Derde Jaarg&ag» ax 41. Prijs per iiummer : 10 centiem. Zondag 18 Oktober Abonnemenisppijs : Per jaar . . 4.00 fr. Voor 6 maanden . 2.00 fr. Voor 3 maanden . 1.00 fr. El 03 El Opstel en Beheer : 148, Naanrsche Vest, 148, Leuven Postcheck-rekcning nr 242 De Gazet van Leuven Elke medewerker blijft verant-woordelijk voor zijn opstel. Ongeteekende brieven of bij-dragen worden niet in aanmer-king genomen. — Handschriften worden niet teruggegeven. □ □ H Aankondigingen :Naar overeenkomst Boekbespreking : Het inzenden van één exemplaar geeft recht op ver-melding ; 2 exempl. op bespreking. De aanvullende of viorde graad El □ De 4de graad behoort tôt de lagere school. Het lager onderwijs omvat nood-zakelijk de volgende vakken : godsdienst en zedenleer, de landstaal, (dit is voor Leuven en gansch Vlaanderen het Neder-landsch),het lezen,hel schrijven, de grond-beginselen der rekenkunde, het wettelijk j stelsej van mater» en gewichten, aardrijks- > kunde, vaderlandsche geschiedenis, tee- , kenen, de beginselen der gezondsheids- | le'er, muziek en gymnastiek. j Het onderwijs in andere talen dan het i Nederlandsch mag eerst in den vierden graad verstrekt worden en zulks maar gedurende ten hoogste drie uren in de week voor elke vreemde taal. Het lager onderwijs bevat daarenboven : voor de tneisjes naaldenwerk, huishoud-kunde, keukenwerk, en — in de lande-lijke gemeenten — de beginselen van tuin- en landbouwkunde ; voor de jongéns : begrippen van landbouw- en tuinbouw-kunde in de landelijke gemeenten en begrippen van natuurwetenschappen in de andere gemeenten. Dit leerplan zal trapsgewijze aangevuld worden door het onderwijs in vakken met practische strekking, welke een graad van aanvullende studiën zullen uitmaken -als voorbereiding tôt de technische opleiding en de beroepsopleiding der jeugd. De groote lijnen van het leerplan van den 4dcn graad worden bij koninklijk be-sluit bepaald. Zij worden aan de plaatse-lijke behoeften aangepast door de bijzon-dere reglementen, welke. de gemeenten en de besturen van aanneembare en aange-nomene scholen mogen uitvaardigen. Zoo luidt ariikel 17 der schoolwet. Vele onderwijzers en onderwijzeressen zijn nieuwsgierig te weten wat vei het programma van den 4flen graad zal zijn, en daarom hebben wij wel eens willen na-gaan wat zoo al de behoeften van ons Vlaamsche volk zijn en wat er moet ge-daan worden om daaraan te verhelpen. Ons Vlaamsch volk is godsdienstig en • zedelijk, niettegenstaande d?.t sommige beweren dat de Vlaamsche zeden aaj^het zinken zijn. ïs het omdat er eene rotte peer van den boom valt dat de boom zelf slecht of rot is? N,een, verre vandaar. Dus ons volk voelt eene neiging naar godsdienst en geloof en naar.kristene zeden Het eerste punt dat dus op het programma moet staan is : 1° Gqdsdkest en zedenleer. De bedienaars der verschillende eere-iiensten worden uitgenoodigd om de i godsdienstlessen te geven of te doen i 2jeven onder hun gezag. Kinderen van vrijmetselaars en vrijden- ! <ers kunnen van die lessen ontslagen .vorden wannee'r de ouders uitdrukkelijk 3ij het begin van elk schooljaar schrifte- < lijks op volgende wijze de aanvraag daar- ! :oe doen. « De ondergeteekende... gebruik i nakende van het recht door art. 17 der 1 vet vergund, verklaart zijn kind... te ont- < ;laan van de lessen in godsdienst en I :edenleer. » < De andere vakken, in den vierden graad tan te leeren, kan men onderverdeeleu als 1 rolgt : 1 77° Letterkundige opvoeding : < Nederlandsche en Fransche taal; (In sommige scholen te Leuven leert i nen ook Engelsch en Duitsch). ^ III0 Sociale opvoeding : . \ Recht, sociale wetten, staathuishoud- ^ [unde, geschiedenis van de beschaving, geschiedenis van het werk, economische § lardrijkskunde; IV0 Wetenschappelijke opvoeding : ' f Rekenkunde, metriek stelsel,meetkunde, \ cheikunde, gezondheiqsleer,natuurkunde f — tuin- en landbouw (stelkunde en werk- c uigkunde voor de jongens). r V" Handelsopvoeding : \ Handelswetenschappen, Handelsreken- v :unde, handelsaardrijkskunde, stenogra- A ihie of kortschrift (voor het Vlaamsch t ienken wij dat de methode De Groote de s leste is) en dactylographie of machien-chrijven. j rI° Handwerk : Handenarbeid, nijverheidsteekenkunde, v iijverheidswetenschappen. c VII0 Schoonheidsopvoeding : n Teekenen, studie van gebouwen en leubels, bezoeken aan muséum, manden L iaken en versieren, kartonwerk versieren. h (Huishoudkunde, maken van kunst-bloemen en kindermodes, voor meisjes). VIJI0 Lichaamsoefeningen : Turnen, zwemmen, spelen in de lucht. IX0 Muziek : notenleer en liederen zin-gen.Geeri enkel vak uit de drie eerste gra-den mag van het leerplan in den vierden graad verdwijnen. Het is verkeerd oefeningen te doen uit-voeren welke uitsluitend behooren tôt een enkel bepaald beroep of ambacht. Daar-door schendt men het algemeen karakter der lagere school. De vierde graad mag slechts eene voorbereiding zijn tôt de be-roepsvorming, eene opleiding die ten goede moet kornen aan al de groepen van stielmannen. En dit doel wordt bereikt door het onderwijs in practische vakken met het oog op de opvoeding van hand en oog. De leerling moet denken en handelen uit eigen beweging door zich zelven. De school moet het later leven voorbereiden. De werkman leeft door zijne daden, door zijn voortbrengsel, men moet dus den kinderen leeren daden plegen. Goede werkers staan riiet alleen borg voor hun eigen wel-vaart, maar ze vormen de economische kracht van een volk, zij zijn de bron van den rijkdom van een land. Waarom stond België aan het hoofd der nijverheid? Waarom wierd België door iedereen be-nijd? Laat ons dus nooit vergeten de wel-doordachte Vlaamsche spreuk : Arbeid adelt ! J. P. Vrpuwenbeweging. De VLAAMSCHE SOCIALE VROU-WENVEREENIGING van Leuven werd op Ie Oktober-avond met eene prachtige redevoering vergast. Mevrouw Lemaire-Dens toonde met welgekozen woorden, waarom het gaat in onze huidige Vlaamsche Vrouwenbewe-ging en wat er door dien strijd bereikt kan worden. De Speekster zegde ons : 1) Hoe de vrouw door de eeuwen heen en nog steeds veronrecht en tôt slavernij gedoemd werd; 2) Hoe bijzonder onze Vlaamsche vrouw geestelijk versto'mpt en verachterd werd; Zij wees er op : 1) Hoe wij, Vlaamsche vrouwen, moeten Tiedewerken om verbetering te brengen in :ien toestand van moeder en kind. 2) Hoe wij den strijd moeten aangaan :egen alcoholisme em prostitutie ; 3) Hoe wij recntbescherming zullen )ekomen voor alleenstaande vrouwen en neisjes; 4) Hoe wij eindelijk onze vrouwelijke jrachten moeten ten dienst stellen van /laanderen's hervorming ! Met innige dankbaarheid erkennen wij lat Mevrouw Lemaire-Dens onze Leuven-;che vrouwen is komen wakker schudden lit hunne loomheid. Met gezamenlijke crachtinspanning zullen wij er toe komen >ns een waardige plaats in 't maatschap->elijk leven te veroveren. De tijd « DER DNTVOOGDING » is aatigebroken ! Elkeen zal onze Vlaamsche Vrouwert->eweging moeten waardeeren, want eigen-ijk hunkeren wij slechts naar levenskracht :n rechtvaardigheid ! Meyrouw Lemaire-Dens werd hartelijk oegejuicht. Zij heeft een spoorslag gege-ren aan een werk van blijvende beteekenis roor 't welzijn der vrouw en de opbeuring 'au het Vlaamsche Volk ! •Na Mevrouw Lemaire-Dens kwam onze ;roote dichter René De Clercq aan 't woord. Met zijn machtige genie en overschoone loëzie verheerlijkte hij in gloedvalle /oorden Vlaanderens's kunst.In eene tref-ende beeldspraak toonde hij wat Vlaan-Leren's kunst is geweest en wat zij weer loet worden. « Wat zon was, wil weer zon /orden ! » Vlaanderen's kunstzon moet zeer schitteren ! Het aloude kunstrijke ^laanderen met zijne belîorten en halle- ' jrens moet v/eer herbloeien en aan de j pits der wereldkunst pralen ! Onze dichter werd geestdriftig toege- J iicht. ■ , De meeting werd opgeluisterd door 't ] oordragen van liederen en gedichten van ] nzen dichter, afgewisseld met schoon j îuziek. i Om te eindigen werd de « VLAAMSCHE 1 EEUW » aangeheven waar aile toe- ^ oorders in meêstemden. 1 Er zijn geen Vlaamsche grieven meer... Dit beweerde men reeds lang voôr den oorlog. En toch schrijft « Vrij België » (Nr. 160 van 13 September in het vijfde oorlogsjaar) nog volgende klachten neer, waaruit blijkt hoe weinig er vekening wordt gehouden met de gevoe^ens der X'iaam-sche bevolking : « Men vesligt er onze pandacht op dat de kwitanties voor de • j,:'iievergoeding en de vergoeding voor huisvesting uitsluitend in het Fransch zijn. Fransch-onkundigen moeten dit gedrukt formulier eveneens teekenen, doen ze het niet, dan verspelen ze de vergoedirg. Zoo verstaat men in deze officieele diensten de « gelijkheid 11 feiten en in rechté » tusschen Vlaming en Waal. Nog eenige andere staaltjes van den-zelfden anti-Vlaamscher, geest die in officieele, officieuse en « v'aderlandsche » kringen heerscht. Eenonzerlezers richtte een Nedeilansch schrijven tôt hetKomiteitvoorEkonomisch onderzoek, (pardon, iiet heet Comité d' Enquête Economique!), Buitenhof 30, Den Haag, en kreeg van genoemd Komitiet dat rechtstreeks van de Regeering afhangt een Fransch antwoord. Geen wonder, aangezien de sekretaris van dit Koiriiteit iemand is, die geen sikkepitje Neder- . lansch kent. Het zich Belgisch noemende Comité te Scheveningen zendt aan zijnledeTi een uitsluitend Fransch rondschrijven betreffende 1 de herzieuing der lidkaarten. Waarom ? Is het omdat volgens de logiek van den heer Van der Stegen, die in dit Comité het hooge woordbeweert te voèren, het zenden 1 van een tweetalige circula :re als een daad ] van Flamingantisme zoor;etvanaktivisme bestempeld zou kunnen worden ? De bioskoopvoorstellingen betreffende ' hel Belgisch leger, welke hier te lande * worden gegeven, dragen alleen Fransche verklarende opschriften. '.'oor Vlaamsche menschen heeft het natuurhjk geen belang 1 dat hier films vertoond worden van het ( leger, dat uit 80 % Vlamingen bestaat. j Mededeelingen 1 Staalsuniversiteît te Gent. Een tweede uitgave van het welbekend 1 « Inlichtingsboekje voor hen die aan de Staats-universiteit te Gent willen studeeren » (bro- ^ chure nr 7 van den Hoogeschoolbond), komt '1 te verschijnen. | Op de hoogte gebracht van aile nieuwe in- , richtingen in de Vlaamsche Universiteit en versierd met een aantal nieuv/e foto's, vormt het een zoo volledige als aantrekkelijke bro- l1 chure. c Deze uitgave, mits aanvraag, is te verkrij- {■ gen op het Sekretariaat der Universiteit, (Lange Meire) te Gent, op het inlichtings-bureel in het Studentenhuis (St-Pietersnieuw- t straat, 70), Gent, en ook ir. aile inlichtings- 1 bureelen van de Universiteit. De voornaamste [ dezer inlichtingsbureelen voor het Generaal Gouvernement is gevestigd te Brussel (Etter- r beek) Eudore Pirmezlaan, 21. Zeer beiangrijke vergadering te Ger.t j Op 23 September was door den Handels-en Nijverheidsbond, buiten aile politiek, eene Dpenbare Vergadering belegd met aan de orde r van den dag « De economische na-oorlog en C zijne gevolgen voor ons land. » r De vergadering werd bijzonder door Nij- t veraars en Groot-handelaars bijgevvoond. c Na eene meesterlijke rede van den Heer Van den Brande, uit Antwerpen, werd vol- 11 jende motie met eenparigheid van stemmen 8 langenomen : « Handelaars en Nijveraars van Groot-Gent, v, > vergaderd in openbare Vergadering van 23 > September 1918, ingelicht zijnde over de > mogelijke gevolgen van den dreigenden > economischen na-oorlog, drukken den vu- p > rigen wensch uit dat er op de Vredes- > conferentie, die zij hopen ten spoedigste te > zien bijeenkomen, de wereldhandelsbetrek- ^ > kingen in den breedst vriendschappelijken b > zin van hooge solidariteit worden besproken o > en op rechtvaardige, algemeen-menschelijke u > wijze geregeld. ; « Zijn van oordeel dat de vrede die de 11 > wapens doet neer-leggen, ook de neerleg- g > ging moet met zich brengen der wapens, 2 > waardoor het vrije bestaan van volkeren v > wordt bedreigd ». n Kleine Kronijk — y Voor onze invalieden. n Het lot van onze oorlogsverminkten c s een kwestie van nationaal belang vaarbij niemand onverschillig mag p )lijven. Het land heeft tegenover hen c îen groote schuld gemaakt waarvan v îenieder zijn deel moet dragen. In de v >rovincie Brabant is reeds veel voor 8 îen gedaan. Voor 't oogenblik verleent V îet Nationaal Komiteit, afdeeling van e ■iulp en Bijstand, aan 2,551 oorlogs- e /erminkten steun. Daarvan zijn 2,385 v )ij hunne familier! teruggekeerd en b jenieten enkel de geldelijke tegemoet- e :oming. De andere 166 dapperen zijn o ■iGta&MggBBi—3BMPMWW II I llill —M—M6MB—MHI — in bijzondere instellingen onder dal gebracht. Als voorbeeld -van deze mag he Instituutvan Woluwegenoemd worden waarvan de bijzondere inrichting meei dan 100,000 fr. gekost heeft. Bijzonderf leeraars houden zich in die instelling ijverig bezig met aan de verminkter een nieuw ambacht te leeren waardooi zij opniew opgenomen worden in de groote sociale familie van den arbeid, "Het instituut dat voor het oogenblik 123 invalieden heeft opgenomen, heeft verschillende vakken waaraan hun be-drevenheid kan aanpassing vinden. Een lijst die ons voorgelegd is gewor-deîi maakt melding van 15 katoggries waaronderhet boekbinden, hetschoen-maken, mandenmaken, kleermaken en zelfs het autovoeren. Het Provinciaal Komiteit heeft ook verschillende invalieden in zijn alge-meene werkhuizen aan den arbeid. Daar is men over hun werk zeer te-yreden. Ongelukkigerwijze zîjn er een dertigtal die nog op hun lijdensbed ^ekluisterd zijn of nauwelijks herop-Knappen van hun langdurige ziekte en /erwondingen op het krijgsveld op-gedaan.Deze ongelukkigen verblijven nog illen in het koninklijk paleis. Ook zijn ;r nog eenige die in het Sanatorium /an Jette hun herstel geduldig af-vachten,Voegen wij "er ten slotte aan toe dat ot 1 Juli 1.1. het totaal der onderhouds-(osten tôt 1,555,571 frank beliep. Schenken wij dus milddadig onze jiften aan onze invalieden die toch jnzen steun waardig zijn. Post en ïelegrafen. Vanaf 1 Oktober 1918 treedt een tiew posttarief in voege. Brieven zonder maximum gewicht)tot 20 gram-nen, 20 centiemen ; voor ieder 20 jrammen of gedeelten, den bijslag van .0 centiemen. Postkaarten, enkel 10 centiemen ; net betaald antwoord 20 centiemen. Drukwerk (hoogste gewicht 1 kg.) ot 50 gr., 5 centiemen; boven de 50 ot 100 gr., 10 centiemen ; van 100 tôt !50 gr., 15 centiemen ; boven de 250 ot 500 gr., 30 centiemen ; boven de le 500 tôt de 1000 gr., 45 centiemen. Zakenbrieven (hoogste gewicht 1 ;g.) tôt 250gr., 15 centiemen; boven ie 250 tôt 500 gr., 30 centiemen ; loven de 500 tôt 1000 gr., 45 cent. Monsters (hoogste gewicht 350 gr.) ot 100 gr., 10 centiemen; boven de 00 tôt 250 gr., 15 centiemen; boven le 250 tôt 350 gr., 30 centiemen. • Pakken (hôogste gewicht 5 kg.) tôt ' kg., 75 centiemen. Brieven met terugbetaling, zonder 'epaling van gewicht, 45 centiemen. Postmandaten (hoogste waarde800 lark) tôt 5 mark, 15 centiemen; meer an 5 tôt 100 mark, 30 centiemen; îeer dan 100 tôt 200 mark, 45 cen-emen ; meer dan 200 tôt 400 mark, 0 centiemen ; meer dan 400 tôt 600 îark, 75 centiemen ; meer dan 600 tôt 00 mark, 85 centiemen. Telegrammen 15 centiemen per roord, met een minimum van 1 frank. De Postdienst. Om reden van de verhooging der osttarieven welke deze maand in oege treden, zullen er in de post-ureelen postzegels van 2 centiemen ijsiag en van 20 centiemen te koop esteld worden. De postkaart voor et buitenland van 10 centiemen zal f't vervolg voor het binnenland dienen ebruikt te worden. De postzegel van centiemen zal dienen om met de oude an 3 centiemen en 8 centiemen, de ieuwe taksen van 5 en respektievelijk an 10 centiemen te volledigen. Zoo ok om de waarde van de postkaart an 8 centiemen alsook van de kaart îet betaald antwoord van 8 en 8 entiemèn aan te vullen. Tôt de voorraad uitgeput is zal de ost in plaats van postzegels van 5 entiemen, een postzegel van 3 en een an 2 centiemen, en in plaats van die an 10 centiemen, een postzegel van en een van 2 centiemen afleveren. oor wat de postkaarten betreft, zullen r postkaarten van 8 centiemen en en postzegel van 2 centiemen, of in oorkomend geval, een kaart met etaald antwoord van 8 en 8 centiemen n twee postzegels van 2 centiemen" verhandigd worden. K,l*u^ 'ii l'i inwi 11 ■irrymwffTryîyTTanB □ □ IETS o o voor iedere week Eene vôôroorlogsche Verkiezing - zatlapperij. « Als 't maar voor 't goed is, altijd gereed, zei Pioen, en hij dronk 'm zat voor 't geloof. » Dat is gebeurd in een Kempisch dorp, 't jaar der laatste Kamerverkie-zingen vôôr den oorlog. 't Was een heete strijd geweest. Hoe de kandi-daten der drie onderscheidene partijen ook weer hieten, weet ik niet meer : t was toch allemaal koek van éénen deeg, en de vasthouders der katho-lieke associaties, én de grijplustigen der liberale en socialistische kiesor-ganen, die, 't zij te Leuven, te Turn-hôut, te Hasselt of elders„ zich eenen hoek van 't Vlaamsche land als eene prooi betwistten. In het arrondissement Turnhout had, pas een paar jaren vroeger, de eenige eerlijke man, — Serafien Lambrechts, — die zich daar sedert jaren in den strijd waagde, door zijne machtige politieke vijanden geknakt, in den ongelijken kamp het leven gelaten. De kiesveedrijvers wa-ren er nu riogmaals in gelukt, elken werkelijken volksman of Vlaming van hunne lijsten af te houden, zoodat er voor een overtuigden Vlaming eigen-lijk maar te kiezen viel tusschen brok-kepap en pap met brokken : een breed kruis over de drie lijsten heen-getrokken, of een « Foert voor aile drij ! » was nog de welsprekendste manier, om zijn gedwongen kiesrecht uit te oefenen voor eenen Vlaming. Toch was de strijd hevig, met brood- en eerroof en onverzoenlijken haat en nijd tusschen de drie groote politieke partijen. De liberalen en so-cialisten hadden in ettelijke arrondis-sementen samen gekonkelfoesd : kar-tel gemaakt, gelijk ze dat hieten, om de taaie regeeringspartij — die natuur-lijk de ffiacht der bestuurlijke bedod-derij op haar krediet had — er eindelijk eens af te smijten. 't Was de inacht van twee vereenigd tegen een, — zonder te Spreken van de eenig-ste eerlijke partij in 't land : die der christene demokraten, die natuurlijk ook gekant stonden tegen de partij, die maar christen was in de politiek en met naam, maar voor het overige even onchristelijk was in hare prin-ciepen van haat en dwang en machts-misbruik als de beide andere. Ziet men ook nu, met den oorlog, dien onchristelijken haat geen hoogtij vieren onder christenen ? De katho-lieken zagen diensvolgens hunne machtspositie in gevaar, en speelden al hunne bliksems uit om de' tegen-strevers te verpletteren. In het bij uitstek katholieke mid-den, waar ik'over spreek, mocht ge de meest zedelooze, oneerlijke schun-nige kerel zijn, die er te vinden was : als ge maar hielpt kloppen op socialist en liberaal, waart ge de beste vriend der heeren geestelijken. Een deftig en overtuigd christen van 't dorp, integen-deel, die enkel maar wat propaganda gemaakt had om op de katholieke lijst voorkeurstemmen uit te brengen op diegenen der kandidaten, die 't minst vijandig schenen aan de Vlaamsche volkszaak, vertelde me nader-hand, dat hij dien keer in menheer Pastoor z'n'n hoed gek.... had, en dat hij het tôt heden toe er nog niet heeft kunnen uitwasschen. Een klaar bewijs, dat de politikàsterende geestelijkheid geenszins streed voor den vooruit-gang en de verheffing van den godsdienst, maar enkel en alleen voor het behoud van haar macht en politieken invloed. — Doet ook thans Kardinaal Mercier niet evenzoo ? Nu, voor dien keer dan was al dat verkiezinggekuip en gekonkel weer voorbij, het onweer was afgedreven, en de katholieke partij Jiad weer een harer schoonste zegepralen behaald. Dat moest gevierd worden, en duchtig gevierd ! Op dat Kempisch dorp be° stond een soort van fabriek, door Paters bestuurd. Een dezer was een der bijzonderste kiesdravers in den kiesstrijd geweest. Die had het soel-letje rap beklonken. Het werkvolk, "een honderd in getal, kreeg een halven

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.