Duitsland geloofde tijdens de Eerste Wereldoorlog in het verdeel-en-heersprincipe. Door onenigheid te zaaien zou het de Duitse positie versterken. De Flamenpolitik maakte integraal deel uit van die strategie.
 
De Duitse bezetter wilde de Franstalige invloed terugdringen. Hiertoe richtte hij onder meer een eerste Nederlandstalige universiteit op in Gent en federaliseerde hij de Belgische instellingen, iets waarvan in het unitaire België voor de oorlog geen sprake was geweest. Een Vlaamse ambtenarij zou een blijvende buffer vormen tegen Franstalig overwicht. 
 
Het vooruitzicht op meer Vlaamse autonomie zorgde evenwel voor tweespalt binnen de Vlaamse Beweging. De meerderheid van de Vlaamsgezinden vond dat de Vlaamse grieven moesten wijken tot na de oorlog. Zij werden de passivisten genoemd: volgens hen moest de strijdbijl met de Franstaligen tijdelijk begraven worden en de krachten verenigd tégen de gemeenschappelijke vijand. Een kleine groep – de activisten – wilde de kans op meer Vlaamse autonomie niet laten liggen en werkte actief mee met de bezetter. Ze hoopten de onafhankelijkheid van Vlaanderen zo te kunnen bespoedigen.
 
De bezetter gaf de activisten hoop, maar liet hen in praktijk weinig ruimte om daadwerkelijk iets te realiseren. Ook tijdens een missie van enkele vooraanstaande activisten naar Berlijn in maart 1917, werd pijnlijk duidelijk dat ze op weinig Duitse ondersteuning moesten rekenen – ze bekwamen geen enkele concrete toezegging. 
 
De activisten, zo’n 0,8% van de Belgische bevolking, bereikten weinig tijdens de oorlog en konden op weinig sympathie rekenen. Ze hadden zich onpopulair gemaakt toen ze de banen innamen van minder bereidwillige ambtenaren die door de bezetter ontslagen of gedeporteerd werden. Voor de meeste mensen was het activisme vooral een verraad aan de soldaten die aan het front hun leven gaven in hun strijd tégen de Duitsers. Toch mag de impact van het activisme op langere termijn niet onderschat worden: het Vlaamse bewustzijn intensiveerde, waardoor de Vlaamse Beweging groeide. 

 
Bezoek!

De IJzertoren die als symbool geldt van de Vlaamse ontvoogding 
IJzerdijk 49, 8600 Diksmuide
www.museumaandeijzer.be/
 
Het museum in de Kapelanij van de Vlaamse activist Cyriel Verschaeve, waar het verhaal van de Vlaamse Beweging tijdens de Eerste Wereldoorlog verteld wordt.
St.-Rijkersstraat 22, 8690 Alveringem
www.oorlogserfgoedalveringem.be/nl/kapelanij