Vrij België

3221 0
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1917, 02 March. Vrij België. Seen on 28 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/7s7hq3sn4w/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

2 VRIJ BELGIE van Vrijdag 2 Maart 1917. Nationale Staatkunde. ÛE VOLKSSCHOOL. XI. De tweede taal od de laaere school. 1 >e vraag of een tweede taal op het leerplai van Onze lagere scholen als verplicht val mag of moet verscliijnen en, bij voorkomen< geval, welke plaats haar zal worden inge ruimd, kan van ondergeschikte beteekeui: worden geacht tegenover de belangi .jkheic van het beginsel dat de moedertaa! de taa moet zijn van het onderricht. In landen zon def taalstrijd, zal de wetgever zich de vraaj wellicht niet eenmaal stellen en zich gehee verlateii op de wijsheid van het hoofdbestum of het goede oordeel der schoolbestureil.Maai bij ons zit het duiveltje fier vervreemding ir aile hoeken en w.ordt de tusschenkomst dei wet wel cens noodzakelijk waâr het gezonc verstand zou mœten volstaan. Vooraleer echter den heerschenden toe-stand te schetsen en te bespreken, een berner-king tegen misverstand. Mijn bescliouwinger over het nut van een tweede taal op de volks-sehool getuigen allerminst van eenigen afkeei tegen de Fransche taal. en deze verklaring d'Oc ik in aile oprechtheid. Wij zouden geestelijk< /.elfvenninkten zijn, wanneer wij onze Ylaam-sche beschaving wilden afsluiten voor der schitter.enden invloed, welke van de Fransche taalschatten uitgaat. En de blijkbare voor-liefde voor onze Vlaamsche taalbelangen if evenmin gevoelszaak noch letterkundig ge-liefhebber. 't Gevoel mag luide meespreker bij de veropenbaring van onze beginselen inotieveni en doeleinden — want de smart ij ook de beste leermeester der Ylamingen ge-weest, Maar mijn politiek is er geene noch van afzondering noch van onzakelijk ge-droom. Vlaamsche politiek is en moet zijn werkelijkbeiels-politiek, al is ze ook gedragen door de veel miskende werkelijkheid van het idéalisme. Wat wij beoogen is niet alleen zichtbaar voor zieners van zuivere geestelijke vormen alleen, maar omvat ook de. meest tast-bare dingen van het dagelijksch volksbestaan, omvat ailes wat het stoffelijk. zedelijk en verstandelijk leven van een vo{ksgemeen-schap verrijken en verbeteren kan. Ware de verfransching van ons volk de weg van zijn heil, wij zouden de verfransching aanvaarden met onbevangen gemoed, zooals m en in de staatkunde ailes aanvaarden moet, wat naar de uitspraak van een verlicht geweten, van aard is om het algemeen welzijn werkelijk te dienen. En al zouden wij de uitvaart van een zoo grootsch verleden als dat van onzen \ laamschen stam met passenden eerbied hou-den. de toekomst zouden wij aan het verleden niet opofferen. Maar de ervaring leert ons niet, dat het Vlaamsche volk zijn welzijn moet zoeken in de vervreemding van zichzelf» zij leert integendeel met feiten, op welke wij gerust ieder onderzoek en iedere tegenspraak kunnen aanvaarden, dat wij terug moeten van den weg der verfransching, om door de Vlaamsche Zelfvernieuwing te geraken tôt de volledigste ontwikkeling van onze volks-kracht, en wie van deze overtuiging is door-drongen en zijn volk lief lieeft, mag zich ook door geen vooringenomenheid, geen ijdel-heid, geen zelfzucht, hoe hoog ook gezeten en hoe heerlijk ook uitgedoscht, laten weer-honden te eischen .dat Vlaanderen eenmaal weer Vlaamsch worde en anders niet. Na deze korte afwijking, de vraag: hoe staat het op onze Belgische volksscholen met het onderwijs in de tweede taal. Mijn ant-woord moet zich nogmaals beperken tôt de scholen, welke van staatswege ondersteund, ook van staatswege geïnspecteerd worden. In den regel is de toestand zoo: een tweede taa.l-— het Nederlandsch —■ wordt op de Waal-sche scholen zelden, het Fransoh daarentegen op de Vlaamsche ^scholen bijna altijd aange-leerd. Einde 1911 was de verhouding als volgt: op 4225 Waalsche scholen werd Vlaamsch onderwijs gegeven op de gewone klasuren in 472 en buiten de klasuren in 93 scholen: op 3263 Vlaamsche scholen werd het Eransch onderwezen op 2985 scholen binnen en op 259 buiten de klasuren. te zamen dus op 3244 Vlaamsche scholen. De tegenstelling is dus zoo scherp mogelijk. Aan de Vlaamsche kinderen wordt algemeen een tweede taal geleerd, aan de Walen zoo goed als nooit, want de meeste van de Waalsche scholen waar Vlaamsch wordt.geleerd, liggen in de Brusselsche agglomeratie. Om den toestand volledig te overzien, zou lift 1 u'n'pti f] i pn î wr n rinH1* cr y i i n If. u-ntpti wMkp îlomvang aan het onderwijs der tweed c taal wordt gegeven in beide gevallen. Dat laa 1 ons het driejaarlijksch verslag, aan hetwell - bovenstaande cijfers ontleend zijn, niet zier ; Maar men kan veilig aannemen, dat op d-1 Vlaamsche scholen doorgaans heel wat mee 1 tijd en zorg wordt besteed voor het aanleerei - van het Fransch dan in de Waalsche scholei ç met het Nederlandsch het geval is. 1 Veelal wordt, zelfs op den buiten, he " Fransch in de Vlaamsche streken onderwe " zen vanaf bet eerste schooljaar en het is geei t zeldzaamheid, dat in onze door-Vlaamsch " boerendorpen een zedig nonnetje of een sim l pele Froebel-juffrouw reeds in den kinder tuin de kleuters een gebedeken of versje laa - papegaaien in de. taal der rijke menschen ■ Wanneer echter een schoolbestuur, bij hoog i ste uitzondering, er niet mocht op gestelc zijn, om reeds in de laagste klassen met d< tweede taal te beginnen, dan werd hun we eens door den schoolopziener een porretji gegeven. De scboolwet van 1895 schreef dienaan gaande niets voor. Ook de wet van 1914 heef daarover geen bepalingen. Zoowel van Waal sche als van Vlaamsche zijde werd beproefd om bij wijze van amendement, wettelijke per ken te stellen aan het vroegtijdig oplegger van een tweede taal, maar aile voorstellei werden hais over kop d<5or de Kamer be handeld, mishandeld en uit de voeten ge maakt. De baan is dus vrij voor de ldefheb bers der tweetaligheid en het hoofdbestuui kan te allen tijde zijn 'handen wasschen ir ons chu kl. Ik geef trouwens toe dat in een land, waai de taaltoestanden zoo sterk verschillen als bi ons tusschen buiten en stad, tusschen provin-cie en hoofdstad, het niet aangaat om eer ijzeren en eenvonnige regeling voor te schrij-ven. Dat wordt ook door niemand bedoeld De gelegenheid moet worden opengelater voor het hooger bestuur, om de inrichting van het leerplan in dit opzicht aan te passer bij de plaatselijke behoeften. Maar de afwe-zigheid van elk voorschrift is cle wellust dei anarchie. De vraag over de invoering van een tweede taal op de lagere school moet tweeledig worden gesteld: is het onderwijs eener tweede taal gewenscht voor een bepaalde school en zoo ja, vanaf welk leerjaar mag het verschij-nen op het schoolprogram ? Men is ten onzent over het algemeen zeei geneigd om de nuttigheid — men spreekt van noodzakelijkheid — van het onderwijs in d« tweede landstaal te overschatten, althans wanneer het Arlaamsche kinderen geldt. Maai men vergeet zijn beweringen te toetsen aan de ruwe werkelijkheid. Want staande op deze laatste, lioud ik vol dat in onze scholen van bet platteland de tijd aan de tweede taal besteed' voor nuttiger gebruiik kan worden ge-reserveerd. Ik ben een leerling van zoo'ti school en deze was geen slecbte en aan den lijve heb ik ondèrvonden en in mijn onmid-dellijke > mgeving ten overvloede vastgesteld dat de wekelijksche uren, voor d;e Fransche taal behouden, niet veel meer hebben opge-leverd dan tijdverspilling. F.RANS VAN CAUWELAERT. BELGEN, voorziet U van eigen brandweer in uw huis. In geval van brand, redt gij uw gezin en waarden. Per stuk fl 8.25 en doorloopend GRATIS hervulling bij brand. ALBERT BOAS Fabrikantvanbrandbluschapparaten „DE VUURDOODER" en „PATRIA" 44 Nieuwe Tolstraat, Amsterdam. Tel. Zuid 5176. Leverancier van aile Interneerings-en Vluchtelingenkampen en uiteen-neembare huisjes. :en Preêk van de Zaligheden. Voor een Vlaqmsch priester wordt dit stu aan onze 1 Jzer-jongeus gewijd. Op den heiligen berg klonk het zoete woor van den Meester, die de geheimen van leve: en dood kende, omdat hij zelf de bron is vai aile leven, omdat zijn eigen dood, elde de vol trekking was van zijn reuzenarbeid en d dageraad van de verrijzenisboop, hem gesta dig voor de oogen zweefde. En de aanstroo mende scharen beziende, kloin hij op den berg En hij vleide zich neer. En zijn leerlingei kwamen rond hem „als zijn eerewacht, al zijn getuigen, als zijn naaste vrienden." El hij opende den mond en sprak als volgt: „Za lig zijn de armen vtvn gcest. . . . " We hebben allen helaas! al de intellektu eelen van ons geslacht, onder den invloed ge staan van de ,,wereldbeschouwingen" (zooal; het ding werd genoemd), van de .,Keys o, lifë", van de commis-voyageurs in ,,Aufkld rung" en „Rein Vernuft" en „Wetenschap pelijkheid." We hebben ons laten betooverei door de ontdekkingen van pithecanthropos ei andere oer-vaders; we hebben gemeend, da het levensraadsel werd opgelost door Rônt genstralen en radium en etber, door draad looze telegrafie, door krachtig ontplofbarc stoffen, door autowagens en electrische tram: en Métro's; we hebben onze oogen dof gele zen op oude gele en slecht-geurende folianten we hebben de raadsels ontcijferd van dé pa leografie, we hebben gezocht naar de oer bron-nen van Homeros en van de Nibelungen we hebbén meêgezocht met Kant en Schopen hauer, om „meer licht" geroepen met Goethe en geluisterd naar Stuart Mill. Aan aile ka theders hebben we aangezeten; we hebber eerbiedig het hoofd gebogen als Frazer wis te bewijzen, hoe het godsdienstig verschijn-sel is ontstaan, hoe het zich lieeft ontwikkeld grillig en toch in de richting van de lachendf vooruitgangswet. Ja, we hebben even eer vertïling doorgewerkt van de Vedas en d( Zend-Avesta; de boeken doorbladerd var Mozes en van de profeten. En we schokschouderden en één woort bleef ons bij, vastgehamerd in ons geheugen Eritus sicut dii. De vrucht was schoon, we hebben ze inge-zwolgen eerst met onze oogen, dan met onzen mond. We dienden de weténschap. We hebben niet geluisterd als Brunetière kwam' opdagen met zijn Faillite de la Science en van Bergson wilden we enkel aannemer zijn intellektualisme: we lachten om zijn mys-terie-vrees.Of, zoo we. sjouwers waren, kassei-stam-pers, zeel-draaiers, fabrieksjongens, 'hebber we ons afgesloofd in veel zweet, om weinig Sfeld ; en we hebben verpoozing gezocht Of den Zondag, op de kermis, in de kroeg en ir de danstent. We hebben gezwierd en gebrast gezongen en getierd, we hebben woeste leute gemaakt en, als 't kon, den buik gevuld. Er we misten het1 zielebrood, den vred-e van hei zagende hart en van het suffe brein. Allen voelden we ons zoo zwaar en teven; zoo leêg; zoo uitbundig en tevens zoo terug-g'ehouden; zoo kranig en toch zoo klein. En 't laatste refrein van ons levensliec zongen we al maar door, als Verlaine in zijr kerker: Ou'as-tu fait toi que voilà, pleurant sans cesse Qu'as-tu fait'toi que voilà de ta jeunesse! Een verjeugdigende wind is gekomen: de strijd voor het r-echt is losgebarsten; we zier de kleine dingen in hun juiste verhouding: we meten ze af naar hun eigen hoogte er lengte en breedte. We hebben de waarden var bet leven teruggevonden. Zalig de armen van geest. Een licht lieeft gespleten boven de spleter vran Loncin; een vlamme is opgegaan hoog boven het laaiende vuur van Leuven en Dînant en Dendermonde; woorden van rots-i.'aste waarheid zijn gesproken door de ver-;tijfde-doode monden van onze gemartelde priesters en burgers en vrouwen; de bloem van het leven is ontloken over de graven var Haelen en Haacht, boven de lange kerkhoven van den IJzer. Het leven is voor ons zoo eenvoudig ge-ivoiden. Een rantsoen van liard brood, soep ;n vleesch als 't past, luizen in de kleeren, de dood om en boven onze koppen, — maar ons jansche wezen strak gespannen naar het beeld van een eeuwige waarheid, naar het beeld van ans Recht. We zijn arm van geest. We hebben een ge- fc weer, een bajonet, kogels; een gescheurde frak, een vuil heand,. loshangende schoenzo-len. We verlangen niets meer. Misschien een d steenen pijp, sigaretten. Verder „habentes i alimenta et quibus tegamur", daarmeê zijn i We in vrede. Leven en dood, 't is ailes in hooger liand. £ We varen oj) een wij de zee, en we weten, dat - we toch eenmaal op een kust moeten aanlan- - den. \'andaag of morgen is ons onverschillig. Maar een nieuwe waarde lieeft ons leven i vervormd, verhoogd. 5 We zijn de ridders van het Recht, de wre-î kers van de geschonden gerechtigheid. We dragen geen kroon nu, oc>k geen nar-renmuts. We leven ernstig, in diepe gepein- - zen verzonken. We staren den dood in de oogen, fier en 5 vol vertrouwen. f Want nu voelen we: Oils is het rijk der - hemelen! We leven gaarne. We zouden gfaag ons i leven hersmeden. i Voor de eenen zal het zoo wel zijn; de an-t deren zijn getroost in hun zwaar levensoffer - en gieten blij hun levensbloed voor al de - anderen in den kelk van 't lentebodende lijden. ; We leven gaarne. Maar we benijden onze ; doo^den. -» Die dragen nu reeds de echte kroon, omdat ; zij geleerd hebben arm van geest te zijn. Die rijden rond op de hemelrossen en hun - lange goud-bekleede mantels flapperen in den ; wind. En ze zingen het vrijheidslied van hun » makker Péguy: ! Heureux ceux qui sont morts-dans les gran-: des batailles, . Couchés dessus le sol à la face de Dieu. Heureux ceux qui sont morts sur un dernier ; haut lieu i Parmi tout l'appareil des grandes funérailles. ( Heureux ceux qui sont morts, car ils sont retournés Dans la première argile et la première terre Heureux ceux qui sont morts dans une ajuste guerre, Heureux les épis mûrs et les blés moissonnés. AL. JANSSENS. AAN MIJN LIJDEND VOLK. O land, mijn roemen en mijn droomen, Mij in uw weedom lief en' schoon, Mijn volk, in wreeden druk gekomen, Getooid met scherpe smartenkroon, ( Wie torscht als gij efen last van 't lijden, . En sleept hem voort van dag tôt dag, ( In ' tgroeien van den nooel der tijden, Na 't sterven van uw laatsten lach? [ Uw lied was blij, uw daad was krachtig, Uw groo-theid was uw trots, uw werk; . Nu voelt ge uw fiere kracht onmachtig. Alleen uw wee is groot en sterk, , Zoo sterk, dat heel uw stoer vermogen, ' Uw levens drift, uw levens lust, In vaste lioop, maar vruchtloos pogen Gekneusd, gebroken in U rust. O volk van werkers, ruw en goedig, Gebronsd, vereelt in 't hard gezwoeg, Die de armoe weerele, fier en moedig-, En weelde teelde en krachtig droeg, ( Die over 't land uw vreugdevlagen Deed varen als een jubeltocht, Den tijdkrans van uw arbeidsdagen Met rijken bloei van heil doorvlocht, O volk van mannen, vrij en vroede, Die 't van uw vaadren haelt geleerd ! Dat teerheid steigren kan tôt woede, Waar vrijheidsliefde wordt verneerd, Die 't streven van uw trotsche blijheid In druk en nood steeds hebt bewaard, En strijdend voor uw liefste vrijheid, Niet rustte tôt gij vrij weer waart, Mijn volk, tôt lijdzaamheid gedwongen, Met machtloos wrokken in 't gemoed, Uit eigen plaats en recht verdrongen, Nu ksiit gij niet, en honger woedt En vrijheid stierf en-boeien kluistren! Nu kunt gij niet, maar houdt nog stand: Straks springt, na 't gruwlijk onheilsduistren, Het licht van vrij- en blijheid op ons land! ARTH. COUS.SENS. Middelburg. 16-2-17. ,

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Vrij België belonging to the category Oorlogspers, published in Scheveningen from 1915 to 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods