Eerste Jaargang, Nr 5i. — 18 Augustus 1917. Prijs : 10 centiemen. Eerste Jaargang, Nr 5i. —- îS Augustus 1.917. DE EENDRACHT Weekhlad voor het Vlaamsche Volk ABONNEMENTSPRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden < » 2.GO Drie maanden .... « 1.30 é Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BUREELEN; Voor het Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. Voor het Etappen- en Operatiegebied : 8, Huurdochterstraat, GENT. Postchekrekening Nr 86. AANKONDIGINGEN ; Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van éérfboek of schrift geeit recht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. De Franskiljonsche politiek. Men zal zich herinneren dat weinige maanden na den val van Antwerpen een geheim schrift « La politique belge après la crise, un parti national » op groote schaal werd vei spreid. Het heette daarin dat na den oorlog al de partijen in éérie dienden te worden versmolten, die zich nog uit-sluitend met stoffe!ijke helangen zou onledig houden onder be-schèrmirig van en met naiave aan-sluiting bij Frankrijk. Daarin stond onder meer te lezen (wij vertaleh) : « Wanneer — eindelijk — de zegepraa! aan Frankrijk, Elzas en Lotharingen zal hebben terug-geschonken, wanneer het oorlogs-wee in den schoot van dit edel U'olk de eendracht onder aile burgers, waarvan het ons het op-wekkend schouwspel heeft gege-ven, zal bezegeld hebben, zal voor Belgig het oogenblik gekomen zijn zich onder Frankrijks edelmoe-dige bescherming te stellen en \ich met dit land te v< rbinden door : verdragen die bmevens on\e vei-; ligheid en onafhankelijkheid den ' bloei l'an on%e nijverheid en on-\{en handel \ullen verçekeren. Onze geschiedenis, onze instellin-gen, onze taal, onze godsdienst, ; onze gewoonten. onze zedelijke ' en stoffelijke belangen hebben wij ; met Frankrijk gemeen. Slechts I een naun> en duur^aam verbond l'an beide landen kan dit geheiligd erfgoed vrijwaren ». Wat boven staat bewijst wat ; voor vleesch wij in de kuip hebben. Dit manifest was blijkbaar een proefballonnetje door eenige al te haastige en daarom onbe-hendige Franschelaars opgelaten. Onbehendige zeggen wij, want het heeft menigen Vlaming en menigen Belg die aan de culiu-reele, staatkundige en staathuis-houdkundige onafhankelijkheid van het land en aan zijn welbe-grepen zedelijk en stoffeJijk belang is gehecht, het gevaar dat ons land van uit het Zuiden bedreigt doen inzien. Sommigen die het gevaar niet wilden inzien hebben geschokschouderd : slechts eenige onverantwoordelijke en machte-looze heethoofden konden gedach-ten koesteren als die in 't beruchte manifest uitgedrukt ; men diende er dan 00k niet het minste belang aan te hechten. Dat dit struisvogel-politiek was | bewijst nu wat geschreven wordt in de buitenlands verschijnende Belgische bladen die zich tôt ver-dedigers der politiek onzer Minis-ters in Le Hâvre hebben aan-gesteld of de denkbeelden ver-tolken welke in Waalsch Frtmsch-I gezinde middens gangbaar zijn. Zoo schrijft het « Belgisch Dag-| blad » van 3o Juli jl. in Holland verschijnend naar aanleiding der benoemingvan Baron de Broque- lU3o ville tôt Minister van Buitenland-sche Zaken : « Straks zal België hem zijn economische heropbeuring ver-schuldigd zijn, want wij weten, dat de heer de Broqueville die vraag reeds geruimen tijd zelf bestudeert, voorai sedert den dood van prof. Maxweiler. Als minister van Buitenlandsche zaken zal hij zijne economische plannen kunnen uitvoeren, die 00k deze zijn van de overgroote meerderheid der Belgen ». Wat deze Belgische plannen zijn blijkt elders in het blad, »waar het schrijft : « Wij hopen wel dat een tol-verbond en een staatkundig ver-bond, na den oorlog aile geal-lieerde landen zal bijeen houden, tegen het altijd te vreezen Groot Duitschland. Wij hopen dat België er deel van zal maken. Dit gebiedtzijn bestaan, zijne ontwik-keling, zijne veiligheid en zijn toeko.nst. » En in het te Parijs verschijnende blad L'Opinion Wallonne wordt de campagne tegen de Belgische onzijdigheid na den oorlog onverpoosd voortgezet. Volgens de opstellers van dit blad zou België \ij11 onzijdigheid moeten opgeven om \ich economisch en militair bij Frankrijk aan te sluiten. Wij vviilen daarbij niet aan-merken dat moest die politiek zegevieren het weldra zou gedaan zijn én met de onafhankelijkheid van België, dat tôt een vazaalstaat van Frankrijk zou worden ge-maakt, én met het bestaan zoo van het Waalsche als van het Vlaamsche voik die beideir door het Fransche zouden worden opgeslorpt, én met onze stoffelijke welvaart die in 't verleden haar rijkste bron vond in den in- en uitvoerhandel met -Duitschland en zonder die ondenkbaar is. En nu willen wij doen uitko-men dat de politiek, die Minister de Broqueville wordt toegedicht enzelfs de leiders der Passieven: Van Cauwelaert en Hoste, zoo verontrust dat zij, spijts hunne zoo ver gedreven toegevendheid voor het ministerie van le Havre heftig verzet laten hooren in hun blad « Vrij België », de doorvoe-ring is van een opzet dat, lang tevoren reeds was beraamd. Zoodat wie nagaat wat vôôr den oorlog in Franschgezinde krin-gen werd gezegd en in Franschgezinde bladen werd geschreven en wat thans wordt voorbereid, tôt de overtuiging komt dat Frans-kiljons en Walen België's deel-neming aan den wereldkrijg be-schouwden minder als een ver-weer tegen den invallenden vijand dan een middel om niet alleen Vlaanderen er voor goed onder te krijgen, maarook gansch België te verknechten. A. R. Het beste Vlaamsche werk dat in ieders bereik ligt, is ons blad te steunen door het werven van in-schrijvers. VOLKSONTWIKKWLING Het Arbeidsveld. De Maatschappij is als een machtig raderwerk, samengestéld uit ontelbare deelen, die in elkaar moeten passen en door elkaar moeten werken. Elk onder-deel heeft zijn roi te ver vu lien en vergt diensvolgens zorgen. De Maatschappij immers is als een levend lichaam waa; van elke klasse een lidmaat is en dat slechts in voile kracht kan leven en voortbrengen indien geheel dit lichaam bevolen en geleid wordt door eenen geaonden geest, die de kracht bezit om overeenstemming te doen heerschen. En daarom is de volksontwikkeling zoo alomvattend, zoo algemeen : geen radertje mag vergeten of het roést, geen lidmaat mag yerwaarloosd of het verlamt. En daarom 00k is zij zoo hoogdringend ! Daarom omvat zij den eenling in 't bijzonder en omvat zij tevens den eenling in en met zijne verhoudingen lot zijn gelijken en tôt de Maatschappij Bij u. .gebreide t îepassing der volks-spreuk « Zulke school, zulk volk ! > zijn wij berechtigd te verklaren « Zulke eenling, zulke samenleving », omdat die samenleving in 't algemeen niets anders is dan de voortdurende verhoudingen tusschen de eersten en omdat deze verhoudingen noodzakelijkerwijze den stem-pel dragen van de algemeene gevoelens der enkelingen en, zooals deze, zich uitstrekken tôt aile aangelegenheden. De Volksontwikkeiing, is inderdaad niets anders dan de voortzetting van het veredelende beschavingswerk, dat zoo zeer tegen den tijd heeft te worstelen gehad en zoomenigmaal voor het kwaad het onderspit moest delven, dat het nog niet tôt het gewenschte einde is geraakt, ofscho n de grond reeds ontgonnen en het zaad kwistig rondgestrooid ligt ! Nu behoeft het nog den weldoenden invloed der streelende zon, die de zaden moet ontwikkelen tôt plantenen deplanten moeten doen prijken in rijke vruchten-dracht ! De eenling in 't bijzonder dient ont-wikkeld, beschaafd, verfijnd naar Geest en Veratand, opdat hij edeler denke, gezonder oordeele en dieper geloove ! De eenling in 't bijzonder dient ont-wikkeld, beschaatd, verfijnd naar Gemoed en Hait, opdat hij yvarmer voele en zuiverder beminne ! De eenling in 't bijaonder dient ont-wikkelt, beschaatd, verfijnd naar den Wil, opdat zijn karakter breeder, krach-tiger zich ontplooie! De eenling in 't bijzonder dient ont-wikkeld ; beschaafd ; verfijnd naar Oog en Hand, opdat zijnen arbeid verstande-lijker, meerderwaardig weze ! En da eenling dient nog ontwikkeld, beschaafd, verfijnd in zijne verhoudingen naar buiten, d. i. tôt andere enkelingen, en dit, steunend op zijne persoonlijke innerlijke volmaking. Zoo uitgebreid. zoo onbeperkt is het arbeidsveld waarop de volksontwikkeling haren invloed moet doen gevoelen. zoozeer dat niet ééne aangelegenheid van welken aard 00k er mag aan ont-snappen en daarom moet zij zich uitstrekken tôt aile stoffelijke belangen, als sociaal-economische en politieke, en tôt aile geestelijk-zedelijke belangen, hetgeen we kunnen samenvatten in : « ailes wat de Volkswelvaart, gesteund op Recht, 1040 Waarheid en Schoonheid, kan bevoor- deelen ». En terloops mogen wij reeds aanstip-pen dat er maar ééne Waarheid en maar één Recht kan zijn en is, zoowel als er 00k maar ééne godheid is. Aldus opgevat, is de volksontwikkeling niet een ijdel holklinkend woord, maar de belichaming van een degeiijk levensprogramma, van het wereldlijke evangelie der stoffelijke opstanding uit den ekonomischen dood ! De verschillende Richtingen. En alom wordt er de waarde van beseft, want aile maatschappelijke scho-len hebben haar tôt een hunner strijd--» middelen verkozen in hunnen kamp naar het meesterschap en meer dan waar-schijnlijk zal de zege blijven aan die partij wier wapenen de meeste draag-kracht bezitten. Ware de VI. Bwg reeds bepaaldelijk opgelost, zou er hier moeten overgegaan worden tôt eenen aanval op de stellingen der tegenstrevers, in zake staathuishoud-kunde, doch het taalkonfiikt nog maar onvolledig geregeld zijnd«, is de tijd nog niet aangebroken om eenieder zijnen eigen weg naar sociale heropbeuring te laten gaan. Nochtans kan, mi,jns inziens eene eenvoudige wapenschouwing door geene enkele partij cuvel opgenomen worden worden. Vrijheidstheoriën Nadat de Fransche wijsgeeren der 18e eeuw, bijna met de plechtigheid passend aan een dogma, verkondigd hadden dat in de mensclielijke natuur ailes van natuurwege goed is en dat hij derhalve al zijne neigingen mag involgen, ver-breidd» het liberalismus, onder zijn befaamde kenspreuk : « Laat doen, laat gaan ». het oorspronkciijke « laisser faire, laisser passer » de leer der volstrekste vrijheid, zonder eenige beperking, inzake keus van doel en keus van middelen om dat doel te bereiken. Vruchteloos zoekt men in die stelling naar eenig edel en hooger begrip, zelfs naar eenig gevoel van eigenwaarde en Recht, gebrek dat overduidelijk blijkt uit de werkelijke gevolgen die het Libe-lisme tôt leven heeft geroepen. Op godsdienstig gebied voerde het, tôt anti.-godsdienstigheid, met daafuit-spruitend zedelijk verval en dit weer had terugslag op de stoffelijke toéstan-den, omdat, omwille der zoogezegde vrijheid, die elken steun van geloof en rode miste, de willekeur zich meester heeft kunnen maken van aile verhoudingen. Het geld dat toch maar geroepen was tôt waardemeter en bemiddelingsfaktor, is een doel geworder en zelfs eene macht en diegenen die deze macht niet be-zaten werden door de Liberale begin-selen gedreven tôt het sluiten van over-eenkomsten waarin zij bepaald ailes moesten offeren aan eenen spotprijs : de minderen. de zwakkeren werden slaafsch overgeleverd aan de sterkeren en onderling heerschte onbeperkte, mee-doogenlooze mededmging en onder-kruipirij : ailes omdat die twee groote levensbestanddeelen « Recht en IJefde waren vervangen door de verafgode Vrijheid, waaruit de misnoegdheid is geboren die gevoerd heeft tôt het So-cialismus, dat in zijne uitersten ver-groeid is tôt Anarchisme en Nihilisme. Socialisme Al spoedig bemerkende tôt welke on-heilen die radikale, onberedeneerde Vrijheid aanleiding gef, zochten eenigen redding in een nieuw grondbeginsel : de volstrekte Gelijkheid ; even radikaal, even onberedeneerd toegepast ! Wat zoovelen door de uitbuiting der Vrijheid hadden verworven, moest afge nomen en de Staat, de stadhouder onzer stoffelijke belangen, werd verheven tôt aanstaanden algemeenen bezitter, be-schikker en verdeeler, .o'ok over- datgene wat door de huidige eigenaars rechtma-tig was verworven. Benevens het slechte grondbeginsel dat aile eigendomsrecht miskende en de bijna of geheel onoverkomelijke prak-tische moeilijkheden voor de verwezen-lijkingvan dit plan en de instandhouding van dien nieuwen zakenstand, bleven aile hoogere beschouwingen hardnekkig buitengewéerd. Meer nog dan de leer der Vrijheid, -die toch niet dan tôt dwang en uitbuiting leidde, vond het stelsel der Gelijkheid aanhangers. Inderdaad : niemand wenscht ter wereld te 'komen minder begaafd dan zijn evenmensch, niemand vraagt te ontstaan in armoede, als anderen naast hun wieg reeds hoopen gouds vinden. Het is dan 00k billijk dat de Maatschappij die ongelijkheid wegneme en de rijkdommen eerlijk verdeele. Doch, do«y 't gémis aan hoogeren steun, nam het Socialismus zijne toevlucht tôt 011- ' rechtvaardige dwangmiddelen, daar waar eene breede toepassing van het maat-schappelijk Recht mits trouwe naleving der godsdienst beginselen zou voldoende zijn tôt herstel en dit Recht zou dan tevens minder liefdadigheid vergen, de-welke laatste helaas ! al te dikwijls in vernederende voorwaarden moet ontvan-gen worden, dewijl Christus' voorschrift verleerd was dat de rechter hand het goede niet moest kennen door de linker gepleegd. De liafdadigheid is slechts de nederige dienstmaagd en aanvulster van het koninklijke « Recht ». Doch, die misplaatste en vernederende liefdadigheid is steeds een faktor geweest ten voor-deele van het oproerige Socialisme, omdat het menscheliik karakter ten slotte toch eenmaal opstaat tegen de vernede-ring en dit des te woedender naarmate het vernederen Ta figer werd geduld. De Katholieke Leer Terwijl dus eenerzijds de niet-katho-lieke scholen, waar ze den godsdienst en de kristene zedenleer niet bekampen, er zich minstens onverschillig aan too-nen, koppeit de kristene maatschappij-leer, die de beredeneerde toepassing van 's godsdienst grondbeglnselen op de maatschappelijke toestanden is, het stoffelijke en onstotïelijke tôt een onaf-scheidbaar geheel, als zijnde de twee faktors, de hoofdzakelijke en de eenige, wier grenzen door voortdurende wissel-werking versmelten tôt onzichtbaren en on\oelbaren oveigang. Daardoor geeft zij zich zelf verdere draCht en hoogere beteekenis dan hare mededingsters doch daardoor 00k helaas ontaarde geleidelijk de stoffelijk-maatschappelijke strijd tôt eenen zedelijk-geeitelijken kamp die, in eenen betreurenswaardigen misval, de huidige politiek baarde. zoo rijk aan gebreken als arm aan deugden.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.