aei-gig-agagŒBm~v ^miâëi si ocfooer 1915 © cent DE VLAAMSCHE STEM m volk zal niet vergaanf ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAD EentSractot maakt macht REDSCT1E- EN fiCBSiMISTRflTIEBUREELEM i PALEISSTRAAT 31. bovonhuis, AMSTERDAM. Telîfoon Ho. 9922 Noord. Onder Seidlng van Dr. R E N E DE CLERCQ en Dr. A. JACOB. ABON N J3MJ3NÏSPliIJS ("bij vooruitbetaling): Voor Nederiand per jaar gld. 6 50 — per kwartaal gld. 1.75 — per maond gld. 0.75. Voor België, Engeîand, Frankrjjk en andere laaden dezelfde prjjsen, met verhooging van verzendingskosteu (3U sent per nummer), A DVEETENTIES 20 Cant per r«gel. Mededeiing, Het heeft onze Konins behaagd, in antwoord tp ons plechtig beroep op de Overheid, om Vlaantlersn Kscht te doon, de loopbaan ais jmbtwaar van de 8eigï«so Staat voor ons af lt si'jiten. Dr. RENÉ DE CLERCQ Dr. A. JACOB. Ervaring? Voor vier jaar, toen gezagh'ebbende | floordvoerders van verschillende richting, ' politieke voeten'en vitzucht v orge tend, eens-o»ind optraden voor ons Vlaamsche, dit is ons schoonste en redelijkste recht, en kud-delui den ,,nog jongen heer Van Cauwelaert." zoo schreven ze, aanrieden zeer voorzichiig te wezen in zijn oragang met ; liberalen en sociàlisten, wijl ondervinding hem ontbrak, voelde ik mij gedrongen om den Vlaamschen leider in het maandblad „n9 Witte Kaprosn" te verdedigen tegen het ^eniepig wijsdoen der veelervaren, onde, koude, aarfcsgrootvaderlijke angstvalligheid. S,Pas op toch," schreef ik', ,,pas op, onbedachtzame, omwegvermijdende, arge-Joospriile katholieke voorman. Onder uw voeten gàapt de afgrond van uw goed Vlaamsch "hart!... Gij vreest niet, ver-mcc-'ifc zlfa niet. Eilaas, de naamlooze wijzeii uit de pers weten. Ondervinding heeft Juin géleerd. Jonge man, daar hebt ge 't: ondervinding!... Schaani u, oude, gij, die geen naam durft en 'geen geestdrift v.ilt hebben, aanspraak te maken op iets dat îiiefe wordt uitgedeeld om ezelaardig lang-léyen, vechten buiten schot, en vorschen naar schijngevaar. Ervaring doet men op i door lijden en strijden, uit plichtbesef, met moed ; door verhëffing en vernedering, door vallen en op3taan, door toe te houwen bij open vizier, eu slagen te krijgen niet op îijn rug. Ervaring doet men op door menschlievend onder msnscîien te leven, door aleens te voelen dat vriend niet gansch vriend en vijand niet al vijand is. Ervaring doet men op door openhartigheid en be-trouwen, door verbrcedering, door gezellig-ieid en door geestdrift." Vier jaar is 't geleden, Nauwelijks vier jaar. Weinig daclit ik destijds, toeu ik mij verzette .tsgen de malle vermaanziekte uit de wereld' dés argwaans, dat de heer Van Cauwêlaért zoo gaiiw jeugd, geestdrift en fieren moed zou prijsgeven om in liouterig fatsoen op één zij te gaan staan met de dorre poppen der dadeulooze wijssprekend-heid. Hij, die Woeste op zij wou stellén, omdat hij te oud werd, \vil ong minachten, omdafc \ve te jong zijn. Onervaren, heet hij on?. '{■ Woord moest hem de lippen branden. Goddank, ervaring die leidt tôt, ik zal cietzeggen het verîocchenen, maar het weg-praten en donkerzetten van zijn dierbaarst-e idealen, ervaring verworven door toege-ven en zwichte'n, •waar men edschen Eoet en nemen, ervaring die met Koorden aandraaft en nog woord en als de nood des volks op zijn hoogste is, ervaring die de kunst verstaat om, behendig gcw-\!ele.nd met fraaie beweringen en Khijnbowijsgronden, venvarri.ng te stichten ^'aar klaarheid heerscht, en het eenvoudig-ste begrip der wereld, het levensrecht van csn vclk, dermate te orawimpele-n met offi-fieel en officieus gedoe dat het lijkt op een plechtig deponeeren in de rommelkaaner antivlaamsche wetgeving, alzulke ervaring. bezitten we niet. Overigens de7:e nieaiwe harde tijd vraagt nieuwe harde mannen. Niet in het kleuren-g&wcmel der dagelijksche kleinpolitiek zal geleerd hebben hoe men als man, hoe 130:1 als volk, zich stellen most tegenover ^ vraagstukken der groote historié. Wie luistert naar fraaie belofton, lieve vlederijen, Nekte en open bedreigingen, wie te zeer oenkfc om.zich^çlf blijve toegchouwen op wat sur en moet. Want ditmaal willen de Vlaamsche nationalist-en niet een strookje Te?ht, niet half hun recht, niet heden wat c'n Morgen iets, maar hun volledig recht, cnnnddellijk ! Zelfregeerin» ! Onmogelijk ! oppert de heer Van Cauwe-laert, voor zelfregeering zie ik geen vorm. VVelhoe? acht hij het West-Eurcpeesch ras. waaruit hij sproot zoo minderwaardig het in der "eeuwigheid een dood leven ^ Tnc-sten slijten onder een vernederende Vo°gdij? Hoe zou een volk van bijna vijf toillicsn menschen zijn eigen zaken niet kun-^ re?elen ? De beste bode toch is de man -■en waar een wil is, komt een weg. do heer Van Cauwelaert, liever dan fccjizelf en zijn volk te verkleinen, in breede jeide voor Vlaanderen met ons ijveren voor (3 radikaalste oplossing. Waar de kanker ^eP wortelt is doorsnijden plicht. Of ^ daar iemand, voor hoogo tassen gi*aan, honger sterven omdat hij niet weét in [ peri iV01*ni hij zijn brood gebakken wil ? 1 i ^ zoe^t de jonge katholieke voor-| îan een wijze, afwachteiide houding aan ! 3 nomen, het staat hem vrij. Wij die zoo-! ,e°' van hem verwacht hadden, betreuren I ^ ten zeerste dat hij, buiten de rangen .1-\ ^ Vlaamsche leger, schittert op zijn •^oc^ °ok Jzonder hem wordt de j ® taak volbracht. ^^;-ui.-;3chôii kampend voor Vlaanderen '■•■J cu eveneens om datgene tegen mis-beschermen wat een leider van lia \ ^jn ^el 200 toog moet voeren y*-,-^ ovortuiging zelve: zijn vuri^e voort- •^ i-eid. Wij strijden voor strijdrecht. Itio4? n!°-5fc ^ ziin me<t halfheid en geduld,. tlpoi iv ^jkeai en afkcuren, met d.waze ver-i Içl- : u en sluwbei'ekende vei'dachtma- > o'HS- is zii he<" ffflnwV [ 7 cru «a pôliKffV 'iWiK' 1 iV:. ' • . &&UP&4 blijven onopgelost; de kiibbelingen duren; eeuwenlange wrij-ving slijt de hoeken niet af; en eerlijke strijd is nog het schoonste wat we aan het leven hebben. Doch bij ons niet alleen, door ieder land woelt die bewe-ging, grootsch door algemeen menschelijk-hedd.Doch de eerste hulp bij den dringend9ten nood. Gij die Vlaanderen liefhebt, geeft goed acht. De wereld niet, maar, al zegt ons Leeuwenlied het anders, een volk kan wel vergaan ! Katholiek, liberaal, socâalist, zoo veeî gij wilt en zoo goed gij 't meent; doch Vlamin-gen, Vlaming vooral ! Dr. RENE DE CLERCQ. le ferliezi»! in li-lfin. Men schrijft ons van Zuid-Afrikaansche zij de : De verkiezing is afgeloopen en de uit-slag is : Zuid-Afrikaansche Partij 54 Unicrnistischo Partij 40 Nationale Partij 27 Arbeiderspartij 4 Onafhankelijke Partij 5 De Z.-A. Partij, die hoofdzakelijk tegen de Nat. partij teveldie trok, mag zicli m broedermoord verheugen. Te zaanjen met de Unionisten hœft zij overwonnen. In het centrum van de stad vieren Botha en de Unionisten samen feest. G-root is hun ge-juioh en vlaggie-gewaai ! De feest-klankem dringen -door t-ot in een afgelegen buiten-wijk, waar helden uit een roemrijke geschie-donis, achter dikke -donkere mur en weg-kwijnen. De Nationaliston, die de tradi-ties, de taal en de geechiédenis van het oude Zuid-Afrikaansche volk wouden hand-lia/veai, zijn gieslagen. Weerpan zullen hun rechten; ,,zoover doenlijk" in de doofpot ge-daan worden ! De teleurstelling zal zwaar wegen. Zwaar zal d© boproeving zijn. Doch ze zullen de moed niet laton zinken. Reeds zal de strijdkreet w«orklinken: >,Ovèr vijf jaar, of spoediger !* Boer z;al Boer de broe-derhand weer moeteai toestek-en. Niet a-1 tijd. zal de Z. A. P- en U. P. aidais samenwer-ken, en dan zal de tijd voor hereeniging gekomen zijn." Wat verwacht werd, is waarheid geble-ben. B o u li a, nevî l niet gee^-liroomd met de ■ Unionisten achterbaks samen te werken Siledhts t^e zetels, — voor zoo ver nu be-ken-d — hebben zij elikaar bestredon. Mis- ! schien alleen voor de schijn. Want offi- < cieel heeft Bothan nooit eenige samenwer- \ king erkend; en zeer begrijpelijk. De Boe- 1 ren die hem nog trouw bleven, rnoçhten £ niet afgeschrikt worden. In de laatet hier aangekomen nummers : verzekert de ,,Volksstem" -— het regee- < ringsblad van Transvaal — nog ten stellig- " ste dat er geen ,,onheilig verbond" bestaat, f en dat van een koalitie met de Unionisten geen sprako is. Botha verwachtte een abso-lute meerderheid en zou die ook zonder -eenige twijfel verkrijgen. Zijn hoop is intus-schen bedrogen. Mogen de Nationalisten al zeer teleurgest-eld zijn met de uitslag, Botha heeft zijn wensch ook niet iri vervulling zien gaan. En -ware hij niet verzekerd van de J steun der Unionisten, hij zou voor uitbun-dige vreugde geen aanleiding hebben ge-vonden. De roes van impérialisme doet hem echter meejuichen met de Jingoes, die zich in het bezit van 40 zetels mogen beroemen. De Arbeiders-partij heeft het meest ge- ( loden. Van de acht zetels die zij in het vo-rige parlement vertegeiiwoordigde, heeft zij ■ er slechts vier herwonnen. ïïaar leider Creswell heeft het tegen een Unionist moeten afleggen. Na de groote stakingen in 1913 en begîn | 1914, 6tond de Arbeiderspartij zeer sterk. Met de H e r t z o g-aanhangers bestredeu j haar leden de regeering zeer heft-ig. Gedu-rende de huidige oorlog echter, toen er een 5 vlaag van impérialisme over het land gin^, 3 werd de Arbeiderspartij dio verdacht werd 1 met de Nat. P. te heulen, steeds zwakker , ten gunstei van de Unionistischo Partij. Bovendien verdeelde een ophitsing haar ge- 1 lederen in twee kampen, de eene vcor de ' oorlog, de andere voor ,,Oorlog tegen de 1 Oorlog". Haar nederlaag behoeft dus geen ^ verwondering te wekken. De Unionistiese partij is nagenoeg op ' gelijke sterkte gebleven. < 3Îe Botha-partij zal in de roes van haar ^ vreugdebetoon over de zege van het impe- < rialisme, vergeten dat zij eigenlik een ne- < derlaag heeft geleden. Beschikte zij in het vorige parlement over een kleine absolute meerderheid in een hhis van 121 leden, zij < keert daarheen terug met het gebrek van ] tenminste 12 onmisbare leden om een abso- < lute meerderheid n.l. 66 te vormen. Zij is dus aan de willekeur der Unionisten over- < gegeven. < Zeer onaangenaam voor de Z. A. P., en ^ sprekend voor de groei van het nationa- ' lisme in de Kaapprovincie, is de nederlaag < die minieter B u r t o n te Burgliersdorp 1 leed. Niet minder teleurstellend is het val- ! len van ministers De WetenTheron J in de Oranje Vrijstaat, waar, behalve in de Bloemfontein-zetel, die de Unionisten reeds bij de kandidaats-benoeming toeviel, 1 de ' Nationalisten overal overv:innend uit < de strijd tevoorschijn kwamen. Zij verover- ■ \ den dus 16 van de 17 zetels. j ( Ondanks aile teleurstellingen o.a. het | ^ niet verkozen worden van Dr. M a 1 a n — j de leider der Nationalisten in de Kaap- j i kolonie — mag alleen de Nationale Partij | 1 zich verheugen in tastbare bevvijzen van zijn i î groei. Zij verliet het ,,praathuis" met 12 i i leden en gaat -daarheen temg met 27 aan- ' < 1 • rtifer j « • r-"' rtf r» îv In 1910 was de uitslag voor Pretoria-VVeat: S mut s (Z. A. P.) 999; Unionist 644; Arbeider 228; Onafh. P. 74. D^ hui dige verkiezing leverde het volgende resul-taat: Smuts (Z. A. P.) 1103; Reiti ("Nat.) 803; Arbeider 293. Maakt men nu de vrij waarschijnlijke veronderstelling, dat aile Unionisten en Onafhankelijken, die bij deze verkiezing geen kandidaten in het veld brachten, ala een man voor Smuts ge-stemd hebben, dan zullecn vermoedelijk sleoht-a 1103 — (644 + 74) d.i. ongeveer 400 van de vroegea*e Z. A. P.P.-leden hurnie stemmen aan den Botha-kandidaat gegeven hebben, wanneer tenminste ondeT de 900 kieeers die bij de vorige verkiezing buiten stemming bleven, zich geen groot a^antal Unionisten bevond, die zich nu op Smuts hebben kunnen vereenigen. Verge-Lijkt men hiermee de 803 nationalisten die nu voor Reitz hebben gestemd, .dan zîet men dat onder de Hollandse Afrikaners het nationalisme groote omvang heeft aangeno-men, zoo toch bleef de strijd voor hen onbe-loond. Treffender indruk maakt de verge-[ijking van de 803 nationale etemmen voor Reitz bij deze verkiezing tegenover de 999 Z. A. P.-stemmen voor Smuts bij de, vorige. Het zijn hoofdzakelijk dezelfde mensen. Te Uitenhage (Kaap-Provincie) stemden bij de vorige verkiezing 917 Unionisten op liurt sdgen kandidaat, en dezen hebben zich nu samen met de nog overgebleven Z. A. P.-mannen tegen Prof. Freemantlo (Nat.), ten gunste van de Z. A. P.-kandidaat verklaard en met sukses. Opvalend is verder de wanvêrhouding tus-3chen het aantal gewonnen zetels eenerzijds, 3n het aantal uitgeibrachte stemmen ander-sijds, zcoals blijkt uit een eigen bericht van de N. R. C. (Zaterdagavond). De Botha-partij verkreeg 45 zeftelis met 78,000 stemmen; de U. P. 36 met 56.000; de Nat. P. 25 met 66.000. Neemt men in acht dat onder de 78000 stemmen op de Botha-partij uitgebracht, îen gterk getal Unionisten begrepen is, dan sal meji zich niét zeer vergissen met de ceronderst e lli n g dat de N. P. veel sterker ?taat dan de Z. A. P. Trekt men van de 66.000 stemmen de 17.000 nationalisten af, waarmee 16 zetelô n'de Vrijstaat werden veroverd, dan blijkt dat Transvaaî, Kaap-Kolonie en Natal 19000 stemmen uitgebracht, en toch sl'echta ) zetels daarmee verwonn^i hebben. De CJ. P. daarentegen kreeg 36 zetels met )6.000 stemmen. Uit deze cijfers kan men afleiden, dat d*> STat. P. meer dan eenige andere, over het jeheele land 'n sterke aanhang heeft, die >chter in vele kiesdistricten juist niet groot jenoeg is, om tegen de samenwerkende g«-ederen der Z. Afrikaansche en Unionisti-;che partij te kuDnen opvregen. Vandaar dat de Nationalisten hun hoop julien vestigen op een splitsing die vroeg rf laat het zoo kunstmafcLg saamgewrocht rerbond in duigen zal doen vallen. Hun treven zal zich naar dat doel richten. De SFationalist-politicus die het tôt dat einde 7oert. zal de groote man worden. niiiBy. ■ He Crisis in le! S!|3îm Nederlandsoh ïarknd B. DE CONSEQUENT! ES. E !. Men schrijft ons: Maar nu de 2e épisode! Het uitbreken van den buitenlajidschen >orlog tegen Duit6ch.la.nd, was al spoeddg revolgd door een hernieuwd oplaaien van len biunenliandeohen krijg tegen Vlaan-lea-en.Dit was onvermijdelijik : onvermijdelijk ïame-'ijk voor lien, die zich, zooals de gelieele ranfcquillonsch^ pers, en een groot deel der nachthebbenden, in stede van op een zuiver >el|giscih, 'Op het franscli en fransquillonsch tandpu.nt plaatsten : dat deze oorlog als een •assenstrijd van Latinisme tegen Germanisme moest worden besohouwd. Waar het nu een feit is en blij.ft, dat de /lamingen Genmanen zijn, moet dit stand-rnnt natuurlijkerwijze den Belgischen oor-og uitbreiden tôt een oorlog ook tegen de îationaal vœlende Vlaoningen, en tegen de ïollandetrs. Niet d.e eerbied voor Vlamingen Jleen, maar vooral het nationaal Belgisoh >elang maakte derhalve vanaf het betgin van len oorlog, eene afdioende afwijzing van ilegeeringszijde van deze interpretatio van len zin ^-an den BeLgischen strijd, door eene >nverloken verklaring ten opzicihte van i/"ïaanderen, dringend noodig. De Belgische Regeering vo'gde echter een Mideren weg. Ru.stig liet zij de lasterca.m->agne tegen de Vlamingen, zetlfs in haar dgen officieuse bladen, voortgaan. Dit verwekte natuurlijk bij de Vlamîngen le reactie die wij in ons vorig artikél >mschreven hebben: uit het lang in den eeligen akker van 't Vlaamsche Volkshart -erborgen zaad wies, als een wonderboom ïvermacht, die Honie-Rule beweging voor iet oo0" der niet-begrijpende Hollanders op. De Home-Rule-beweging, die zoo innig Belgisch blijkt, juist omdat zij zoo innig /"laamsch is. Geheel zonder ruggespraak — want de '■erbindingen waren verbroken, — ver-:eniç?den zich. over 't heele Vlaamsche land, [roepen op dit program. Hier en daar vvc?r-len door ondernemeîide mannen dagbladen nestioht. Gedreven door zijn genereus Vlaamsch nstinct, 6loot zich, naar men zegt tôt ver-vonidering zelfs zij.netr meest "Vlaam'schge-dnde vrienden, Albéric de Swarte, de be-reurde hoofd.redacteiu* van dit blad, bij lit nrrxçrT-r'-''" ,?3V> i-n rmrxrr,r. - v's Van nationaal-Belgisch sta,ndpunt zou men den ontwikkeling der gebeurtenissen, die aantoonde, hoe naar de meening der leidende ïlaminganten een vrij België en een vrij Vlaanderen nog steeds geen onver-eenigbare zaken waren, niet anders dan met vreugde moeten hebben aanzien. Van fransquillonsch standpunt echter, was natuurlijk het tegenovergestelde te wachten. De Vlamingen, wien in de laatste maanden herhaaldelijk verzekerd was, ,,dat de Regeering de an ti-Vlaamsche actie afkeurde" etc., waren in de natuurlijke overtuiging, dat de regeering op het natio-naal-Belgisch-standpunt stond, vol vertrou-wen op de toekomst, van weiik gevoel ziij in hun hartelijk Bus9umsch telegram een ontroerend blijk gaven... Toen kwam echter eene verrassende open-baring: de Belgische Regeering stelde zich ; openlijik op fnaiDsquii.Jonsch standpunt. j In Havre kwam men tôt de overtuiging, i zooals een hooggeplaatst Belgisch personna-j ge mij letterlijk zeide ,,dat er iets tegen j gedaan moest worden Door een gewezen flamingant, den heer F. v.. Cauwelaert, die thans als min of meer officieus vertegenwoordiger van de Belgische regeering moet worden aangemerkt, en den reeds gereleveerden heer Buysse werd aan een zestal andere, allen van den Belgi-schen Staat of de Belgische Staatspartijen ( afhx'nkelijke Belgen, een, van poliiiek drui-pend, manifest ter teekening voorgelegd, hierop neerkomende, dat de Vlaamsche Be-j weging voor den duur van den oorlog in j het — vermeende — belang van den Belgi- sohen Staat moest worden stop gezet. | Zoo althans werd de bedoeling van het manifest in de Vlaamsch-vijandige binnen-en buitenlandsche pers uitgelegd; als zooda-ni^g werd het in de fransquillonsche pers ails eene verpletterende nederlaag der Flamin-ganten gevierd. J Het gelukte, geholpen door maohtige of-ficieele betrekkingen, inderdaad aan den heer v. Cauwelaert de, over de Vlaamsche kwestie (mede door den schuld van 't A. N. V.) zoo treurig-sleoht ingelichte pers, de pretentie, dat dit manifest de meening van ,,alle gezaghebbenden Vlamingen" weergaf aanvankelijk te doen aanvaarden. D9 door den heer K. d. J. voorgezeten hoofd- en groeps-besturen hadden echter het misleddende karakter van dit manifest kniw>en en moeten weten, indien zij niet als naar gewoonite, aleahts hare inlichtingen van , ,officdeele'' zijde hadden genomen. Zij hadden mac-ien en kti/nti-cro weten (zooals ik, buitenstaander, het weet) dat dit manifest, en om den oorsprong en om de ondert-sekenaars, in echt Viaamsohe kringen clk zedelijk gezag moest missen. Zij hadden moeten en kunnen weten, dat twee der onderteekenaars geheel tegenovergestelde gevoelens hadden geopenbaard, en slechts onder zware pressie, en uit vrees voor hunne maatschappelijke positie, hunne handteekening hadden geplaatst. Zij hadden moeten en kiomimi weten, dat één der andere onderteekenaars een betaald Belgisch regeeringsemployé is, die zijn gepretendeerd Vlaamsch Leiderschap gedu-rende den oorlog op geen andere wijze be-wezen heetft, dan door, liefst in fransquillonsche bladen, de edelste Vlaamsche lei-ders, als Streuvels en de Clercq, den een na den ander met slijk te werpon. Zij hadden moeten-^ en kmm-en weten dat :i6g twee der andere onderteekenaars ai oh vroeger in Vlaanderen nimmer met de Vlaamsche Beweging hebben bezig gohtfu-den, en hunne cnnederlandsche geaardheid door hunne Fransche omgangstaal voor ieder klaarblijkelijk maken. Zij hadden moeten en kunncn> weten, dat circa dan 25 % der tôt samenstelling aan-gecsochte Vlaamsche leiders zalke pertinente wijse geweigerd hadden. Zij wkten bovendien, dat onder de onderteekenaars zich de heer Buysse bevond, die immers volgens den door het hoofdbestuur als ,,hoogste autoriteit" erkenden heer Meert, ,,nimmer" in der Vlamingen gele-deren stond ? Zij wisten bovendien meer. Zij wisten, althans de heer Kiewit de Jonge wist, en. was tôt mededetlin-g dezer weten-sclia.p zedelijk verplicht geweest, dat deze }Jhoogste autoriteit" de gehecle pofà-tie ko actie tôt viuilbanden der Vlamin-gan-ten op het scherpst gelaakt heeft. De heer Kieviet de Jonge wist dit ; — zooals in Holland- en Vlaanderen aile Vlamingen — en niet attéén Vlamingen — het weten. * * * En nu, welke ware, in verband met wet en doel des Verbonds; welko in verband met den eerbied van het Hoofdbestuur tegenover deszelfs,,ho ogsten autoriteit" in Vlaamsche Zaken, de natuurlijke houding geweest, toen deze Belgische Politici poog-den het Verbond in hunne politieke actie te betrekken? Hadde men zich reeds in de le epicode op zuiver Verbonds-standpunt gesteld, dan zou een en correct en conséquent antwoord zeer geniakkelijk geweest zijn. ,,Mijne Heeren", zou het hebben geluid: ,,-het doet ons leed, maar we zijn een S tain-verbond, geen iStactfs-dependence ; we be-hartigen nationale, geen partijpolitische be-langen.,,Evenmin als wij het Verbond in dienst konden stellen van de Belgische Staats-machten in hun strijd tegen den Duitschen staat, — aan^ezien dergelijke twisten buiten de bemoeiingen van ons £7ezm-verbond I vallon; evenmin, en nog veel minder, kunnen wij het prestige van ons Verbond, waarvan de Vlamingen een aanzienlijk deel vormen, laten misbruiken om den Belgi-schen Staat te helpen aan het ,,uit diepten van ellende" om verlossing krij tende VI an ^ ^.h o Volk het zrwij- ; ' •> bc rink • Viasaft-• ; kraam dreigt omver te werpen, vervult ons met innigen weemoed. ,,Doch wij, wij houden ons aan onzen ,,hoogsten autoriteit", den aan aile Staats-bejag vreemden Volk$ma.Ti en FoZ&sleider Meert, die, waarlijk, zwijgen geen Vlaam- j schen Plicht acht! ,,En dus, au revoir, Heeren Politici, au revoir, tôt gij, tusschen al uwe staatkundige beslommeringen weer eens een oogenblikje vindt om stambelangen met ons te be-spreken ! * * * Zoo hadt ons Stamverbond behooren te antwoorden... Maar het deed anders. In ,,Neerlandia", het blad waarin onder allerlei formeele voorwendsels, voor en na, ) de opname van de motie-Lier; van het tele- ! gram en de verdediging der Utrechtsche afdeeling ; en van het Vlaamsch Radicale Manifeet (d.w.z. van aile berichten over wat Verbond deed ter bevordering van het Verbonds-doel) geweigerd was of worden zou, werd dit quasi-Vla-am6che, zuiver politieke manifest van den man, die aile gezag mist, om uit naam der Vlamingen te spreken, met graagte opgenomen ! Zoo verdedigde het Hoofdbestuur gedu-rende de le episode zijne handelwijze tegen Buysse (,,die nooit door eenige daad blijk van belangstelling heeft gegeven in den arbeid der Vlaamsche Beweging"), met ©en j beroep op Meert's autoriteit; en steunde gedurende de 2e episode met terzijdes tell ing i van Meert s autoriteit diemselfden Buysse j en zijn greep in eene politieke actie tegen de Vlaamsche Beweging ! * * * Ja, men ging helaas verder! De afdeeling 's-Gravenhage had een ,, Stamdag' ' georganiseerd. Het Groepsbestuur raadpleegde daarover met den Belgischen politicus van Cauwe- j laert. En deze eischte, als voorwaarde voor zijne medewerking — risum teneatis! — dat deze stamdag dienstbaar zou worden ge-maakt aan de Belgische zaak (in vÀtdruk-kelijke tegenstelling met de Vlaamsche), en zich tôt eene zuiver politieke protestmotie zou leenen. Indien nu de Heer Kiewit de Jonge nu een zuiver gevoel zou hebben gehad voor het Verbondsdoel, zou hij na deze onbe-schaanule poging het Verbond in dienst van politieke belangen te stellen, den Belgischen politicus den deur hebben gewezen. Maar neen : men onderhandelde verder. De heer Van Cauwelaert eischte: dat er niet over actueele stambelangen zou worden gesproken. Men gehoorzaamde. De heer Van Cauwelaert eischte, na het oonflict in de redactie van dit blad, uitstel, of afstel van den Stamdag. Men gehoorzaamde. De j heor Van Cauwelaert bedilde het àl dan niet zingen der volksliederen. Men ge- J hoorzaamde ! De Heer Van Cauwelaert vond dat het ten slotte maar 'n etrijkje . moest zijn. Men gehoorzaamde! Het resultaat was eene smadelijke mis-lukking der bijeenkomst. Maar smadelijker is het feit, dat het Groepsbestuur aan een Belgischen Regee-ringsagevt. heeft ioegestaan, eene op vrijen HoUandschen bodem voorbereide bespreking j der actueele Stambelangen door de ver- ; tegcnwoordigers van het Vlaamsche Volk te bclemme.rcn-, wijl deze daarvani, sehade voor de belangen. van den Belgischen Staat . vreesde... | * * * Wat is nu de oerzaak van al deze jammer-lijke gebeurtenissen? Wo hebben het reeds gezegd: de diibbcf-zin ni'yhe.id van het standpunt. Het hoofdbestuur meende het niet zoo hecl serieus en princàpieel toen zij den heer Meert, d. w. z. d# wil en het belamg des Volkfi^ zooals dat in zijne typische vertegen-woordigers tôt uiting komt, hoogste autoriteit en opperste rechtsnoer harer hande-lingen heette. Het ware, het zorgvuldig verzwegen mo-tief was altoos een ander: de wil en het be-la>ng van den S.taai, zcoals dat — ten op-zichte van Fransch Vlaanderen door den Franschen gezant te s-Gravenhage, ten op-zichte van Belgisch-VIaanderden door den Regoeringsagent Van Cauwelaert, en ten opziohte van Holland door den heer Lou-don wordt kenbaar gomaakt-. En van daar een etindeloos, plat offertunistisoh heen en weer schcmmelen om met aile ge-zag op goeden voet te blijven waarbij met ten slotte vierkant vijandig tegenover het Vlaamsche Nationalisten en hunne leiders kwam te staan. En het resultaat! Voor wat de invloed van 't Verbond in het binnenland aangaat... laat ons zwijgen; over wat immors een ieder weet! En vcor wat de autoriteit van het Verbond in het buitenland betreft leze men de fantaisie van den heer Fernand Passe-lecq in ,,le Correspondant" van 10 Sesptem-berr 1915, waarin het Verbond — gelijk met aile andere grootnederlandsche organen of per9onen — ondanks zijn zoo pijnlijk ge-handhaafde neutraliteit zonder genade als ,,emboché" wordt verdacht gemaakt. Een artikel dat het hoofdbestuur nog al i schrik heeft aangejaa^d msuar ons genoege-lijk heeft doen glimiachen, in de wetensohap dat, voor het panlutinisme elk Nederlandei* die voor zijn stam waagt to strijden zoolang als ,,aan Duitschland verkocht" zal worden gescholden, als hij niet, als de heer Van Cauwelaert, zich laat inlijven in de ran^cn dergenen, die bestrijden wat zij h coton te vfvrrl r>rl i crfvn Leîtsrkundtqe Krcniek. I. JOANNES REDDINGIUS. O, meeder, de lichtendo zon tb : • R f,j. j. p' " 71-, • : • - leven heen, de zdel zich zelve naakt en ver-laten, in de oneindigheid weet en tôt het înzioht der eigen eindedijkheid komt, is het mogelijk dat zich de schoonheid, de muariek dier ziel in een der edndigheid ontgroeid kunstwerk kan uiten. Wanneer het ufterst® bewegen der Weemoed in ons leven komt, zoo dat wij weten welk eene kleine ruaant« ons in deze zoo verteerende leed-extase scheidt van de groote rust, de ter aard© nijgende Dood, kàn dat uit-geputte leven zich eindelijk verklaard weder wenden tofe het groote leven in en om ons. O meeder, trouw, na nacht van rouw wordt weer het Oostern rood ! Door aile verbittering van het eigen leven heen is de dichter Reddingius tôt een waarlijk mensch gegroeid. Hij- ziet het leven dooe de koelende maar verteederende glazen van zijn eigen deernis. Te zeggen na een zeer eigen, persoonlijk diep-doorvoeld leven ,,Als de nevelvrouw daalt van der heuvelen top en nader zweeft tôt de hei, speelt dan niet langer, maar komt in galop, Kmd'ren, de naoht is nabij. " is voor mij meer waard in zijn zui-vere aandoening, dan welk virtuoos vers uit dezen zoo ,,knappen" tijd. Het aanvoelen van den verkillenden nacht-nevel en het zoo diep-menschlijke verlangon al wat nog teeder en broos is te beschermen zingt diep door deze verzen heen. In enlcele, eenvoudige woorden zegt hij hier iets, dat in zijn vereenzaamd le\en, groot en oprechfc is gebleven. Nu, in jaren van groot bewegen waarin elk individueel leven teloor dreigt te gaan in het alles-overstemmende aard-solie, is het een groot geluk de stem van een zuiver-voelend, eerlijk dichter te hoo-ren. Tijdelijk zal zijn geluid overbruischt worden, maar later wanneer de menschen weer het verband zoeken dat hen door hun in diepste wezen eenzaam leven heen zal voeren, zullen zij deze liederen vinden ala eene troost in hun bestaan. ,,Als ik sterf, moet gij niet schreieu om den vriend, die henenging, zingen moet gij rei na reien, 's avonds in de schemering." Dit kan alleen hij zeggen, die zijn eigen leven kent, de hoogten en laagten en weet dat hij zijn meest kostbaar bezit, de ont-roering van zijn ziel, den menschen gegeven heeft. ,,Bij de sterren zal hij toeven na zijn laatsten zwaren tocht, niet meer dof en niet meer droef en één met ailes wat hij zocht." Door het ruige leven heen heeft hij de groote eenheid en de onsterfelijkheid der ziel gevonden. Hoe kan men dan nog droef zijn om een vriend die heen gaat, maar ons toch steeds nabij blijft? Wie na veel strijd en leed zoo het meest eigene van het leven gevonden heeft is wel gelukkig wanneer hij der wereld veelvuldig schoon om zijne vereenzaming heen ziet. Dàn wijkt ook het laatste gevoel van alleen-zijn en juicht zijn ziel ten hemel in aangen van zon en vreugde. ,,Mijn God, ik ben vrij, zie de wolken daar drijven, verzwevend, ijl-hoog, waar de leeuwrik schal- meit, op aarde daar werken de stoer-sterke lijven van maaiers, hun 6lag is aan 't leven gewijd. Zing leeuwrik daar hoog, maait, mannen op aarde, drijft machtig uw ploeg door het stoppelveld heen, wie schouwend herdenkt, hij beseft diep uw wasrde na 't Vele wat kwam en dat zinkend ver- dween. ' ' Van een su per ben a-anslag is dit zoo wel-beheerschte en van muziek zoo klare „Mak-ker, wind": ,,Makker, wind, wil op uw reizen aan den stillen zwerver wij zen lieflijkst oord in schoonste streek, waar de dagen licht en lang zijn, waar valleien vol van zang zijn, waar de m aan schijnt hoog en bleek, Waar hij in den nacht kan Btaren Hooger dan wa-ar wolken varen, waar hij zien kan vonk en vuur van de sterren, die in 't donker met een rusteloos gefonker schijnen vcort van uur tôt nur." * * Een onmiskenbaar element van het werk van Reddingiu3 is de natuur-mystieke op-vatting van hét leven. Zoo als het meest® moderne leven zich nijgen zal bij werkelijk-gevoelige menschen tôt de mystische aan-vocling dèr dingen van dit uiterlijk zoo won-der bare leven. ,,Roode rozen heerlijk bloeien rond het nacht'lijk-zwarte kruis, zeven sterren stralend gloeien voor uw heilig vaderhuis." In meer massale uiting cosmisch en unî-véi-seel verbeeld vinden wij deze in 't groote gedicht ,,Morgenrood", waarvan het le en 2e stuk in ,,De(n) -Nieuwe(n) Gids" van het jaar 1914 is verschenen en waarin ook de verdere zangen gepubiiceerd zullen worden, waaruit ik ten slotte dit nog aanhaal. Aanvaardt dit lied, nu dagen zullen komoa van dieper voelen en van greoter strijd, het ideaal aanschouwen we eerst in aroomen, de dader zet het om in werkliikheid. Wanneer het woord van vrijheid wordt T-ernomen diep in ons zelf, dan worden wij gewijd het licht te dienen; daai wij, diep-in, weten, dat. wij ons kindren van 't Al-ééne heeten. Veel zal on^ de c-içhter no^ geven, hij die do t-elker.^ in ^en voiler, dieper ^

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.