Bureel : M, RUSSELL SQUARE, LONDON, W.C Téléphoné : Muséum 267. VOOR GOD EN VADERLAND. Abonnement : 2sh. v*or 3 maanden. Subscription : 2sh. for 3 months. Voor de Vereenlgde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fl. Voor Frankrijk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. of 1.50 fr. —1 i mmiimiipii 'un i' h■■ ■■■aii—i—■—mi i\ mu miiih«»ii—i nnii«re>;ii uni mwtmwy i ■ i 3de Ja^rgcnig-, Nr. 49* (BHz,. 1591-1602.) Qp'iag'e: 11,100 VJR.IJDAG, AUGUSTUS 24, 1917. Registered at G.P.O. as a Nevvspaper. 12 blz. ï)4- Losse beschouwingen over 's Pausen vredesvoorstel (')• Wat te verwachtein wias, is geschied. Zoo Benedi.ctus XV, luisterend inaar de inspraak van zijn medelijdend hart en naax de smeek-gebeden van velen zjner kinderen, zich kwam plaatsen tegenover de oorlogvoerende volken met den vredespalm in de hand, om het menschdom te verlossen van de nachtmerrie der verschrikkelijke oorlogsbeproevingen,—-dan zouden er ook velen zijn, die voor zijn vaderlijk woord de sdhouders zouden opha-len, ainderea die het zouden verdraaiem of met bitteifheid bespotte-u. Zijtie Heiligheid clf ton zuiik * - ne bejegening voorzien : men heeft vroeger Wilson bekeven, toen hij met een vredesplan voor den dag kwam ; waarom zou Hij minder gespaard worden dan de Président der Amerikaansche Staten? De Pans wist de], dat hij tusschen de gewapende machiten zou verschijmen als een Hagenbeck in een kooi van ieeuwen en tijgers, die tegein eitaiar op huilen en brieschen. Het valt niet gemakkelijk dieien te temmen, en 't is arog moeilijker verwoede vijanden tôt bedaren en nadenken te brengen. De voorspelling van een niet-katholiek diplomaat in Den Haag, wiens wooirden door "De Tijd" van 7 Augus-tus iqiô w.érden meegedeeld, gaat dan in vervulling: "Bij de tegenwoordige gemoeds^ stemming der volJcen, zal iedere vrede en iedere vTedeszending teleurstelling brengen, die men op den vredesstichter zal werpen." Deze hooge persoon vraagt derhalve "of de Paus zeilf niet moet wenschen gepasseerd te worden." Ongetwijfeld ! Het ,is niet voor zijn vermaak, niet voor eenig tijdelijk voor-deel, niet voor dem aangroei van zijn gezag, dat de Paus dien vredlessitap waagt ; maar hij is Vader, een minn'end vad'er, die begaan is met het lot van het rampzalig menschdom, en die gaarné zelf wil lijden, indien hij daar-door het leed van zijne kinderen kan lenigen. Trouwens, de Pausen leven niet voor één dag ; zij rekenen op het oordeel van het nageslacht, en Benedictus XV. weet zeer goed dat hij—om nogmaals de uitdrukking van den dFplomaat te gebruiken—"eerst bij den geschiedschrijver wiaardeering zal vin-den."Intusschan hebben Aie uitingen van mis-noegdheid ook hunne^oede zijde. Misschiem schuilt onder hunne oppervlakte wel eenige norîi*>kc nevc.igedach.te ■ men maakt zich Ijoos,, t.'fi jdqij \ijai|d,te .loonen, à it l^et yuui ...1: jrî'ir;ti0h i tug ï.i.it is uitgeJbcî'S, d'ait men niet noodgedwongen den vrede aan-neemt, doch enkel om verder bloedvergietem te sparen. En daaxdoor laat men ook de mogelijkheid open om de vredesrvoorwaardeii mog te verbeteren. * * * Er zijn dagblad'en die d'en H. Vader ondeu-gend verwijten de aanrainders en de aange-randei}, de schu'ldigen en de onschuldigen, goed en kwaad op ééne lijn te stellen. Een Anglikaansche bisschop scheldt den Paus zelfs ails Godsyerachter ! Nergens heb ik over dit thema een driestere taa;l gelezen dan in "The Times" van 20 Augustus. Richard Bagot zet in dit blad al de sluizen zijner verontwaardiging open. Ziet, hoe de goïven zijner verguiz.ng op den H. Vader neerstor-ten : De Paus, zoo heet het, "beschouwt al de oorlogvoerende partijen als even gelijk schuildig," ja "schuUdig aan baldadige aan-randing vergezeld van afschuwelijke misda-den tegen aile menschelijke en god<îielijke wetten " ; hij "hoont onxe eer en de eer van degenen die aan onze zijde strijden. Hij hoont de nagedachtenis onzer dooden en de opofferingen onzer levenden." Hij "beschul-digt ons stilzwijgend (sic) van leugentaal aiangaande den oorsproeg en de oorzaken van den oorlog." Hij "gebaart alsof Duitsch-Lands zaak evèn wettig of onwettig was al de onze..." En zoo gaat die elucubratie voort over gansch eene koJom!... En van dit ailes staait er niets te lezen in de Pa.uselijke Nota ! Al die lasteringen zijn het voortbrengsel van een door vooroordeel en bwaad'wiL'ligheid ingeniomen geest, opge-zweept door een ziekelijke verbeelding. Wat is dan de waairheid'? Wel de Paus handhaaft zijne ineutraliteit ; hij wil vredestichter zijn, geen rechter ! Indien hij door de oorlogvoerende machten tôt rechter werd uitgeko-zen, zou hij al de stukken van het débat nazien en een gerechtelijk oordeel valilen ; maar de H. Stoel is nu geen tribunaal. Als zedenùeeraar heeft de Paus "aile " onrecht-vaardigheden en euveldaden veroordeeld, maar hij zou onrechtvaardig zijn indien hij personen of volken vonnisde, zonder daartoe de bevoegdtieid te hebben verkregen.. De dagbladen zullen zich wel dat recht aantrua-tigen, maar de H. Vader mag dit niet doen. Kent hij dan de aanleggers van den oorldg niet? Is hij niet ingelicht over de gepleegde gruweldaden? Ongetwijfeld, als privaat persoon ; maaT indien hij als Vredestichter wil optreden—en dat alleen is in zijnè macht— dan mag hij de misd'aden, zonder ze te ont-kennen, toch niet in het débat brengen. Mis-schien zal eene vergeilijkingj naar ons oordieel, die handelwijze van den H. Vader eenigszins opluisiteren : Er zijn tijden geweest—en het « gebeutt soms nog ten huidigen dage—dat reizigers in Sicilië of in 't Noorden van (1) Zie vo'lledige tekst van het voorstel, blz. 8. Afrikia, door baanstroopers werden gevangetn genomen. En om dezeai udt hunne handen te redden stelden sommige bemiddela-ars zich in betrekking met de roovers en kochten, door het storten van een somme gelds, de ongeluk-kigen vrij. Nu spreekt het toch wel van zelf, dat de bemiddelaars, door het aianbieden van dien losprijs, heelemaal niet bedoelden aan de roovers een recht op het geld toe te ken-nen, nooh hen even onschuldig uit te roepen alis hun slachtoffers. Maar zij oordeeld'en, dat de vrijheid der gevangemem wel opwoog tegen de betaling van eenige gouden stukken. Zoo doet ook een vredestichter: hij beweert geenszins dat de aanleggers van d'en oorlog en de sti> hters van zooveel gr-uwel-diaden eenig recht hebben op hunmen buit ; hij beweert niiet dat macht gelijk staat met recht—de H. Vader leert juist in zijne Nota dat reoht staiat boven- macht, wat eene zdjd'e-lingsche veroordeeling is van Duitschland ! De Vlucht. Naar de schilcierij van A. De Laet. (Zie blz. 3.) Maar riôo.t is zoo>.c 11 fccaiekau dat ac oorlog in vele gevallen een dom e-n onirechtvaardig ding is. De kracht der wapenen beslistt over de overwinning, doch het zijn niet altijd zij, die de beste wapenen hebben, over het groot-ste getal manschappen beschikken, die het recht aan hunne zijde hebben. Maar wan-neer nu eenraaal de bu'it van landen en volken in de vuist is van den sterke, hoe zal men dan die Landen en volken redden? Door een sterkere macht er tegen aan te voeren? 'Goed zoo ; maar indien het nu te betwijfelen is, dait men die sterkte bezit, of indien men voorziet da>t de ontplooiing van die macht nog op zware offers zou te staan kameo? Kan men het dan niet beproeven om door het ten offer brejjÉen van minder waardige goederen >en door net treffen vain een vergelijk, goederen van hoogere waarde te redden? Ern dat is de bedoeling van den Paus. Hij deelt wellicht niet, zooails velen onder ons, het optimisme der geallïeerden. Hij wil noch-tans de vrijheid, de onafhankelijkheid, het bloed vain volken vrijwaren, al moet men dit ailes ook afkoopen door de kwijtschelding vain een stoffelijke schadevergoeding. Doch eene volkomen kwijtschelding v.raagt ook de Pa.us niet. Hij voorziet " sommige gevallen " —en wie denkt hier niet aan België?—"voor welke bijzondere redenen bestaian" om scha-dever]goeding te vragen. Die moeten dan "met gerechtigheid en billijk'heid " in over-weging gebracht worden, opdat aan de rechît-matge eischen vculdaan worde. Deze rege-linig, waardoor het bloed van duizenden gespaard wordt, schenkt niet aan eenieder zijn voile recht—wat in de veronderstelling onmo-'gelijk is ; —zij kan althans even billijk ge-noemd wonden als diegeae, waardoor gevan-genen worden vrijgekocht uit roovershaœden. Het redht, dat iets geesitelijk is, is niet altijd bekwaam de stofîelijke macht te bedwingen. En toch zajl ten slotite het recht zegevierein, namelijk in het oordeel der geschiedenis, en voor den rechterstoel vain God. 20 Augustus. ■ O De Kerkelijke Moraal en het Begin van den Oorlog. DE BRIEF VAN WILLEM II AAN WILSON. (10 Augusti 1914.) De deugd ligt in het midden. Tusschen de twee uitersten—het Pacificisme en het Militarisme, in de vorige opstellen geschetst— staat de vredelievendheid der Kerk. Zij ver-oordeelt het Pacificisme als een dwaling, welke het aangeboren verdedigingsrecht van enkeling en Staat ontkent ; zij kant zich eveneens aan tegen het Militarisme, eene on-deugd, welke den oorlog met zijne onvermij-delijke rampen als iets noodzakelijks en begeerenswaardigs uitroept. Zelf staat zij tusschen beide in. Alhoewel het wapenge-weld soms duldend, is zij toch uiteraard vredesgezind : zij verfoeit den oorlog en is afkeerig van aile bloedvergieten. En dien haat, gesteund op de rede, legt zij aan den dag door hare leering betreffende het aanleg-gen van den oorlog en hare voortdurende aansporingen, opdat de volken hunne geschil-len langs vreedzamen weg zouden vereffenen. Sint Augustinus,—^zoo verhaalt hij zelf in zijne Belijdenissen,—had het pad der deugd verlaten en dwaalde meer en meer af naar de ketterij der Manicheërs. Zijne moeder, de H. Monica, berispte hem daarover : do<h Augustinus holde steeds losbollig voort op het pad des verderfs. Van baren kant liet de H. Monica niet af hem met hare moeder-lijke bezorgdheid te achtervolgen. De zon-daar bleef evenwel het oor sluiten voor hare smeekgebeden en hare tranen : "Monitus mu- liebres ! " Dat is maar vrouwenpraat ! zoo beschimpte hij dev raadgevingen dier min-nende christin... De H Kerk nu is zulk eene teerhartige moeder tegenover de afdwalende oorlogsv -;ren. Zij ook zij heeft deze ach-tervolgd met hare leeringen over den oorlog, met het afschilderen der rampen welke de vijandschap medebrengt, met hare raadgevingen over de christelijke inrichting der Staten, opdat deze tôt welzijn der burgers zouden strekken, en vooral met hare smeekgebeden om vredesgezindheid. Doch sommige mogendheden hebben steeds de woorden d:er moeder in den wind geslagen : zij hebben ze eveneens uitgekreten voor onwelkomen vrouwenpraat : monitus muliebres. En het on-heil is op het menschdom neergekomen... doch voorzien, als de donderknal die moet voortscljieten uit samenpakkende wolkén, door den hoogen Wachter ter eeuwige Stede. "Pius X," zoo verhaalt^nderdaad Kardinaal Merry del Val, volgens eene mededeeling van 2. D. Hl den bisschop van Laval, " Pius X heeft den tegenwoordigen oorlog voorzien. Dikwijls wanneer wij de gebeurtenissen van den dag bespraken, zeide Z.H. : "Wat U mij daar vertelt is droevig, maar het is vrij niets in vergelijking met den grooten oorlog ' il guerrone ' die weldra komen zal." Toen in 1912 de Balkanoorlog uitbrak, zeide ik tôt Z. H. : "Heilige Vader, wat U vooruit-zaagt is werkelijkheid geworden. De vreese-lijke oorlog is uitgebroken." "Neen, neen," antwoordde levendig de H. Vader, "Dezen bedoelde ik niet," "Non è questo." Eenigen tijd later zeide hij mij : "Eminentie, de groote oorlog nadert. Wij komen het jaar '14 niet zonder oorlog door." "Non passeremo il quattordici." "Maar," antwoordde ik, "er is ia,'t geheel geen reden voor deze vrees. Aile regeeringen willen den vrede." "Eminentie, u is te optimistisch " De maand Juni 1914 brak aan. Wegens de groote warmte verlieten de verschillende ge-zanten Rome en kwamen voor hun vertrek nog even een bezoek aan het Vaticaan brengen. "Heilige Vader," zeide ik toen, "geen enkele gezant heeft eenigen twijfel omtrent zijn terugkeer in October laten blijken. Bo-vendien is de helft van het jaar reeds voorbij, en er is dus niet veel tijd meer over om een oorlog te beginnen." Pius X schudde ongeloovig het hoofd en zeide nogmaals nadrukkelijk : " Eminentie, wij komen het jaar '14 niet zonder oorlog door." * * * DE VOORWAARDEN TOT EEN GERECH. TIGEN OORLOG. Ailes duidt dan ook aan, dat deze volkeren-krijg moedwillig is voorbereid en ontketend, eh dat men bij de oorlogsverklaring niets geen aandacht heeft geschonken aan de eischen, waaraan deze moet voldoen om geen hemeltergend schelmstuk te worden. Dit moge blijken uit den telegram-brief van keizer Willem aan Président Wilson, deze week in de "Daily Telegraph." openbaar gemaakit. (1) De godgeleerden, die te dezer zake het gevoelen van de Kerk uitdrukken, zijn zeer streng in hun oordeel en stellen vele voor-waarden alvorens1 een oorlog gerechtig te noe-men. Enkel in het geval dat het recht werd geschonden door eene groote fout, die dui-delijk bewezen is en er geen ander middel overblijft om tôt een vergelijk te komen, laat zij toe over te gaan tôt gewapenden aanval. Indien men het eene wandaad noemt, wanneer een rechter voor 's lands tribunalen een beklaagde veroordeelt tôt opsluit ng oi dood-straff zonder crst de zekerheid te hebben, dat deze werkU'J't s-, .g 1»: we-pleegt dan niet een Staat, welke liclrtvaard^g den oorlog verklaart, waarbij het leven van duizenden op het spel staat. De moraal spreekt dan ook haar "non licet" uit tegen een oorlog aangegaan op grond van voorge-wende misdaden, waarvan men enkel door geruchten kennis heeft gekregen. Zij eisclit dat men zekerheid hebbe van het gepleegde kwaad. Zelfs P. Génicot, die nochtans het Probabilisme met eene onverbiddelijke logica doorvoert, betoogt, dat men bij het verklaren van den oorlog niet mag steunen op eene reden die " waarschijnlijk " of zelfs "meer dan waarschijnlijk " is (Theol. Mor. I, Nr. 381). En hierin trouwens is hij enkel de tolk van den H. Alphonsus de Liguori : "De oorlog, zegt deze Kerkleeraar, sleept gewoonlijk zulke verwoestingan, zulke gevaren vooj den godsdienst, voor de onschuldigen en de eer der vrouwen na zich, dat het practisch bijna nooit mogelijk is een krijg gerechtig te noe-men, wanneer hij ontketend wordt onder de heerschappij van waarschijnlijke en niet-zekere redenen (Th. Mor. lib. III, No. 404). Hieruit zal men opmaken, dat het volkomen tegenstrijdig zou zijn met de menscheUjkhe'd en het christendom zich te laten ge^eiden bij de oorlogsbelissing door loutere vermoedens, door aangebrachte geruchten en nieuwstijdin-gen, welke zoo gemakkelijk verzonnen en in omloop gebracht worden, wanneer volkèn met elk.aar op gespannen voet staan. De eisch is dan niet te veel, dat de rechtskrenking, waarom men de wapens opneemt, een uitgemaakte en volkomen bewezen zaak zij. Dit is echter niet ailes. De gepleegde en bewezen misdaad, waarom men den oorlog ontketent, moet daarenboven van zeer gewich-tigen aard zijn. De Souverein. mai zich niet gwlras;pp eelijli, h-iogm.oe^iifce s;ri die in zijne lichtgeraaktheid om een een-voudige eerekrenking de vuisten ba!t, op den ongelukkigen schenner losstormt en op hem zijn wraaklust koelt. Neen—aldus Frans de Vittoria—"in de gewone en natuurlijke ge-rechtszaken is het niet geoorloofd om gelijk welk miisdrijf tôt een aanzienlijke straf ta veroordeelen, als dood, verbanning of ver-beurdverklaring van goederen. In den oorlog is echter ailes gewichtig en verschrikkelijk : moord, brand, verwoesting; het s daarom verboden lichte krenkingen met den oorlog te bestraffen ; de grootheid van het misdrijf moet tôt maatstaf dienen voor de kastijd:ng." (De jure belli, 14). Het spreekt vanzelf dat die zwaarwichtigheid der bedreven fouten van de omstandigheden zal afhangen. Onder dergelijke misdrijven zal b.v. een Staat reke-nen een vijandelijken inval in zijn land, het moedwillig verhinderen zijner handelsbetrek-kingen, het mishandelen en vervolgen zijner landgenooten ; het opruien zijner burgers tegen het wettig bestuur, het ongerechtvaar-digd tusschenbeidekomen in zijn maatschap-pelijk en staatkujjdig leven... En zelfs de zekerheid, welke een Staat mocht hebben van een gewichtige m'sdaad tegen zijne souvereiniteit gepleegd, geeft hem nog niet dadelijk het recht om het zwaard te trekken. De moraal ve^-gt, dat men eerst andere middelen beproeve om tôt rechtsher-stel te komen. Volgens hare leer is de oorlog het laatste middel der koningen : "ultima ratio regum," waartoe men eerst dan de toe-vlucht neemt, wanneer aile andere pog'ngen, om het gçschil langs onbloedigen weg op to lossen, schipbreuk hebben geleden. Door den gekrenkten Staat moet eerst voorgesteld worden, dat de schuldige eerherstelling doe, dat hij de ontroofde goederen teruggeve, dat hij vergoeding schenke voor toegebrachte schade. Het voorstel moet gedaan worden om bij middel van een onpartijdig scheid» gerecht tôt een vergelijk te komen, en de Monarch of het Staatsbestuur, dat hoogmoe-dig zulke vredelievende voorstellen van de hand wijst en zich haast de wereld te versto-ren door een oorlog die vermeden kon worden, zou eene zware fout tegen de gerechtigheid plegen en de schuld op zich laden van het vergoten bloed. * # * DE ONGERECHTIGHEID DER DUIT-SCHE OORLOGSVERKLARINGEN. a) Aan IJusland. In 't licht van deze beginselen., voorgesteld door de kerkelijke schrijvers, kan men best uitmaken, wie in dezen wereldoorlog de waro schuldigen zijn. Door het uitpluizen der zoogenaamde voorgeschiedenis—het gelief-koosd onderwerp van Duitschers en sommige Hollanders—komt men tôt niets anders dan kwade vermoedens, die tôt geen resultaat kunnen leiden, dewijl ze meest altijd in twee-derlei zin kunnen uitgelegd worden, en op (i) Zie tekat op biz. 4.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.