f Bureel: 21, RUSSELL SQUARE LONDON, W.C. Telephone! Museum 267. extern VOOR GOD EN VADERLAND. Abonnement: 2sh. voor 3 maanden. Subscription: 2sh.for 3 months. Voor de Vereenigde Staten: SO ets. Voor Holland : 1 fl. Voor Frankrijk: 2.50 fr. Voor de soldaten: Xsh. of 1.50 fr. 3de- Jaargang, Nr. 32.(Bbt. 14*7-1438.) Oplage: 10,800. VRIJDAG, APRIL 27, 1917. Registered at G.P.O. as a Newspaper. 12 biz. i_^d. De gedrapeerde gestatte met hemd, op het voorplan onzer photo is die van den hoofdman Musinga, den grooten koning van Urundi (Duitsch-Oost-Afrika), die meer dan 5,000,000 man regeert of, ten minste, er " recht "van leven of dood over heeft. Musinga heeft pnzen generaal Tombeur zeer goed ontvangen. Hij heeft vele ministers en geheel zijne briefwisseling gebeurt per schrijfmachien! De Oorlog en de Vlaamsche Volkskracht. $ Sociale volkskracht. Het vraagstuk doet zich voor als volgt:Hoe zullen; wij de Vlaamsche -volkskrachtheropbouwen, in \ licht van alles wat deoorlog ons leerde of ontleerde, met anderewoorden, hoe zullen wij op " verstandelijk,zedelijk, sociaal en godsdienstig gebied," onsvolk opvoeden om het al de rijkdommen vanzijn wezen te leer-en ontginnen, om ai zijnmogelijkheden, tot werkelijkheid te maken,ten 'einde -het eene eereplaats te' laten innemenin de beschaafde wf-reld, door deze oorlogsscfccmneliog ira no/z^ii^ -Jlr'Z^iitgS!wljzigd)?In esn eersite bijdrage had ik het over"verstandelijke" volkskracht welke moetaangeworven en ontwikkeld worden dooreigen onderwijs, met de moedertaal als voertaal, volledig eta stelselmatig aangepast aande Vlaamsche toestanden. Vervolgens moetdie verstandelijke volkskracht zich openbarenmaar buiten, om'den vreemde, op elk gebied,van. wetenschap en nijverheid. En binnenden lande moeten drukpers, dagbladwezen,letterkunde en staatkunde dermate ingerichtzijn dat zij het volk door de waarheid opvoeden voor de waarheid.Tv^SiIn een tweede bijdrage had ik het over"zedelijke" volkskracht welke moet aangeworven en ontwikkeld worden door de opvoeding der ware en gezonde vaderlandsliefde,door de opvoeding der eigendommelijke beleefdheid, door de opvoeding dier eendracht,door de opvoeding der zuiverheid voor hetleven, en voor de moderne wereld. Thans; hebben wij het over "sociale" of maatschappelijke volkskracht. Door sociale volkskracht beduiden wij de kracht die uitgaat van een- degelijke inrichting, verstandhouding, en wisselwerking der verschillende klassen en standen der maatschappij, zoodat élk een gepast voortbrengend en winsto'psttrijkend aandeel hebbe in de geestelijke en stoffelijke schatten der maatschappij, zoodat niemand leven moete in onverdiende ellende, zoodat voor elk besta eert zekere maat van stoffelijke welvaart welke vereischt wordt tot beoefening van deugd en wetenschap. Door sociale volkskracht beduid ik- diensvolgens ook de degelijke inrichting, uitbreiding en verd selling van 's l?nds welvaartsbronnen, 't zij door persoonlijk initiatief, 't zij door , if;.^ra.t=t,1.e»n.-a.EH- bet perv>~"lijk TOïfJgtief, 't ' ~za'j door den Staat zelf, ■ daar waar het persoonlijk initiatief ontbreekt. De Staat immers is gemaakt voor de welvaart van het volk, als enkelingen en samenleving, het volk is niet gemaakt voor den Staat. Een volk is een natuurlijk wezen, een Staat is een conventioneel wezen.' De Staat is een werktuig ter bevordering van 's volks belangen, mogelijkheden en idealen. Maar de Staat moet, waar het noodïg is, wijzer zijn dan het volk dit wil zinggen dat de Staat het volk zou moeten voorlichten. De Staat mag niet enkel_ en alteen de uiting zijn van den wil van het volk. Het volk immers kan onwetend bevooroordeeld, bedorven zijn. De Staat moet dus ook de lichtbaak zijn voor 't verstand van het volk, en de uitzniiveringskracht voor den wil van het volk. De Staat moet idealist zijn. De Staat in de moderne Europeesche politiek gaat veelal tweederlei mank: eerst omdat hij niet idealist is, maar enkel positief de uiting van den volkswil, 't zij die wil goed of slecht is. Daar ligt het gevaar van een Louter democratisch en Staat. Hij is niets anders dan een thermometer van 's volks toestand, hij is geen geneesheer. De Staat in de moderne Europeesche politiek zondigt ten tweede omdat hij autocratisch is, dit wil zeggen, geen voldoende gehoor geeft aan de uiting van den volkswil, 't zij hij die uiting van den volkswil a priori uitsluit, of vermoeüijkt door allerlei partijschapoea, tusschenorganisaties en tusscbenpersoriien. Wijze staatskunde derhalve bestaat ia 't evenredig aanpassen van de autocratie aan de democratie, in het in overeenstemming brengen van vrijheid en gezag, in het wederzijdsch inwerken van .Staatsideaal en volkswil. Het is voorwaar geen gemakkfclijfce taak. Derhalve is het getal der groote staatsmannen; zoo gering. Er zijn veel tijdelijk groote staatsmannen., autocraten of 'democraten, maar blijvende grooten niet, want zij 'ziio niet bestand tegen het oordeel der historie. . Vélen zijn gestandbeeld, maar helaas huil misgrepen en hun ambities zijn de schuld der tragische gebeurtenissen. In onzen tijd, meer dan vroeger, wordt de echte staatkundige zoo niet gesteenigd, toch achter, uitgesteld. Wij leven immers ft "te saècte des incompetences," en we zien blinden blinden leiden. Hoe vormen wij de sociale volkskracht? Het spreekt van zelf, dat we de verstandelijke, zedelijke en godsdienstige volkskracht niet kunnen afscheiden van de sociale volkskracht, dewijl de volkskracht een geheel is door die verschillende bestanddeelen samengesteld, dewijl het ééné bestanddeel het andere vervolledigt. Hot spreekt ook . van zelf dat wij de verschillende middelen tot vorming der sociale volkskracht niet uitvoerig ontleden kunnen, in al hunner aangelegen-heden. Wij kunnen enkel beginselen opge- (i) Zie: "Stem uit België,," Nr. 33, over "verstandelijke" volkskracht, en Nrs. a8, 29, over "zedelijke" volkskracht. ven, die dan verder in hun gevolgen kunhen uitgewerkt worden. Gezonde beginselen ten slotte is alles. Het mankeert deze wereld niet aan geld, wetenschap, plezier, enz., en toch deze wereld haait en draait zinneloos en heilloos, omdat zij geen. beginselen heeft. De Vlaamsche kwestie. (1) Er zijn menschen die zullen, meesmudlen bij 't zien van dlilt opschrift, en zich afvragen "walt komt die Vlaamsche kwestie te pas in de sociale volkskracht." Het antwoord geef ik seffens.. Er zijn immers nog menschen die niet kunnen of willen verstaan wat de geleerde hoogleeraar Godefroid Kurth schreef: "Il ne faut pas être grand historiën ou grand psychologue pour me pas voir que la question flaroaude est d'ünie importance grave et capitate, et que de sa solution dépendront 1'union et l'avendr de la Belgique." De laatste gebeurtenissen, in het bezette land zijn er een sprekend bewijs van. Maar enkelen werpen op: laat die zaak nu rusten, later zullen wij zien. Dat kan niet In- den heropbouw van onze nationaliteit kan en mag men de eerste voorwaarde van Belgiè's nationaal bestaan: erkenning van de rechten der twee rassen in 't ééne land niet doodzwijgen noch doodnijpen. Men kan immers geen natuurrecht begraven. Het natuurrecht verrijst "uit eigen kracht en eigen nood en eigen drang, en hoe meer men het natuurrecht wil kortwieken hoe heviger het wordt en onverbiddelijker. Men kan dat veel minder in dezen oorlog, dewijl het toch geen schijnheiligheid en geen leugen zijn kan, wat al de natiën thans beweren, dat zij vechten voor een wereldvrede, tegen alle autooratiie in, voor een wereldvrede gegrondvest op 't recht en de vrijheid van al de nationaliteiten. President Wilson's vrede- en oorlogsnotas—weerklanken van Paus Benedictus XV' woord—hebben dezen oorlog een zedeEjk karakter gegeven van het hoogste belang. En al de kleine naties, Armenië, Polen, Ierland, Finland en de Slavenstaten zijn aan 't roeren en poeren om hun vrijheid te bewerkstelligen. Waarom moet Vlaandereas taalvrijheid achteruitgeduwd? Een recht is een recht. En 't recht van Vlaanderen gaat niet in tegen 't recht van België. Integendeel ' 't recht van België wordt gewaarborgd door 't recht van Vlaanderen en Walloni«. vEn een wijze staatkunde moet de moeilijkste kwestiën durven bij de hoornen grijpen en ze oplossen, met goeden wil. Dit geldt voor het nationaal, en politiek, en natuurrechterlijk karakter der Vlaamsche kwestie. De sociale kwestie van Vlaanderen. Zonder thans te gewagen van de gesebrif- . ten dar socialistische leiders Vanderveilde, Huysinaus en Destree, zijn er twee gekende (i) Merk op dat ik geen uitspraak doe over de wijze van oplossing dier Vlaamsche kwestie, niet omdat ik niet kan, niet omdat ik niet durf, maar omdat ik niet mag. Duitsche dwang Is d» eenige niet dia weegt op Vlaanderen. —Nota der Red.: We hopen dat zoo min onze lezers als E. P. Caltewaert ons dit "verbod" zullen kwalifk nemen. sociologen die 't belang der Vlaamsche kwestie in sociaal opzicht duidelijk hebben afgelijnd, ik bedoel Pater Rutten in het boekje " La" question sociale après la guerre," en Hendrik Heyman in zijn boek "La Belgique sociale." Daarin bewijzen beiden dat _ de Vlaamsche kwestie een belangrijke sociale kwestie is. Maar er i's meer. Rechtmatig durf ik zeggen dat de Vlaaimsche kwestie de sociale kwestie van Vlaanderen is, en daarmee beduid ik niet enkel dat de Vlaamsche kwestie de hoofdeakeUjksteNen belangrijkste sociale kwestie is, maar de beknopte inhoud, of beter gezegd, die oorzaak van- al de .andere Vlaamsche sociale kwestiën, zoodat de oplossing van de Vlaamsche kwestie, de'meeste sociale wantoestanden wegneemt-, of helpt wegnemen, zoodat alle oplossing van sociale wantoestanden, zonder die oorzaak van sociale wantoestanden, weg te nemen, half werk is, ja dikwijls kracht en tijdverspilling en plaasterleggen, op een houten been. De achterlijkheid van Vlaanderen in sociaal opzicht is te wijten aan gemis van onderwijs en opvoeding in de moedertaal, voertaal, an aan een stelsel van halfslachtigmakende en voorbarige tweetaligheid. JJe achterlijkheid van Vlaanderen in sociaal opzicht is te wijten aan de kloof die het hooger volk van het lagere afscheidt, namelijk het verschil van taal, welke de oorzaak is van halfschheid van beschaving van beider zijden. De achterlijkheid van Vlaanderen in sociaal opzicht is te wijten aan het feit dat veel Vlaamsche handel- en nijverheidsmogelijkheden onontgind en braak liggen, dewijl de arbeid niet vakkundig is ontwikkeld, noch het kapitaal niet Vlaamsch gebruikt. De achterlijkheid van Vlaanderen in sociaal opzicht is te wijten aan de onzelfstandigheid, het gemis aan fierheid, en zelfbetrouwen van 't Vlaamsche volk, alle gevolgen van een vijf honderdjarig stelsel van politieke schommeling, of stelselmatige onverschilligheid voor 't Vlaamsche ras, dat alle rasidealisme is kwijt geraakt. Met recht mag die wantoestand Vlaanderens weezang worden genoemd, en de potsierlijkheid ervan • ligt enkel hierin dat 't Vlaamsche volk nog zijn achterlijkheid niet verstaat en bokkesprongen maakt van grootheidswaan-zin in de ijle lucht. Enkel de groote Europeesche beweging der democratie heeft in de laatste jaren het volk ietwat wakker geschud en in Vlaanderen is dat niet zoozeer gebeurd door de katholieke democratie of het socialisme, als wel door de Vlaamschgezinde keikoppen die aan ons volk het rasevahgelie hebben verkondigd mét de woorden: "Wees Vlaming dien God Vlaming schiep." Maar dat spijts eeuwen stelselmatige achteruitstelling van Vlaanderen, dat Vlaamsche volk niet heel dood is, nog een beschaafde taal heeft, zijn taalgrens van geen meter heeft verschoven, en een nieuwen levenswil begint te hebben, is wet het grootste bewijs dat menschenwesk, in stee Gods, een eigenaardig volk niet uitmaken kaïn; is wel een bewijs dat de uitwendige schijn van het volk werd gewijzigd, enkel op de oppervlakte, maar dat de oorkracht van dat volk onbestorven en ongeschonden, in de ziel te sluimeren ligt, met al zijn sitiandaiarddeugden; is wel een bewijs ten slotte dat de Vlaamsche nationaliteit werd bewaard en gered door het katholiek geloof en door de priesters. De historie zal het melden tot de grootste eer der Vlaamsche priesterschap, en voor de toekomst moge het menig katholiek man doen denken pp deze onbetwistbare formuul, door duizend feiten dagelijks bewaarheid: " de toekomst der katholiciteit van Vlaanderen ligt in de Vlaamschheid van Vlaanderen." De democratische beweging van onzen tijd zal de beste hefboom zijn van de rasfierheid van ons volk, want daar ligt de wortel: het volk is zoodanig van rasfierheid ontaard dat het niet meer weet wat eigen schoonheid en eigarT' kracht is, en een wijze, staatkunde moet dat volk doen willen zijn wat het van natuurswege' is, én anker zijn kan, wil hetwaarEjk zichzelf en groot zijn en een bewarende kracht zijn voor België. Een bewarende kracht zeg ik, want een rasbewust Vlaamsch volk is eerlang het sterkste bolwerk tegenover Duitschland. Het schijnt dlalt men dat van hooger hand is begonnen in te zien, 't Is 'vat laat, maar de Vlaming is houwe trouw en vergeet veel, waar eenmaal goede wil wordt bewezen. Dat men dus niet te ras oordeele, noch veroordeele, niet lastere noch sla, geen nieuwe wonden tóebrenge. noch geen haat verspreide, niet goochele met het woord verrader, niet baloorig schreeuwe, niet kleingeestig, niet politiekachtig, niet partijschap. pig doe. De tijden zijn ernstig. Dat men Vlaanderens wantoestand, durve inzien, en rechtvaardig zijn tegenover 't gestorte Vlaamsche bloed, en wel wete dat passivisme en activisme nu een beteekenis hebben, maar er geene meer hebben zullen den dag van de vrede, dat al de bewuste Vlamingen activiest zullen optreden voor het recht van hun recht, en dat gansch het Vlaamsche volk, dat nu weten zal en voelen, zal willen uitvoeren. De formuul "de sociale ^kwestie van Vlaanderen is de Vlaamsche kwestie," deze kan, door 't onizaggelijk feitenmateriaal in dezen oorlog opgedaan, de eenvoudigste Vlaamsche volksjongen verstaan. De democratie. Een groote Kardinaal van H Britscbe KHzerrijk heeft gezegd: "De twintigste eeuw zal de eeuw van het volk zijn." De waarheid van dat gezegde springt in het oog. Maar waarschijnlijk voorzag hij niet dat de democratie het winnen zou, nadat de Europeesche wereld gezuiverd werd door 't schoonste bloed van millioerten jonge mannen. Er ligt zulk een ver jeugdig ende kracht in het bloed. Onze wereld werd zoo oud, zoo kunstmatig, zoo rot Dan kwam deze wereldoorlog, met al zijn ellenden, en grootheidsgebaar. De oorlog, hoe groot in zijn afmetingen ook, had kunnen een kleine oorlog blijven, ik wil zeggen een wereldkamp voor kleine profijtjes, en persoonlijke ambities. Hij dreigde het een oogenblik te worden. Maar België's houding en verweer, ik beduid zijn zedelijke houding, gestaafd door zijn krijgskundige houding, en niet het minst het katholiek rechtswoord der Belgische bisschoppen, rukte dezen oorlog met een geweldigen schok uit de staatkundige kleinmenschelijke diepten en diplomatiedonkere kamers, en het woord natuurrecht der kleine vreedzame volkeren vloog rond de wereld als een donderst'orm, en werd verwelkomd in de harten van hét volk, die voor 't recht openstonden, 't Was de triomf van het geestelijk ideaal over het brutale feit, van de rechtspolitiek over de realpolitiek, van God, den Koning, over de godheidzich-aanmatigehde koningen. Wie de filosofische schriften der laatste jaren heeft gelezen, werd getroffen door de verheidensching van alle begrippen, niet het minst over de verheidensching van het reebtsbegrip, dat werd afgerukt van de macht. Wie de politieke doening der verschillende Staten van bij beschouwde, stond bevreesd voor het wederzijdsch wan- -trouwen, en Voor de laconische onverschilligheid waarmede Staten zichzelf optimmerden op de gekrenkte rechten. Het akelig beginsel van " non-intervention européenne," dat toeliet broeders te laten vermoorden zonder een woord protest, werd seffens weer opgegeven als er brokkelingskens te deeten vielen in den grooten roof. En 't ergste van al was, dat dit alles gebeurde, zonder dat het volk ooit kikte. Maar, door het feit van België, door het vaderlijk en rechtwrekenö woord van dan Paus, dioor den drang der toestanden zelf, door het opportunisme, en ten slotte door het wijze woord van den vroeger onverstanen Wilson en door de oorlogsverklaring van Amerika, werd het oud politiek stelsel, het materialistische, het utilaristische, verbroken en in den prondelhoek gegooid, en een nieuw tijdperk zou aanvangen voor het recht, en voor een wereldvrede gesteund op het recht van eikendeen. Nu ten minste wist bet rechtzinnig volkshart- waarvoor het vechten zou, en 't zou veel last en lijden kunnen uitstaan onder het nu noodzakelijk militarisme omdlat het vocht voor een geestelijk ideaal, waar heel de wereld en elk persoon zou, bij winnen, werd dat ideaal werkelijkheid. Deze oorlog is zeker de ondergang der autocratie. Rusland is er het laatste bewijs van, en men moet geen profeet zijn, om te voorspellen, dat elders ook dd autocratie ten ondergang is gedoemd. Er is meer: al de Staten, ziie thans willens nnltens gedwongen, gelijkheid en vriiheid te gedoogen waar zij' het vroeger niet deden. Zij ook erkennen dat zij ten dienste van het volk zijn, en dat zij moeten luisteren naar de stem van

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.