De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk

2163 0
close

Pourquoi voulez-vous rapporter cet article?

Remarques

Envoyer
s.n. 1918, 12 Octobre. De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk. Accès à 29 mars 2024, à https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/fr/pid/zg6g15w97m/
Afficher le texte

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

Derde Jaargang, Nr 41. 12 October 1018. Prijs : 10 centiemen. Derdè Jaargang, Nr 41. 12 October 1918. DE ENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanden » i.3o Postchekrekening Nr 86. Weekblad voor het Vlaamsche Volk Rodaktie en Bureel : Lange Nieuwstraat, 108, ANTWERPEN, VOOR VLAANDEREN. De oorlog schijnt het tijdpevk di eindbeslissing ingetreden en ons vo' wacht in spannende verwachting. Wordt in het Westen de toekom van Europa bevochten, vooral is d het geval voor Vlaanderen, dat wederoi het slagveld der natiën geworden i: Op het oogenblik dat al de strijdenc landen ailes in de schaal werpen voc het zelfbehoud of de overwinninj hebben zij geen ooren voor andei belangen dan de hunne. Op dit besli: send oogenblik moet 00k Vlaandere geheel aan zich zelf denken. Duitschland zond een vredesnol waarbij het Wilson's programma a giondslag voor vredesonderhandelinge aanneemt. Maar heeft Wilson niet g< sproken van zelf beschikkingsrecht d< kleine volkeren ? Weegt het levensrecl van 4 1/2 millioen Vlamingen niet ever zoo zwaar als dit van de Transylv; niërs in Hongarië, de Italianen i Oostenrijk, de Lithauers in Rusland, d Franschsprekende Elzassers in Duitscl land of de Ieren in Engeland ? Naandere Duitsche Staatslieden hee de nieuwe rijkskanselier, prins Max vo Baden, nu volkomen herstel en ona' hankelijkheid, mits schadeloosstellin^ aan België verzekerd. Welke waavborgen geeft de Belgisch regeering, geeft de Entente nu aa Vlaanderen ? Wil Havere- terugkome als vriend of als vijand van het Vlaan sche volk, dat zoo schrikkelijk gelede heeft onder den oorlog ? Van wege Duitschland, het schril beeld der passieven, met hetwelk dez niet de minste voeling hebben wilde uit vrees van opslorping of verlie onzer onafhankelijk, is nu klaarhei gekomen en hebben wij stellige veikls ringen gekregen voor de toekomst. Zoo verandeit de Vlaamsche strij geheel van aanschijn. Het radikale aktivisme, waarvan son: mige elementen te veel op eene glans rijke overwinning van Duitschlan gebouwd hebben, zal zijn extreem pi gramma van volledige Staatsrechterlij zelfstandigheid niet geheel verwezenlij zien. De aktivisten hebben politiek fouten begaan — hoe kon het ander Maar veel zal bun vergeven worde omdat zij hun volk veel hebben bemin omdat wat — kwaadwilligen ookschree wen mogen — zij veel belangloos hebb< geofferd uit liefde voor hun Vlaamsi vaderland. Wie, Vlaming, het aktivisu streng zou willen beoordeelen, verge niet dat het aktivisme de Vlaamscl zelfstandigheidsbeweging heeft gered < zeer veel tôt stand heeft gebracht d nog moeilijk zal kunnen worden nee gehaald. De passieven, die tôt hiertoe afzijd bleven, omdat zij het oogenblik voo zagen dat ze het Vlaamsche rec zouden hebben te verdedigen tegenov de Belgische regeering en tegenover < Entente, zien de tijd naderen dat 0( zij opnieuw op het tooneel zullen moet< komen als leiders in de Vlaamscl volksbeweging. Het uur der passieven, heeft m< gezegd. Neen, het uur der eendrachtij samenwerking onder de Vlaamschg zinden. Veel zal worden vergeven...en daaro is het noodig dat de Vlamingen ze beginnen met ailes weg te cijferen w in de laatste jaren door verschil vs standpunt vervreemding heeft gewek Geen Jong-Vlamingen, geen Uni nisten, geen Belgicisten meer, ma; allen Vlaamschgezinden, die met ve eenigde krachten de verkregen hervo mingen op bestuurs-, onderwijs- e rechterlijlc gebied zullen handhaven e tijdens den oorlog, op de vredeskoi feientie en van de Belgische rege«rir de grootst mogelijke kultureele, ekom mische en politieke zelfstandigheid va Vlaanderen in het herstelde Belg zullen eischen. De Eendracht. De Kommlssie van zaakgelasMi *>u itwmuiiuwiu iui1 «.uunijuiuimtfuu De krisis die sedert geruimen ti de activistische wereld beroerde en i m. in den Raad van Vlaanderen c Kommissie van Gevolmachtigden t aftreden dwong, is nu opgelost. H zichtbare teeken der oplossing is eer nieuwe Kommissie van Zaakgelastigdei in vervanging van de afgetreden ^Kon missie van Gevolmachtigden. Buiten de verandering van personc en van politiek, duidt de nieuwe naa: 00k op eene verandering van stelse De oude Kommissie van Gevolmacl tigden was een uitvlcfeisel van den Ras van Vlaanderen, die tôt hare oprichtir besloot in de staatsgreep-zitting van î December 1917, tijdens dewelke hij c politieke zelfstandigheid van Vlaandere uitriep. In de bedoeling van den I v. VI. lag toen dat deze het Vlaamscl Parlement worden zou en de Kommiss van Gevolmachtigden de Vlaamsche r geering. Noch het eene noch het andere g beurde om reden dat de bezettenc macht de politieke zelfstandigheid ni erkende en niet zinnens was een g' deelte harer regeeringsmacht in Vlaan sche handen te leggen. Het eenige w bekomen werd, was, dat de R. v. V eene beraadslagende medewerking zc verleenen aan de wetgeving voor Vlaai deren en dit door bemiddeling van c Kommissie van Gevolmachtigden, orgaa naar buiten van den Raad. Daar de R. v. VI. van de K. -G. eene uitvoerende macht vergde, d zij niet bezat, en de werkzaamheid di kommissie geene doorslaande uitslage opleverde, kon het niet uitblijven 1 het konflikt, dat sedert hare aanstellir latent was, moest eenmaal akuut ui breken. Dat is gebeurd toen de rad kale groepen in den Raad zich hunne politieke verwachtingen teleu gesteld zagen door het artikel van c « Kôlnische Zeitung » en de daarc volgende verklaringen van de leidenc Duitsche staatslieden. Niet minder ware de gematigde elementen ontstemd do< de verkeerde leiding die aan de pol tiek van ften Raad en van de K. v. C was gegeven. Wanneer dus de K. v. G. na c raadszitting van 16 Augusti ontsla nam, werd zij door niemand betreurc Vooraf had de Raad eene motie aai genomen waarin hij zich uitsprak vo( het instellen van eene Kommissie va Regeering, te benoemen door den hei Gouverneur-Generaal en bekleed m meer uitgebreide bevoegdheden. Een nieuw organisme dus dat bu tendien eene beraadslagende medewe king zal verleenen aan aile gewichti^ bestuursmaatregelen. Deze « Kommi sie van Zaakgelastigden » bevat ee zaakgelastigde voor elk ministeri wiens betrekkingen tôt het minister officiëel zijn vastgelegd, en bovendit 613 eenige leden zonder bizonder omschn ven arbeidsveld. Daardoor treedt eene scheiding va machten in tusschen den R. v. V en de Kommissie an Zaakgelastigdei daar de eene zijnc medewerking ve leent op wetgevend, de andere op b< stuurlijk gebied. De nieuwe Kommissi is niet rechtstree ks verantwoordelij tegenover den R. v. VI. daar zij o ander terrein werk aam is. Hare positi is dezelfde als di van een ministeri* Een wezenlijke siap in den opboir van .Vlaanderen's zelfstandigheid wer aldus gedaan. * ijc * De Kommissie vin Zaakgelastigde is samengesteld a s volgt : Wetenschappen en Kunst : Prof. J. DE DECKER Binnenlandsche Zaketi : Mr. H. PLANQUAERT Finantiën : LEO MEERT Landbouw : Ingr. H. MOMMAERTS Openbare Werken : Prof. VAN DEN BERGHE Spoorwegen tn Posterijen : Prof. F. BRULEZ Nationaal Verweer : Dr. A. BORMS Zonder ressort A. BRIJS Dr. A. DEPLA E. JORIS Prof. MAERTEN! Als voorzitter der Kommissie heeft zi Prof. J. DE DECKER gekozen. Neutraal of Geneutraliseerd ' De unionistische vergadering, die o] 29 September te Antwerpen belegc was om de grondvesten der groepsor ganisatie te leggen en het te Brusse te houden Kongres voor te bereiden zag zich vôôr twee ontwerpen vai programma geplaats : het ééne uitgaan de van een groep Antwerpsche unio nisten, het andere uitgewerkt in di Brusselsche groep. Deze twee programmai, die in hoofd zaak op hetzelfde neer komen, wijkei nochtans van elkaar af bij de béant woording van bovengestelde vraag. Hel Antwerpsch programma luidt « 3° Een volstrekte neulraliseerin1 van België, die geen ruimte overlaa voor eenige zelfstandige buitenlandsch of militaire politiek, waarbij dus ell offensief of defensief verbond ongeoor loofd is, schijnt het best aan het karak ter en de historische ontwikkeling vai de Belgische landen te beantwoorden. 1 Het Brusselsch programma zegt : « De Vlaamsche Unie bestrijdt alli éénzijdige militaire buitenlandsche o handelspolitiek : eene volstrekte on\ij diglieid var België op elk gebied be antwoordt alléén aan het karakter, di historische ontwikkeling en het welbe grepen belang van ons volk. » Het eerste ontwerp spreekt dus vat neutraliseering, het tweede van neutra liteit. Het is ons allen duidelijk dat di algemeenheid der activisten, die oj het standpunt van het herstel van Belgii staan, een on\ijdig België willen ; eei gevolg onzer leus : « Noch Fransch noch Duitsch. » De vraag die ons verdeelen kan i de volgende : Moet de onzijdigheid internationaa gewaarborgd worden door neutralisee ring der Belgische landen ? Of moet België in de gelegenheii worden gesteld eene min of meer vrij willige neutraliteit te verwerven ? 614 Deze laatste vraag zou misschien 00 anders kunnen worden gesteld : Is het voldoende dat wij ons uitspreke: voor onzijdigheid, zonder ons vast t leggen op den modus en de wijze waaro; zij worde gewaarborgd ? Dit vraagstuk biedt het grootste be lang voor de toekomst van Vlaandere] en verdient dus onze bizondere belang stelling. * * * België kan door internationale over eenkomst geneutraliseerd worden ei toch niet neutraal zijn ; integendeel kai het zich eene strikte neutraliteit opleg gen zonder geneutraliseerd te zijn. Het eerste geval is dit van Belgii voor 1914, dat, hoewel geneutraliseerc door het traktaat van 183Ô, toch ve van neutraal was. Dit feit toont on; voldoende dat eene bloote neutralisee ring niet volstaat. Vooreerst was de neutraliseering nie nauw genoeg omschreven met al d( rechten en verplichtingen die er vooi de garandeerende mogendheden en vooi den Belgischen staat uit voortvloeiden Tweedens ontbrak de sanksie die af wijkingen van de onzijdigheid rnoesl beletten en die sanksie zal blijven ont breken zoolang het internationaal rechi zich niet veel verder heeft ontwikkeld. (De voorstaanders der neutraliseering zitten in het vaarwater der « demokra-tkche internationalistische ideologie » d. i.: zijn voorstaanders van den volkeren-bond. Dat het niet wenschelijk schijnt een Vlaamsch programma aan zulke onzekere toekomstbespiegelingen te bin-den werd reeds vroeger in ons blad betoogd). Ten derde verkeerde België in een toestand dat het onmogelijk onzijdig zijn kon. Buiten 's lands bleef de onzijdigheid gewaarborgd, zoolang Engeland als dezer machtige garant kon gelden, die ons onze vechtende naburen, Frankrijk en Duitschland, van het lijf zou houden. Doch eens dat Engeland zijn « splendid isolement » had opgegeven om de Entente tegen Duitschland te vormen bestond geen enkel enkele internationale waarborg voor onze onzijdigheid meer. Vandaar dat onze regeering dadelijk geprest werd om mede te gaan met de pgrtij die niet alleen haar de sterkste scheen, maar naar dewelke 00k de onverholen sympatiën van onze landsbestuurders gingen. Binnen'slands was de centraliseerende franciseerende politiek der staatsmacht doorslaggevend. Belgiëwas met Fransche hulp en onder Frankrijk 's bescherming tôt stand gekomen en van stonden aan stelden onze regeerders ailes in het werk om ons meer en meer in de handen van Frankrijk te drijven en de Germaansche meerderheid te onder-drukken en te vernietigen. Zulke politiek was natuurlijk niet vereenigbaar met het instandhouden der opgelegde onzijdigheid. Uit het voorbeeld van het vooroor-logsche België zal de vredeskonferentie dus kunnen leeren dat het niet volstaat de onzijdigheid door traktaat te besluiten ; vooral moet bij den betrok-ken staat de wil tôt onzijdigheid aan-wezig zijn en moet hij in zulken toestand worden gesteld dat hij zich onzijdig houden kan. Zijn deze voorwaarden aanwezig, dan kan hij het zonder internationale waar- borgen 00k wel doen. * * * Wat hier vroeger reeds betoogd werd, blijft na dit ailes even waar : het eenige probaat middel om een weikelijk onzijdig België te scheppen, is de on-vorming van het unitaire België in eene statenverbinding van twee politiek ge-scheiden en gelijkberechtigde deelen : Vlaanderen en Wallonië. Wanneer bei-de deelen zich in voile vrijheid en naar eigen behoeften kultureel en eko-nomisch kunnen ontwikkelen, zullen zij 00k door twee afzonderlijke politieke centra aangetrokken worden en zal aldus het gevaar eener eenzijdige buitenlandsche politiek uitgeschakeld zijn. De Gamma 1er Viaamsctte PoiitieK Nu van aile zijden het unionistisch appel geblazen wordt, komt er — daar deze groep zich vooralsnog tôt eene, enkel negatieve werking beperkt scheen te hebben — door het klaar en relief zetten van licht en schaduw in hunne stelling tegenover andere partijen een sinds lang gewenschte klaarheid. Godsdienstige meeningsverschillen deelen nu niet de éénheid. Jong-Vlamingen en Unionis-ten dragen de Vlaamsche gedachte. In deze beide groepen vervloeien de godsdienstkwesties, daar zij, vooraleerst eene brekespel-beroering zouden brengen in den logischen gang der politieke gebeurtenissen en onnoodig een reeds lastigen gang nog meer bezwaren. Niet dat daaruit een schoone eenheid geboren zijn zou, wél een duchtig samenwerken. De latere eeuwen zullen getuigen hoe er midden een tijd van ontzaggelijk uiterlijk geweld een kern van breeder-denkende elementen gevonden werd bij wie, niet schadend de godsdienstige of a-godstdienstige kant der zaak, het ééne belang van Vlaanderen overheerschte_ Wij zijn nu kalme, zeer kalme men-schen geworden, zoodanig dat sommige Jong-Vlamingen het eene geestige litér-aire fantasie vinden het gedicht van R. De Clercq De Schaduwen, op ons Dver te delocaliseeren. Het dwerreldyna-mische der eerst opkomende aktivistische gedachte is nu eenmaal voorbij. Het sacré fanatisme is geluwd en van mooi-overmoedige knapen die we waren, be-geesterd door den heiligen strijd, zijn we deftige would-be-parlementariërs geworden met een tikje zelfbewustzijn alhoewel democratisch nôg zonder — af hem links dragend — glanzende «huit-reflets» ! We verheugen ons in den omgang met de vooraanstaanden uit een groote natie. We zijn zoo in-blij toch ééns au sérieux genomen te worden. Was dat niet de groote roes die ons allen dreef naar het aktivisme, dat we nu toch eens heusch vijanden hadden, vijanden die sloegen met stokken als wij een vlag droegen, die floten met sirenen als wij zongen, die laster en venijn spuwden als wij redevoerden ? Het zal wel geene groote beleediging zijn te zeggen dat meer dan een feit in de VI. B. uit pathologische oorzaken te verklaren is. Nu is dit echter grooten-deels voorbij. Een wezenlijke schande kleeft er niet meer aan aktivist te zijn. Merf (dat is de burgerij en de hauts-bonnets) begint al aarzelend toe te geven dat er «goede» bij zijn, evenals het een paar maanden na de bezetting al van heel wat durf getuigde te beweren dat we «ne goeden Duitscher» aangetroffen hadden. De gloeiendste patriotards, geimponeerd door de feiten — hebben de wan boven gehaald, en zijn wel wat mismoedig-on-willig aan 't schommel-zeven gegaan. En de opstuivende «klaarheid en een-voudigheid» der Jong-Vlaamsche gedachte hebben ze niet gewaardeerd. Ze hebben ze ônder aangetroffen als zware keien op de zeeftrommel en ze wierpen ze met af-schuw over boord. Ze kwamen dan tôt de slotsom dat de unionistische bloem 00k wel van geen beste merk bleek, maar ze waren lang aan 't droge rogge-

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.
Cet article est une édition du titre De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk appartenant à la catégorie Oorlogspers, parue à Antwerpen du 1916 au 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Ajouter à la collection

Emplacement

Périodes