VRIJ BELGIË onder leiding van FRANS VAN CAUWELAERT en JULIUS HOSTE JR. PRIJS PER NUMMER: NEDERLAND 10 cent. ENGELAND 2 pence. FRANKRIJK en BELGIË . . ... 0.20 fr. verschijnt elken vrijdag. ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL: NEDERLAND / 1.25 ENGELAND 2 sh. 6 d. FRANKRIJK en BELGIË 3.— fr. ALLE STLVKF.N BETREFFENDE REDACTIE EN ADMINISTRATIF TE ZENTEN: 81, GEVERS DFYNOOTWEG, SCHEVENINGEN. j Nederland en België. Onder den titel : „Onvnj tfelgie, onvrij Nederland''.,-heeft Prof. Mr. J. A. van Hamel, lid van de Nederlandsche Tweede Kamer, in „De Aih^terdammer" van 4 Augustus een hoofdartikel geschreven, waarirî hij met een merkwaardige verzameling van citaten be-wijst dat de Duitschers van allerlei politieke kleur, tôt zelfs de meerderheidssocialist.en toe, de beheersching van België, onder welken vorm dan ook, beschouwen als een vereischte van Duitschlands veiligheid en toekomstige ontwikkeling. *) Deze bedreiging van België's onafhankelijkheid sluit echter eenzelfde bedreiging in voor Nederland. „Een onvrij België îs een onvrij Nederland" en ,,De vrij-j heid van Holland wordt op de slagvelden van België beslist". Ik stem volkomen in met de zienswijze van Prof, van Hamel en zou wenschen dat, èn van Belgische èn van Nederland'sche zijde, zijn waarschuwingen tegenover de Duitsche oogmerken volkomen in acht worden geno-men. Zijn betoog verlangt evenwel een ver-derè gevolgtrekking. Indien de vrijheid • ?;i • .h. \ "Wtiderlaiïd. qu.-.. middellijk aan elkaar gebonden zijn, vergt het hoogste nationaal belang van beide landen, dat zij op doelvaste wijze een politiek zouden huldigen van toenadering en samenwerking. Ik zal me niet vermeten om uit de erken-ning van de solidariteit van Nederland en België tegenover Het Duitsch gevaar, het uiterste besluit te trekken dat Nederland, voor zijn eigen behoud, zijn kracht zou moe-ten leenen oqi samen met België op de be-slissing te wegen van dezen reeds drie jaar on'beslisten strijd. Het is vooreerst niet zoo een eenvoudig zaakje om uit te maken of een deelneming van Nederland aan den oorlog nu gewenscht is, zoowel van Belgisch als van Nederlandsch .standpunt uit, maar vooral, het is zake van Nederland zelf om te bepalen wat het in deze te doen heeft. Wij kunnen, meen ik, veilig aannemen dat Nederland, ofschoon weinig krijgszuchtig, te zeer vrijheidslievend is om zonder een moedig verzet zijn voort-bestaan als onafhankelijke natie, zelfs op on-rechtstreekschen weg, te laten aantasten en moeten het verder aan de vrijheid van zijn eigen regeering en aan den invloed van zijn eigen woordvoerders overlaten om naar tijd en omstandigheden de gedragslijn van het Nederlandsche volk aan te geven, maar het ligt. voor de hand dat twee staten, welke door het lot zoo nauw met elkander in hun bestaan zijn verbonden, toenadering moeten zoeken met malkaar. Men kan als eene inleid'ing op deze polit.iek van toenadering het werk beschouwen van de Hollandsch-Belgische Com-missie. Het wverk door deze laatste verricht verdient, wel eenige belangstelling, als prak-tische uitslag beteekende het weinig meer dan niets. Het ontbrak, aanvankelijk althans, bij de leidende persoonlijkheden van deze com-missie aan animo. Van Nederlandsche zijide schijnt men zelfs de bedoelingen der stich-ters niet geheel te hebben vertrouwd. Maar de opzet was bovendien te zuiver politiek, of laat ik zeggen parlementair om spoedig veel vruchten af te leveren. De regeeringen keken de kat uit den boom en de volksvertegen- *) Zie „V. B." bladz. 5. wonrdigingen waren over en weer te zeer m beslag genomen met de binnenlandsche brood- v twisten om eenigen tijd te besteden aan het d vraagstuk van de betrekkingen met zoo'n o klein gebouwtje als Nederland resp. België t was. g Zal de Hollandsch-Belgische commissie v dezen oorlog overleven? Ik weet het niet. Als t ze steendood was, kan ze zich niet stiller houden dan ze sedert drie jaar is gebleven. v Maar waarom zou men wachten op hare ver- v rijzenis, wanneer het eigenlijke werk der toe- i nadeVing toch buiten haar om moet wor- n den verricht? De betrekkingen tusschen Bel- n gië en Nederland begerken zich immers niet c tot het wisselen van regeeringsbescheiden, e het afrekenen van post- en spoorbordereelen, t het afbakenen van de beneden-Schelde en het k regelen hunncr wederkeerige 0ie i -poiitie. -Het groote verkeer en de voornaam belan-gengemeenschap tusschen beide landen wor It geschapen, buiten de openbare besturen om, door het vrije initiatief van hun inwoners, z op gebied van handtel, nijverheid, letterkunde, s Lweterischap en dies meer. De economische en v de geestelijke ruil tusschen. Nederland en Bel- c gië nam in de laatste jaren voor den oorlog I toe op merkwaardige wijze, en het lijdt voor z mij geen twijfel of beide landen zouden na r weinige jaren, door den natuurlijken drang r van h Un ne ontwikkeling, gevoerd zijn op den s weg der toenadering, zoo niet der bondge- r nootschappen. De historische gebeurtenissen, welke de buitenlandsche verhoudingen van t de noordelijke en zuidelijke Nederlanden hebben beheerscht, zijn gedurende drie eeuwen t weinig gunstig geweest voor deze samenwer- a king, maar de behoefte aan wederkeerig hulp- 1; betoon heeft te diepe gronden om op den duur c niet over aile hinderpalen en tijdelijke mis- i opvattingen te triomfeeren. Leg even de kaart c van Europa voor u open en zeg mij of er twee v stalen zijn welke door hun geographische lig- z ging, en door hun stand tegenover de leiden- s de, maar ook tegenstrijdige mogendheden l van Europa meer aangewezen zijn op weder- L zijdschen steun en zelfs op een paralleele bui- c tenlandsche politiek. Zij staan of zij vallen met elkaar. Hun samengaan is voor beide een t levensvraag. En de schijnbare onverschillig- c heid, waarin zij tegenover elkander tot in de r laatste jaren hebben kunnen leven, is des te i verwonderlijker dat dfcze politiek van toena- c dering zoo prachtig aansloot bij de dagelijk- r sche belangen van beide landen. Geen achter- \ docht moest hun eenige terughouding opleg- r gen. Beide waren even welvarend en, wat hun bevolking betreft, ongeveer gelijk in macht. g Beide hebben gelijkwaardige staatkundige en î maatschappelijke instellingen en een koloniaal i bezit dat hun ruimste ambities kan bevredi- \ gen. Zelfs in economisch opzicht vonden zij \ weinig aanleiding tot naijver,want zij zijn i meer bestemd om malkander aan te vullen dan r als mededingers te bestrijden. België is over- c wegend industrieel, Nederland een land'bou- I wend en handeJdrijvend land en waar zij malkander op hetzelfde gebied ontmoeten bieden c zij doorgaans, in overwegende mate, verschil- \ lende voortbrengselen aan. En bij de belangen 1 gemeenschap staat de levende verwantschap, door de taal, welke de meerderheid van de " Belgische natie met het Nederlandsche volk 7. rechtstreeks verbindt. De hechtste verbonden, ti welke in Europa zijn tot stand gekomen, kun- ], îen op zooveel en zulke gewichtige redénen liet steunen. Deze oorlog mag de politieke ontwikkeling lan de verhoudingen tusschen België en Ne-ierland hebben gestremd, deze oorlog heeft X)k met aangrijpende duidelijkheid aange-:oond hoezeer deze landen op elkaar zijn aan-jewezen en ik wensch van harte dat deze vetenschap den grondslag vorme van onze oekomstige betrekkingen. Laten wij dan echter niet de fout vernieu-.ven, welke vôôr den oorlog begaan is om de /erbetering van onze betrekkingen te leggen ^n handen van onze regeeringen en de parle-nenten alleen. De staatkundige toenadering noet worden ingeleid en gedragen door de jrganisatie van de vrije krachten, welke op îconomisch of op geestelijk gebied de banden lusschen België en Nederland kunnen verster-<en en door hun eigen belang daartoe worden aangezet. Op literair gebied waren reeds zeer verheugende en hoopvolle uitslagen bereikt. De belangstelling van het publiek werd over en weer zeer levendig, de gemeenschappelijke wetenscnappelijke, taal- en letterkundige con-gressen en de gemeenschappelijke vereenigin-gen kregen zeer wezenlijke beteekenis voor de kult.ureele evolutie van Holland en Vlaan-deren, en de boekhandel volgde deze groeien-de wisselwerking met vlug stijgende zaken-cijfers. Maar op zuiver handelsgebied ontbrak het en ontbreekt het nog bijna volslagen aan organische samenwerking. Zoolang de toa-komstige handelsovereenkomsten tusschen de volkeren zich nog in den toestand van ont-binding bevinden, is het moeilijk om deze gedachte vasten vorm te geven, maar hét is zeer gewenscht, dat de belangstellenden er nu reeds hunne aandacht aan wijden. FRANS VAN CAUWELAERT. De Hongaren en de Oorlog. uc nongaarsene poutieK van iisza naa zich steeds ontwikkeld in de lijn van Me Prui-sische politiek. Op voorhand kon men weten, welke opvattingen hij ,<,>p elk gebied toege-daan was; het ordevvoord kwam uit Berlijn. Hij zou de Hongaren vastgeklonken hebben zoowel aan het ,,Mitteleuropa" van F. Nau-mann als aan de Duitsche waarborgen-theo-rie, al zou die ook een militaire en ekonomi-sche voogdij van Duitschland over België meegebracht hebben. Sinds den val van Tisza verneemt men bijzonder weinig over Hongarije. De houding van de Hongaarsche socialis-ten is bekend door het. mémorandum, dat hun afgevaardigden den 31 Mei aan het Neder-landsch-Skandinaafsch komiteit te Stockholm overhandigd hebben, en waarin over België uitdrukkelijk wordt gezegd, dat. ons land op de kosten van Duitschland moet hersteld worden; volgens de Hongaarsche socialisten zouden die kosten slechts door al de groote staten in verhouding tot hun ekonomische kracht moeten gedragen worden, indien het behoud van dezen eisch een verlenging van den oorlog moest veroorzaken. Wat de andere vraagstukken van interna-tionaal belang betreft, is het zelfs overbodig de houding van de Hongaarsche socialisten na te gaan, vermits het nu eenmaal een feit is, dat de socialisten in de verschillende landen door den band van een zin voor de nieuwe tijden en een breed inzicht getuigen, welke dienen erkend door alwie dorst naar rechtvaardigheid. Van belang was het de opvattingen na te gaan van Hongaren, die sinds den val van Tisza in Hongarije hun invloed en hun gezag merkelijk zagen aangroeien. De benoeming van een nieuwen Duitschen kanselier bracht hun een geschikte gelegenheid om' hun afkeer uit te drukken voor elke Duitsche dubbelzin-nighéid en hun meening te bevestigen, dat de kleine nationaliteiten slechts door een vol-kerenvrede kunnen gebaat worden. Prof. Jaszi, leider van de Hongaarsche ra-dikale partij, en die tevens een verdédiger is van de rechten der Kroatén, schrijft in het blad „Villag" van 22 Juli: ..De demokratiseering, de bevrijding der nationaliteiten, de gelijke behandeling der kleine staten zijn niet langer zinledige woorden bij de Entente. Uit deze voorgefloten wonderwoorden is een groote kracht ontstaan, welke thans de wereldkrisis leidt. UcLt is tnans nootclzaaK, en claarom is net niev. voldoende, wanneer er een vrede zonder annexaties en zonder schadeloosstelling gesloten wordt. De macht der arbeidende maâsa's moet verze-kerd worden. In Duitschland zooals in Ierlavid es in den Balkan. Weg met elk feudalisme, elke ge* heime diplomatie en elke bedervende ploetokratie. Ziedaar den weg naar den vrede. En daarom moet iedereen, die eerlijk den vrede wil hebben, aan de demokratiseering van het eigen Iana wer-ken.De Michaëlis-regeering deugt niet. Weg met de beambten. Mannen, die het vertrouwen van het voilk bezitten, moeten aan het bewind ko-men".Ziedaar hoe een Hongaarsche staatsman de regeering van Michaelis aftakelt. In de ,,Pesti Naplo" van 22 Juli verklaart graaf Karoly'i over Dr. Michaelis: ,,Zijn redevoeringen zonder energie of duidelijkheid doen onwillekeurig de gedachte opkomen: we-gens hem was het de moeite niet waard Bethmann-Hollweg te laten aftreden. Waar blijft de nieuwe koers? Waar blijft de ver-zekering, dat Duitschland niet opnieuw als een speelbal tusschen Reventlow en de socialisten heen en weer zal vliegen? Dat Duitschland geene ver-overingen in het schild voert, dat de oorlog ons opgedrongen werd, dat de duikboot-oorlog een rechtmatige verdediging is, dat Duitschland zich demokratisch ontwikkelen moet ■—- ja, dat ailes hebben w'ij reeds van den vorigen kansetier ge-hoord!En graaf Karolyi verklaart, dat indien Michaelis had willen toonen, dat hij de man van een nieuw Duitschland is, hij de motie van de meerderheid in den Rijksdag openlijk zou aanvaard hebben, niet alleen -\yegens |iaar houd, maar ook oçn het demokratische prin-ciep van „de meerderheid in het parlement" te erkennen. Verder spreekt Karolyi duidelijk zijn aî-keuring uit over de plannen van F. Naumann, waar hij schrijït: Dit nieuwe blok (de meerderheidspartijen in den Rijksdag) heeft reeds verklaard geene annexaties te willen, en insgelijks een willekeurige ekonomische politiek te bekampen.. Dat beteekent, dat dit blok zich afwendt van de militaristische politiek van Reventlow en Tirpitz alsmede van het ekonomische impérialisme van Naumann". En Karolyi begroet „een vrede gesloten in het teeken van een gelouterde demokratie en van den wereldvrede". Opmerkelijk, hoe de demokraten en de voorstanders van de rechten der kleine nationaliteiten het eens zijn om elk militair en eko-nomisch impérialisme te bestrijden! J. HOSTE Jr. j No. 104. VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1917. TWEEDE JAARGANG. J

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.