naar het vervallen van een door en door democratisohen eisch : recht voor 't volkg-kind op volledig kosteloos onderwijs in aile graden. De meeste onzer Ieorlingen ontvangen volledig kosteloos onderwijs, wat toch het ge-val niet is noch in de middelbare school noch in het Athenenm. Hier kunnen eo-kelen, do minderheid, wel Studiebetirzen be-komen, maar wio net niet liever dat onze nijverige bevolking onafhankelijk van een recht gebrnik maakt, dan maar gedtrrig" brieven te moeten Bcbrijveo. om hulp af te emeekein ? In onze hoogere afdeeling âfcfcen tal vaai jongelingen die enfeel oorlogsgedwoogen nog op de schoolbanken vertoeven, jammer maar dat niet aile on ders zoo verstandig handelen. Gaat men nu door een pmnetrek het peil der studiën van die vswrkjongens, die ik heel intéressante leerlingen noem, rerlagen ; ik durf het niet gelooven. Die maatregel ware dus te verklaren, in-, dieu gansch het onderwijs, zoo middelbaa-r, als lager, kosteloos warre. Doeh zoo ver zijn ws nog niet. Ik zie nog immer voor nrijn oogea heb aangezicht onzer leerlingen. «Jongens, voortaan zult n geen les meer krijgen in de Fransche, in de Duitsch» en in de Engelsche taal, enkel in eene der drie, en u moogt verkiezon ! » Men voegde er niet aan toe: e Yoor da rest moet u vergeten wat u over die zaken reeds kent, wat u een paar jaren inspan-ning en Etudie kostte. » Een jongen zeide: « Maar, Mïjnheer, ik moet mijn ingangsexamen doen aan de Nij-verheidschool, evenals die ta-Irijke makkers vaji 't vorig jaar. » Men voegde er weer niet bij : iU moet dan maar aanstonds de school verlaten. » Waar-heen?De jongens droomden en waren de gan-sche les door erg afgetrokken. De toestand is nog pijnlijker bij de meisjes. De kloosters hebben zoo wat in elke wijk oen middelbare school voor juffrou-wen. Daar zal men natutirlijk wel Fransch en Duitsch en Engelsch onderwijzen en vooral de studie der moedertaal verwaar-loozen ; . daar zal men de meest onpedago-gische grillon der ouders vriendelijk inwil-ligen.De jacht om leerlingen gaat meer dan ooit aanv&ng nemen. Dat vooral stemt do Gentscl^e leerkrach-tea, wier hart aan hare seholen hangt, op-reeht treurig. Het Middenbestuur té Brussel tast ook een groot beginsel aan. Tôt hier toe moesten de gemeenten zicK enkel aan een minimum programma onder-werfien, liet stond haar vrij het met een of meer vakken aan te vullen. Het genomen besluit integendeel is for-mecl, dat recht bezit het stadsbestuur niet voor don 4™ graad. Do officieele leerkrachten zien dit met Ieede oogen aan. Nooit ging de inmenging zoover. Had-den do katholieken vroeger zoo'n macht ge-kend er ware nu geen sprakc meer vk.n oifi-eieel onderwijs. Na, 1884 vond do openbare school een schuilplaats in de groote steden van Bel-gic : Brussel, Antwerpen, Luik, Gent heb- ^ r, -, < ' v&ot «aaiedar, gered Hen berâmero zich nog de diepe bntr©e-! ring in ons land, toen Staatsminisfcer Woe«te aan de provinciën en gemeenten de : I mogelijkheid wilde ontnemen eigen kweeV acholeod Toor -leerkrachten in te richten. Het ware yerkieslijkcr dat het Middec. bcôttrar met dezelfde krachtdadigheid op-trad dààr, waar onmiddellijke on doortas-iwnd® «rbeid dringend noodzakelijk is. aan. , s We halen hier enkel een paar punten a-an. Het gebrek aan mannelijke leerkrachten doefe zich elken dag nijpender gevoelen m eJbe stad, in elk dorp van het Viaamscfia l| land, 't -wordt een echt nationaal vraag-' ] stuk. , Hoe gaat men de leemten aanvullenî Deze week nog echreef een Antwesrpsch blad dat c de leerplicht onvoldoend*? wordt toegepast. » Het is ma««r al te Waar. Ga eens"wand<»-Ien rond de stad tijdens de schoolnren, ga staat letterlijk verbaasd over 't groot gefco} beogels en meisjes die nog immer door al 't ! I genot der onvoorwaardelijke vrijheid ge-' ? nieten. 't Is voor sommige schaamtolooze onder» \ een gulden tijd voor het onbeperkt uitbaten I van het fijn aangelegd schooiers<!a.lent vàn ; hnn krooèt. En hoe staat het dan met. den school-plicht op het plat tel and ! Men ziet, het Middenbestuur kan inder-da«d nattiger jwsrk verrichten ! n n Eurepeesche Oorlog i Wl ne «t v f % ÙJ « (-.;r 19 Uit Duitsche brôn. Weeteli>k oorlogsterrnfiri GROOT HOOFDKWARITER^ « b®r. — Legiergiroep jraa kpoonprkw B&p-' ïjl p recht van Beierren : De ^rtiileaiw^ryd m Vlaacderen groeid® -'s namiddagB m 't, IJzergebied, bij Poelkapeile «a by Psmj-schendaele tôt groote sterkte aan. In Artois leefdo hafc ytror op mwendieire plaftteen op. Engelsche verkemiing«pafei*>eilj©n zni-' delijk van Achéville en noôrdelijk y«m de i Scarpe worden flfgewezien\ Legergroep yan den Dnitechea Jrye/vn» i prins : Geene .wezenlijke gebeurtertissea. j | Legergroep van hertog Albrfeoht: In' [ Sundgau werden na heftige ytHirg«>}ven ' jj|| vooruitkomende sto-rartroepen der Fraossb» , I afgewezen. In luchtstrijd en door afweervtrur verJo-ren onze vijande® 13 vliegtuigen. Luitenant f Muller behaalde zijn 32e, luitenant v. B$- ; f low zijn 25e, iuitena,nt Bôhme zijn 22e, lui-' i tenant Bonpartz zijn 21e luchtoverwinning. Oostelijk oorlogsterrein : Geene grootere strijdhandelingen. MacedoniScli front: In den Oernaboog brachten Duitsche, '•'? Bu%aarsche afdeelingen uit de vijand'elij-ke - i loopgravetn gevangenen en een ma^bieng-'-weer. In de Stroemavlaktc rnkfceu Engci-' sche kompagnies naar Kjuepri eu Prose-' '] nik op. Een krachtige tegenaanval van Bul-gaarscho troepen wierp hen temg. Itnliaansélie front: De Lovenza is overtrokfeen ! Rusteîooï ■ gaan do verbonden légers langs gebergte j wegen en in de vbikte, den weersta-nd van Italiaansche achtorhoede brekend in !jl| sneetiwjachten en stroomende regens, naar t de Piave toe. De eer&te generaalkwartiermeester, 1 LUDENDORFF. GROOT HOOFDKWARTIER. -• Avond- • bericht van 9 November (Officieel) : la | Vlaanderen schea-pe artillerieetr^jd bij Pas» schendaele. In de vervoiging tegen de gaat het' voorwaarts. Uit Fransche bron. PARUS, 8 Nov. (Officieel) : In den Ioop ; I] van den nacht hebben de Franschen twee-j t overvallen uiteevoerd. een on de Duitsebe' l WETEN SCHAP ! OVER VULKANEN Vulkanen of vaurspuwonde bergen zijn zooaajiige, die door een kanaal in verbin-ding staan of gestaan hebben met het bin-nenste der aarde, waar zich een gesmolten ma,ssa bevindt, die zij als vloeibare gesteen-ten, als asch, gaseen, enz. uitwierpen of uit-ge^orpen hebben. Tôt den vulkanischen aard van uitgedoofde vulkanen kan alleen uit hnn bouw en uit het materiaal, waarnit zij bestaan, worden beslotea. Somtijds worden vulkanen, welke bij menschenbengnis voor uitgedoofd golden, weer opnieuw werk-zaam, zoodat men dezo soort wel verdeelt in werkendc en rustende vnlkanen. De Vesn-vius bijv. werd v66r zijne nitbarsting in 79 n. C'hr.. als een uitgedoofde vulkaan be-schouwd en een tweede tijdperk van rust nim eerst een einde bij de geweldigo uit-bafsting van het jaar 1631. Zoo ook gold de Krakatau tôt 1883 voor uitgedoofd. in het algemeen wieselen bij werkzamo vulkanen tijdperken van rust af met de eigenlijke eruptieve perioden. Geduremde zulk eeu tijdperk van betrekkelijke rust wijzen uitwasemingen, vooral van waterdamp en van gassen (zwavelwaterstof, koolzuur, enz.) op het voortduren der vulkanische i '-kzaamhèdem. Door ontleding van deee gassen en ook door hun inwerking op do,ge-i-tcenten van den krater en van zijn omge-ving ontstaan korstvormigo afzettingen van zwavel, re-'lgar, ijzerglans, salmiak, enz. H' b'vii onder deze uitwasemingen zwavel-teiljiridingen do overhand, dan noemt men zulke plaatsen solfatara's; is koolzuur hefc •voorn ;^m' te ga", dan heet men ze mofefcten, t"rvv}jl waterdamp, veirmengd met andere Z -~e"i. ïumD'-olen vormt. Verder worden . in de ti^lpei^&n ^yan «yrt ons daarin voorgaan, ons den weg wijzen, ! zoogenaamde bommen, losfernkte brokken lavamassa uitgeworpen, welke in de lucht door een omwentelende beweging tôt bolvor-mige massa's verharden. Van tijd tôt tijd echterr vermeprdert de hoeveelheid dezer uitgeworpen stoffen; trillingen van den kegel en van den geheelen berg, meestal ook aa.rd-schokken, kondigen een naderende uitbars-ting aan, welke haa/r hoogteptwit bereilrt in het uitstooten van dampen en ook van brandbare gassen (waterstof, kooîoxyd, eux.), gepaard gaande met hot uitwerpen van steenen, zand en asch en gevolgd door het nitstroomen van lava nit een der voor-hamden of uit een nieuw gevormde trechter-vormige opening aan het uiteindo van den krater of uit spleten in den kegel. Met betrekking tôt den warmtegraad, do mate van vloeibaarheid, de snelheid van beweging en van afkoeling eu de hoeveelheid uitgeworpen materiaal, kan men geen alge-meena regels vaststellen. Over een sterko helling kan de vloeibaro lava eon snelheid van 30 km. per uur bereikem, terwijl andero stroomen per dag zich slechts over afstan-den van eesnige dm. verplaatsen. De uitge-vloeide lava bedekt zich snel met een laag zwarte slakken, welke dikwijls openscheurt en soms kledne verhoogingen draagt, waar-uit gassen en dampen ontwijken. Onder dezo bedekking van slakken behouden de lava-stroomen vaak gedn rende tientallen van jaren een hoogen warmtegraad. Een enkele nitbarsting en ook een enkele lavastroom levert somtijds een buitengewone groote hoeveelheid gesteente; de massa welke den 29 Augustus 1874 uit den Etna wegvloeide, wordt geschat op 1 1/2 millioen kub. m., en op IJsland zijn lavastroomen bekend met een lengte van 70—90 Ion. bij een breedte van 22—27 km. en een dikte van '10 m. Gedurende de uitbarsting neemt ook de hoeveelheid der vaste stoffen toe, welke dot>r s. den vulkaan v worden uitgeworpen; zij he< ; " """ 1 -- jl! ... 4 uuumiu x iAVVJ-VltJVUVIUUj llltX/CXL l eigenlîjk lager onderwijs verstrekken moe- staan uit de groote bommen, de kleinero lapilli (of rapilli), het nog fijnere zand en do stofvormige ascli. Vooral deze laatste wordt in groote hoeveelheid uitgeworpen; in 79 n. Chr. werden, bij een uitbarsting van den Vesuvius, Herculanum en Pompeje door een aschlaag ter dikte van twaalf m. bedol-ven. Zij vormt, met waterdamp, tevene het hoofdbestânddeel van do zwarte zuil, die, in don weerschijn van do gloeiende lava, zich des na-chts tôt een hoogte van honderden m. boven den krater in don vorm van een gloeienden pijnboom vertoont. Do wind voetrt deze à jch over groote af-standon mede; zoo werd in het voor jaar van 1875 zelfs vulkanischo asch van IJsland naar Skandinavië overgebracht, ja asch van Krakatau afkomstig kwam tôt naar Europa. Mot de asch vermongon zich dikwijls ge-weldige hooveelheden water, ontstaan door verdichting van den uitgestooten waterdamp of rtoo? het smelten der snecuw op hooge vulkanische toppen. Er vormen zich slijk-stroomen, dio somtijds vrije zuren bevatten en die daardoor zoo verv> oestond op den plantengroei dor berghelling inwerken. In verharden toestand vormen deze slijkstroo-men later den vulkanschen tvfsteen. Do Stoffen waarnit de vulkanische tufsteen, het zand, do bommen en de lava bestaan, zijn iri petrografisch opzicht zoer verschillend. Allo gesteenten, zooals basait, phonoliet, trachyt, enz., welke aan voorhistorische vulkanische werkzaamhèid hun aanzijn danken, hebben ook onder de historische lava hun vertegen-woordigers. Bijzonder veelvuldig komen de glasachtige versteeningsvormen obsidiaan en puimsteen voor. Het aantal werkzame vulkanen der aarde bedraagt ongeveer 320, dat der uitge-' doofde ruim 400. Het geologisch onderzoek j toonl aan, dat zij voornamelijk voor komen m streken, waarin groote dJislocaties, diep l in de aardkorst doordringende verzak- . r;.J.»■ JtS1 " "• <•- —r— • jjrusetii, Auwerpen, juuik, \jent neb-ben de openbare volksschool, toegankelijk kingspleten en inzinkingen optreden. Daar zulke breukzonen van jongeren datum vooral aan de randen van breukgebergten voorkomen en deze laatste dikwijls langs de kusten der occanen loopen, liggen de nog werkzame vulkanen in* hoofdzaak in de nabijheid van de zee, gedeeltelijk op het vasteland, gedeeltelijk op eilanden. Verreweg de moeste werkende vulkanen treft men langs de door breukgebergten vergezeldc kuîjien ^ an den Grooten Oce-aan aan, terwijl zij langs de kusten van den Atlantischen Oceaan, waar plooiingii-geb>ergt,e optreden, ontbreken. Daarnaa^t komen ook onderzeeseho vulkanen voor, die door hun uitbarstingen somtijds 'aan-leiding geven tôt het ontstaan van eiland-jes.Omtrent de eigenlijke, oorzaal der vulkanische verachijnseilen bcstaat onder de geologen verschil van gevoelen. AVerner en zijn_ aanhangsrs be.sehouwda)i ze aJs plaatselijke ^ erschijnselcn, gevolg van het verbranden van ondergroudsch aard- en steenkool. Buch en v. Humbold daar en -fcegsen z:agen in dq vulkanische uitbarstin-gen «de reactie van de nog steeds gloe.i-end-vloeibare massa der aardkern op de vasto korst» en beschouwden op grond van do hypothese van Kant en Laplace over de wording onzer planeet, de aardbevin-gen, lavastroomen, warme bronnen cm het toenemen van de temperatuur bij het da-len in de aardkorst als verschijnselen, die op het nauwste met elkander verbonden zijn. Volgens Mallet echter ontwikkelen zich bij het samentrekken der aardkorst, als gevolg van de voortdurende afkoeling, spanningen, welke zich op sommige pluat-sen in warmte omzetten en aanleiding geven tôt het umelten van belangrijke hoe-v&elhed.an gesteente. Volgens andoren is een evenwichtsverstoring van het erup *tiemateriaal in het binneneie der aa-rdr ^ overvallen uitgevocrd, een op de Dnitsche; | loopgraven ten Noordoosten yau Reims, de1 H voldoende om de uitbarstingen te veroor-' 1R zaken. Vooral waterdamp, dat ' volgens jSft Delvïlle 99,9 % van aile cntwijkendo vloei- I ffijf bare en gasvormige uitsçheidingen vormt,' IMmI zou daarbij een voorname ro/ spelen. Dit MB is ook aannemelijk gemaakt door de proe- [HW ven van Hochstetter, dio onder een druk-, B king van 2—3 atmosferen en een daar- |||| mede oveu'eenkomende warmtegraad (12s0-G.) door middel van waterdamp en ge- MB smolten zwa'vel verschillende vormen van MJ vulkanen met hun uilwerpingsmassa's op kleino schaal lieeft nagebootst. Ook Stu- ifll bel schrijft aan het gehaltc aan gassen der nH magma's cen groote betçckenis toe. Zoo- ;HI als bekend kunnçn stoffen in ^loeibareiz toestand belangrijkeh Jioevcclli tfcn gai-' 1 son absorbeeron. Gesmolten èilver bijv.' kan 22 inaal zijn eigen volume aan zunr- H| stof opslorpeo. Bij afkoeling en bij druk-i 'fl ^ernnndering outwijkcn deze gassen en! 'H sleuren de lava mode. Nog hevijrer werken! t' vergrootingcin Aan \olume. .Intuscclieii. fll f.fciet hij bij de laatste bewering op het imi (I dat bij het afkoelen geen \olumeverme^Y-, j.Hffl dering, maar eene volumeverûùndering. l'fln der t-ilicaathoudende gesteenten optreedt. ! IHHj Proeven van Tammaii bewezen echter, dat | bij het stolkii onder geringen tdruk v. el < een \ olumevermeèrdering plaato lieeit,, maar dat kristallisatio onder hooge druk, 'HH zooals die op grootere diepten in de aar-' y <ie moet heerschen, met vol urne vermeerde-nng gepaard gaat. Bovendien heeft Arr- i hennis et op gewezen, dat de ■ gîsmclten; i massa ni het binnenste der aarde door |H absorplie van groote hoeVeeiheden over- 1 vorhitten waterdaiiip, waarinedo zij daar in' aauvaking komt, belangiijk m x olume- fK moot toenemen. In jsdci peval schuilt in da vuikanische \ c r^.c li i j n v 1 c u nog menige | raadselaohtige kwcslie. welko tôt un ioa MB niet op bevredigende wijze tôt oploating "a- Hn braeht is. _ rjffl 1

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Vooruit: socialistisch dagblad belonging to the category Socialistische pers, published in Gent from 1884 to 1978.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods