I Ëersie jaargang No. 259 Dinsdag, && Decemocr 1915 S Cerata DE VLAAMSCHE STEM Een volk zal niet vergam! ALGHEAftEEN BELGISCH DAGBLAD Eendracht maakt maçht DIRECTIE EN REDACTIE: PALEISSTRAAT 31. bovtnlxiis, AMSTERDAM. TalaWit Un QQOO Unnrrf Onder leiding van Dr. RENE DE CLERCQ en Dr. A. JACOB. ABOSftEMENTSPBIJS (b<j vooruitbetaling): Voor Nederland per jaar gld 0 5 — per kwartaal gld. l.To — per maand gld. 0.75. Voor Belfiiii. Ençeland. ïVankrii-, en andere landen dezelfde pr\jzen, met verliooging van verzendingskosten I'-H «untV per nummer), A DVERTENTIES 20 Ont per regel. ïlaamsche Wil, ïlaamsche Wel Pa genviddelde Kederlander weet niet da ir in België" vier en lia I f inillioeii "Vlaanin <reu zijn die niet éen eigen hoogeschool heb ben. De gemiddelde Vlaming weet het even juin en beseft niet welk kraohtig besclia yingsmiddel hem aldus onthouden wordt ncch onder w-ed'k onrecht hij bukken moet De Franschsprekenden, Walcn eh Frans kiljons, hebben vier universiteiten, twe vrijc, twee van den Staat, en al liebben z\ liun mon den luid van de klankcfi broeder ]ijkheid en gelijklieid, den Vlamingen gun nen zo er geen cnkele ; bij zooverre dat he floor de stelsehnatig bevoorrechten een na tionaal belang geaclit -wordt dat ook d< Gentscho hoogeschool een Fransche blijve, Dock tijd sloopt en bouwt: sloopt de fran-ache versterking te Gent, bouwt er eer yiaainscbe burcht. Jut onze strijd, in en door bet lijden zelf. joo Iioog ^pvoerd ■wordt; }îu de vijand van onze .taal, die hoopten 2e beweging te stuiten 'door te loochenen dat zij beetond, verrast zien en flauw yooi 4e krach t van ons redit; Nu de shrwsten onder lien ons gaarne be-vredigen zouden, schijut liet, maar later, later ala de jongeren oud worden en bij ster-yensnood geen raiddel meer baat ; - Nu de kleuypolitiekers, voelend voor het eerst dat liet Ylaarasch in Vlaanderen een macht is boven liun kunnen en buiten bun Jmoeien, saamheulend beducht staan voor de alom sterk ojxlagen.de, . aile Vlamingen tôt elkander voerende nationale Vlaamsche parti]; Nu pasb liet dat we vooniittreden met ilem en gezag, nemend het onze in ons buis. Op ailes mœten we voorberedcl wezen, aacgezien, door wie ?praken moest, niets, maar niets, over de toekomst wordt geaegd-Poogde men ous vroeger niet te paaieil met de beloftô' van eeii Vïaa-meche hoogeschool te Antwsrpen % Het ware wât dap-pers lieten we de welingerichte Staatsuni-versiteit te Gent aan onze taalvijanden over, oin er, in een andere stad, een kleine te stickten. In Gent zijn de noodige gebouwen, kli-nieken, laboratoriums, boekerijen, profeseo-soren, studeriten. Niets kan elders lokken tenzij looze polit-iek en politieke beloften. Gent moet ontfranscbt; Ylaanderen, zieb-zelf geworden, ziclizolf besturen! Daarop staan we : Onze erve worden wij aieester; de taalgrens laten wij ook niet Echijnbaar verse huiven { Wat zouden wij wij-knuithetbartvan ons land? Gent was en blijffc liet midden van Ylaanderen ; ons volk j xoert en werkt er, zoo wel bezuiden als be-Doorden. Uit dit onde brand-punt wil'len j wij eigen kunde en kunst zien rondlicbten Zooals eeriijds vrijbeidsliefde en nioed. Geen klein denkbeeld zal de wereld zicli vormen van onze maebt, zoodra wij onszelf een groot denkbeeld vorrnen van onzen pîicht. Ons beiligste ijveren wordt ons te ^chaude genomen : een teeken dat bet ingrijpt. En wie vei*stout zieb ai niet oiis de booge les te spellen? We kennen vaderlanders die belangstel-ïen in de ontwikkeling van Polen, Russen, en Roemenen en bun eigen broeders de we-genafsluiten, leidend tôt geestelijke ontvoog-we keamen er die zieb op bun Belg-zijn beroeanen en schaamteloos liet grootete gedeelte bunner landgenooten lioonend af-wijzen, wanneer ze vragen eindel ijk ala Belg Itehandeld te worden, niet tôt loon om de gebraclite offers, maar omdat liet een aan-geboren bij godsgenade ons toekomende en chaude]ijk ontlioxideii redkt geldt; we ken-neu er die prait gaan op edelanoed en mild-wdigbeid en met een lach op bet gelaat een heeîe volk gedoemd liebben t<ot verkwijning cn ondergang. Of ze tbans blaten als lani-î^eren, we kennen bun wolvenaard. i 'fre eerlijke vijand die zieb uit onkunde ^ onbedadht'beid opwierp in den strijd, sta verbaasd omdat ook wij losnikken en ^em tegen stem doen klinken. De andereuf ZlJD gewaarscbuwd : de verguizers van ons Tolk weren we van zijn bestuur, en zoo zij ^'egeeringsliefde verwarren met vaderlands-^iefde, woorden en mensclien stellen wij te k^paster stond op de gepaste plaats. Dr. RENÉ DE CLERCQ. —a»—®—«an— Vaandererts diep vernederde oorden, Vragen dnden, maar geen woorden • _ 1 ■ lelgië en de Entente. Eene vergelijking. Omtrent de wenscbelijkbeid voor Belg: van een aansluiting bij de Londenscbe Ve klariug der Entente Mogendbeden, hebbe wij onder bovenstaanden titel onze meenin uitgesproken an ons aiummer 255 (p. 3. Van Zondag 19 December j.l. Enkele zir storende zetfouten liadden wij uit lit ar'tikel niet kunnen wegnenien. Eene t pas komende vergebjking ecliter met h« leading artikel in nr. 18 van Yrij Helrji (24 'December) over lietzelfde o'-derwerj: versebaft ons de gcwenscht© gelegenbei oui ook den tekst onzer verklaring rech te zetten. Zij begou met de woorden : ,,0ok wij kunnen, alhoewel niet onvooi waardolijk, liet samenwerken van Belgi met do mogondhoden der Entente billijker wat do str;i tegische doeleindon aangaat, i «ooverre de raaatregel ton goede ka komen aan de bevrijding van ons grontî bied." In Yrij Belffic luidt dezelfde gedacbte Onze onzîjdigbeidr ouzo moreolo intogi'i toit, jjHeeft in niets afbrouk gedaan aai do n<K>dzakelijke sameowerking van onz militaire ovèrbeden met de a-anvoerder van onzen «zoovecl maelitiger medestrij ders.L' Onze verklaring ging verder : ,, AV i j leggen er den nadruk op dat di (de 'bevrijding van ons grondgebied) lie uitsluitend doel van onze oorlogvoerinj moet zijn en hopen dat do Belgische regee ring ojî haar stuk zal staan oni niet verde; toc te Jaten, dat Belgiselie strijdkraclitei in. dienst worden gesteld van belangen waarmedo ons land niets heeft te maken Wij kunnen de vrees niet van ons ofzet ten, dat nâuwere samenwerking vooi België za! . l>eteekenen drukkender onder geschiktheid.'i yrij Belàic : koestert geen ,,wantrouwen tegenovrer de inzicbten vaux onze tijdelijke groote bondgendoten." Ivlaarblijkelijk heeft liet uit de ervàring van den buidigen oorlog niets geleerd. Wel geeft bet blad toc. ,,Men zou zeggeu een kleine afspraak"', « aar w ij sinds lang de nieuwe bartelijkc verstandbouding badden vertaald dooi ..schijnheilig vonkelfoeaeu", naar dezelfde aanleiding van iiet bcruebte Renaissance-artikel van den Franskiljon Dumont Wil-den (17. Stem, nr. 231). Op onze ,,hoop dat dr JJelgische regeering op haar stuk zal staan, geeft l rîj JJclijic besebeid : ,,Tk bon overtuigd dat onze Regeering zieb niet zal laten afbrengen van 't stand-punt. welk zij tôt beden is getrouw ge-bleven." ( Y) Het vervolg van ons artikel liiidde : ,,En uien vergete niet, dat wij den oorlog bebben aanvaard, jnist om aan dat noodlot (der blijvende onderworpenheid) to ontgaan." Idem Yrij Belgïè: „Wij mogen het beginsèl niet loslaten, op «welk wij den oorlog over ons bebben laten komen." De Vlaamsche Stem: ,,Onwillekeurig denken wij aan Soyïïà i en Ghàrybdis, wanneer er sprake is ook ons te binden aan de Londensclie verklaring, waarbij geen Entente-niogend-lieid een afzonderlijke vrede mag aangaan. Zou een dergelijke verbintenis geen af-breuk doen aan onze onafbankolijklieid, en bet omkeeren de^* verliouding tusschen België en zijn garanten bestendigen ? Het is een feit, dat wij onze beficlierruers bebben liesebermd. Moet dat miebruik, waar-aan wij ons tôt nog toe badden kunnen onttrekken. gewettigd eu fie deur goopend worden voor nog schandelijker sebending van ons goede recbt?" Yrij Belffil: verlangt niet ,,voor ons do gelegeubeid open te houden, door een afzonderlijkon vrede 't strijdveld te kunnen ontruinien"'., Nae.htpns waarsehuwt het tevens voor ..Satelliotenpolitiek'' en wil onze .staat-kunde uitsluitend bepaald zien door ons eigen belang. De Vlaamsche. Stem: ,,0ns goede réélit ligt juist hierin, dat wij een uitsluitend verdedigenden oorlog voeren. Dat is het maehtigsto zedelijlcc wapen, dat wij nog in do h'and houden, en dat België bij gebrek aan pbysisebe kan aanwendon op de vredesondeli'andelingen, die toeli eens zullen worden aangégaan.n Eu verder : ,,Bolgië's wapens zijn uitsluitend zedeljlee. Het ware noodlottig deze uit de hand te geven.J' En verder nog: „0nze onafhankelijkbeid weze alzijdig.'; Vrij Bel gif : ,.Wij moeten zijn en blijven geheel zelf-standig. Men late liet bij do feitelijke ver-boudingen, welke door de omstandigbeden zelf zijn gogevon of- geboden ; men ga niet verder, en men verkleine niet. door bo-twistbare nieuwe verdragsbepalingen. den zedcJijken voorsprong, welkrn wij in dezeji oorlog op de striidvoerenden, zonder een uitzondering, bezitten."' De Vlaàinschc Stem : ,.Het komt ons voor dat wij onze neutra-liteit moeten liandhaven in plaats . van ze op te. geven. Want dit ware juist een troef in Duitschland's lianden, on Z. M.'s regeering moet juist verhoeden, dat de Duitsehe besebuldiging van samenspanneu met de Entente meer schijn van gegrond-h<^d krijgé."- Vrij België: ,,Onze strijdgenooten bebben er even-min belang bij als wij zelf, dat wij door het innemen van een meer zijdelingso'ie positie zouden verminderen. Het is voor de Duitscbers een voortdijrende kwelli dat onze 'staatkundige gedragingen geen den minsten vat bebben gegeven aan hun lasterzucb't. on dat liet bun zolfs met hulp van inbraak .'en diefstal niet gelukt is om nit de geheinie laden van onze diplomatie iets naar voren te halen, dat zij togen ons met succès konden uitepelen. (En de confc-rentie Ducarme-Barnardiston en de rap.- porten onzer gezanten ? L. B.) Als gic zullen zij er op vallen, indien •wij, bij ? drag onze belangen, ook maar voor duur van den oorlog, moesten vastleg aan deze van do Entente." En yerd Duitschland's houding. ie ,,alleen h} crisie, maar wij mogen liera geen t geven voor zijn maskeiv5 Ena. ^ De Vlaamsche Stem: n\ ,,Men ziet het: de misstap, tôt dewe Franselie bladen al.s „La Croix" en dere onze regeering tracliten te verleid kan onze juridische jwsitio alleen v e zwakken. .. Het oolijk-naïeve Vrij Belgïè:. ,,Çolooft met, dat do Entente woige.rig ; -j zipi voor on-Ms toetreding, maar kan / , ook niet voorstollen, dat zij eenige dft king zou willen uitoefenen op onzo 1 ^eering om dezo tot^-eding to bewerkei Het Eransche zoo^-el als het Engels volk beseffen to goed, welke onschatbt diensten wij door ons trouwhartig plie' besef aan lien bebben bewezen, om n eebroomvallig op to • zien tegen elke i breuk op <le volledige vrij'boid van or Ktaatkunde." D0 Vlaamsche Stem : ,,En de omstandigliedeu zijn er werkel niet naar, da.t wij gevaar mogen loopen Bym^>athie, die wij zelfs niet meer onv< deeld bij de neutralcn genieten, te vi beuren." Vrij België: ,,De ncutralo toescbouwer reducecrt d strijd-niet tôt een eenvoudige tegonstelb: van wit en 'zwart." t De . Vlaamsche Stem : ^ ,,Als dragers der Vlaamsche national tischo gedaehte, meenen wij hierdeonv< va'Ischte meening van ons volk weer te £ 1 vep, met nadruk lierlialend dat het zelfl: wuste Ylaanderen <leze aolidaritedtsvork! ring .voor 's lands belang niet onbedenk lijk vindt, en met leede oogen de stee nauwero aanslniting bij Frankrrjk mo «anzien. Het Vlaamsche volk moet ni alleen ontzien worden, maar het bec recht te eischen dat ook zijn geesteliji belangen overwegen bij de t© nemen t slissing, ja, d aar bij den doorslag geven.' Het moedige Vrij België: ,,Aarzelt niet te bevestigen, dat het ni in het belang ligt van ons volk om gewoo weg lid te worden van de Entente. H cou zijns inziens onpolitiek zijn, met b oog op het beden." „Maar niet alleen uit onmiddellij opportuniteit, ook voor onze toekomstb langen moeten wij zelfetandig blijvcn < vrij in ons optreden. Wij moeten ons ni laten afglijden op govoelsargumenten. de donkere dagen voora.1 moet men . go< voor zich uitzien, en de nuchtere rei wijst ons niet den weg op der „Satelliete: politiek". Wij moeten onze staatkund binnen de grenzon van eer on recht richt* on Nons eigen belang, d.i. het algemec welzijn van ons eigen volk. Wat. dit belai aan ons voorsc'brijft, is zake van nuchtei studie, van betrouwbare wetenschappelij] beid in het vastleggcn van ons uitgang punt, van belder en onvooringenomc vooruitzioht bij bet stellen van het eim doel, van diplomatiscbe bobendigheid zedelijke zeifstandigheid bij de-keus d< middelen." De Vlaamsche Stem ântwoordde daaro bij voorbaat met te besluiten : ,,Wij beseffen zoo goed, misschien bet( zelfs dan de Franschgezinde en andei Belgen die ons zoo gemakkelijk beschuld gen vreemde belangen te dienen, de waa: de der Belgische onafhankelijkheid voor c beropstanding van ons Vlaamsohe voll Maar deze onafhankelijkheid wezo alzijdij Het komt ons voor, dat zij juist het mecs uit liet zuiden wordt bedreigd. Het gbvaa ligt hierin, dat iedereon. op zijne hoede i voor den vijand, die het ccrst onze reCl ten seliond en niomand denkt aan â onheih'olle afleiding1 van do redite lijn, di Vlaanderen's eeuwige vijand, onder lie inom der tijdelijke vriendscliap, weet t bewcrkstelligen. Onze Belgische pîicht : bet op dat gevaar to wijzen, dat ons inzien liet sterkste is, wijl het niet wordt erken .: Ons Vlaamsche recht is het van de rege< ring te. eischen. dat ook met onze belange: rekening worde gehouden. Het doet on deugd aan 't barte, dat de. gegrondbei van ons standpunt ook door de passievi Ylaniingén wordt erkend, en dat het ool door hen wordt gedeeld. Ook wij wenschei de eendracht onder de Vlamingen terug ti brengen (zooals in een vorig artikel rJ heer Van Cauwelaert wenschte). Maar di eendracht kan alleen berusten op eenhei" van zienswijze omtrent bet Vlaamsche ei Belgische belang. In aile geval. wij hebben de Vlaming.»j wakker gesehud en do regeering verwit tigd. Ook wij zullen het zuiver Belgiecb standpunt liandhaven indien wij kunnei Iiopen, dat Ylaanderen in België tôt zi.ji recht zal komen. Onze opreclito wen3cl is Vlaanderen met België te verzoenen Daa.rtoe echter is do eerste vereischte da-7. M.'s regeering internationaal het zui vor Belgische standpunt vastlioude. er hinne^i het land het r^edc recht van he Vlaamscho nationalisme crkenne. De lezer vindt in ouzo persrubriek bet bswuste artikel uit Vrij Bel gic in extensc over^edrukt. Het wil ons voorkomeu, dat de ,,eenbeid van zienswijze" waarop wij wezen dat de wenscbelijke Vlaamsche eendracht berusten moetfc biennede in boofdzaak is l>ereikt. Met den beer Si m ons verblijd ik mi j in het beugelijke verscbijnsel dat de door hem genoemde ,,Quietisten" meer en meer naar ons verzoenend niiddenstandpunt overhel-len.Den beer Van Cauwelaert wil ik niets dan dank betuigen voor de volledige, sellier tekstucele reproductie der argumenten van mi j n betoog; ik wil de bi jkomstige, zeer geringe, afwijkingen van zijn commentaar over bet boofd zien alsmede bet vleiende rhetorisebe tooisel waarmede bij mij ne denkbeelden heeft opgesniukt. Wij kunnen met de door hem stilzwijgend aangenomen verbouding genoegen nemen : Hem blijve het nominale, ons bet effectieve Vlaamscho gezag. . ï>r±L. mni&z. r Kern. ^en 0 ! weest yervloekt, gij Grooten, die uw la Ontaardt,onteert, en meesleept in uw scbai po. * JULIUS DE GEIJTE tof . _ mm - Roskam. ?n, Russische leermeesters. er_ In ons verig nummer stond er over Poolsclie kwestie te lezen : ,,Zooals bekend is, verklaarde onlangs leider der Ivadettenpartij Miljukow, d [j__ Rusland bet Poolsclie vraagstuk als e {c. zuiver Russische aangolegenlieid zou beba delen en daardoor niet in de vredesondc ho handeliiîgen opnemen. Dat dit vraagsti •re wordt opgeworpen op een lijdstip, wa lT' Rusland al zijn kraehten moet. inspanne IPl om den vijand te bestrijden, toont teve 2<^ aan, boe weinig trouw en aanhankèiijkhe de Polen tegenover den Russischen Sta beaitten." Vervang Rusland door België, Polen do 'Jk Vlaanderen, en gij bebt een verklaring u de Belgische regeeringskringen. Verdund Flamingantisme, Eindelijk kunnen wij ook eens een Vr: >n Belgischen tand in onzen Roskam steken: ig Zeer Eerw. Kan. Heynssens speelt : ,,Echo Belge" van 16 Deceanber de roi va den bemin nelijken flamingant. Wij gelo [g_ ven niet, dat voor den oorlog Z. Eerw. < ,r_ ooit aangedacht heeft om zich a €_ Vlaamscbgezind uit te geven, en wij ve e- heugen ons in zijn overkomst, maar h a- moet zijn theorieën over bet taalvraagstu c* in Vlaanderen nog ducbtig uitzuiveren. O: zich tevreden te kunnen verklaren met <: taaltoestanden, welke heerschen op on; ^ oollege's en atbenea, 'waar in het beat g-t0 val, buiten het Nederlandsch zelf, slecb e- een paar ondergescliikte vakken in on; ', taal worden onderwezen, moet men zex. licht tevraden zijn. et n- Gratis Advertentie. et et Leest ,,Vrij België, tweede onverbeterd^ en toeli door de Belgische oensuur doorgf latene, uitgaaf van de ,,Vlaamsche Stem' o- De Nederlandsche taa! 10 in hst Belgische Onderwijs p l- Voor het middolbaar onderwijs is het g< 111 bruik der talen gerogeld in de middelbare schc 11 len van den lagea-en graad door de wet van. 1 S Juni 1883 en het ministerieel besluit van c Mei 1886, bepalend dat in princiep het Fransc de voertaal is, zelfs voor hét Vlaamech gedee 3" t-e van het land. Nochtans moeten do Gei n maansche talen (Nederlandsch. Duitsch en Er gelsch), gesebiedenie, aaixlrijkskunde en nu n tuurwetenschap in 't Nederlandsch onderweze -r worden, maar ^'00r die leervakken moge: Franselie afdoelingen ingoricht worden, d. i p gelijksoortige klaesen waarin het onderwijs i: de Fransche taal wordt gegeven. Mogen sleclit r in do Fransche afde©.lingen togelaten wordei c de leerlingen die niet voldoendo Nedei'landscl kimnen om het onderwijs in die taal te kunnei vol gen. ' c Sedert lang reeds kl âge n de Vlamingen er over dat de princiepen die hier uiteen wordei ? • gezet, niet worden nageleefd en dat, in strij< . met de wettelijke schikkingen, de sohoolbe stiuirders dikwijls in do Fransche afdeelingei leerlingen pïaateen dio het Nederlandsch roach tig zijn. Om aan dit misbruik te verhelpen heeft de bcvoegde overheid op 22 Septenibe: 0 1915 verordend dat het schoolhoofd voortaan ii ® do Fransche afdeeliugen geen leerlingen meei mag toelaten dan in gemeen overleg met twe< e Iceraars die met het onderwijs van het Neder 5 lacdsch gçlast '^ijn. Dit besluit is door het mi s nisterie van Wetenscbappen en Kunsten be • kend gemaakt aan allo bestuurdere van middelbare scholen van den Staat en aan aile burge 1 meesters van die plaatscn waar gemeen tel ijk( middelbare scholen opgericht zijn. In de middelbare scholen van den lagorcr ' graad van Brussel en oniliggendo is de wet var lo Juni 1883 nooit toegepast geworden; alk 1 leorvakken — het- Ncderlandscli uitgezonderc: ' — worden uitsluitend onderwezen door midde! i! van het Franscli. Vlaamsche leerlingen beschik-J ken zelfs niet ,over \"laamsche afdeelingen voor 1 het onderwijs der liooger genoemde vakken 1 (Germaansche talen, geschiedenis, aardijks-kunde en natuurwetenschap.) Den 31 Maart ' 1914. heeft de lîelgischo minister van Weten-schappen en Kunsten, in antwoord op een ; vraag, aan de Kamer verklaard, dat de kwes-1 tie van de inrichting van Vlaamsche afdeelin-1 gen aandachtig zou onderzocht woixlen. ICen 1 ambtelijk verslag dat daaro ver aan het school- • belieer werd gevraagd, heeft tôt het volgende ' besluit geleid : Het vormen van Vlaamsche afdeelingen voor de zoogezegde Vlaamsche leer- L vakken is slechts mogelijk indien een voldoend ' nantal ouders er in toestemmen hunno kindc-ren in die afdeelingen te laten opnemen. Die uitslag lijkt waarsehijnlijk voor do middelbare scholen van Laeken en Molenbeek. Ten-gevolge van dit onderzoek werden Vlaamsche afdeelingen iugericht t-e Laeken (Middelbare school voor jongens) en te Molenbeek (Middol-baro school voor meisjes). Wat do middelbai-c scholen* in de andere gemeenten aangaat van Bruasel en omliggende, daar wordt de kwestie aan een grondig onderzoek onderworpen. Voor wat de Middelbare scholen van den boogeren graad, de koninklijke athenea en ge-meentelijke kollege'6 in de Vlaamscho geweston betreft, worden de schikkingen der wet van lo Juni 1883 vervangen door de volgende l^epaling, gesteund op de wet van 12 Mei 1910: Naar ge-lang van de noodzakclijHieid, 'zullen voor de zoogezegde Vlaamsche leervakken gelijksoorti,go kursusen ingericht worden, te geven in do Fransche taal. Hebben het recht tôt die kursussen toege-laten te worden : de leerlingen geboren in liet Walenland of te Brussel ; degenen van wie de vader of de moeder in het Walenland of te Brussel geboren is, en zij die ten minste gedurende 2 jaar de lessen in Wallonië heb-lion gevolgd. Voor Brussel en omliggende vor-kiaarfc de vader welke de moedertaal is van den keràias:, of de taal die deze laatsto meenlijk gebruikt. Die verklaring dient « de leerlingen in Vlaamscho en Fransche s UC1 ties in te deolen. 1(j.j Zoodus speelt het schoolhoofd in die v * deeling een zeer beperkte roi.. K. Aangezien echter in Vlaamsche middens < zelfde k lach tien opgerezen zijn ten opzicl van athenea en kollege's als voor de niidd bare scholen van den lageren graad, is maatregel voor deze laatste genomen, den •September 1915, eveneens toepasselijk gem-.u op do middelbare scholen van den hoogai graad, d.i. dat ook daar liet schoolhoofd (p fekt) niet tôt de verdèeling der leerling do mag overgaan dan met de medewerking v tweo leeraars die inet het onderwijs van 1 de Nederlandsch gelast zijn, en indien de < at leden van die kommissie niet akkoord ge 2n ken, % al het ministerie beslissen. Dezelfdo < u derriehtingen werden aan allo prefekton v r iiet Vlaamsche land (Brussel 'met omge 'i V : inbegrcpen) gericht, opdat zij ze stipt zoud naîeven ; zij werden nog vroeg genoeg oyorh. i,r digd oui vanaf het bûgin van het tegenwoo\ n, fcchooljaar to kunnen toegepast worden. as II. id Volgens art. 20 der nieuwe wet op het la£ onderwijs, moet op de lagere scholen de moed< iaal der kinderen do voertaal zijn. Over ^ eersto niaatregelen tôt het uit voeren van wet werden i*oeds eenige m ededeel i n gen gedaa Het in Groot-Brussel ingestold onderzoek o Irent do moedertaal der Kchoolkinderen he< bewezen dat, voor de Vlaamsche kinderen mes tendeels enkel scholen met Fransche of £ raengdo voertaal voorhanden zijn, dat dus, < 1 do wet uit te voeren, talrijke Vlaamsc .schoolklassen moeten ingericht worden. Om il beginnen moet — in strijd met do aangifte cl ,n ouders, veelal onjuist of onvolledig, — vo 3- elke school het werkelijk aantal kinderen, m ;,r Vlaamsche moedertaal vastgesteld worden. js Het zal ontwijfelbaaî- blijken, dat er e< r_ groot aantal Vlaamsche klassen moeten in>> richt worden. Hiertoe moet door de gemeenî M overheden en de besturen der aanneemba k scholen vooi- do benoodigde zalen en leerkrac n ten gezorgd worden. Buitendien moet nog n e der bepaald worden, in hoeyerre naast de aa ;e genomen voertaal nog onderwijg in do twe= i- taal, hotzij als eigenlijk taalonderwijs', het: als voertaal in bepaalde vakken zal verstre: worden. Tôt nu was in aile bestaande normaalsch 'r len — zoo van den Staat als van de gemeent — binnen Groot-Brussel, de voertaal Fransc De eenige staatsinrichting daaronder, n.l. * normaalschool voor onderwijzeressen in < Berkendaalstraat. heeft in Ôctober 1915 eei ^ Maamsche afdeeling bekomen, die 14 norm 5'_ listen telt. Volgens de Belgische wetten, bezit het onde wijsbestuur^ geeno bevoegdheid de inriohti gen. die niet van den Staa tziju, voorschri tën omtrent de voei'taal op te leggen', ook d£ niet, wanneer ze door den Staat ondersteui worden. Om echter in een voldoend aant B Vlaamsche leerkrachten voor de Brusselscl vakscholen te voorzien, scbijnt het noodzak .) Ifjk eene Vlaamsche Normaalschool te Groo - Brussel op to richten, hetgeen in den scho< van het onderwijsbestuur overwogen wordt. > Ten slotto werd aan de gemeentebesturc p en de schoolhoofdeu der aanneembare schole !l van Groot-Brussel uitdrukkelijk aanbevolei • er voor to zorgen, dat in hunne scholen; i boldoend aantal, onderwiizers en onderwijz< " ressen, in staat om in 't Nederlandsch te oi ' derwijzen, aangesteld worden. i In verband met het bovenstaa«de schrijft me . van bcvoegde zijde/ aan bet „Ylaamscl] i Nieuws" : s Van wietn het in uw nummer van 16 Decer i ber 1915 verschenen artikel over ,,De Nede: i landsche taal in het Ondenvijs" komt, da i naar wordt gomeld, Ued. werd medegedeek weet ik niet. Maar verwonderen zou ik m - niet indien ik vernara dat die ..mededeeling i uit de bureelen van het Middonbestuur t l Brussel afkomstig was, waar men do afwezig - beid van den bevoegden Minister en van cî l Wetgevende Kamers misbruikt om do bepalii - gen der jongste schoolwet over het gebruik , van het Nederlandsch den hek om te wringea In bedoeld artikel wordt .gezegd : ^ ..Volgens de Belgische wetten bezit het on derwijsbestuur goene bevoegdheid do inrichtin ' fieh, die niet ^•au den Staat zijn, voorsohrifte! omtrent do voertaal op te leggen, ook dan nie ■ wanneer zij door den Staat ondersteund woi den." Welnu, dat is eenvoudig onwaar .\"aar luid van art. 1 der wet van 19 Mei 191 ' op de Icerplieht, zijn de familiehoofden vei pîicht aan hunne kinderen een bekoorlijk lage onderwijs overeenkomstig de bepalingen deze wet te geven of te doen geven. Wie ook maar een flauwen weergalm van d beraadslagingen in de Kamers over de leer plichtwet heeft vernomen, moet toeli weten da zoo er verdecldheid bestond omtrent de wijz waarop diende vastgesteld welke de moedei taàl van het kind is, men eensgezind was on het trouwcns onbëstrijdbare beginsel : .,Moe dertaal voertaal van het onderwijs" te huldi gen on te verklaren dat zonder toepassing vai dat beginsel allo ernstig onderwijs ondenkbaa is. Logischerwijze volgt daaruit dat de wetge vers, die het ernstig meenden toen zij door he invooren van leerplicht uitbrciding van ' onderwijs nastreefde. nooli toelagen, noch he recht om geldige diploma's van lager onderwij. uit te reiken, hebben willen ' toekennen aai inrichtingen waar de scholieren niet doo: en in hunne moedertaal opgéleid worden; ei volgt ook uit dat ouders dio hunne. kinderer een onderwijs laten geven, waarbij die ste.bege over het boofd wordt gezien, niet nnn do wei voldoeu en bijgevolg strafbaar zi,jn. Dat, vooi bet lager onderwijs in het algcmeen. Maar wat betreft de door den Staat onder-steunde scholen wordt dat in ,,ter minus" be-vestigd. Artikel 15 zogt dat in al do gemeen te-scholen, aangenomen of aanneembare scholen do moedortaal der kinderen do voertaal is in de vcrschillende graden van het onderwijs. Ik acht het raadzaam dit in het licht to stel len om ,,prioipiis ob6ta" de inzichten aan d« kaak to stellen dergenen die aanstalten maken om ook deze taalwet tôt een doode letter te maken. Tevens wordt daardoor nogmaals aangetoond hoo ,,goed in God" degenen onzer vrienden zijn welke meenen een struisvogel-politiek te moeten volgen en aanbevelen, terwijl de vijan-don van ons volk binnen en buiten het land de werktuigen smeden die onze taal voor good moeten uitrocien. ■ —«o*sg^e-C' VLAANDEREN DAG EN MCHÏ BEfiK MM M LHût per regel. ™ Sfîgezûnden sfiilcken. I r ZEIST, den 2-Ien Dec. , " iiardo P.eda^tic'j •f- Un de vruch.t«n koat mai den boom. Hiu-pf S ware het niot li«loma8l van bclan-el- I ontbloot nu de Belgische bladen en blond-99 I JGS van Fransche uitdrukking zoo lioog op-T-7 • S67®11 van . ware vaderlandsliefde, eens , na to gaan hoo de werkelijkheid is. bijvoor-re- ! £ 1-n ^. gebied der mengelwerken ofte I ^"dictons. Als ik bot goed voorheb, geven in ' ')1;î^cn nagenoeg allen feuilletons van ** j Fransche sehi-ijvers (Frankriiksche letterkun-Z iép'. tfrwjjl do Vlaamsche bladen werken van Belgische schrijvers laten' verschrjnen. Een vergeaijkcnd© statistiek van do tbans ver-'n~ sehijnende mengelwerken in de I^elgiseJie bla-Z~r f?n vun Fransche en Nederlandsche uitdruk-king, zou m.i. heJder in het licht stellen hoo n- yerS°bjkenderwijs beider vaderlands- liefde, in dadeii omgezet, moet gowogen wor-- den Tenzij men er de slotsom uit halen zou, dat do Fransch-Belgischo bladen aldus hande-len uit onmacht. Maar wat beteekent dan hun grootsnraa,k niet do alleenaaligmakende j Franscli-Belgische beschaving tegenover dio ' rrietewaardige Nedcrlandsch-Belgiccho beecûia- n. Xin^' Met besten groet, ^ ' DEWOLF. 10^ ' ' " '^11 l'Q I <1 " ■■■ H ■■MlfJ -m i t Uit d© Fers. er oc eon ^rief van prof. Bolland aan dei et ,,Toekomst" ; , ,Eeuwefnlaiig heeft het Ftanskiijonisme în onder ons eveiïzeer als onder de Vlamingen c" liet Germaanische gevoel verbasterd en yer- ^ .^iftigd, zooda-t ton overstaan van de BeOgi- h- SG^ie' dat is de Franselie, zaaik zelfs de a- VUaaimsche zaak geen waarlijk broederlrjk n- gevoel vennag te wekken."- te -i Uit het Korstnummer van Vrij Belffic het volgende hoofdartikel, dat wij hierboven com-menteerden:Zeifstaîîtiigh©ic3. *e Enkele van onze dagbladschrijvers of -cor- lG respondenten beginnen do gedaehte op te wer- 10 Peu van een nauwero aansluiting, bij verdrag, a- van België bij do viervoudige Entente. Men zou zoggen een kleino afspraak. Maar ik ben r- overtuigd, dat onze Regeering zich niet zal a- laten afbrengen van 't standpunt, welk zij tôt f- beden is getrouw gebleven en dat zij vaii de n geheel bijzondere positie, welke België in d dezen volfeerenkrijg inneemt, zelfs in den 11 schijn, niets zal prijsgeven. Wij moeten zijn eu lo blijven geheel zelfstandig. Daar in ligt geenszins conig wantrouwen op-t- gesloten tegenover de inzichten van onzo tij->t delijke grooto bondgenooten omtrent de toekomst van ons land en nog mindjer het ver-n langen voor ons om de gelegenheid open to II houden, door een voorbarigen afzonderlijken i, vrede met den vijand, 't strijdveld te kunnen n ontruimen. . De Onwankelbare wil, met welken ons afge-i- j mat land elke poging van den vijand om ons • met afzonderlijke vredespogingen te benade-; ren, heeft afgewezen, is meer dan een ge-n j schreven bewijs, dat wij niet ten haRe blijven e staan op den weg, welken wi j op bevel van eer J en geweten zijn ingeslagen on trouwe wapen-x~ i broeders zijn van. wi^ we in het uur van don nood aan onze zijden hebben gevonden. In t, deze eerlijkheid tôt het uitersto ligt trouwens .. ons beste belang. Want onze volledige redding j als vrij land hangt niede aan de kîins van de ' wapenen der viervoudige Entente. Dat zegt do e logiek der feiten, en wij zijn er duidelijk ge-- noeg over gewaarschuwd door do uitlatingen 9 van den Duitschen kanselier en ziju staatkundige comparsen". t Maar mon late bot bij deze feitelijke ver-hondingon, welke door de omstandigbeden zelf z'jn gegeven of geboden ; men ga niet verder, en men verkloino niet, doo,r betx\nstbaro . nieuwe verdragsbepalingen. den zedelijkon i voorsprong, welken wij in dezen oorlog op de t strijdvoerenden, zonder éen uitzonderinjr be-i. zitten. W ant al duurde do oorlog ook vijr ;jaren, wij mogen het éénig beginsel niet loslaten op i welk wij den oorlog over ons hebben laten _ komen. i.j hebben, hoo ver men ook op-r klimme in de voorgeschiedonis van dezen oor-r K^en het minsto aandeol t-e nemen in do vérantwoordelijkheid ; wij hebben tusschen 0 beido stnjdende wederhelften geen parti j go _ kozen. Wij waren onzijdig, uit plicht, en heb-b ben dezen plicht op de meest nauwgez^tte en : ridderlijke wijzo nageleefd. Ware de aanval _ gekomen uit het Z.uiden of het Westen, wij j badden tegen deze aanvallers front gemaakt. met dezelfdo beslistheid als wij deden tegen de overweldigers van het Oosten. Dit heeft iu ^ niets afbreuk gedaan aan de noodzakelijko . samenwerking van onze militaire overheden met de aanyoerders van onze zooveel maclitiger * modestrijdors, maar liet heeft in de beschaafdo u wereld aan onzen naam een onsterfelijken luis-" ter, aan ons behoud de beteokenis van oon [ algemeen menschelijk belang gegeven. Onze 1 landgenooten, welke in Frankrijlc of Engeland . verblijven, onderschatten wellicht het belang van deze zedelijke solidarireit. Ailes wat g<S heurt aan de zijde van onzo bondgenooten wordt gezien iu écnzclfden vlocd van wit licht, dat alleen iotwa-t intenscr de. plaats laat uit-komen, waar de zonen van het land zelf strij-. deude vallon. En geheel de overzijde ligt in eenzelfde duistor gehuld. Maar de. neutralo toeschouwer rcduceerr den strijd niet tôt dezo eenvoudige . te^enstelling van wit en zwart. Hij nuanceert, bij zoekt licht en schaduw aan beide zijden, al blijven onbetwistbaar onze bondgeiiooten nierkelijk in het voordeel — maar, indien hij belangloos en eerlijk oordeelt, zal hij aan onze Belgische zaak geen schaduw vinden. Wij rijzen tussclien beido partijen op gelijk een wonderbare zuil, waarvan do don-lcerte zwaar invalt over onzo vijanden en het , licht, over ons eigen leger weg, ook uitstraalt over onzo strijdgenooten, en dezo hebben er evenmin belang bij als wij zelf, dat wij door hot innemen van een meer zijdolingsche positie j de schittering van onzo actic zouclen verminderen. Het is voôr de Duitscbers een voort-durendo kwelling, dat onze staatkundige gedragingen geen den minsten vat liebben gô-geveh aan hun lasterzucht. en dat het hun zelfs met hulp van inbraak en diefstal niet gehikt is om uit de gehoime laden van onzo diplomatie iets naar voren te' halen, dat zrj tegen ons met succès konden uitspelen. Ah

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.