MHH III1 'ME i fli 1 m.1 ijW I 'III Il Ml 11llEf. I II— —IH' llh TBBWM^WBMrnTWTirMTTnnTIIWBIWB IUTT—IWH I I 4de Jaargang, Nr. 5. (Biz. 1663-1674.) Oplage: 11,200. VRIJDAG, OKTOBER ig, 1917. Registered at G.P.O as a Newspaper. 12 biz. 1 y2. Het politiek Testament van von Bissing. Door vele uittreksels in de dagbladen en eene Engelsche vertaling in de "ïimes' Hisitory of ithie War " laenden wij reeds dé Memorie vain von Bissing over de toekomst v.an België, door hem op het einde van 1915 of in *it begin van 1916 geschreven. De heer Fernand Paissielecq, die ?ich reeds zoo ver-dienstelijk gemaait iheeft door zijne vlug-schriften eai artikelen over vaderlandsche onderwerpen, levert ons au, in de "Cahiers Belges," eene Framsche vertaling, bewerkt door Henri-Edouard Pir^nre. on voorziet deze van een oommenitaar en k&stbare criti-sche kantteekeningan. Wij verwijzen vol-gaarne naar die goedverzorgde uitgave en wenschen, dait zij in veler handen kome. Zelf kunnen wij er niet aan denken dit lange Testament in de "Stem" over te drukken; doch wij zuLlen 'er eene ontleding van geven en deze met eenige beschouwingen a an vu lien. * * * ONTLEDING VAN HET DOKUMENT. Volgens von Bissing, de vriend en de ver-tnouweling van den Keizer, was Duitschland wel van plan België in te lijven. Dit inzicht herhaalt hij op aille wijzen en aile tonen. Op elke bladzijde ontamoet men uitdrukkin-gen ails deze : België moet ander de Duiitsche machltsfeer gebrachlt worden ; het moet aan Duitschland vastgeketend wiorden ; wij moe-ten het uitbuiten en erover beerscben ; het moet een Duitsoh gebied, woirden, en ndet gedeeltelijk, doch in zijn geheel; Duifcsch-land's grenzen moeten zddh uditstrekken tôt aan de zee. Indien we dat niet bekomen, roept von Bissing uit, is voor ons de oorlog verloren. Die noodzakelijkheid, of liever dieu " pliicht " om het overwekiiigd gebied in de Duitsche gfeep te houden, leddt de gouverneur af uit militaire, economische en poli-tieke beschouwingen. België, zegt hij, is uit " strategisch oogpunit " van het hoogste ge-wicht voor den toekonistigen oorlog van Duitschland. Houden wij het in onze macht, dan wordft onze legerontplooiing niet meer door de Belgen verhimderd ; laten wij het schieten, dan dient het tôt operatiegebied voor Engelschen en Franschen om ons aan te vallen en onze ind<ustrieele gebieden te bedreigen. Overigens hebben 00k de Belgi-sche industrieele sitreketn een groote waarde voor ons, ndet enkel dn vnedestijd, doch 00k onder den oorlog ; bare steenkolen, waarover we nu zoo ruimschoots beschikken, zouden te nutte komen aan onze vijanden, indien wij er geen beslag op leggen. En de voor-deelen, die we nu te Antwerpen genieten, zouden te loor gaan onder een vrij België, dat dadelijk eoonomdsche betrekkingen zou ailhknoopen met Frankrijk en Engeland. Wij moeten deithalve de hand leggen op de kolen-bekkens en de haven van Antwerpen. Ge-• biedend eischt 00k de "politiek," dat België in ons bezit blijve: in een onzijdig België kunnen wij geen betrouwen hebben ; het zou onder den invloed van Fraimkrijk, Engeland en Amerika staan ; zclfs de Vlaamsche bewe-ging zou ond'erd'rufet worden "indien wij onze beschermende hand van baar terugtrokken." België overigens behoort ans toe volgens de geschiedeois ; behieilden wij het niet, dan zou de werald en vooral Turkije ons uitla-chen en zeggen dat we zwakkelingen zijn. Nog lergerô verwdjten zouden we te verduren hebben van het Duitsche voîlc, dat immers op het bezit van België zijn boonitjes heeft te weeken gelegd en in zijn Luthersche deugd-zaamheid niet zou begrijpen, waarom wij een eerlijk gesfctflen goed teruggeven. Ik weet wel, zoo gaat von Bissing voort, dat men eenige bezwaren doet gelden tegen het behoud van België ; maar het zijn pure "dnoomerijen." Zoo komit men aandragen met de opw<erping, diat wdj beloofd hebben het gepleegde onrecht te herstellen. Alsof wij, Duitschers, super-menschen, aan een gegeven woord gebonden waren ! Anderen zeggen : Ge verzwakt de eein-heid van Duitsch. land door er een vreemd eîement in te bren-^eri. Volssiiïueri ! \ ik, iïie'-n li.f-er. België is immers bevolkt d'oor Germanen ; zelfs de Walen zi jn ddt dioor hunnen oorsprong. Daar-enboTOn, wij zullen wel zoirgen, dat de "Duit-sche gieest " in de bevolking gestampt Avorde ; we zulilen ditmaal, zooals in Elza's en Lotha-rinigen, de domheid niet begiaan een "poli-tiek van zwaMreid " te volgen. En wat de gcxisddensitige vraag'stukkien betreft, daarin. ziillen we veel beleid gebruiken, want vooral de Vlamingen zijn zeer gehecht aan de kaitlho-lieke Kerk. Daarom moeten we de gednchte doen postvatten, dat de Kerk beter zal be-schermd worden onder Duiitsche ovexheer-sching, dan onder den invloed van het anticléricale Frankrijik; en dam krijgen we de geestelijkheid onder ons bedwang. Er zijn juristen en diplomates, d'ie met de vimigers iin het haiar zitten, en zich afvragen onder welk een vorm wij België zullen inlijven. Hier moeten we voorzichtig zijn, den mond dîicht houden en zelfs bij de beraadslagingen over den vrede vlakaf zeigsen : dat gaat uldeden niet aan. Maar die Koning, wat zullen we met den Kondng doen? vragen anderen. Nu, dat weet ik zelf niet ; maar, ais hij veel bestel maalrt : kopken af ! Ja, ja, kopken af. Mijn vriend Machiavelli zegt, dat we daartoe het voile necht hebben. Vooral in 't begin onzer overheersching zul len we met vastberadenheid moeten te werk g aan ; wanit de Vlaoni ngeu, zij n " onafhanke-lijk van natiuur " en koppige kerels ; maar we zullen ze wel in 't gareol krijgen, en willen de Walen zich niet aan het "Deutschtum " onderwerpen, dan moeten z'er maar van door. trekken. Vooral geen halve middelen gebrui-ken, met naemand ! We moeten toonen dat we een vuist hebben. * * * BESCHOUWINGEN BIJ HET STUK. Ziedaar in korte woorden von Bissing's Politiek Testament. We mogen er ons over verfieugen, d'at zulk een, sfcuk aan den dag is gekomen. Nu zal het blijvmi voortleven in de geschiedends tôt eein voortdiurende schande voor het Duitsche volk en als een onweer-sprekelijk bçiwijs van de tyrannie, die men beraamde tegen een onischuldig volk, dat uit plichtbesef zijn land heeft verdedigd. Men aarzelt hier te besldssen, wat meest verbazmg en weerzin moet wekben : de dubbelhiartig-heid voortspraifcend uit de tegenstellinig tais- De posities der Duitsche legers bij het begin van den slag aan de Marne. De streepjeslljn duidt nagenoeg den weg aan door het centrum van elk leger gevolgd. (Zie biz. 3.) schen von Bissing's geheime gedachten en zijn in 't openbaar afgelegde verzekeringen ; de huicheliarij, waarme© de Duitschers hunne veroveriinigsplannen in 't duister hebben gésireed ; de xinderaohtige wiijze, waairop von Bissing de Vlamingen om den tuin wilde leiden ; de schijnheiligheid, waardoor hij de geesitelijkheid op de hand wilde krijgen en eindeSijk de zedeloosheid die kettect uit al zijn logge volzi'nnen. Voor d'ie eerste punten verwijzen wij naar den degelijken commen-taar van Fernand Passelecq ; bij de laatste voegen wij eenige kantiteelkeningen. Terecht zegt von Bissing dait de Vlamingen een onafhanikelijk nas zijn. 1-aten wij er bij-voegen, diait we 00k niet kontzichtig zijn. Sommigen, in het bezette land, wier gevce-lens wij niet deelen, hebben zich laten ver-k'iden : wie voor h un gedrag de grootste schuld diraagt, zal later uitgemaakt worden. In aile geval, d'e oviergnoate meerderheid der overtuigde flamingaraten, dH e gansch hun leven gearbeid hebben voor het welzijn van hun volk, ziijn en blijven getrouw_ aan hun 1 gemieenschappelijk vadierland, onder de hoede van hun gouvernement en de regeering van hun geëerbiedigden Koning. Zij verstooten de beschermende armen welke Duitschland naar hen wiil uitstrekken : het zoudeii ijzeren armen zijn, die hen op de borst van een Duitschen Molooh zo-uden te pleitter nijpen. Hunne hoop op eane bililijke behandeïing, die oprecht rekenimg ihoudt met hunne noo-den, beRtst alleen op dien rechtvaairdigheids-zin eener verlichlte en eCht vaderlandsxihe regeering. Terecht doet Fernand Passelecq opmerken, dat von Bissing "de feluibs kwijt is," waar hij de gemoedestemming van de Belgische gees-telijkheid bespreekt. Gelijk een ander Napoléon, zoo wid die mam de beschermng van het Katholicisme gebruiken als een. middel om Duitschland's politiiefce doeleinden te bevor-deren ; maai men mag er zich van verzekerd houden, dat de Belgische geestelijkheid, noch om eenig tijdlelijk voordeel, noch on^eem toe-gezegde wacht vian pinhelmen rondom hare kerken, bereid zou zijn de band te leenen aan ee-n 'gouvernement, diat de reobtec van haar « vaderléLnd heeft gescbonden en hare mede-burgers heeft d'oen vermoorden. Integendeel, geen Duitsch geweld is belcwaam hare to-ng te snoeren ; nooit zal hare stfâm verstommen in het veroordeelen van het onrecht, want zij beschouwt dit protest ndet emkel als een vadier-landschen plicht, maar als een christelijke deugd. En het is 00k bespottelijk, dat haar vrees wordltdngeboezemd voor den invloed van het ainti-clerikaile Frankrijk, alsof zij geen mans genoeg was om aile gevaar van dden liant af te weren en zelcer daartoe de hnlp niet behoeft van een Dnitedbland. dat tijdens dezen oorlog dten uiteriijkem eeredienst gebe-zigd heeft als een s'iuier om er zijne omgods-dienst'ge moraal niee te bedekken Doch weerzin verwekken vooral de zede-looze beginselen, welke den grondslag vor-men van dlit pohtielc Testamenit. Hierin vin-den wij een' sprekend bewijs van hetgeen wij in een vorig opstel betoogden, dat nameldjk de Duitsche politiek steedis het geweld plaiatst boven het recht. De Dudtsche dwingelandij in België, de onderjufckd'ng van ons volk en de uitbuiting onzer schatten rechitvaardigit von Bisisding door het recht van verovering, alsof de roover ooit zijn buit als een recht-mafcig bezit mocht beschouwen ! Zelf heeft von Bethmann HoU'weg bet tegen ons mis-dreven onrecht erkend, en ail had onae regeering tegenover onzen oosterbuur eene fout bedreven—wat zeker niet het geval is—dan kan dfeze tooh nooit, tenzij door eene monster-achtàge krwaadwilligbeid zoo hoog worden opgeblazen, dat zij aan Duitschland het recht zougeven om op gansch ons land beslag te leggen. Maar het is duddelijk, dat de Duitsche regeering bezield is met een grenzen-looze zelfzudht, wel'ke aan and'ere volken het rechit ontzegt iets te bezitten, wat haar zelf dienstig of nuttig kan zijn. Duitschland alleen, het "goddelijke" Duitschland, moet heer en meester zijn v.in de wereld, zijn welzijn alleen, zijn veiligheid, zijn rijkdom, zijne uitbreiding hebben een reden van bestaan, dewijl Duitschland over een genoegzame macht beschikt om zijn wil te doen eerbie-digen. Er is voor mij geen tastbaarder bewijs van Duitschland's schuild in het aan-stoken van dezen oorlog, dan het erbarmelijlc lot hetwelk von Bissing ons toedacht. Indien dit land, zooals het beweert, emkel de wapens heeft opgenomen om zijne grenzen te verde-digen tegen de bedreiging der Entente-Mogendheden, dan zou het toch niet zijne woede bot-\-d'eren tegen een onzijdig land, hetwelk het zoogezegd ailleen udt "oioodizake-lijkheid " is binnengedrongen ; het zou ons niet het kind van de reikaning willen niaken. "Dat er staatslieden1 zijn, die niet terugdeinzen voor zulk een schelmstuk en den dood van onzen beminden Kondng durven opeischen ails een "zoenoffer" tôt uitboeting der misdaden van Frankrijk en Engeland, bewijst, door de afgrijseldjkheid zeilve van dut voorstel, dat deze misdaden niet bestond'en en diat zulk een waanzinnig opzet enkel voortspruit uit de mislukkinig van de booze plannen, die Duitschland smeedde bij het aan leggen van den oorlog. De zedelooze begrippen, neergelegd in het Politiek Testament van den gewezen gouverneur toonen 00k Ihoe tijdig het was dat 7.. H. Bemedictus XV het tegemovergestelde beginsel der supnemajtie van het recht verkondigde in zijne vredesnota. Het is dan 00k onze plicht den H. Vader in zijn vredewerk zoo te steu-nen, dat dit princiep niet enkel zegeviere op het papier—gelijk in Duitschland en Oosten-rijk-Hongarije—maar oo<k in de werkelijkheid der internationale betre3dkingen. * « * DE KENTERING DER GEDACHTEN SINDS VON BISSING'S DOOD. Von Bissing is dood, en al vinden zijne veroveringsplaainen nog voorstanders in Duitschland, toch gaan diaar van dag tôt dag meer stemmen op, die pleiten vooi het los-iaten Van den buii. Alen wil van België afzien en onder de redenen, die sommige daarvoor aanvoeren, zijn er eenige zeer op-merkenswaardig. De Belgen, Walen en Vlamingen, zijn veel te onbeschaafd,—meent een medewerker in de "Rhein. Westph. Ztng."— om burgems te worden van het Duitsche rijk ; ze kijken ons zuur aan te Brussel en gaan niet eens uit den weg voor eein Kulturinan ! De opmerkdng van Erzberger is veel vleien-der voor ons : " België, zegit hij, ds de lieveling der wereld, niet slechts van de Entente, maar 00k van de Neutralen. Met deze stemming, welke nu eenmaal in de wereld bestaat, moeten we rekening houden." In "Die Welt am Monitag" besluit Helmuth von Gerlach een artikel met de woorden: "België moet blijven, of liever worden, wat het voor 1 Augus-tus 1914 was." Meer dergelij'kç uitsprakea konden we afschrijven uit de " Vorwaerts " en het "B.erliner Tageblatit" en uit andere dagfoladeni... De publieke meening omtrent de toekomst van ons land kentert derhalve gaandeweg ; toch mogen we nog niet aile be-zorgdheid afleggen : de regeering blijft nog steèds weigeren met open kaarten te spelen ; het woord " schadeloosstelling " heeft ze nog ndet uitgesproken ; zij rept soms. nog van " waarborgen " en besohouwt België nog steeds als een "vuistpamd." "Aan dergelijke houding," zegt Fr. Van Cauwelaert in "Vrij België," "erkent men dadelijk dat dte nieuwe geest nog maar zweeft boven de oppervlakte van de Duitsche donkere maichtspolitiek en bet irijk in zijn binmemste nog niet heeft ge-zuiverd."Toch hebben we reeds eea beter uitzicht. Aan den eenen kant staarn de sterke legers der Entemte, die de wapens niet zullen neer-leggen, voordat het onrecht aan België ge-pleegd zal hersteld zijn; en miochten deze niet toereikend zijn om binnen een afzien-baren tijd te zegevieren, dan blijft toch nog de eisch van den Paus voor onze volkomen onafhainkelijfehedd. Het kan niet anders of zijne stem moet, althans op de 60 à 70 mil-lioen katholiekein in de centrale landen en door deze op hunne gouvernementen een die-pen indruk maken. Met die twee troeven in ons hachelijk spel kunnen we de bevrij-ddng van België met meer veritrouwen tege-moet zien. 1^. 8 October 1917. O — De Paus en de Menschen. Waarom de Paus mag spreken over vrede. In ons vorig artikel toonden wij aan hoe de Paus mag spreken over vrede, dank zij de "volstrekte onpartijdigheid " die hij steeds handhaafde in dezen politieken voJkerentwist. Maar er is meer. De Pau? is de eenige die spreken mag, met kans aanboord te word'en door beide parti i en. Eerst en vooral omdat hij, als onpartijdige sitaatsman, een onvoorin-genomen, een onbevooroordeelden, dus een scherperen en juisteren blik heeft ôver de oorzaken van den oorlog, over de oorlogs-kansen en over het uiteinde. want het kan niet anders of het gevoel, en de hitte van den. strijd zelf moeten den klaren blik en de juiste toedracht der toestanden bij de oorlogsvoe-renden ietwat verduisteren. ' Het is derhalve de groote en moeilijke taak van den Paus het ware lioht te doen glanzen in de duisternis. Ten tweede, niemand kan loochenen dat de bediening van den Paus, terdege geschikt is om de beste en betrouwbaarste inlidhtingen in te winnen over de gedachten en de toestan-den in de verschillende oorlogsvoerende landen, zonder nu nog te gewagen van de histo-rische ervaringen die de Hedlige Stoel in den loop der eeuwen, en midden even schrikke-Hjke wereldistormen als deze heeft oDgedaan. Geen insteflildng kent beter dan het Pausdom, de wetten der gesrhiedenis. Ten derde. de Paus mag met recht van zich zelf getuigen "dat hij geen bijzonder oolitiek doel heeft, diat hij geen acht geeft noch op de influiste-ringen, noch op de belaingen der oorlcgs-voerende partijen." Het is ergerlijke smaad v/ait enkele gazeftschrijvers beweren, dat de Pans werkt met het doel zijn wereldildjke macht terug te krijgem. Het is hem enkel te doen om het algemeen welzijn van Eurooa. Hij vraagt geen dank. Hij weet ten andere genoeg dalt politieke s-taatsmachten gierig zijn m dankbaarheid. Ziin recht is onv^rjaar-baar. En teoht is recht. Het spreekt van zel dat Furona's inrichting zal mank gaan, zoolang Eurona zelf des Pausien redht niet haindhaaft. God en geschîwlenis waken op 's Pauzen recht, maar de Paus is grootmoedig genoeg om zijn eigen recht niet te vemoemen in deze Vrederiota, die niet anders is a's een

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.