De waarheid: socialistisch weekblad

874 0
close

Pourquoi voulez-vous rapporter cet article?

Remarques

Envoyer
s.n. 1918, 07 Avril. De waarheid: socialistisch weekblad. Accès à 28 mars 2024, à https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/fr/pid/v97zk57b7n/
Afficher le texte

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

11" Jaargang 14 jprys il» «Gentlemen Zondag 7 April 19*8 DE WAARHEID ry ,, Orgaan van den " Vrijen Socialistenbond — au i . r .. ib/\i ns? ufiTTi- V^r^»ven^traat, i0« Gcntj verantwoord6!ijke uitgsvcr, — Aile briefwissehngen te den naar : POL SE Win fc, verspyen. "r<ldl> y ' Stetiel. WsrKlGQZËnforids m Gent Heer Hoofdopsteller, In uw vorig nummer sloot ik mijn schrijven met te zeggen dat: raits één jaar lang en dan voortdurend geld te storten in de kas der Syndikaten, men de steun van drie fran-ken per week uit de Stadskas kan beko-men.Dien onderstand wordt door de Stad toe-gekend als een venvorven voorrecht boven aile steun door het Nationaal Comiteit van Hulp enVoedingaan werkloozen toegestaan, jaren 1914 Steun der Geineenten fr. 223.308.15 fr. l.C Bijzondere kas van het fonds . . . fr. 10.404.00 fr. Buitengew. steun ten laste der Qeraeenten. fr. — fr. Samen. . . fr. 233.712.15 frTTC Totaal: Sedert den oorlog tôt einde 1917 bel Getal bevoorrechte werkloozen en hunne 1914 Getal werkloozen (0 10.301 Getal werklooze dagen.... 496.463 Is het wel redelijk te eischen dat men moet vereenigd zijn ora den Stedelijken steun te genieten ? De volgendeopmerkingen zullen de lezers wel overtuigen dat dien eisch de onredelijkste en zelfsde schandelijkste mag genoenid wor-den : Wie zich aansluit bij eene vereenigingmoet zich onderwerpen aan de reglernenten, hoe strijdig zij ook zijn met de menschelijke vrij-heid. en het gezond verstand. Men heeft slechts te kiezen uit den zak en wordt verplicht dch in te Iijven als socialist, anti-socialist of bij andere isten, en diens vlaa te volgen. Aldus is de koop gesloten en geeft het Stedelijk Bsstuur u het voorrecht tôt steun uit de Stadskas. Betreffende den onderstand bij werkloos-heid zegt het règlement als volgt : Art. 1. — Onderstand wordt verleend aan aile leden, die na een jaar ingelegd te hebben in de weerstandskas, zonder eigen schuld hun werk verliezen. Het règlement van de weerstand zeet : Wie aan de partij eenig nadeel berokkend zal aitgesloten worden. De aigemeene bepalingen : Ontslaggevenden en uitgeslotenen hebben geen recht op hunne gestorte gelden. In het jaar 1913 was den eisch der socialis- (1) In het getal werkloozen zijn er van 3 à 4 en meer leden van één huisgezin. Waarom dit voorrecht aan enkelen ? Ik wil niet, dat aan iemand iets wordt ontnomen, integendeel, maar in deze benarde tijden moet elkeen gehulpen worden volgens de behoeften van het gezin. Nota der Redactie. — Ziedaar hoe de heeren het verstaan om ten bate van hunnen politieken winkel de stadskas te [ lunderen. zelfs dan wanneer het inkomen van een gezin te groot is om de Nationale steun te be-komen. Al ware het een gezin van vier perso-nen, waarvan er drie minstens dertig fr. per week of 3 X 30 = 90 fr. per week winnende en bovendien eigendommen bezittende, dan toch zal uit de Stadskas voor de vierde persoon drie frank per week worden betaald, mits te storten in de kas van het Syndikaat en het werkloozenbewijs neer te leggen. Het zal wellicht van belang zijn te weten wat sedert den oorlog zuiver door de Geineenten aan bevoorrechten is betaald gewor-den boven de steun van het Nat. Comiteit : 1915 1916 1917 i65.257.15 fr. 1.332.963.85 fr. 1.426.864.50 24.192.00 fr. 24.064.75 fr. nog ongekend — fr. 15.655.00 fr. » » 89.449.15 fr. 1.372.683.60 fr. 1.426.864.50 aald : fr. 4.122.709.40 aan bevoorrechten. werklooze dagen in de vier oorlogsjaren : 1915 1916 1917 13.997 14 888 15.153 1.779.741 2.790.986 3.314.108 ten-partij dat elkeen het v/erk moest staken voor de stemrechtbeweging. Talrijke werk-lieden konden dien eisch niet bijtreden voor - verschillige redenen. 11°Omdat zij de middelen niet genegen waren ; 2° Dat zij als eenige broodwinner van een groot gezin deze in uiterste ellende moesten brengen ; 3° Dat de patroon groote loonen betaalde en zich verbonden had besteld werk op datum te leveren. Ook anderen dat zij reeds van hooge ouderdom waren en vreesden het werk Ite zien innemen door jongeren, enz., enz. Niet volgen der besluiten, was in opstand komen met de pariij. Vandaar den schand-naam : « verrader » ! Om niet uitgesloten te worden heeft dan menigeen de vereeniging verlaten waarin hij 20 à 30 jaren lang zijne penningen had ge-stort.In 1914 brak de oorlosscrisis uit en al die werklieden waren zonder steun en werden aldus bestraft door het Stedelijk Bestuur. Wat bleef er die werklieden nog te doen om» yvcî de ColCuti «.C IVUlllltli ten? Aïs werkman, met of zonder overtuiging, als socialist, overte gaan naar de anti-socia-listen, wiens gedachten hii voorzeker niet deelt en er vroeg of laat in opstand moet komen met hunne eischen. Zijne ouoe vrienden noemen hem kazak-keerder en in de r.ieuwe partij insgelijks aan de deur. Waar moet hij dan naartoe? Aldus dienen eerlijke werkersgezinnen tôt speelbal van politieke partijen. P. B. (Wordt voortgezet). flllo, " Uooruiî „ men mm$,\ tegenspreKers! —0— We lezen in de Nieuwe GentscheCourant: « Toen voor enkele maanden het Hulp- en Voedingskoraiteit de centraliseering van het bakken van brood te Gent doorvoerde, en de kleine bakkers daardoor broodeloos werden gesteld, was men er verre van te ver-moeden dat dit stelsel zoo gauw zou opge-geven geworden zijn. Te dien tijde ook, dacht men algemaen dat de samenwerkende en andere mekanieke bakkerijen met die nieuwigheid geheel zouden ingenomen zijn, aangezien het hun om zoo te zeggen het moropolium van het bakken aan de hand deed. Sedert verleden Maandag evenwel is in al de mekanieke bakkerijen der stad, uitgezon-derdin het Volksbelang —voor welke reden deze uitzondering gemaakt werd is niet ge-kend — de decentralisatie in het bakkers-bedrijf weer ingevoerd, en zijn het grootste deel der handbakkers, volgens ons voorstel van gedeeltelijke centralisatie, weer aan het werk gegaan bijaldien zij 24 zakken meel per week verwerken, alleen of met verschei-denen. Vele inwoners die liever bakkersbrood eten dan brood der mekanieke bakkerijen, hebben het nieuws der decentralisatie met genoegen vernomen, zij het dan ook dat de prijs van het brood tezelfdertijd 4 centiem verhoogd is. Meà zou de terugkeer tôt het vorige stelsel zonder meer kunnen begroeten, ware het niet dat er, tengevolge van de decentralisatie, in de bakkerij van « Vooruit » een ge-schil is ontstaan dat de daar werkende bakkèrs verontrusten dat ook wel andere burgers dan die bakkers belang kan inboetemen. Vôôr de centralisatie ni. heeft men in de mekanieke bakkerijen verscheidene werklieden moeten bijnemen om het werk dat natuurlijk zeer toegenomen was, tijdig te kunnen doen. De bakkers in «Vooruit» had-den reeds voor de centraliseering niet te kiagen : zij werkten acht uur en ontvingen een goed dagloon plus 10 % duurtetoeslag. Maar zooals reeds gezegd, waren de mekanieke bakkerijen niet zeer in hun schik met de invoering van de centralisatie en wel om de volgende redenen : het komiteit oefende een tamelijk streng toezicht op het bakken en verwerken uit, om aile bedrog en ont-vreemding te voorkomen, waardoor de maat- schappijen om zob te zeggen de meester-schap over hunne bakkerijen verloren. Daarbij kwam dat 't komiteit aaa de Sam. bakkerijen slechts 4 1/2 centiem per brood toestond voor het bereiden van het gebak, hetgeen de betrokken instellingen veel te gering p vonden. Het was dan ook niet te verwon-J deren dat zij de centralisatie niet aile middelen tegenwerkten en dat zij plannen zoeh-ten om dat stelsel te doen schipbreuk lijden. Het hoofdmiddel daartoe werd gevonden : men zou het komiteit verplichten aan de werklièden-bakkers eene zoo groote loons- : verhooging te geven dat het komiteit er eindelijk zou moeten aan gaan verliezen en de centralisatie zou opgeven. De werklieden-bakkers werden onderduims aangezet loonsverhooging van minstens120 % te vragen, en een socialistische leider zegde zelfs aan verscheidene bakkers die in « Vooruit » werkten dat zij moesten dreigen met staking zoo de verhooging niet werd toegestaan. Zij werd dit dan ook. Het komiteit stond eene verhooging toe van 20 % aan aile bakkers op voorwaarde dat aile bakkerijen aan hunne werklieden eerst de 10 % toeslag van « Vooruit » toestonden, zoodat de verhooging eigenlijk 30 % bedroeg; maar spoedig zag het komiteit in, dat werken in die omstandigheden ôp een dagelijks verlies uitliep, en het besloot de centralisatie stop te zetten, de mekanieke bakkerijen voor eigen rekening te laten werken mits betaling van 10 centiem per gebakken brood. Dit was voor de mekanieke bakkerijen het bereiken van meer dan ze eerst gewenscht hadden want 10 centiemen per brood geeft eene schoone winst. Sedert Maandag dus zijn de maatschappijen, buiten «Volksbelang», weer haar eigen meester, en wat ziet men nu gebeuren, namelijk in de bakkerij « Vooruit », afdeelingvan de Belgische werkliedenpartij ? De twiniig bijgevoegde bakkers die men j voor de centralisatie heeft moeten aanwerven onder de werklooze handbakkers, zijn niet langer gewenschte gasten, en men zoekt mid- i del om ze er uit te krijgen. Daartoe legt men aan de bakkers op het j grootste maximum werk te verrichten, ni. 7 3/4 ! uur aanhoudend op de 8 uur arbeid — eene j prestatie die bij dergelijk afmattend werk niet vol te houden is — waardoor men minder werkkrachten zal noodig hebben en men de ■ overtollige ongewenschte bakkers zal kunnen broodeloos stellen. De bakkers zien in ; deze maneuver terecht een onrechtstreeksche : loonaftrok en verzetten zich er tegen, maar 1 , dat gaat bezwaarl, want de maatschappi) « Vooruit » is theicch in haar voile recht. Maar eerlijk ofkrlijk socialistisch kan men zulke handelvfe niet'noemen : eerst de menschen aanzettejm opslag te vragen en desnoods het werker te leggen, en dan dezelfde menschen^ deur uitdrijven met verzwaring van artti!... Zoover staan delkgn ru en men weet niet welk verloop zij fien nemen ; waar-schijnlijk geraken al dejegevoegde bakkers op straat en toch kan nijand daar iets tegen doen, maar wij achten^t onze pîicht deze toestanden ter kennisè brengen van het publiek en niet in het ijnst aan de werklieden opdat de maatsckjyfi « Vooruit » erdoor aangezet wordt harenrcpdroovenden maat-regel niet door te want alleen de publieke meening kanWeze zaak ten goede der kleinen tusschenkVen. » Is dat geen fijne dijljaiatieke streek van wege Vooruit? En zou en nu gelooven dat zij bekwaam zijn om divereld te besturen? 't Procédé is nog nie; veranderd ; in den tijd deed men met desebenmakers ennaais-ters die men wilde kwijzijn het eveneens. Men stelde ze op peil, zoveel werk afleggen per uur, en wie het ni kon had het aan zich zelf te wijtendat hier moest uittrekken. Wat de bakkersgsste, die er aldus met hunne vraag om opslag îgetoopen zijn, van die fijne kneep zullen deken, weten wij niet. VAN ALLE WAT Onverstoorbaar optimisme. Dezer dagen lazen wij in een werkje geschreven tciv bate van het « pacifisme » eu de goede verstandhùding onder de levende wezens : « Verdeeling van den arbeic&/y dejacht vinden wij, onder anderen, bij wolven en ossen. » Hum ! wij zouden het advi^ van lammeren en kie-kens over den zin zulker vestandhoudingen willer inwinnen. Dat herinnert ons den Iuimi^én zet van Multatuli : « iMijn zoon, luister hoe die v»gel den lof des heeren die hem gulhartig van wormpjî's voorziet, zingt ! Zingen de wormpjes mede, fa? De vader bleef het antwoord Schuldig. » Wij ook! De gelijkheid en Moeder Natuur. — Op Zondag, dei 24 Maart 1.1., had in de feestiaal van het Koninklijl Conservatorium, andermaal, een puik feestje plaats gegeven doorM>-ziekondei u:ijs voor het Voik,onderd "Een veiTaTsing voor het publiek was het optredei van den lljarigen pianist-virtuoos, Marcel Gazelle voorzeker een ontkiemend talent dat belooft en wien naam we Jater op menige onzer concerten met voldoe ning zullen mogen vernoemen. Benevens eene liev attentie van een paar damen uit de zaal in den vorr vin een geschenk, bleven hem dan ook de langdurig toejuichingen van het publiek niet gespaard. Zooda ; hij buiten «Lenteruischingenf van Sidding en «Brui ! lofsdag» van Grieg nog eene der * Valsen » van Cho | pin ten beste gaf. iVlen ziet aanstonds uit den keus der stukken alleei ! dat de elfjarige knaap, onmogelijk, de reeds ver gevoi derde ontwikkeling van zijne muziekale bekwaamheii aan eigen werk en vlijt te danken heefr, maar v/elee aan de welwillendneid van Moeder N2tuur te zijnei opzichte. Wij kennen iemand die eenige jaren lang d vedel gestreken heeft en het nog niet half zoo ve bracht. Is Moeder Natuur nu onrechtvaardig als zij aan eei harer zonen eene maat talent voorschiet dat hem za : toelaten «met dezelfde som van inspanning» te schil ! teren en te gedijen, waarmede een ander immer in eei ; orkest eene karig beloonde derde partij zal mogei spelen? Zoo miimelden wij, terwijl wij naar het wonderkim luisterden... En waarom, hebben mooie meisjes meer bijval ei attenties te verwachten dan leelijke...? enz... enz... Wie zal er Moeder Natuur onttroonen om het ge meenebest aller goederen en aller weldaden in t stellen? Wil geen onzer lezers of medewerkers op dit vraag stuk eens ingaan ? Hoe rijmt men dat te samen? — In Vooruit's numme van 13Maart 1918, eerste blad, 4 kolom, lazen wij : « De onverschilligheid der werklieden is eene kwaa welke tôt slaafschheid leidt, en die onvermijdelijk dei grootsten vijand wordt des vooruitgangs. Want, wie aan deze ziekte lijdt koestert geene bijzon dere wenschen, heeft geen streven naar hoogere be ginsels of naar verbetering van zijn lot; hij word een natuurlijke tegenstander der vooruitstrevendege dachten zijner eigene klasse. Deze kwaal ' woekert dikwijls bij werklieden welk in betrekkelijk goeden toestand verkeeren; zij is he uitvloeisel van gierigheid en ikzucht. Zi) komt echter meestal voor in de verkersmidden welke in de slechts stoffelijke toestanden verzonke, liggen. Juist bij dit slach van menschen is het plich van ons,syndikalisten, die kwaal der slaafschheid uitt roeien en hen dietste maken dat zij moeten mede stre ven naast hunne medebroeders, in de vakorganisatie. Arbeiders die zich in dezen toestand van mindei i waardigheid bevinden, getroosten zich willoos d i ellendigste arbeidsvoorwaarden en laten zich van dei werkgeverd'onmenschelijkstebehandelingwelgevaller S'ompzinnig en tôt verzet onbekwaam, schikken zi zich in hunnen ellendigen toestand en zijn meestal eei ; gevaar voor hunne medearbeiders. De slechte levenswijze die zij gewoon zijn te levei dooden in hen ieder geestelijk en verstandig strevei naar gelijk welke stoffelijke verbetering. » En juist daarnevens, zelfde blad 3 kolom, staat eei uittreksel van de redevocring door den algevaardigdi Massi in de Italiaansche kntner uitgesproken en doo den Avanti (Vooruit) van Rome afgekondigd ; daarui knippen wij : « Ons volk weet verder zeer goed dat er na dei oorlog eene ongehoorde, vreeselijke economische crisi; moet uitbreken over de heele wereld, en vooral ove Italie, vervolgde spreker, en dan ging hij over tôt eeni zeer scherpe beknibbeling van de « gruvvelijke onder drukking van aile pacifistische propaganda » die hie en daar ondernomen was door menschen uit aile stan den der maatschappij enz. » Hoe langer de oorlog duurt, hoe grooter de alge meene armoede en hoe vreeselijker de algemeene nooe worden moet en hoe moeilijker dus de ontslaving de werklieden. Maar waarom strijden dan niet aile werkliedenleider: eensgezind en met aile krachten naar het eindigen var den oorlog ? Het woord is aan de oppergezellen E. Anseele E. Vander Velde, Destrée, Terwagne en anderen. Nog steeds over het inzicht in de toekomst. — Na de meeningen van Maurice Maeterlinck, den secretaris • van den Gentschen Kleermakersbond en Machiavelli ; vernomen te hebben, zullen onze lezers het niet ten kwade duiden dat wij ook de gedachten van Dr G. Le j Bon onder hunne oogen brengen : «Het toekomstig lijdvak, zegt de F ansche ge- j ïeerde zal zoo veel temoeilijkor door te maken zvjn omdat de strijd tusschen Oosterlingen en Westerlingen een strijd is niet alleen tusschen wezens met ongelijke behoeften ! 't Is deze omstandigheid welke de mede-dinging met de Chineezen aan de Amerikanen onmogelijk heeft gemaakt, zoo dat dezen gedwongen ge-weest zijn de gele werklieden te verdrijven. Om de kansen weder gelijk te stellen, zouden de Chieeezen, na hunne vestiging in Amerika, de gewoonten en ge-bruiken der Amerikanen moeten aannemen hebben. Maar de Chineezen hebben te aloude erfelijk geworden invloeden ondergaan om zich-daa-rtoe te leenen. Zonder andere behoeften als eene '.as thee en een handvoi rijst, kunnen zij zich te vredeu itellen met veel lagere looneu dan hunne Amerikaansche wtrkge-zellen.Wat ook de verre toekomst weze, 't is de naaste ure welke ons aangaat en voor dewelke wij hulpmiddels zoeken moeten : het beschermlngstelsel kan tijdelijk dienstig wezen. Een min of meer uitgestrekt land, wei-nig bevolkt, zoude in den nood, eenen tolmuur rond zich kunnen oprichten en zich van het overige der wereld afzonderen. Maar bestaan zulke landen in 't Westen ? Ten gevolge van den overmatigen aangroei der be-volkingen, zijn er in Euiopa nog weinige landen welke hunne bevolking gedurende langer dan zes maand kunnen voeden en kleeden, volgens aile s'atisiieken. Veronderstellende dat een land zich gedurende zes maand omringe met zulken muur, zal het wel na die zes maand gedwongen zijn hem open te breken om, daar buiten, eetwaren te koopen. Maar waarmede- zal dit land dan die eetwaren betalen oî liever vergoeden. Want de koophandel is in den grond niets anders dan een ruil, waarvan het geld maar het overeenkom-stig tc-eken is. Dus ten ware nieuwe uitvindingen gedaan werden dewelke mogelijk zijn, ziet het er met de toekoms van Europa maar donker uit. In den "strijd, welken wij voorzien, schijnen twe< soorten van volkeren maar *e kunnen wederstaan eerstens, dezen welke een degelijken landbouw ei eene zwakke bevolking hebben; tweedens, degenei welker ipitiatief, wilskracht en aanpassingsvermogei verre boven dezen der Oosterlingen verheven zijn. » Na een kort overzicht over de toenmalige voorui! zichten der groote volkeren, gaat Dr Le Bon voort : * Deze strijd, reeds zeer pijnlijk voor wilskrachtig ges*ellen, zal voor anderen onuitstaanbaar wezen. Haid en karie betaald is dikweif de arbeid de sjouwers. Een helder inzicht in de na lange toekonv vertoont dien strijd, tegenvallend met de droomen de socialisten, nogharder en nog pijnlijker dan ooit. Onz beschavingen schijnen zich niet anders staande tekur rien houden als met de werkers. van langs om dicht* aan het juk te verbinden. Het industrialisme en h< machinisme zijn veroordeeld om meer en meer alh 1 samen te persen. 't Is maar ten prijze van immer last 1 ger en zwaarder wordende pogingen, van een ve > schrikkelijk overwerk die heele geslachten zal verde ' çen.-riatde niiverheid- en handelsdrijvenrie volkert »an cinopaopbiaairiuisnouûKunciig geoied n?6ïOoste 1 lingen zullen kunnen wedijveren. ' In allen gevalle, zullen het vreeselijkere, onbarr s hartigere en doodelijkere worstelingen zijn dan t [ oorlogen van vroeger : want geene enkele begocch ~ ling zal ze n^g met eene floers omhangen. \ De lichtbakens van het aloude geloof zijn uitg« : -doofd of werpen nog slechts zeer zwakke stralen. C mensch, die vroeger streed voor zijnen haard, zi. vaderland en zijne huisgoden, schijnt veroordeeld wezen om weldra in zijne worstelingen geene ande ideaal meer te kennen, als dat van te mogen eten na, 1 hartelust of minstens niet van honger te vergaan. » 1 * * * r Als wij thans eens rondom ons staren en de berichtc i van einde en verre in acht nemen, dan schijnt het w î dat Dr Gustave Le Bon, naar menschëlijk vermoge r geenszins voor een valschen profeet te verslijten is. i (*) Psychologie du Socialisme par Gustave Le Bo 1 Paris, Félix Alcan, éditeur, 108, boulevard Saint Ge main; 1899. 4 — ngTTT?» | Brief van Pe Maerfeiaeh 1 Heer Op s te lier, Het is onze vriend Nand alleen niet di = treurt, ook ons Eedje zit in den druk. Laatst ontmoette ik hem, en ik schrok ( van toen ik zijn bekommerd, terneergeslage gezicht zag. Hij, voorheen steeds met li< r hoofd in de lucht, de borst vooruit, en d oogen stralend van moed en strijdlust. 1 — Eedje, zei ik, hoe gaat het ? 1 « Een beetje beler als van den duivel b( zeten, » gromde hij. — Is het de gang der wereldgebeurteni: t sen die u ontstemt? « Ja, ook die gaan niet naar mijnen wenscl , maar er zijn dan nog zooveel andere kwe: t ties. » — Siort uw gemoed vrij in het mijne ui s Eedje. Niets ontlast meer dan de bekomme | nis en den druk des harten bij een trou , vriend te kunnen uitstorten. « Bij u en Nand vind ik steeds troost, i weet het, gij lieden verstaat mij. I Weet dan dat de concurrentie die we aai i « gedsan worden mij voor de toekomst onzi zaak erg doet vreezen. » i — De concurrentie van het Voedingskom 1 teit, bedoelt ge ? , « Ja, ook die. Het is toch niet rechtvaardi , dat men dien aan- en verkoop van al di waren niet aan ons overlaat, wij die in zulk i groote kosten zitten. » : — Dat is inderdaad zeer slecht gehandelc [ maar men verschiet ons toch in tijds geld 01 voort te doen, niet waar? , « Ja wel, maar wij winnen daar niets me( i integendeel, men doet ons nog intrest betî ^ len, wij die toch zoo zeer winst behoeven 01 ; de stad van fraaie monumenten te voorzie en propagande te maken voor de kiezingei Maar, wat mij nog het meest bekommerd zij de nieuwe politieke concurrenten die opgc ; daagd zijn; ik bedoel de Vlaamsche bewe ging, die niet langer meer een bewegin schijnt te willen bliiven van letterkundigei i maar die nu ook een volksbeweging w 1 worden en dreigt onze kiezers mede te sk pen. » — Heb voor die menschen maar gee | vrees, Eedje. « Zij stellen zich toch ook thaï s op econo-misch standpunt en beloven schier evenveel a!s wij. » — En denkt ge dat dit voldoende is om de n>?ssa mede teslepen? Dan zou ik wel moeten zeggen dat uwe vrees uw groot verstand beciriegt. Om de massa mede te slepsn, haar fever-vullen met geestdrift, hoop en liefde, bthoeft men een « woord, » een ûuister, onverstaan-baar woord, dat ieder op ziine manier kan uitleggen en waaraan de massa weldra een mirakuleuze macht toekent. Het krachtigste dezer tooverwoorden tôt hiertoe gekend, is het woord « God, » waarvan niemand een bepaling kan geven, dat nie-mand kan begrijpen. Wie kan zeggen wat almacht, oneindig-heid, alwijsheid, enz. is? Toch is er geen woord geweest wiens invloed sferker, wiens macht grooter, en waarmede men meer de massa's in beweging of tôt rust heeft ge-bracht. Nooit ook zal er een zijn dat dit kan vervangen. Met behulp van dit woord voerde Mozes de Israëliten uit Egypte, een kunststuk zôô groot als er ooit een is uitsrevoerd. Wie in den naam van God kon spreken, wterp beschavingen en koningrijken omver, en stichtte er nieuwe. « Allah is groot en Mohammed zijn profeet. » Met dit simpel tooverformuiier ver-nietigde de halfwijze zenuwlijder, die Mohammed heette, het zes eeuwen oude Chris-tendom in Klein-Azië en Noord-Afrika, richtte ^ verscheidene nieuwe koningrijken op, en stichtte een godsdienst die nu nog, na der-: tien, veertien eeuwen, honderde millioenen ^ geloovigen telt en vaststaat als een rots. [ Een andere toovervolzin was die van Pieter i de Kluizenaar. « God wil het, » zegde hii, en op het hooren van dien klank vlogen hon-" derd duizenden te wapen, en begaven zich E naar het hunonbekende heilig land. De geschiedenis, zoo van het Oosten als r van het Westen, is vol van dergelijke voor-4 beelden. g Wat in den naam van God tôt stand kwam i- trotseerde de eeuwen, terwijl andere toover-r woorden soms na een, twee of drie geslach- ten al hunne kracht verloren. jS_ Niet allen evenwel die wat willen zijn, en r. wat willen doen", kunnen zich van dat ge- v i- duchte woord bedienen ; daarom heeft 11 andere tooverwoorden uitgevonden-diSiaffiMlW een honderd vijltig jaren veel be^Ttng séH| bracht hebben in de weigld, "maar die e wijls moeten vernieuwd worden, aïs daar I zijn: vri]heid\ 'geltjkheid, broederlijkheid, ■ republlek, demokratie, socialisme, die allen H ie hunnen tijd hadden van opkomst, bloei en H n verval. H Het socialisme, als het jongste, bevond ■ !r zich vôôr den oorlog in zijn hoogste bloei- ■ tijdperk, en, ofschoon het door de wereldramp I een knak gekregen heeft, kan niemand zeg- I n gen of het onmiddellijk tôt verdwijnen ge^ ■ -i doemd is, omdat niemand kan bepalen waV-J het eigenlijk is, en daardoor, door zijn onbe- ^ griipelijkheid door de massa als een nieuwe godheid gehuldigd wordt, en dit zal blijven r- tôt het versleten is. Op aile klachten, op aile ontevredenheid, voor aile smarten en grillen kunnen wij g, troost en hoop geven met het woord « socia-* lisme ». Voor aile kwalen schrijven wij steeds het-zeîfde recept voor : « het socialisme zal u e helpen of redden. » In de oogen dermeni'gte is dat een wonderzalf, die zooveel te greti-;r ger aangenomen wordt, omdat er voor de n aanwending van haar geen moeite noch ?t inspanning vereischt wordt. e In de genees- en heelkunde gaat het niet anders: zoete drankjes en weinig omslach-tende geneesmiddefen hebben het meeste bijval. En ziedaar waarom de flaminganten tegen j. ons nooit zullen kunnen concurreeren. Zij missen een tooverwoord en versmaden het waarschijnlijker een uit te vinden. j. Zij willen den toestand des volks verbete-ren door het hooger op te voeren in kennis en wetenschap te verkrijgen, door beter en r. vollediger onderwijs. Maar dat is voor de „ groote menigte te omslachtig, van te langen duur, en vergt bovendien insoanning, waar k de menigte niet op gesteld is. Zij zal altiid de,-- ^ voorkeur geven aan middelen totbevredigîng . harer begeerten die anderen voor haar willen t uitvoeren. De heiligenvereering heeft geen anderen . grond. Voor watden geioovige te lastig is of onmogelijktoeschijnt, wendthij zich tôt zijnen g geliefkoosden heilige. è Het volk voelt geen behoefte om te leeren, e doch om te gelooven en te genieten. Wij kunnen aan beide behoeften voldoen : Bij Ij middel van het een beloven wij de menigte n het andere. Wie ontevreden is met zijnen toestand, wie vindt dat hij te hard of te veel moet werken, - niet genoeg er voor beloond wordt, met n afgunst blikt op hen die ruimer en schooner n wonen, rijker gekleed gaan, een mooier i. vrouw hebben, enz., zeggen wii : « met het n socialisme zal dat allemaal veranderen, al die schoone dingen krijgt ge dan ook, het socia-:- lisme immer-s zal aile voorrechten, aile klas-ï senonderscheid afschaffen. » i, . Aldus krijgt dit woord zoowat de beteeke-il nis van een nieuwe almacht, streng recht-:- vaardig, en die in dienst staat van onze opperhoofden, en die zij maar hebben op te n roepen om de wenschen van Pier en Jan te verwezenlijken.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.
Cet article est une édition du titre De waarheid: socialistisch weekblad appartenant à la catégorie Socialistische pers, parue à Gent du 1906 au 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Ajouter à la collection

Emplacement

Périodes