— -v/r.'-v, • • : 2)Onaag, M- rsovertioeri^Mî» & «cenî. DE VLAAMSCHE STEM I im volk zal niet ver g aan! ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAD Eendracht maakt macht. IDIRECTIE EN REDACTIEi PALEISSTRAAT 31. bovenhuis, AMSTERDAM, Teleloon No. 9922 Noord. Onder leiding van Df. R E N E DE CLERCQ en Dr, A.JACOB, ABON'NEMEN 1 bPKIJS (bij vooruitbetalingj : Voor Nederland per jaar gld. 6 50 — per Jcwartaal gld. 1.75 — per maand gld. 0.75. Voor België, Engeland, Frankrjjk en andere landen dezelfde prjjzen, met verhooging van verzendingskosten (3Û'Gent. per nummer), A DVERTENTIES 20 Cent per regel. 15 November 1915. op 15 November, 's Konings naamdag, yoelen ook wij de behoefte, in gedaclite |éi verwijlen bij onzen Hoogen Landsheer. jdoge het Hem spoedig vergund wezen, lerug te keeren, aan het hoofd zijner Dap-peren, in een nieuw, vrij België. Een België, naar buiten los van vreem-jen band; naar binnen bevredigd, dank zij, (en wijze staatshervorming. DE REDACTIE. DIETSCHE STEMMEN. ' Voor ons ligt de eerste aflevering var. ;Dietsche Stemmea"; tijdschrift ^ ,,voor Nederlandsche Stambelangen". Zij opent jjiefc het portret van F o u r i e, te Pretoria .crçvallen voor de Nederlandsche zaak", aldus het tijdschrift pl-aatsend in het tee-j.6n der actieve Nederlandsche Gedachte. 0m deze gedachte heen als kern groepee-len zich de meest uiteenloopende geestelijke gtroomingen, waarvan de dragers hier ver-eenigd optreden in het bewustzijn van de «rnstige krisis die thans de Nederlandsche Staffl doorworstelt. ,,De Dietsche Stemmen willen niet zijn het orgaen van eene groep of partij. Al wie voelt voor het Groot-Nederlandsçh belang en strijdt voor de levensrechten van ons Volk, onverschillig of het Hollandsch, Vlaamsch of Afrikaansch heet, is ons wel-fcom. Onze mëdewerkers zijn vrii in hun spreken en blijven vrij in hun handelen. / Geen band bindt lien dan de liefde voor eigen Taal en eigen Volk". Aldus het prospectus. Uitvoerig wordt de beteekenis van deze woorden uiteengezet in de merkwaardige inleiding ,,Over de Nood-zakelijkheid eener Nederlandsche Stam-politiek", waarmede hèt tijdschrift opent. Het volgende moge er aan ontleend: Geen waarde buiten de waarde der Persoon-Jijkheid.Aile natuurlijke ontwikkeling is. niet dan eene uitbloeseming van het qjgemeene in het bijzondere. Maar aile ontwikkeling is gebonden aan be-paalde stadia: het zaad, dat in de aarde ge-legd is, kan geen vruclit dragen, dan door de plant, die er uit ontkiemt. Zulk een nocdzakelijk stadium in de ontwikkeling van den enkeling — het cosmopo-ïitiscfo individualisme dezer tijden heeft het al te va-alr vergeten -— is do Natie. Do'ontwikkeling der Nationale Persocnlijk-heid is eene noodzakelijke voorwaardo en voor de, niet buiten het nationaal verband moge-lijke, krachtige ontwikkeling der individueele karakters, en voor de totstandkoming der slechts als een verband van gelijkgjerechtigde natiën denkbare wereldgemeenschap. Ook de Nederlandsche Stam is zulk een on-miskenbare en onsterfelijke Persoonlijkheid. Ook liij kan zijne roeping eenerzijds tegen-over de volkeren en enkelingen, waaruit hij is samengesteld, anderzÇds tegenover de wereld, slechts vervullen door zichzelf te zijn, te blijven en te worden. Deze zelfverwerkelijking van onzen Stam is hèt laatste doel, waaruit al zijn werkzaamheid op verschillend gebied hare zedelijke recht-jaardiging erlangt. Is de taal de uiting van de Stameenheid : zij is slechts het uiterlijk symbool, dat lieenwijst naar de innerlijke genialiteit of oorspronke- 1 lijkheid der Nederlandsche Gedachte, naar wier geestelijke en stoffelijke voortbrengselen de ; wereldbete'ekenis van onzen Stam gemeten Wordt. Uit deze innige Eenheid van het Stamwezen 1 volgt de onsplitsbaarheid van het Stamstreven ; Daar zelfverwerkelijking. Eene S'tambeweging, die slechts Taalbe-freging wenscht te zijn, maar terughuivert tevens eene economischo en eene politieke , richting te vertegenwoordigen, slaat zichzelve \ met blijvende onmaclit, omdat zij weigert de natuurlijke consequentiën van hare doelsteUing -j te' aanvaar.den. Niet slechts toch beïnvloedt É do Taal op onmerkbare doch onmiskenbare ] tfijze de gansche economische werkzaamheid en £ de politieke organisatie van een volk, van ^ welke beide zij het psychisch substraat vormt, aaar ook wordt haav voortbestaan, en daar-ïnede dat van de Nederlandsche Gedachte, l wederkeerig door de economische en politieke 1 ïerhoudingen beheerscht. —■ — — 7 Juist door de economische verhoudingen en e «e politieke organisatie toch wordt de taal des ï ïolks of beschermd of versmacht. <, Taalstrijd kan derhalve slechts in Verband ®et economischen en politieken strijd tôt eene 'laadwerkelijke bevordering van stambelangen ^ leiden: en wie voor den laatstgenoemden strijd *-^erugdeinst, zegt daarmede tevens, met den •ersten geen waarachtigen ernst te maken. , Do volkeren van den Nederlandschen Stam ^ klJn thans opgenomen in verschillende politieke I Terbanden. g i^ene Nederlandsche Politiek, zooals die hier- J boven is gesclietst, brengt niet mede, om «met ' -°ntkenning der historische werkelijkheid te reven naar eene vereeniging van deze volke-! ren in één staatkundig verband, maar kan I°or y.6 êeg©ven Staatsverbanden eene zeer ^ ezenjijke steviging hunner eigenaardige per- k •oonlijkheid beduiden. I\ , .^j^hts in zoo verre deze Staten een beletsel d oelemmering voor de ontplooiing van de v K,wn!jjkheid ^er hen le vende Nederland- « e V olkeren mocliten beduiden, moet en zal, or eene Nederlandsche Politiek, eene zoo- I T ïi9 ^®rinrichting van deze Staten worden pr£ -6e, ' a^s n°edig is om de geestelijke en ^ Ynii °^l e zelfstandigheid dier Volkeren ten ï- T0^o te waarborgen. A I* * * ^ drfA'3 in dezen lijvigen bun- S on, Vtn, bladzijden, in de eerste planta P e bslangstelling naar de biidragen crver V 6 v laamsohè actie. ion»efV001™-amste ge,>eurbenissen uib den se îA wor<len ,,zoo objeotief moge- di j' • in een Vla/mische Kraniek, den™ AH a^'eve"ng ^ worden bijgebou-ifoHt i Wat voor teoen Vlaanderen v< îe'-p ,i° crnoraeu' ' wil de saniensteller, de 17 11 9 ë^'ezen hoofdredacteur van De N Pas'' L e o P i c a r d, hier in V ^ allee-- V' zouden vernemen over geheime werkingen is wellicht niet mander belangrijk, maar kan slechts later gepubliceerd worden. Wij ge-ven hier mets dan de kraniek y an een eer-lijken open strijd. ' ' Een helder chronologisch verhaal van de gebeui"tenissen, waarbij de verschillende stroomingen steeds duidelijk zdchtbaar blijven, vormt den inhoud. van deze eerste kro-niek.Over de richtingswijzàging van De Vlaam-schc Post, uit de leiding waarvan de schrij-ver der kroniek begin September jl. is getre-den, treft ons de volgende uiteenzetting.. In een der Vlaamschgezinde organen uit het bezette België hacl eveneens een redactie-verandering plaats. ,,De Vlaamsche Post'- uit Gent verscheen den 7den September met een nieuwen Opste-lraad: als afgevaardigden der redactie worden genoemd de letterkundigen R. Kimpe, A. Thiry en de heer J. de Boevé. In ditzel'fde nummer lezen wij een mededeeling wraarin de redactie het heengaan van den vroegeren hoofdredacteur Léo Picard aankondigde. Over de redenen dier verandering werd in de mededeeling niets vermeld. Door v'ergelijking van de vroegere „V1. Post" met de huidige kan men daaromtrent het volgend© vaststellen. Léo Picard had steeds naar een herlevend Vlaanderen gestreefd ,,in welk staatsverband dan ook." Voor hem was de Vlaamsche kwestie niet op te lossen door èen overwinning op het elagveld vaji een der partijen, doch slechts door binnenstaatsclie liervormingen. In een bespreking van Romain Rollands brief aan Frederik van Eeden schreef hij : ,,De zaak der zoogenoemde onderdrukte volkeren is, evenals die der gewetensvrijheid, evenals die der pro-letariërs, een zaak der geheele vrij'heidslievende mensch'heid, maar <lie geenszins de betrekkin-gen der staten onderling, ak zoodanig bepalen mag. — Het zou aileronvoorzichtigst zijn naast de bestaande staten, oorlogvoerende machten, dikwijls oorlogszuchtige centra, in naam der vrede nog nieuwe te doen oprichten : bijvoor-beeld een nieuwe staat Polen en een nieuwe staat Vlaanderen. — Juist het feit dat er rijken bestaan aïs België, Oostenrijk, het Britsche Pijk, enz. die verschillende volkeren bevatten is een belofte voor later. In die landen, beter dan elders, kan men voelen dat de staat niet de heele menschelijke energie regeeren moet." Door de nieuwe redactie echter wordt lie.t Vlaamsche recht in den Belgischen 6taat als een onmogelijkheid aangezien en in een hoofd-artikel (nr. 228) lezen wij, ..Op de barricaden om te winnen Het vrije onafhanJcelijk Vlaanderen,, van Duinkcrlcen. tôt de Maas!" Het ' huidige standpunt van de ,,Post" is, voor zoover \\'ij tôt hièrtoe kunnen oordeelen, lietzelfde. als dat van ds. D o m e 1 a N i e u-wenhuis N y e g a a r d, in zijn brochure ,,Vlaanderen bevrijd van allen zuidelijken dwang". Dat objektiviUit zeer betrekkelijk is, biijkt ongetwijfeld op. meer dan een plaats in deze bijdrage. Ook van den stelregeil omtrent ,,wat niet minder belangrijk is", wordt een Eiike'le maal afgeweken. De verdicinste zit cr.i. vooral hierin, dat, op duidelijke en op-rechte wijze voor het eerst een algem'een »vei-zicht over de gebeurtenissen der laatste maanden gegeveii wordt. Een nog iritenser streven naar çbjektiviteit kan echter worden bëtracht, en dit zal niet anders dan aan deze merkwaardige kraniek ten goede komen. Over wat in de Noord-Nederlandsche pers Dver het Vlaamsche Vraagstuk het licht îag, handelt de Nederlander dr. De r'k H o e k in een maandelijksche Persb'o-là-eh. Meeningen en beschouwin'gen, niet fei-en en gebeurtenissen wil deze scnrijver weer-^even: ,,ze mogen -voor zichzelve spreken en fan weinig commentaar worden begeleid'' :egt hij. Dit neemt niet weg, dat de eigen-lardige, bondige, epigrpjnmatische stijl van 3e,n schrijver soms ,,boekdeelen spreekt". Een voorbeeld : ,,Velen nu' spreken niet maar zwijgen. Èen Vlaanderen dat re'dding zoekt rekene )p de kracht en diepte 'van . zijn wil tôt zelf->ehoud alleen. Zoo spreekt in de ,,N. R. Ct." van 24 Augus-■us j.l. de schrijver van ,,1815 en heden" ; een tuk waarvan zoo stijl als inhoud een in den ande niet onvermaard historicus verraden ; een tuk, dat 'het Bijbelwoord tôt leuze kan dra-;en: ,,Ben ik mijns broèders hoederP" Achtereenvolgens memoreert de schrijver litlatingen van prof. Struycken, praf. J a n H a m e 1, dr. Kuyper, het Alge-neen Ilamdelsblad, de Nieuwe Gourant; n uitlatingen in het Vaderland van den Vaal Léon Paschal en van een Duit-clier in de Weser Zeitung. Dat hierbij sterk het.inzicht van den sa-lensteller naar voa*en treedt, houdt yer-and met den opzet dezer kraniek. Het zuiverst blijkt de zin voor abjectivi-3Ît> in 't eerste hoofdstuk uit een ontworpen •ibliographie van de Nederlandsche Bewe-ing gedurende den Oorlog", door den heer . E. C., een hoofdstuk handelen d over rVlaanderen (Baeken, brochures, tijd-;hriftartikelen' ' ). Aan den volledigen titel van aile zeven-.en hier vermelde geschriften is telkens een orte, objectieve karakteristiiek toegevoegd. [et groote wetenschappelijkhedd behandelt e samensteller aïdus de Duitsche brochures a,ii Blunck, Borchli n.g, De-e k e, Fromme, Jostes, Osz-a 1 d, de Nederlandsche brochures van ds. . D. D o m e 1 a Nieuwenliuis ■ y e g a a r d en diens zoon S. H. E., dr. . H o e k, L. Picard; artikelen van dr. .. J a o o b, F r e d e r i k v a n O u w e r- 1 e r k, L. Picard, prof. mr. A. A. H. 1 truyeken, Albert Verwey, F. 1 asseleck en een brochure van De 1 laamsche. Po^st. 1 Onder ,,Boekbespreking' ' wordt door ver- 1 hillende recensenten op een aantal van c ;ze geschriften nader ingegaan. t * » * f Wij komen nader op deze degelijke, wel- ^ irzorgde aflevering terug. 1 Over de ,,Nederduitsche Beweging" in t oord-Duitschland schrijft G u s t a a f c ■ermeersch, over ,,Die verwording i m Botha" prof. B o d e n s t e i n; nîr. s lu Jt L, v ^ n Es mibliceert het eerste se- deelte van een Opstel getiteld ,,Het Nieuw Europa". Er is een Hollandsche Kroniek, door C. Gerretson, een Zuid-Afri-kaansche door Joli. Visscher en een ekonomische door J. A. Nederbragt. Wij wenschen het jonge tijdschrift een lang leven en zegen over zijn Nederlandschen ai;beid% Di^. rA'. J. Open briei van een Vlasmsche jongen aan een Hollandsch meisje. In het studentenweekblad ,]Minerva" heeft een meisje-studente het over de Vlaamsche beweging. Zij is van mee-ning dat de Hollanders zich tyiet mogen laten op sleeptouw nemen door de radicale en 'v rij-radical e flaminganten. Een Vlaamsche jongen zendt ons daarop het yolgend brief je. Zeer geachte Juffrouw! U hebt het over de Vlaamsche beweging naar aanleiding van een artikel! van den Heer E. Domela Nieuwen;hims in ,,Miner-va". Ik ken dit artikel niet, maar weet wel dat de drie Domela-Nieuwenhuizen (grootvader, vader en zoon) al veel men-schen woest hetbben gemaakt in Hodland en in Vlaanderen en ik wou lievea* eens kalm redeneeren over wat U zelf schrijft. Want U zegt op 't eind van n,w stuk ,,dat elke Vlaming of niet-Vlaming, die bij U aanklbpt, met de Nederlandsche deugd van liet onderscheidingsvermogen zal af te reke-nen hebben." Laat ons dus eventjes, onder-scheidend, redeneeren. U constateert dat België nog geen natie is. U zegt ook wel wat voor een groot-Ne-derlandsche oultuiur te voelen; dat wil dus zeggen voor yiaamsche cultuùr in "Vlaanderen.Vlaamssche cultuiur is geen nationaal Belgische cultuur. U is het dus volkomen eens met de goede | flaminganten, die meenen, dat België | slechts de gedenationaliseerde recliteenheid van twee volkeren mag zijn. XJ liebt het ook tegen aile impérialisme. Anti-impérialisme zaJl aile vrou^ven wel be-zielen en het is voor vredelievende mannen èen goede reden om hun meer invloed toe te wenschen op het staatsleven. U hebt het ook over . Nederlandsch cul-tuiur - impérial isme en verzet IJ daartegen. Zeer terecht, want elk geestelijk mensch heeft immers meer vréaigd aan het ,,andere" buiten zich, dan aan wat hem dwin-gen kan te gelijken. Cultuur-imperialisme is» goed voor boereiijongens met sterke arnien en beenen maar weinig cultuur. De idee die Nederland in de wereld moet voorstaan is, naar uiwe meening, de idee van het recht der kleihe volkeren, dat ge-handihaafd moet worden tegen de actie der sterkere staten. Precies en daarom strijden de flaminganten voor het Vlaamsche en Waalsche volk tegen wie van België een imperialistischen staat zouden willen maken. En waarom zoudt U ons daarbij niet helpen ? Necferland redeneert niet alleen met1 scherpen onderscheidingszin, maar voelt ook warm. Voelt voor Armeniërs en Finnen, paarden men oogkleppen en trekhonden. Waarom zou Nederland ook niet voelen voor den strijd der intellectueele Vlamin-gen 1 # - Dat wij toevallig een broedervolk zijn; Bat de Nederlandsche cultuur eerst op Vlaamschen bodem bloeide; Dat Vondel — in den beginne — in 't Vlaamsch en 't Brabantsch dichtte ; Dat energie uit het Zuiden Holiland sterkte in de XVIe en XVIIe eeuw ; Dat armoede in Vlaanderen — voor 't sliiiten van de Schelde — Holland rijk maakte in de gouden eeuw; Dat Vlaamsche schoonheid ook in den laatsten tijd de Nederlandsche letteren nog verrijkte ; Dat ailes doet niets ter zake. Wij vragen slechts wat gewone sympathie, wat belangstelling in ons lot ; zooals aaai dood-vulgaire blind gemaakte kanarie-vogels wordt betoond en aan nutteloos mis-haudelde vliegen. Krijgen wij die? Ja wel, niet2 Met de meeste hoogachting, .XJw dw., ,,Vlaamsche jongen. ' '■ ,-bo» i.—«i.. i » isa,»» i&errs. Om een vaderlandsçh bestuer op sterke ^ronden vast te steïleri, zou men de gelyk-lieid in beide deelen onzes ryks moeten lierstellen, zoo ten opzichte van de -tael, als betrekkelyk het verleenen van anibten aen m'boorlingen, die met de tael bekend zyn fan het landschap waer zy worden ' ge-plaètst. Zoo handelde men voorheen liiei' ,e lande, zoo hanideilt men nog hedemdaegs n Zwitserland, waer oak twee talen in ge->ruik zijn. In eenige cautions is het !nansdi, in andere* het duitsch de volks-ael. Op den Ryksdag of verigadering der rolkstanden worden beide talen gebezigd; naer wanneer het middenlbestnnr besluiten litvaerdigt, dan zyn deze'lve in de tael ver-rat van het landschap waerop ze betrek-:ing hebben en tôt welk se worden gezon-ien. In ide doiitsdhe cantons is de duitsche ael alleen iails tael van liet iDestiier aen-;enomen, in de overige (Geneve, Waad-, en Vaidserland) wordt de friansch gabezàigd. ; rlaer wij belioeven geene vreemde volken ot voorbeeld. tgs nemen, men ga <de han- ; elwys onzer voorvaderen na, en volge hnn-.e schredeai ; zy sullen on.~i van het regte poor niet afbrengen. . JÏÏBi. PII. iBLOMiVLAiERT (18AC). Roskam. De Passleven in last. Sedert de tegen de leiders van dit blad genomen maatregelen bekend zijn gemaakt, ver'scilienen twee nummers van het passieve orguan ,,Vrij België/' Vergeefs hebben wij' in deze nummers gezodht naar een, beoordeeldng van dezen maatregel. Is dit» wel moeddg 1 En, past dit wel een c j,leidend" orgaan ? Het triomfgejuich der Franschgezindheid althans blijft niet in besloten kriiig.' Wij "\veten ten minste wat wij er aan hebben. Maar aan de onvrijen -uit ,,Vrij België..." Ja, wat hebben wé aan hen? Kieuirt de passieve rechterschaar het Anti-Vlaamsche vomiiô goed? Stemmen, wie zwijgen, toe? Of keuren zij de daad af van , een Regeering wier rugsteun in deze zij s amen — veeg samengaanl — met de Franschgezinden zijn? . Of zitten zij' — hjumaanste hypothese — hun passieven aard getrouw, met de han-den in 't haar de Vlaamsche kat uit den boom te kijken? Niet anti-Vlaamsch maar anti-Neder!andsch! Het Vlaamsch is geen Nederlandsch. Het Vlaamsch bestaat uit een aantal dialecten, die zich niet tôt éene algemeene omgangs-taal vereenigen. Dies moet de algemeene omgangstaal in België zijn het Fransch., Aldus de grauwe oheorie. De praktijk doet echter het Vlaamsch-hatende volk wel volgens het tegengestelde beginsel handelen ; het is in hart en nieren niet enkel anti-Vlaamsch maar anti-Neder-landsch ! Getuige de ,,Métropole d'Anvers paraissant provioirement à Londres," in haar nr. van Dinsdag 4 November j.l. In het onlangs door de Nederlandsche Regeering gepubliceerde Oranje-boek wordt n.l. definitief afgerekend met de legende van het trekken der Duitsche troepen over Nederlandsch grondgebied. ,,Wij hebben den plicbt," zegt nui de Métropole, ,,dit démenti te registreeren." Met deze zuurzcete opmerking rakelt zij dan aile oude praatjes op, die met betrek-king tôt dit onderwerp in omloop zijn ge-weest. Maar de Belgische Regeering, voegt zij er aan toe, zal er wel zorg voor dragen, de documenten te verzamelen, die definitief dit mysterie' ophelderen zullen ! Dit zijn de kleine, -geniepige en onder-duimsche middelen waarmee ons goede Belgische volk tegen al wat Nederlandsch heet moet worden opgeruid. Zoo de theorie, en zoo de praktijk! Uit de Fers Een merkwaardig document. De „N. Ct.'' pwbliceerde dezer dagen uit een merkwaardig en brief van R. Meert, dd. Gent 17 Juli 1915, maar die} wegens de ver-traging bij de overzending ondervonden, destijds niet w.erd openbaar ■ gemaakt, een aantal voorname fragmenten. Terecht wees het blad op de groote documentaire waafrde van dit stuk, dat uij hier thans, volledig-heidshalve, in zijn geheel laten volgen. De brief van den heer Meert werd ge-schreven naar aanleiding van het volgende in de eerste helft van Juli aan de iV eder-landsche Pers gezonden communiqué van het ,,Belgische Informatie-Bureau"; Binnenkort zal er eene belangrijke ver-klaring verschijnen, die de liandtec jning zal dragen -v an de bekende Viaamscne leiders, waarbij deze hun standpurit in zake Ylaamschgezindheid zullen uiteenzetten. Deze verklaring zal de volgende punten, £ls grondbeginselen, bevatten : 1. De onaergeteekenden keuren het op- ' werpen van taalstrijddiscussies op dit oogenblik sterk af, van waar ook de aanval moge komen. Zij willen vrije Belgen zijn, en dit blijven. < 2. Zij verklaren, niets te maken te hebben met bladen zooals de ,,Vlaamsche ; Post" en anderen, die enkel Duitsche werktuigen zijn. 3. Zij veroordeelen de taktiek der Duitsche regeering, die hen wil compromittee- ! ren, door aan de Vlamingen ongevraagde voordeelen op taalgebied te willen 6chen- 1 ken. 4. De Vlaamsche strijd moet n'a den i oorlog, door de Vlamingen zelf, worden uit- ( gerochten, zonder dat ooit lût het oog , verloren worde : het zelfbestaan der Belgische nationaliteit. Deze „Verklcu)°ing" van Vlamingen uit het bezette België, die — merkwaardig sa- ■ mentreffen! — gelijktijdig met het ,,Mani-fest" der uitgewekcn Passieven werd v'oor-bereid, vond in Vlaanderen zoo geringe in-stemming, dat publicatie achterwege bleef. '■ Zoo leden dus, zoowel in Helgië als in Nederland, de gezamenlijke pogingen der 1 Passieven — die ''aldus tôt een fractie weg- 1 wiolten — om de VI. Beweging stop te zet- 1 teny sclvipbreuk. ' liet stuk van den heer Meert luidt: Gent, 17 Juli 1915. i Geachte Redactie, ] Door u werd een bericht van het Bel- 1 yisch-Informatie-bureau medegedeeld, lui- • iend, dat weldra een manifest van voor-nannen van de Vlaamsche Beweging zou j /erschijnen in vier punten. De mededeeling komt ons nogal verdacht ràor: in Gentsche kringen van Vlaamsch- 1 ^ezinden is ons van een dergelijk manifest ] liets bekend en wij gelooven niet dat : Vlaamschgezinden, die het werkelijk goed : neenen, er zullen toe te vinden zijn om een nanifest in den geest als door het I. B. i langekondigd, te onderteekenen. , . Men verwacht van ons, dat we over taal- i ^chilien zullen zwijgen. Wannéer wij, lier, in het bezette vaderland, het frans-cilirvnismei maar Ktp.^ds 7.ifin voortcraan ons te bestoken ; wanneer wij een verbeule-manst beambten- en ambtenarendom, ook onder deze omstandigheden, zien voortgaan ons te sarren en te tergen met opgedrongen Fransch; wanneer wij den kanker van de verfransching onder ons oog zien voortwoe-keren en voort in Vlaamsche scholen door een idioot stelsel van onderwijs den moord op de ziel en het verstand van ons volk zien vol trekken; wanneer wij heel de bende van de handlangers der Fransche propa-ganda, ^ Maeterlinck, Destrée, De Mares, Harry in het buitenland te keer zien gaan om ons te bestrijden; zelfs een Demblon hooren vertellen, dat na den oorlog zelfs Vlaanderen zich in de armen der Latijnsche kultuur zal werpen; een Raymond Colleye hooren uitroepen: ,,La Belgique sera latine ou ne sera pas" ! ; wanneer wij de achterstel-ling van onze taal bijwonen bij de inrich-ting van hooger onderwijs voor Belgische geïnterneerden ; de miskenning van die taal met hare nadeelige gevolgen in de vluchte-lingenkampen ; ^ wanneer wij een Gérard Harry cyniek zien opkomen voor de geweld-dadige verfransching van "Vlaamsche vluch-telingenkindertjes in Frankrijk; ...dan is het lafheid om te zwijgen. _ Wanneer wij het personeel van de Belgische legatie in Den Haag mej. Van H. zien hoonen, omdat ze een wisselkaart in 't Nederlandsch verlangt voor het wisselen van Belgisch geld, dan zwijgeij wij niet. Dan heet ik den meneer die zich durfde vermeten dat verlangen ,,une singerie" te noemen, ,,een lompen vlegel" en zeg, dat hij in de Belgische Lagatie op zijn plaats niet is. En zal ik daarom nu, zooals zekere kwibussen dreigen, daarvoor ,,tegen den muur" staan bij den terugkeer van de bond-genooten, dan getroost ik mij in mijn lot. Neen; zwijgen niet; thans minder dan ooit. Omdat er menschen zijn, die droomen van ,,1'écrasement du flamingantisme", van de algeheele verfransching van België, moeten we thans, krachtiger dan ooit doen hooren en doen voelen, dat we niet bereid zijn om als volk onder te gaan. Ik vraag of er dan onder het Vlaamsche vluchtelin-gendom in Den Haag geen manneu meer zijn om het voor mej. Van H. op te nemen tegen een lomperd of laten de lammelingen zichzelf Fransche wisselkaarten opdringen ! ! Wij zullen ,,verklaren" dat we niets te maken hebben met de ,,Vlaamsche Post" en anderen, die enkel Duitsche werktuigen zijn. Over de ,,Vlaamsche Post" hebben Gentsche Vlaamsche voormannen destijds bekend gemaakt, wat ze meenden oorbaar te zijn. Maar, dat wij zelf zoo maar klakke-loos de verdachtmaking van aile Vlaamsche bladen zouden gaan verbreiden, 't ware krankzinnig. Dan zullen we uitgenoodigd worden om de ,,taktiek van de Duitsche Regeering te veroordeelen", die de Vlaamschgezinden wil compromitteeren, door aan de Vlamingen ongevr'aagde voordeelen op taalgebied te willen schenken." i De Vlaming vraagt geen yoordeel ; heeft nooit voordeel gevraagd ; hij vraagt alleen recht, dat hem ontliouden wordt, zelfs nu. Alleen de franskiljon geniet voordeel, zelfs ou, in Vlaanderen. De Vlaming wendt zich niet tôt de Duitsche overhaid om gunst.-Hij komt in verzet tegen franskiljonnee-rende Belgische overheid en beambtendom, die van de eigen landswetten den brui jeven. Maar veronderstel nu eens dat de Duitsche overheid — wat we tôt heden toe nog niet gewaar werden — de hand ging hou-3en aan de toepassing van Belgische wet-:en, waaronder ook taalwetten zijn, dan îouden wij daar moeten gaan tegen pro-testeeren, heulen dus met het franskiljo-lisme tôt verkrachting van eigen landswet-}en ! Krankzinnigheid. Compromitteeren! Wij zijn niet te compromitteeren. Ieder tlamingant zegt immers aan de Duitsche >verheid, dat wij evenmin bereid zijn om >ns te laten verduitschen als om ons te laten irerfranschen. Onze stelling tegenover die )verheid is even vrijmoedig zelfstandig als se was en zal blijven tegenover de Belgische. Compromitteeren kan de zoogenaamde ,tactiek" van de Duitsche Regeering ons illeen in het oordeel van snullen, waarin ,ve lang ^ecompromitteerd zijn en gecom-Dromitteerd zullen blijven, hoe we 't ook tan boord leggen. Dat oordeel heeft geen Delang en 't zijn al weinig leidende leiders, lie daarvoor in een 6chulp kruipen. De Vlaamsche strijd moet na den oorlog, loor de Vlamingen zelf uitgevochten wor-îen. Wis en waarachtig. Maar 't is niet loor ons nu binnen- en buitenlands te laten rertrappen, honen en sarren, dat we ons le taak voor later gemakkelijker maken, ,,Zonder dat ofsit uit het oog verloren wor-le: het zelfbestaan der Belgische nationali-;eit".Akkoord — maar we laten niemand in len waan, dat een hersteld België ons wel-com is hoe gelijk. Wij willen aan een her-iteld België een waarachtig vaderland heb-jen, waar we nu eindelijk eens zullen thuis :ijn, geen verdrukten, vernederden, gesar-len; een België met een Vlaamsch Vlaan-leren dat niet langer aan de verbeuleman-iing overgeleverd wordt; waarin het ons :al gegeven zijn ongehinderd onze geheele rrijste, zelfstandige ontwikkeling te genie-en als kultuurvoïk, zonder dat die ontwikkeling zal belemmerd worden door de ons >ekende officieele, geniepige verfransching, velke te bestrijden een Sisyphus-arbeid is. Daarmee moet het uit zijn. Voor dat het uit s, rust noch duur ! Maeterlinck, Destrée, De Mares, Colleye, rlarry, de pailadijnen van de ,,culture laine" nemen hunnen vrijen zeg. Zij kunnen îet blijkbaar ongemoeid doen. Welnu, wij \wijgen niet, en we verklaren het luid opdat nen het aan hoogerhand, aan de hoogste land zou weten: cultuurt zooveel ge wilt, naar hc^nden af van Vlaanderen, daarover jaat de strijd vinnig, ongenadig, tôt het literst. Hoogachtend, H. MEBRT> Mr. A. Henderickx, Antwerpen, 5 November 191v5. Den ach.t'baren Heer Hoofdopstellcr ivan ,,Het Vlaamsche Nieuws", Antwei*pen. Geachte Heer, Do Vlaamsche Post" van 10 October j.l,. mij zooeven door een onbekende toeg,ezondcn, meld't dat dè te Londen verschijnende ^Indépendance Belge" oeen brief over het gobruik onzer taal. in ibestuurszaken, zoogezegd van mij uitgaande, openbaar maakt; en een ver-trouwbaar vriend, pas uit den vreemde weôr-gekeerd, maalct mij met den telcst bekend van een rtikel -van ,,Le XXo Siècle" (Le Havre); dat mij nagerioeg denzelfden brief toedicht. Mag ik van uw veelgelezen blad gebruik maken om den kwakkel, door de twee Fransch-Belgische bladen losgelaten, bij tijds te kort-wieken ? Ilet is eenvouâig onwaar, dat bewuste brief veun mij komt. Ik ben er volkomen vre^md aan en kende er niet eens het bestaan van. Dat is, mij dunkt, afdoende en van aard om ons te doen volharden in de gunstige meo-ning, die de onnauwkeurigheden — om ze op zijn zachtst te noemen — der Fransoh-Belgische bladen van yêor de bezetting ons over liunne rechtzinniglieid en betrouwbaarheid hebben doen opvatten. Diep betreur ik — niet voor mij, ttoaair voor de eendraclut, die men beweert te willen be-vorderen — dat een blad als de „XXe Siècle" dat, ten onrechte wil ik iiopen, als het officieus orgaan der Belgische regeering doorgaat, er niet voor teruggedeinsd is een zoo klaarblijkc-lijk bewijs van kwade trouw te geven. Want niet lichtzinnigheid, beslist kwade trouw was het, die de ,,Indépendance" en de „XXe Siècle" de pen in de liand gaf. Ik bewijs het; De brief, die men mij ten laste le.gt is aan-een geflanst met uittreksels uit twee verschillende brieven door volksvertegenwoordigcr Birisset gezonden, de een aan den Duitschen Gouverneur-Generaal _ van België, de andere aan het Vlaamsche Nieuws. ^In zijn brief aan Vrijherr von Bissirig, d.d. 15 ^ Mei 1915, had voMcsvertegeniwoordiger Buisset gescllireven: ,,Depuis le début de l'occupation, la place „prépondérnte a été donnée à la langue fia-,,mande dans les publications émanant do ,,i'autorité, malgré la conception constitutio'n-,,nelle instituant le français comme langue ,,officielle de notre pays." Daar van maken gemelde bladen het volgende : ,,Depuis l'occupation le français n'en garde „pas moins le pas sur le flamand dans les „communications des autorités, sans doute en ,,application diu soi-disant principe constitutionnel faisant du français jla langue officielle du pays." En in zijn schrijven d.d. 14 Augustus 1915 aan het ,,Vlaamsche Nieuws", had volksver-tegenwoordiger Buisset verklaard : ,, Je désire, en terminant, protester une fois ,,encore de mes vifs sentiments d'affeofcian et ,,d'union pour mes compatriotes qui ne parvient que le flamand, les priant encore de ne „pas en vouloir aux Wallons s'ils paraissent „rebelles à l'étude de la langue flamande à „ laquelle ne les contraint aucune nécessité im? ,,périeuse. On ne pourrait en effet considérer ,,comme un mobile suffisant la perspective ,,d'un accès aux carrières administratives. ,,De très bonne fois nous nous efforçons ,,d'apprendre la langue soeur, mais l'obligation ,,dans laquelle nos enfants se trouvent de ,,s'assimiler les langues anglaise et allemande 3,fait que c'est surcharger la capacité do la „majeure partie d'entre eux d'étudier en ,,même temps trois langues d'origine saxonne." Die tekst wordt, om hem mij te kunnen toe-wijten, het volgende in de ,, 1 nd'épendnce'' en de ,.XXe Siècle" : ,,Les Wallons ont tort de reprocher aux Fia-,,mands leur hostilité à la • diffusion flu fran-,,çais dans les masses flamandes. Aucune né-,,cessité ne nous impose de l'accepter et l'on ,,ne peut invoquer comme une raison suffisante ,,l'appât des carrières administratives. ,,De bonne fois nous nous efforçons d'ap-,,prendre la langue de nos frères wallons. Mais ,,la nécessité où nos enfants se trouvent do ,,s'approprier également l'anglais et'l'allemand. ,,deux langues apparentées à la nôtre par ,,leur commune origine saxonne, nous fait he-,,siter avant de leur imposer la surcharge „d'une autre langue n'ayant pas avec le fïa-,,mand ces mêmes af finîtes/ et pour cela, ,,moins facile." Beide aldus verdraaide teksten worden sa-mengevoegd en als één van mij uitgaande brief aan de kaak gesteld ! ! Ik wil niet ontkennen, dat men behendig is te werk gegaan: de omwerking der woorden van volksvertegenwoordiger Buisset is een zoo raak antwoord op dezes verklaringen, dat het heelemaal den schijn heeft a.lsof ze van een. Vlaamseh-gezinde voortkomen. Maar dat neemt niet weg, dat die omwerking mij valschelijk wordt geweten met het boos opzet er het besluit te kunnen aan vast-knoopen :■ ,,Cela ne nous étonne pas de la part ,,du député d'Anvers, dons nous avons eu à ,,déplorer plus d'une fois depuis le début de ,,la guerre, les incartades germanophiles." Die ,,incartades germanophiles" heeft de ,,XXo Siècle" eenvoudig uit zijn duim gezo-gen. Zij die mij kennen weten de duizend en eene reden, die ik heb om ailes behalve germanophile te zijn en zullen dan ook verwon-derd staan mij als zoodanig te zien uitkrijten. Irouwens ook hij die ,,germanophile" mocht. zijn, zou er zich om begrijpelijke reden w^l roor waehten zich aan zulke ,,incartades" te bezondigen.... Tenzij die heeren uit Le Havre, Londen en Den Haag het als een ,,incartade germanophile" veroordeelen, dat ik het tôt mijn plicht reken te midden mijner medebur-2ers te vJertoeven en in de mate mijner geringe krachten mede te helpen om hun hulp en bij-stand te verstrekken, ter-wijl a.ls het summum 1er vaderlandsliefde zou gelden in den yreem-dè op andermans kosten een lui en lekk-?r h^veii le leiden en in het diepbeproefde vaderland den boel maar tè laten draaien. De tijdsomstandigheden maken het onmoge-lijk de scribenten van de ,,XXe Siècle" en de ,,Indépendance" vdôir. een andere rechtbank dan die der openbare opinie ter verantAvoor-ding te dagvaarden.... Zulks weten die lieeren en dat maakt hen ook zoo dapper.... in het liegen. Intusschen doet het geval sclierp de gevoelens uitkomen, die. men in zekere midden s ten opzichte der Vlamingen koestert. * * Toen de oorlog losbrak werd stilzwijgend een ,,godsvrede" tusschen al de partijen en gezinclheden gesloten. Trouw eerbiedigen de Vlaamschgezinden dat accoord : allé Ylaamse'.i- . gezinde propaganda en werking werden sbil-gelegd; de Vlaamsche strijdbladen hielden op te verschijnen, de Vlaamsche nicuwsbladen ont- faieidea à ï2J"Smiài£ ook v» ig mis&te sis» J

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.