9e Jaargang, Nr 35. Prijs : 7 Gentlemen. Zondag 26 November 1916 DE WAARHEID Orgaan van den " Vrrjen S&cialistenbond „ Siechts hij die de vrijheid van atideren lief heeft is die zelf waardig. ALLE BRIEFWISSELINGEN TE ZENDEN NAAR : F. Werspyensfpaasf910, @ent V©rajoitwoorclelijiKe Uita'ever ■ V- . ABONNEMENTSPRIJS : Voor 3 maanden, fr. 1-25. Vo©r 6 maanden fr. 2-50. Voor 1 jaar fr. 5-00. — Op voorhand betaalbaar. — Annoncen worden geplaatst voigens evéreenkomst NMR EEN NIEUWE MÂ5TSCHÂPPIJ II. Wij zegden in ons vorig artikel dat het niet geraadzaam is voor nieuwe groepen of par-tijen, zeifstandig op te treden in kiezingen, als men niet zeker is doorde kiezers waarop men recht heeft te rekenen, te zullen gevolgd worden. Het is soms moeilijk zulks te belet-ten, omdat er altijd vurige strijders zijn die, verblind door hunne wenschen, niet genoeg rekening kunnen houden met de werkelijk-heid.Kan men die niet intoomen, dan loopt men de neerlaàg te gemoet. En wat dit zeggen wil heeft wijlen de groote « Burgersbond » ondervonden. Een ander gevaar schuilt in het volgende : Zoo gauw eene vereeniging, niet aan den leiband loopende van een der oude staats-partijen, er in gelukt een min of meer aantai kiezers te vereenigen, trachten de oude par-tijen ze te verdeelen door hen een of twee zetels op hunne lijstaf te staan. De eerzuch-tigen zijn dadelijk geneigd in het aas te bijten en, bekomen zij hunnen wensch, dan is scheu-rin.ïin de jonge partij hiervan het gevolg, en de tôt mschteioosbeid gebrachte groepen gaan, op in de:cude politieke van pro of anti-klerikaal, die schering en inslag gevormd heeft van de Belgische poliiiek, van 1830 tôt op heden. De flaminganten bijvoorbeeld hebben zich op die wijze altijd in de doeken laten doer. Doch deze beschouwingen en raadgevin-gen hebben maar nui indien dezelfde Staat en staathuishoudkundige toestanden weder in hunnen ouden vorm hersteld worden, waar — men vergeve het or s zoo men dit onaan-genaam vindt — weinig kans op is. De geschiedenis toch leert ons dat aile grpote ea langdurige oorlogen eene gansche omkeering der maatschappij te weeg brach-ten. zoowel politisch als economisch. De Romeinsche wereldheerschappij, ge-sprotenuit vijf zeseeuwen durende oorlogen, had eene maatschappij geschspen bestaande uit twee klassen : meesters en slaven. De oorlogen der groote volksverhuizingen van de IVe tôt de VIe eeuw, brachten hierin verandering, Waar de Germaansche starn-men de Romeinen verdreven, werden de vel-den onder de vrije weermannen verdeeld, die vrije landbouwers werden. Nieuwe Staten en nieuwe staathuishoudkundige stelsels ont-stonden.De langdurige oorlogen vôôr en na Karel den Groote, legden den grond voor het lesn-roerig tijdvak, doordien de vrije boeren allen ten onder gingen. Zij die aan de ramp ont-snapten, waren tijdens de invallen der Noor-mannen, of door den onderlingen strijd der baronnen, gedwongen hun erf over te maken aan een groot heer of abtdij, (!>m dezes be-scherming te genieten. Zoo stelden zij zich zelf in lijfeigenschap en weder was de maatschappij verdeeld in siechts twee klassen. Verschillende eeuwen lang was Europain duisternis en barbaarschheid gedompeld. Met de oorlogen der Kruisvaarten begon een nieuwe dageraad. Uit het Oosten brach-ten de Kruisvaarders wat beschaving mede, en .begrippen over kunst, handel en nijver-heid, die de opkomst van steden en vrije ge-meenten met een vrije burgers'and voor gevolg hadden. Handel, nijverh iden kunst, namen indrie vier eeuwen een hooge vlucht, terwijl ook de wetenschap begon te ontluiken. Inmiddels had de uitvinding van het bus-kruit de macht der baronnen gefnuikt, die niet langer in hunne burchten noch in hunne ijzeren wapenrusting onoverwinnelijk waren. De langdurige oorlogen en burgeroorlogen der hervorming, gepaard met de OHtdekking van Amerika, vervormden weder den gehee-len politieken en maatschappelijken toestand. Groote Staten ontstonden hier en daar, en bijna overal gingen de demckratische regeer-en bestuursvormen van vrije steden onder, om zich te bukken onder het bestuur v$n alleenheerschende vorsten. Ook handel en nijverheid ondergingen een grondige verandering. Tijdens de hervormingsberoerten en oorlogen waren honderde en duizende welstel-lende en rijke families tôt den bedelstaf ge-bracht, welvarende steden en landstreken ontvolkt of tôt woestenijen herschapen, maar de overzeesche handel, die veelal nietanders was dan de plundering van overzeesche vol-keren, schiep nieuwe welvarende steden en staten. Langzamerhand was de maatschappij weer een geheele andere geworden, met nieuwe klassen en standen, met nieuwe zedenen ge-bruiken, aïs gevolg van de nieuwe toestanden door de oorlogen, uitvindingen en ont-dekkingen geschapen. De oorlogen der Fransche Omwentelingen het Napoleontisch tijdvak, wierp weder ailes ter ondersfe boven-^ij-brarchtcn ons de regee-ring der geldaristokratie, heden algemeen aangeduid onder den naam van kapitalisme. En met die economieke veranderingen gingen altijd politieke gepaard, zoo voor de binnen- als buitenlandsche politiek. Nieuwe verhoudingen schonken het aanschijn aan nieuwe partijen. En de behoefte der Staten zich zelf te versterken en den tegenstander te verzwakken, maakte steeds eene herziening der kaart van nuropa, en soms ook van overzeesche gewesten noodzakelijk. Is het nu te verwachten dat uit de gewel-digste krachtaariwending en verspilling, uit den g'rootsten reuzenstrijd die ooit op het Aardrijk werd geleverd, alies in zijn oude plooien kan terug keeren, wanneer vroeger, bij veel min hevige schokken en uitbarstingen, devervormingen en veranderingen zoo groot waren ? Hetware ons dunkens een beeije naief dat te gelooven. Al wat geweest is, is voorbij, en kan niet meer terug komen, althans niet zooals het voorheen was. De naam van een zaak mag behouden blijven, maar het wezen veranderd gestadig en na groote schokken veelalgeheel en al. (Wordt vervolgt). ———_____ VAN ALLES WAT Nog altijd geen antwoord van M. Anseele aangaande de vraag : wie het geld heeft dat de rijke liberalen en groot-nijveraaTs voor De Waarheid gegeven hebben. Waarom moet datzoolang duren? Als de commissie van 10 % die wij beloofd hebben te weinig is, dat men het zegge. Wij zijn bereid te onderhandelen; de liefdadige instellingen zullen dan met wat min moeten tevreden zijn, maar, krijgen wij geen antwoord, dan kunnen wij ook niets geven en blijft het geld in bezit van lieden die er geen recht op hebben. Ds mari wordt « kaduk ». — Nand is bezig met Eedje te verdedigen tegen de aanvallen van den Bien Public, die het berucht geval van « Cartouche en O » opge-rakeld heeft Hij legt uit dat de kapitalistische volks-vertegînwoordigers der toenmalige Kamer, door hunne driestheid die kranige uitlating van Eedje zelf uitgelokt hadden. Dat klirikt zoo al min of meer als eene vercntschul-diging. N ,nd schrijft verder : « 't Was een onvdorzichtige uitdaging, ingegeven door trots en onverzoenlijkheid of door te verregaande onwetendheid of je m'enfoutisme (?!) Zij was echter in het oor van geen doove gevallen en Anseele is geen lijdzaam temperament om hem. atdus op de teenen te laten trappen. Anseele antwoordde beslissend, afdoende, in de zit-ting van den Vrijdag25 Januari 1895. » •Zoo, zoo ! Wij moeten besluiten dat sedert 1895, Eedje's temperament veel verzwakt en verflauwd is. Want sedert aclit jaar trappen wij gestadig op Eedje's teenen, zooals de schooljeugd doet met luie meikevers, cm hem aan 't praten te krijgen over zijn verkn'.eiïng en, verkwanseling der democratische belangen in 't algemeen en der Gentsche stadsbelangen in 'tbijzonder. Maar onze uitdagingen, onvoorzichtig of niet, schijnen gestadig « in het oor te vallen van eenen doove ». Het eenige wat wij tôt hiertoe van « Eedje's onHjd-zaam temperament » gewaar geworden zijn, 'î is dat hij De Waarheid, in gesloten kring, een vuig blad ncemde, verkocht aan de heeren der Kuiperskaai om zijn — Eedje's — roem bij t nageslacht in gevaar te brengen, iets dat, Voigens hem en Nand— en ook vol-gens De Maertelaere — een afschuwelijk schelmstuk wezen zou. Nu, die wijze van zijn tegenstanders uit het veld te slaan, vinden wij wat kwajongensachtig gemakkelijk, en dat doet ons vermoeden dat niet alleen Eedje's temperament, maar ook zijn vernuft aan 't verzwakken en a^n 't verduisteren is. Waar zijn, eilacie, de tijden dat, zooals in 1895, Eedje de hem toegeworpen handschoenen vurig opsnapte en gestadig— quaerens quem devoret — zelfuitdagend riep : « tegensprekers gevraagd » ? Telepathie. — De bladen vermelden een merkw ;ardig feit van telepathie (gevoeligheid op afstand) dat zich te Chicago heeft voorgedaan. Zekere miss Laganson, 19 jaar oud, droomde dat haar broeder Oscar, landbou-M«resVirv 6j> klloméler afstand van 't oader-lijk huis, door eenen gebuur en op diens pachthoeve vermoord en in 't kiekenskot begraven werd. Op hare aanduiding, stelde de politie van Marespo een onder-zoek in en vond inderdaad het lijk op de aangeduide plaats verstopt; de moordenaar werd aangehouden en tôt bekentenis gebracht. Ook in onze stad heeft zich over eenige dagen een gelijkaardig geval voorgedaan. Eene juffer, Augusta X..., was over een zestal jaren met een bulgaarschen ingenieur, die zijne diplomas verworven had ter hoo-geschool van Gent, gehuwd en naar Bulgarie gaan wonen. Over veertien dagen nu, werd hare moeder, welke in de Holstraat woont, plotseiing uit haren nacht-slaap gewekt, door het hooren der stem harer dochter, die klaagde : « O, moeder! O, moeder ! » De ontwaakte dacht : « 't was maar een droom ! » Eenige dagen later werd zij op de « kommandantuur » van Gent ontboden en daar deelde men haar eenen brief van haren schoon-zoon mede, meldende het overlijden harer dochter, ten gevolge eener heelkundige bewerking. Haar laatste doodskreet had juist geweest : « O, moeder! O, moeder! > Shakespeare laat aan zijnen Hamlet de diepzinnige woorden zeggen : « Er zijn veel dingen tusschen hemel en aarde welke wij niet begrijpen kunnen! » Volksontwikkeling. — Wij lezen in Vooruitvan 6 November : « Dompers-uiivinding. — Bij toeval komt ons een oud gedrukt papierken « De Paaschklok 1911 » onder de oogen waarin wij de volgende samenspraak vinden als bewijs dat de klerikalen wel degelijk geene dom-pers zijn : Pastoor. — Weet gij wie het poeder uitgevonden heeft ? — ??? (Stilte). — Ik zal u zeggen, Mijnheer de Professor, dat hei e.en monnik was, Roger Bacon. De professor sprak geen woord. Waarlijk de dompers mogen hoovaardig zijn over hunne poeder-uitvinding! Dat zij eens rondzien hoeveel millioenen dooden!hoe-veel millioenen voor eeuwig ongelukkige gekwetsten ! hoeveel arme weduwen en weezen! De samenleving zou er niets door verlcren hebben indien de dompers en hunne uitvinding nooit bestaan hadden. » Wat domme kinkels, eh! 1° Was het niet de monnik Bacon, maar wel de monnik Schwarz die het eerste buskruit vond. 2° Deed hij die uitvinding niet opzettelijk, maar wel bij toeval. 3° Moest die buskruiiuitvinding niet noodzakelijker wijze voor oorlogsdoeleinden gebri^kt worden. Zij zal — en zij heeft — inderdaad aan de menschen onschat-bare diensten bewezen voor het graven van kanalen, hetboren van tunnels, het ontginnen van mijnen, enz. Niet de wetenschappelijke uitvinders hebben bank-roet gemaakt, zooals de Franschman Brunetière eens schreef, maar wel der menschen aanspraak en pretentie op wijsgéerige vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid, 't zij christelijke of socialistische, of hoe men ze noemen wil! Met al dien papenvreters prietpraat wordt ons arm volk verstompt! Voor den middenstand. — Naar wij vernemen heeft men te Antwerpen référendum gehouden, om de menschen vrijen keus te laten hun s iker en suikerij te koopen, t zij in de stedelijke magazijnen, 't zij bij de winkeliers. Deze laatsten verkoopen aan de voorwaar-den door de stad gesteld. Waarom krijgen wij hier in Gent diezelfde vrijheid niet? 't En ware maar rechtvaardig. Dit vragen aile middenstanders-winkeliers, welke door zekere maatregelen, in deze moeilijk omstandig-heden getroffen, gansch of gedeeltelijk broodelcos gesteld zijn. Nu moeten zij om onderstand gaan bedelen bij de liefdadige werken. Zij vragen geene aalmoes, maar door hun eigen beroep hun brood te mogen verdienen. Dit eischen ook solidairlijk met hun gansch de zelfbewuste iniddensland en aile weldenkende werklieden. Kronijk der Wesk NEPTUNIUS « Ko », hij die ailes zien en hooren wil, in wien de stad een wonderlicht heeft ontdekt, een « floris Celcsta » onder 't kaf verdoken, stond op zekeren dag gelaarsd en gespoord « aan het strand » der Lei en liet z'n vonke-lend oog over het « nieuwe heden » in diepen ernst omdwalen En eensklaps scheen hem iets ontzettendst aan te grijpen : pen wetkman snoot zijn neus ! En als getroffen door zooveel vermetels ijlde hij naar de plaats der misdaad eu met eene, door gewettigde verbolgenheid, tril-lende stem, ging het donderend : — Wa' doede guider hier ? Hoeverre stoa' de? — ???... — Zij de nog maar zoo verre? 'k Ziet-al wa dat t ès, t gaat hier uuk op zijn papa-tjes, ne' waar, gelijk op Port Arthur!... En 't rood der verontwaardiging kleurde zijn maagdelijk voorhoofd, toen al opeens... in de verte een wonderbaar schouwspel zijn van toorn gloeiende blikken als bij too-verslag ging verzachten. Op de kabelende golfjes van den stroom kwam langzaam en majestatisch een gondel afgevaren, zoo plech-tig en schoon als een tooverschip. En aan de voorsteven stond, schoon als de dageraad, een schim, met wijdopgespreide vlerken die in voile pracht de waternymphen scheen te willen bekoren. En Kaarmate die schoone verschijning nader kwam, zoo glotn rondom die heme-1-verschijning den glans van het bovenaard-sche met stijgenden luister... En « Ko » voelde zich het hart in den boe-zem kloppen, Naarmate het zwieriggevaarte — de materialisten zullen het 'ren «slijk-boot» noemen—. maar zijn vaéer'ijke trots heette het een godenwrak, — dichterbij kwam spreidde hij de armen uit, wachtend op den gezant, den « zoon » die God hem had ge-zonden.En werkelijk, «hij» was hei ! «Hij» en... met de moedermelk of... met het Leiewater kwam melodij gespoeid : — « C'est moi » klonk het van op het water, me reconnais-tu ? — «Toi»!... Enfin toi!... O! vous êtes beau, mon cher, vous êtes un vrai Neptune! En Neptune sprong van den slijkboot en viel in vaders armen ! HET ©FFEftSSlEF Dat dreigende wolken aan den hemel han-gen dat was van sedert eenige dagen .reeds merkbaar, doch dat het zoo ernstig was... Onze « moeder » heeft het zoo al met eens ernstig opgevat, en 't schijnt dat al hare scbildknapen bevel h bben gekregen hare wapenrusting— die dergroote zegepralen — met 't beste zandpapier te schuren. Daartoe werden 300 circulairen — pro mystica — ge-

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.