Eerate Jaargang, Nr 29. — 17 Maart 1917. Prijs : 10 centiemen. I Eerste Jaargang, Nr 29. — 17 Maart 1917. DE EENDRACHT Weekblad voor het Vlaamsche Volk ABONNEMENTSPRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden .... » ê.60 Drie maanden .... » 1.30 Geene abonnentcn worden aangenomen die niet op voorhand hct bedrag hunner inschrjjving laten gcwordcn. . BUREELEN; Voor het Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 16,' ANTWERPEN. Voor het Etappen- en Operatiegebied : 8, Huurdochterstraat, GENT. Postchekrekening Nr 86. AANKONDIGINGEN : Prijs naar overe'enkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van één boek of schrift geeft rec'nt op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. Bestuurlijke Scheiding De Bestuurlijke Scheiding in België staat aan de orde van den dag. Dat dit punt verre van nieuw is maar sedert lang reeds deel uitmaakt ran het programma van den zoogenaamden « Mouvement Wallon * weet eenieder die zich met de taalquaestie in België heeft onledig gehouden. Minder bekend is, dat 00k voor den oorlog een groot aantal Vlaamschge-zinden, en van .de invloedrijkste, er be-sliste voorstanders van waren. Na wat de oorlog ons aangaande de gevoelens van tegemoetkoming I?) van het Belgisch Ministerie in Le Havre ten opzichte der taalrechten van de Vlamingen reeds heeft gcleerd, zal het getal dier voorstanders wel zijn aangegroeid. Als voorbeeld van wat de mcesi be-zadigde Vlaamschgezinden over bestuur lijke scheiding dachten, na de smade-lijke neerlaag die de Vlamingen hadden geleden op 22 Januari 1914, toen in de Kamer het bewuste amendement Nobels op de onderwijswet werd aangenomen, halen wij een artikel aan in het num-mer van 31 Januari 1914 door « Hoogtr Leven », het blad der meest vooraan-staande katholieke Flaminganten afge-kondigd. De redactie van het blad verklaart geen stelling in dit vraagstuk te willen nemen ; doch het feit dat de bijdrage wordt afgekondigd is beteeke-nisvol genoeg en het artikel aelve voert argumenten aan die, naar ons inzien, niet te weerleggen zijn. * ♦ « Schrijver ervan bewijst eerst dat de « groote kwaal waaraan België 1 ijdt, op taalgebied, gelegen is in de tegen-stelling tusschen het maatschappelijk belang van het Vlaamsche volk — en de persoonlijke belangen van den bel-gischen burger, 00k in het Vlaamsche gedeelte van het land». « Daarom, omdat in de Vlaamsche bur-gerij niet genoegzaam behoefte gevoeld wordt aan de kennis van het Vlaamsch of Nederlandsch, kan nog immer, in het hart van Vlaanderen, aan Vlaamsche meisjes. door kortzichtige, bekrompen onderwijzeressen, welke wij liever niet | nader aanwijzen, minachting ingeprent t wordt voor de taal van haar volk ; een onderwijs dat overal elders zou onder-drukt worden als schandelijk, en nood-lottig, wordt hier te lande nog immer geroemd en begunstigd. Daar komen meisjes uit die weenen van schaamte en spijt omdat papa zich in het bijzijn van « ma sœur », in het Vlaamsch uit-liet.- Ouders, die het fransch niet kun-nen spreken, krijgen meisjes t'huis die zich sehamen zelfs met vadef en moe-der Vlaamsch te spreken. Want tôt zoo-verre heeft men het werkelijk gebracht, niet alleen in het ontredderen der maat-schappelijke betrekkingen van stand tôt stand, maar in schenden der heiligste banden. Het is immers van overwegend nut, dat de kinderen goed fransch leeren. Hoeveel huisgezinnen zouden er nog zijn in Vlaanderen, waar, sinds de doch-ter naar huis kwam uit de kostschool, de avondgebeden nog door ouders en kinderen samen gedaan worden ? » « Daarom,jomdat in de vlaamsche bur-gerij niet genoegzaam behoefte gevoelt wordt aan de kennis van het vlaamsch °f nederlandsch, wijkt de burgerij af 1 ~ 558 van het spoor waarin zij het volk moest voôrgaan. Nog immer ligt het vlaamsche volk vernederd en verstoken van hooger ideaal. Zijn hoogste streven is op het aanleeren van wat fransch gericht, om- 1 dat het boven zich niet anders ontwaart. Tôt vertijning en veredeling kan het niet komen door de vreemde taal, omdat de vreemde taal, hoe nuttig de kennis ervan anders 00k weze geen vat heeft op zijn gemoed en op zijn gewonen wan-del. I11 zijn gewonen wandel blijft de vlaamsche volksman immer even grof. Zij ne onwetendheid, al brengt hij ze 00k uit in een soort van fransch, verwekt de verwondering en den spot, of het medelijden van zijne gelijken in den vreemde. De adelende invlocd yan de hoogere standen bereikt hem niet, werkt op hem niet in, omdat hij, al kent hij 00k wat fransch, van die hoogere standen door eene diepe kloof afgeschciden is : de levensband ~der gemeenschappe-lijke, beschaafde omgangstaal ontbreekt daar. Op school heeft hij, de volksman, veel van zijn tijd gehangen aan het aan-werven van een pakje fransfeh, wat toch, op zich zelf, ontegensprekelijk een voor-deel was ; maar wat hij aan zakelijke kennissen mocht opdoen, kon hij later, door gebrek aan steun en hulp, niet verder ontwikkelen. Steun en hulp moest hij vooral vinden in het geestelijk of verstandelijk verkeer met zijne beteren. Dat geestelijk verkeer is hem ontzegd, omdat zijne beteren zich van hem afzon-deren dfcor de vreemde omgangstaal. Zij zonderen sich van hem af, omdat \ij, met de inrichting van ons openbaar bestuur, geen behoefte gevoelen aan de kennis van 7ijne taal, maar alleen aan die der vreemde. Voor hun eigen kinderen, zoo mogelijk, nog liever duitsch of engelsch dan vlaamsch ! » « Het warc wel wat simpel de hoop te koester«n, hct is zelfs ondenkbaar, dat de hoogere bur§erstand goedwillig, uit zuivere plichtsbetrachting, het voor-recht zou laten schieten dat hem door de aangenomene vreemde taal verzekerd is en dat, als een drukkende zerk, aile zucht naar volksontwikkeling versmacht. Vlaamsche wetten zal men wel maken, maar zulke wetten. uit oorzaak van de fransche bestuursinrichling, moeten niet noodzâkelijk nageleefd worden ; daar weet de vlaamsch-onkundige zeer wel weg mèe. Vlaamsch-onkundige ambte-naren, als zij maar hunne onkunde weten j te verglimpen, — wat zelfs niet altijd noodig is, — komen 00k in Vlaanderen zeer goed te recht, van in het tolhuis tôt op den rechterstoel. Ruimere ver-spreiding van het fransch onder de m»-nigte kan het voorrecht van den vlaamsch-onkundige niet schaden, wijl de volksman het toch nooit verder zal brengen dan tôt een behoorlijk verstaan tn een gebrekkig spreken der vreemde taal ; maar juist omdat de volksman het tôt daar brengen kan, zal dan de keniiis van het Vlaamsch bij den hoogeren burger en bij den Waal meer en meer aile waarde verliezen. Al wie ecnigzins fransch kent, kan metterdaad, tegen wil •n dank,in hetfransch behandeldworden.» ^ * ' * * Dan gaat het artikel voort : « Er is maar één weg langs waar men er toe komen kan, aan die erger- 1 lijke en onuitstaanbare misbruiken een " " 59ii 1 ;inde te stellen : een doortastend middel is er noodig om de persoonlijke belangen van den Belgischen burger, in het Vlaamsch gedeelte van het land, te doen wereenstemmen met het maatschappelijk belang van het Vlaamsche volk. « Dat middel is gekend. » « Men heeft er in den laatsten tijd veel van gesproken en zijne volkomene aanpassing doen uitschijnen op de wer-kelijke samenstelling van het Belgische volk. De ongewettigde vrees welke het | noemen van die nieuwigheid bij som-migen verwekte, toont reeds op zich zelf dat de aanwending ervan mogelijk is. Aile edelgeaarde klaarziende lieden zouden, uit eerbied voor het recht, uit zorg voor den inwendigen vrede en het heil van België, aan het invoeren ervan moeten hunne goedkeuring verleenen. Bij de Vlamingen hoeft noch betaamt hier-omtrent geen luidruchtige bedreiging, maar eene, na rijp overleg. vastberaden beslissing. » «Dat middel,de Bestuurlijke Scheiding, is alléén bij machte om de kennis van het Vlaamsch tôt eene zaalc te maken van algemeen bclang in Vlaanderen, om te verhoeden dat hier nog langer geslachten aangekweekt worden waar neven elkander niet vveerstaan. Door haar eigen belang alleen zal de bur-gerij tôt het Vlaamsch gebracht worden, evenals zij thans daardoor tôt het Fransch wordt vervoerrf. Het rechtmatig aanzien aldus aan de taal van de meerderlieid der Belgen verschaft, zal onvermijdelijk, op den duur, 00k aan de Vlamingen ! in het VA alenland gevestigd ten goede komen. Onder het regiem der Bestuurlijke Scheiding zal men ons, zonder spotternij, op het voorbeeld van Neder-land kunnen wijzen waar het aanleeren eener tweede taal aangemoedigd wordt ; want 00k hier zal men aldan bet aanleeren der tweede taal kunnen begunstigen, zonder dat dit voor ons beteekene uitbuiting en verdrukking. Thans komt hier de tweede taal veel minder als een middel tôt nut van den Vlaming voor, dan wel als een middel tôt bestendiging van het voorrecht van den vlaamschonkundige ». En het artikel eindigt met volgend treffend besluit : » Door de Bestuurlijke Scheiding zal België behoorlijk toegerust zijn om zijne bestemming, het doeleinde en de eenige reden van bestaan van elke volmaakte burgerlijke maatschappij, te bewerken ; dat is : om de geestelijke ontwikkeling sn beschaving, erengoed als de stotfelijke welvaart onder het volk te bevorderen. Dan 00k zal het niet meer noodig zijn aan den Vlaming wijs te maken dat riij het Belgisch vaderland moet bemin-;ien ; het zal hem immers mogelijk zijn dat van zelf en natuurlijk te doen, ionder Vlaanderen te verlooehenen. » Wij gelooven niet dat men op meer ioorslaande wijze de noodzakelijkheid Jer Bestuurlijke Scheiding en het nauw yerband tevens kan betoogen dat bestaat \ :usschen de vervlaamsching van ons spenbaar leven »n het bevorderen der naatschappelijke orde welke eischt dat :1e leidende standen de taal van het rolk als hun eigen taal eerbiedigen en jebruiken. I. V. V. I Een Praatje van "Onze Pee„ over dit. en dat, en van hlei* en daar XVIII. Nogmaals over negatieve vaderlands-liefde, en een brok geschiedenis van Luybrechts en van een Rrusselaar en hoe dit praatje in 't latijn eindigt. Mijn vriend Spiegels nadert mij on-langs gansch beteut'erd en vertelt mij met onzetting de ramp, die de Vlaamsche Beweging komt te treffen door het feit dat zijn vriend Luybrechts, — een vroeger uitstekend flamingant, doch thans passief. — in zijn huishouden verboden heeft nog een woord Vlaamsch te spreken. — Ziet ge wel, dat komt er nu van, van al die dwaasheden van d^ activisten. En zoo zijn er reel. — Ja, zei onze Pce, dat is erg, heel erg ! Wel, wel, wil nu Luybrechts geen woord Vlaamsch meer in zijn huisgezin hooren ? En er zijn er veel zoo, zeft gij ? — Ja en meer dan ge denkt. — Die moeten hun vaderland wel erg liefhebben om zoo maar ineens van taal te veranderen in hun huishouden ; dit is inderdaad een prachtig en vooral een practisch staaltje van vaderlandsliefde. Ik begrijp het wel niet goed, maar 't moet toch wel echte vaderlandsliefde zijn, anders zou Luybrechts zoo iets toch niet doen. — Dat meen ik 00k. En onze Pee bezag Spiegel» zoo wat schuinweg, en zei heel leuk : — Maar waarom heeft Luybrachts daar mede niet eerder begonnen, b. v. on-middelijk na 't jaar 30, toen wij den Hollander voor vijand hadden ? Zie toch eens hoe hij de kaaskoppen had kunnen pesten, door van toen af aan al Fransch te spreken in zijn huishouden ! Volgens Luybrechts bestaatCSkis de echte vader-landeliefde van den Vlaming uit het spreken van Fransch. Dit is toch nog al aardig. Spiegels wist niet, wat hferop te ant-woorden, en onze Pee die hem beet had, ging onmeedoogend voort : — Zou hij dat lang kunnen volhouden ? — Hij heeft het gezworen. — Ja, ik heb 00k een vriend gekend, zei onze Pee, en die had ruzie gehad met zijnen bakker, en nu zwoer hij van z'n leven geen brood meer te eten. Dit is bijna 't zelfde als de eed van Luybrechts.— Pee, 'k geloof dat ge mij voor den aap houdt. — Wel, 'k geloof het 00k, besloot onze Pee. Maar luister eens, Spiegels, hernam onze Pee, ik heb nog een ander van denzelfden aard als dat van Luybrechts. Onlangs ontmoette ik aan de statie een Brusselaar, een vriend. Hij moest j vertrekken en wij zouden eerst samen nog een pint op 't afscheid drinken. Wij spraken Vlaamsch, zooals wij het samen gewoon waren. Nu moest die vriend een inlichting hebben over reis-aangelegenheden. en die ialichtirig kon ik hem niet geven, maar ik zei hem : « Wel vraag dat aan den kaartjes-knipper bij den ingang van de statie, boven aan den trap, die zal u kunnen inlichten. — Maar die verstaat geen Fransch, wierp mijn Briwselaar op. — Wel vraag het hem in 't Vlaamsch. ! — Je ne peux mal de jouer leur fiT)l jeu, riep Brusselaar, in 't Fransch dit-maal.— Dan moet ge de inlichting maar missen, zei ik. Hewel Spiegels, als Luybrechts dien Brusselaar moest kennen, zou hij hem voorzeker tôt den allerhoogsten der vaderlanders kronen. Want dat is nu toch wel vaderlandsliefde, geloof ik, en van het echt soort ; als daarmee de oorlog binnen eene maand niet gedaan is, geef ik mij op. Maar gij hadt toch gclijk, Spiegels, toen gij mij zooeven zegdet : zoo zijn er veel. Helaas, de dwazen zijn inderdaad niet te tellen ; Stultorum numerus infinitus. Men woet, zegt Major Girard, tijdens een grooten oorlog geleei'd hebben, om te weten tôt op welke hoogte de dwaasheid der menschen kan stijgen. XIX Heel kort en om te si ni ten, en met de beste groelen en dank van « ons;e Pee ». — Maar Pee, zei toen Spiegels, gij ligt altijd te kappeu op negatieve vaderlandsliefde, zeg mij toch eens wat dan positieve vaderlandsliefde is. — Wel mijn beste vriend, het woord liefde moet u dat toch genoeg zeggen. Vergeet niet dat naast liefde het tegen-deel haat staat. Ik heb het u nog ge-zegd ; het kwade haten is niet genoeg, men moet 00k het goede beminnen. En wij die waarlijk ons vaderland beminnen. wij betrachten voor dit land aile goed, en vergenoegen ons niet met het haten van zijn vijand ; haten is enkel atbre-ken, beminnen is opbouwen. — Maar wat wilt ge dan eigenlijk ? — Wat wij willen ? Ziehier* Wij willen, zooals Léo Meert zegt : noch Fransch, noch Duitsch, maar Vlaamsch ; en wij beoogen : het herstel van het onathankelijk, neutraal Koninkrijk België, waar binnen de oude grenzen zul-len leven twee vrije, zich-zelf-regeerende volkeren onder hun geliefden Koning Albert. Amen. Onze Pee. Onze Beweging. De werking van den Raad van Vlaanderen en niet het minst het optreden zijner afgevaardig-den te Berlijn hebben, als wel te verwachten was, heel wat leven in de brouwerij gebracht. Hieronder deel en wij ter inlichting van onze le/.ers, uittrek-sels 'mede uit een aantal dag-en weekbladen, die Je zaak br-handelden.* *■ * De Gazet van Brussel. « De kern is dat Duitschland zich nu oflicieel verbonden heeft aangaande een zijner vredesdoeleinden in 't westen. En dit doel is de bestuurlijke scheiding van België rolgens de taalgrens. Dit is het feit van algemeene wereld-beteekenis, want nu weten wij en de geheele wereld dat Duitschland zich niet

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.