No. 99. VRIJDAG 13 JULI 1917. TWEEDE JAARGANG. VRIJ BELGIË HNnpp LFiDiNG VAN FRANS VAN CAUWELAERT EN JULIUS HOSTE JR. PRIJS PER NUMMER: NEDERLAND 10 cent. ENGELAND 2 pence FRANKRIJK en BELGIË 0.20 fr. VERSCHIJNT ELKEN VRIJDAG. ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL: NEDERLAND / 125 ENGELAND 2 sh. 6 d. FRANKRIJK en BELGIË 3.— fr. ALLE STUKKEN BETREFFENDE REDACTIE EN ADMINISTRATIF TE ZENDEN: 81, GEVERS DEYNOOTWEG, SCHEVENINGEN INHOUD: De waarheid, die oevnjat, rr. van Cauwelaert. — De wagen aan het rollen, J. Hoste Jr. —. Nationale staatkunde. De volksschool XVII. Het leerpersoneel, Fr. van Cauwelaert. — 4000. — Taal en volksbelangen, J. Hoste Jr. — Protest der Senatoren en Kamerleden van België tegen de po-litiek van het bezettend gesag. — De vreemde kwaal, G. Opdebeek. — Twee treinen (gedicht), D. F. Boens. —- Over Vlaamsche volkskunst, Je — Kantteekeningen. — De Volkerenkrijg. — Inte nationaal overzicht. — Nieuws van het Front. ■ Na de bevrijding, ons recht, Auctor Jr. — Van tw Vlaamsche kimstenaarS, II, J. Rombouts. Nieuws uit het land. — Nieuws uit het buitenlan —■ Boekbespreking. —■ Advertentiën. » De waarheid die bevrijd Na de tijdelijke en blijkbaar oppervlakki-ge verstilling, welke bij 'de besprekingen var de oorlogsdoeleinden in de Duitsche pers wa; ingetreden, steekt opnieuw in verschilknd< partijen 't verlangen naar een duidelijke ver klaring van de regeering omtrent haar oor logsdoeleinden dreigend het hoofd' op. He is duidelijk dat in den schoot van het Duit sche volk de behoefte aan vrede nijpenc wordt. Een oogenblik iieeft'-men de hijgen de massa in spanning gehouden door phan ta.stische voorspiegelingen over _den diuik bootoorlog en toen ook deze vooruitzichtei begonnen te vervagen gelijk een nevelbeeld bracht de Russische omwent'eling voor he Duitsche volk nieuwe afleiding en een. nieu we opgloring van zijn tanende hoop. Maa: daar heeft het plots, in het voile aangezich den vuistslag gekregen van het Russische of fensief en het duizelt op zijn voeten. Zal he nu eindeîijk ontwaken uit den waan, die ziji oogen tôt nu toe heeft begoocheld? Zal he eindeîijk tôt het besef komen, dat er voo. Duitsche overheersching geen plaats is on der de volkeren en dat zijn verantwoordelij ke leiders het hebben bedrogen en belogen zooals nooit een volk belogen en bedrogei werd? De eerste erkentenis tôt welke het Duit sche volk moet komen is dat het de dubbel hartigheid moet prijsgeven, waarmede he tôt nu toe over zijn vredesdoeleinden heef gesproken. Het zal eerst later ten voile on dervinden welke schade zijn regeerders ei woordvoerders het hebben toegebracht doo de kwade trouw welke zij van den eerstei dag van den oorlog op elk gebied en bi elke gelegenheid hebben aan den dag geleg< zoowel tegenover de onzijdige volkeren al tegenover hun tegenstanders. Leugen e: laster zijn der Duitschers bondgenooten va: elken dag geweest en er zullen nog tientalle: van jaren noodig zijn om eenigermate de ee van hun woord te herstellen. Maar indien z: oprechtelijk de komst van den vrede wille bevorderen is het noodig dat zij onmiddellij' de dubbelzinningheid afleggen, waarmede z tôt nu toe over hun vredeswoorwaarden het ben gesproken. Het is niet genoeg, me kunstmatige plecht te verklaren dat zij slecht een eervollen vrede verlangen, die de toe komst van het rijk beveiligt, dat zij nooit ge zegd hebben op annexatie van dit of da nabuurland uit te gaan. Dat is politiek met ee wassen neus, die zich naar gelang de omstan digheden even gemakkelijk keert naar Wes tarp als naar Scheidémann. Indien de Rijkî /- i v i 1 Wll ill 11V.L ' ■>- » ~ ■ heeft kunnen begeven dat de volkeren der Entente zich aan zijn hol gephraseer zouden laten vangen, dan moest hij nu wel tôt een beter oordeel zijn teruggebracht. Het was immers te duidelijk dat al dit politieke equi-librisme geen ander doel had dan zich over de onmlddellijke binnenlandsche moeilijkhe-den heen te helpen en dat de ware oorlogs-politiek van de Duitsche regeering kon wor-den samengevat in de oorlogsleuze „pakken wat we krijgen kunnen". Zoolang echter de oorlogskansen zelf nog voordurend aan 't schommelen waren liet zich deze philisophie niet onder vaste formulen brengen. Het Duitsche volk moet echter niet aan zijiae bewindsmannen alleen de schuld geven van onbetrouwbaarheid. Al de partijen, de sociaal-democratische-meerderheid niet uit-gezonderd,- hebben aan deze huichelarij mee-gedaan; alleen de conservatieven niet, daar zij hunnen wolvenaard niet vermôch-ten te verbergen, zelfs het laatste mémorandum van Scheidemann c.s. aan de Neder-la'ndsch-Skandinaafsche commissie te Stockholm voorgelegd is nog gesteld in de taal der traditioneele tweeslachtigheid. Deze onoprechtheid is evenwel de grootste hinderpaal op den weg der toenadering en deze hinderpaal is onoverkomelijk zoolang vooral de onoprechtheid blijft heerschen tegenover België. Het kan aan geen twijfel onderhevig worden gemaakt dat de Duitschers het hadden gemunt op de onafhanke-lijkheid van België en dat het zijn begeer-lijkheid van ons hebbenswaardig stukje grond slechts tandenknarsend vermag in te toomen. Maar zoo zij niet voor iedere beleering on-toegankelijk zijn, moet het in hun bewusi-zijn ook kunnen doordringen dat wijzelf, voor geenen losprijs onze zelfstandigheid zullen prijsgeven en dat geene der Entente mogendheden en dat de machtige Ameri-kaansche Republiek nooit zullen dulden dat zij hunne overmoedige jonkers-heerschappij komen vestigen aan ons Noordzeestrand. Begint deze waarheid zich meester te ma-ken van de Duitsche geesten? Beginnen zij in te zien dat een overwinning op de Entente onmogelijk is, en voelen zij de krachten aan hun eigen groepeering langzamerhand ontzinken? Indien niet aile teekenen bedrie-gen, mogen wij het gelooven. Het veiligste symptoon schijnt ons de plotse onmekeer die in 't Centrum heeft plaats gehad. Erzberger dien we gewoon waren te zien optreden als een der roekelooste oorlogsdrijvers is zonder >vergang, de sociaaldemocraten en de libe-ralen bijgevallen en roept op zijne beurt "te-rug naar 4 Augustus 1914 en naar de zuivere rerdedigingstheorie, terug naar een vrede sonder annexatie en zonder schadeloosstel-ing!" Het is duidelijk dat een vrede zonder irergoeding van de ons toegebrachte schade niet denkbaar is en wanneer de Duitschers verkeljjk willen terugkeeren naar de verkla-:ingen van den Rijkskanselier op 4 Augus-:us zijn ze tôt volledig herstel van het ons langedane zedelijke en stoffelijke onrecht ge-louden. En de rechtvaardigheid eischt dat 3ok aan landen als Frankrijk en Servië ge-îoegdoening worde geboden voor de ver-voestingen, plunderingen en mishandelingen jepleegd op hun bezette gebieden. Maar het ?ou de mogelijkheden tôt onderhandeling reeds merkbaar verruimen indien een Duitsche gedemocratiseerde regeering op ondub->elzinnige wijze wilde verklaren dat zij be-reid is van elke overheersching over België if te zien en het standpunt dat van Bethman-Hollweg, met de lippen heeft beleden op 4 Augustus ook metterda'ad 'wiî innemer:: Laat de Duitsche bevolking den moed hebben om zich van haar waren toestand re-kenschap te geven, dan zal zij erkennen dat de matelooze heerschzucht en de onoprechtheid van hare onverantwoordelijke heer-schers haar ergste vijanden zijn. De wereld coalitie welke zich rondom de centralen heeft gevormd wil den ondergang niet van het Duitsche volk. Al is het mogelijk ook onder hare aanhangers een zeker aantal van doorbranders uit te pikken welke eens om de week Duitschland met een inktklad weg-vagen van het aanschijn des aardrijks, noch de volkeren noch de regeeringen der Entente-volkeren en -bondgenooten deelen in deze evenzeer onzinnige als onrechtmatige ver-nielingswoede. Niettegenstaande zijn onaf-wijsbare medeschuld in de ontzettende wreed-heden van dezen oorlog, niettegenstaande zijn onlooehenbare zij het ook stille instem-ming bij den aanvang met de veroverings-zucht van zijn keizerlijke meesters, heeft het Duitsche volk niet te vreezen dat hem de lucht zal worden afgesneden en de kans tôt vruchtbaren arbeid en een evenredig aandeel in de wereldpolitiek zal worden ontzegd, wanneer het zich weet los te werken uit het militaristische keurslijf en het verraderlijke staatsabsolutism-e, die een rustig samenleven met het Duitsche rijk onmogelijk maken. Wanneer het nog mocht aarzelen deze over-tuiging over te nemen uit de handen van de Fransche of de Engelsche regeering, de aan-wezigheid van de Vereenigde Staten en van het Nieuwe Rusland in den Raad zijner te-genstrevers moet hem een waarborg zijn voor de echtheid dezer bedoelingen. Maar met hef zich zelf vergodend Kaizerisme en met he1 regiem der gepantserde vuist is geen verge- 1 !■ 1 i• ri_ ... _1- JI i _ _ 11 1 !stelligsten zijn in dit besluit; zoodat het Duitsche volk slechts onvervaard deze waarheid onder de oogen moet zien en zijn lotsbe-stemming zelf in handen nemen om den vrede, dien het zoozeer verlangt spoedig na-der te brengen. Wie zegt ons trouwens dat wij zonder het ijdel gesnoef en zonder de onbedwingbare veroveringszucht van 't Duitsche absolutisme niet reeds den vrede zouden hebben gehad? De Pruisische caste heeft zich echter, na elk voorbijgaand succès, met nieuwe drift vastgeklampt aan de waandenkbeelden, voor welke zij den oorlog had ontketend en heeft het Duitsche volk gehypnotiseerd door een vervalschte pers, verder en verder meege-sleurd op den weg der ondermijning. De Entente kan zich over de verblinding der roeke-looze Duitsche bewindslieden achteraf ver-heugen. De Duitsche overmoed heeft hare volkskrachten boven iedere vertwijfeling gehouden, maar het Duitsche volk moge met. een terugblik over de twee verloopen oorlogsjaren zijn inwendige bevrijding bevorderen. Is het eindeîijk rijp voor het bewustzijn van de reusachtige misleiding, waaraan het bloot heeft gestaan? Zal het op zijn beurt het. absolutisme afschudden en zijn plaats opzoeken onder de démocratie der wereld? Zal het den moed hebben zijn onmacht te erkennen en zijn redding te zoeken in een openbare belijdenis van de rechtsbeginselen ■—- gelijkberechtiging der naties en vrije zelfbeschikking der volkeren — welke den grondslag zullen vormen van de nieuwe wereldorde. Het vecht ongetwijfeld op dit oogenblik een zwaren tweestrijd uit in zijn binnenste. Er is echter gevaar bij aitstel. Het speelt wellicht zijn laatst.e kans op dit oogenblik om eenen vjrede door vergelijk mogelijk te maken. Indien het Duitsche volk ook nu weer blijft steken op den weg der half-slachtige hervormingen of indien het, na de landing der eerste Amerikaansche troepen en het heroptreden der Russische legers, blijft haperen om het onrecht, dat het tegenover België en de andere slachtoffers zijner bezet-ting bedreef, te vergoeden en om de vreemde volksgedeelten welke het onrechtmatig onder zijn macht. houdt, aan hun eigen bestemming terug te geven, zal het eenmaal door het ge-weld tôt volledige toegevendheid worden ge-dwongen en berouwen dat het de kansen van het heden niet heeft weten te gebruiken. Het Duitsche volk moet zich doordringen van deze dubbele waarheid, dat, zoolang het absolutisme heerscht te Berlijn, het niet kan worden toegelaten in het volkerenverbond der toekomst en dat. het onmogelijk met de wa-penen overwinnen kan, maar, bij voortzetting van den strijd, wel overwonnen kan en zal worden. Alleen de erkenning van deze waarheid en de konsekwente handeling naar hare gevolgen, kan het Duitsche volk redden. 8 Juli. FRANS VAN CAUWELAERT.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.