5 Centiem per nummer var« minstens zes bladzijcien HET TOONEEL lste Jaargang. Nr 3 Beheer en Redactie : Vleminckxstraat, 15, Antwerpen Annoncenbureel open aile werkdagen van 9 tôt 1 en van 3 tôt 5 uur (Torenuur) 4 December 1915 Koninklijke Nederlandsche Schouwburg Houten Clara = Het Zwaard van Damokles Q. CAUWENBERG van lien koniflklijken Nederlar.dschen Schouwbcrrg 't Is zoo wat twee jaar geleden, dat we de eerste opvoering van «Houten Çlara» bijwoon-den. Het ,stuk beleefde op één seizoen een groot aantal opvoenngen en na elke ver:ooning beweerden de menschen, dat «ze zich kostelijk I geamuseerd hadden» ! Dit was ook Zaterdag 1.1. het geval. De menschen hebben overvloedig geweend en... «zich kqstelijk geamuseerd!)) Er zou, een heel geleerd boek te schrijven zijn over «het vermaak». Daarin zou mai na velerlei psychologische studies noodlottig lo; het besluit komen — dat we hier onbesuisd neerpennen : Een gierlachend mensch vermaakt zich met meer dan iemand, die tranen met tui-ten schreit. We bedoelen hier natuurlijk den tooneelbezoeker. Het leverschuddend geschater, opjoepend uit het publiek, dat de dolle ver-wikkelingen eener dwaze klucht volgt, is zeker gemakkelijker te ontleden dan de droefheid, waaraan de toeschouwers lucht geven bij ;t mee-leven der smarten, die de gravin d'Almata : doorworstelen moet alvorens ze Houten Clara — haar bloedeigen kind =— tôt zich nemen kan. We zegden het reeds : het weenende publiek vermaakte zich buitengemeen... 't Lijkt parado-xaal... Terwijl rijkelijk de tranen perelènd vloeien over de even bepoederde wangen van 't aardige nufje, vlamt discreet in haar op de troostende zekerheid, dat ailes toch nog goed afloopen zal met die zoete moeder en dit in-lieve kmd, vrucht eener gloeiende eerste lief-de!... En 't jonge meisje, dat zich de oogen droogt voor de luchters wéér gloeien, droomt even van moederweelde en teer liefde-verlan-gen. Haar smachtend hart heeft al gevoeiig-heden "gretig ingezogen en voelt zich nu vol-daan en weer_ evenwichtig : sierker is weer ge-worden de îllusie, dat de wereld, ondanks wee en pijn, zoo schoon is als de mensch maar edèl voelen wil... Ze ontdekt dan m haar ongërept gemoed onuitputbare schatten, die ze mild om zich heen zal verspreiden... later... En nu weer de gloeipeertjes helder gloren en de violen zingen, zucht ze nog eens, bekijkt even haar moeder in de van weenen nog roode oogen, en tipi dan bedeesd met de fijne vingertjes in 't pakje bonbons door een charmant heertie aangeboden. Na de vertooning verzekert ze ha^r vader, die het gezelschap verkleumd onder de hooge bogen van den ingang afwacht, dat ze ich kostelijk geamuzeerd heeft ! Ook Mama bracht een prettige avond door — zoo verklaart ze onder het drinken van een warme kop bouillon in het nabije café. Ze heeft tijdens de voorstelling vruchteloos ge-tracht, al snuffend, c'a tranen het rijkelijk \loejen te beletten zonder daarin te slagen. Ze heëft als moeder geleden.Wellustig bijna heeft ze genoten de schrijnende smart, die haar nok-ken deed. Heel het trieste geval heeft ze door-vo'eld, doch bewust bleef steeds de wetenschap,' dat ze heur kind •— gelukkig! -— altijcl bij zich had mogen houden en overigens al bei-geen, wat daar achter het voetlicht gesch.'edde; maar komedie was en zoo het dan toch eens tôt de werkelijkheid behoorde, dit nu al heel — heel ver in het verleden lag... in den Spaan-schen tijd... En de heeren? De mannen begluren de spel'ers met koeie oogen en kalm gemoed. Zij doen sst! wanneer het gesnotter te hevig wordend, belet de acteurs te verstaan. Terwijl de laatste tooneelen gespeeld worden, tasten ze al naar het kaartje, dat ze seffens in de kleedkamer zullen ruilen teeen de Delsen. moffels en mantels der dames... Om het einde van het stuk bekommeren ze zich minder... de avond is om en aile stukken van dien aard loopen toch eender uit : op een huwelijk... een verzoening : Zoo genieten — op verschillende wijze — al de leden van een huisgezin. Is het dan te veel gezegd, dat «Houten Clara)) een stuk is, waarbij, een heele familie zich «kostelijk amu-zeeren» kan ? Maar komaan !... We moeten nog verslag geven over de manier waarop het stuk van A. Monet gespeeld werd. Houten Clara heeft het publiek bevallen, wijl de bevverker erin geslaagd is de atmosfeer van Conscience's populaire werk in voldoende mate te behouden. Sommige deelen der ge-sprekken zijn bijna woordelijk aan het oor-spronkelijk verhaal ontleend. De technische vaardigheid waarmee die bewerking geschied-de is niet te onderschatten. Toch zal de fijn-proever bij het aanhooren ervan niet een groot en zuiver kunstgenot smaken. Houten Clara is een voortreffelijk volksstuk. Over de vertolking is veel goeds te zeggen. Mej. Bertrijn speelde natuurlijk en sprak al-lerliefst.Ze heeft een helder, buigzaam geluid en een malsche duidelijke uitspraak. Vooral haar tooneel met den graaf d'Almata in III was voortreffelijk. Mevrouw Dilis vervulde de zware roi van Catilina, die vroeger door Mevr. Vander Horst zoo mooi gezegd en uitgebeeld werd. We zullen geen vergelijkingen tusschen het spel dezer twee begaafde kunstenaressen maken. Mevr. Dilis werd hartelijk toegejuicht. Toch meenen we, dat deze roi nu niet precies voor haar ge-schreven is : haar krachten reiken hooger, zij is meer geschikt tôt de uitbeeldmg van grootscher en diep-tragische vrouwenfiguren. Doch dit is geen kritiek... verre van daar ! Mevr. Noterman speelde voor moeder-overste van het Maagdenhuis en wat ze presteerde was juist doorvoeld. Ook Mevr. Ruysbroeck de Dwene — gaf goed werk te zien. De heer G. Cauwenberg heeft een erg on-dankbaar baantje als graaf d'Almata. Een stuk, zoo arm aan psychologie en waarin het zieleleven der personen slechts in primaire ge-voelens weergegeven wordt, biedt weinig gele-genheid aan om van de voor te stellen figuren «iets» te maken. De edele heer is ontstuimig (hij is Spanjaard!) achterdochtig en toch no-bel van inborst. Zulke simplistische psychologie zegt niet veel wanneer men een «mensch» uitbeelden moet ! Wat we bepaald beter en levendiger von-den dan vroeger was het tooneel van de wees-meisjes in 't begin van het tweede bedrijf. Maar de heer regisseur zal niet verwonderd zijn wanneer we erop wijzen, dat de maagdekens ei-genlijk blokken en grijze wollen kousen dragen moesten... terwill'e der lokale! kleur. Ook von-den wé Mevrouw Dilis heel, heel kostelijk ge-kleed, maar wel wat opzichtig. Onze slotindruk? Een goede opvoering van een stuk, dat velen een vreugde kan zijn. Onze dappere artisten verdienen niet alleen de toe-juichingen doch ook de ruimste belangstelling van het publiek. *** Het orkest oogstte bijval met de uitvoering van «Houten Clara's droom». Wat de heer Canclael in de tusschenbedrijven speelt zou we! op de programmai mogen vermeld worden. Zijn werk verdient lof en de aanmoediging van een «aandachtig» publiek. 'Het Zwaard van Damokles, een onnoozele klucht in één bedrijf, deed het publiek schate-ren... Het stuksken heeft al bitter weinig om het lijf, maar — ziet ge — Piet Janssens speelt mee en die kan van het nietigst onding nog wat joligs maken. We zouden dezen artist wel eens in een flink burgerlijk blijspel willen toe-juichen. In, om en rond den Schouwburg MARGARETHA GAUTHIER. — Heden Zaterdag eerste heropvoering van Margaretha Gauthier, het drama dat Dumas zoon trok uit zijn wereldberoemde roman La Dame aux Camélias.Ofschoon dagteekenend van 1872 heeft dit stuk nog niets van zijne aantrekkelijkheid ver-loren. Het publiek stroomt toe bij elke nieuwe opvoering. Dit is nu ook weer het geval. Met zorg werd de heropvoering voorbereid : de hoofdrollen zijn m handen van Mevr. H. Bertrijn, M. Bertrijn, M. Ruysbroeck, Ch. Noterman, I. Vervoort en heeren L. Bertrijn, P. Janssens, G. Cauwenberg, G. Herreygers, R. Van de Putte, B. Ruysbroeck, enz., enz. Margaretha Gauthier kan niet langer gespeeld worden dan Zaterdag 4, Zondag 5 (dag en avond vertooning) en Donderdag 9 December.Zaterdag 11 December, eerste opvoering van De Kleinen, waarover we in een volgend nummer zullen uitweiden. EEN LUIMIG WOORD VAN DUMAS "PERE .— De heropvoering, van Margaretha Gauthier, het meesterwerk van Dumas fils, her-innert me een luimig gezegde van den vader. Eens op wandel met zijn jongen vroeg men hem wat hij als zijn beste gewrocht aanzag. Toen legde hij zijn hand op het hoofd van den jongen en zei leuk weg : «Dit is mijn meesterwerk».EEN NIEUW LEVEN. — Op Zaterdag^ 8 en Zondag 19 December a. s. wordt «Een Nieuw Leven», van onzen stadgenoot,heer Hubert Melis, met eene gedeeltelijk nieuwe bezet-ting, opgevoerd. De heer Louis Bertrijn zal de roi van Louis vervullen, Mejuffer M. Bertrijn neemt de roi harer moeder over. Heer Ruysbroeck zal de Grootvader, en heer Herreygers,Molenaar Weg-ge spelen, terwijl Mevrouw Dilis en heer Piet Janssens in hun vroegere rollen zullen optreden Zoo verdeeld, zal Een Nieuw Leven zeker een succès worden. Het spectakel zal volledigd worden door : Een avontuurtje in den Mist, het dol verma-kelijk blijspel, dat telkens voile zalen lokt. HET MEISJE VAN ARLES. — Ziehier de rolverdeeling van het lyrisch drama (van Daudet en Bizet) dat tijdens de Kerstmisweek ,zal opgevoerd worden : Balthazar HH. Piet Janssens Frederi L. Bertrijn Mitifio G. Cauwenberg Patroon Mare B. Ruysbroeck Francet Mamaï G. Hereygers Rose Mamaï Mev. Dilis-Beersmans Vivette Mev. H. Bertrijn De Onnoozele Mej. Marg. Bertrijn Moeder Renaud Mev. Ruysbroeck Vlaamsche Jongeren aan 't Front Allerwegen wordt om belangstelling voor 't werk onzer Vlaamsche schrijvers gevraagd. De machtigste factoren van vçrspreiding : de veel-gelezen, in aile standen doordringende dag- en weekbladen, die vroeger al te weinig zich om kunsten en letteren bekommerden, wij-den besprekmgen aan de literaire beweging. Ook wij willen, zooals niet alleen uit ons woord vooraf, doch ook door de afkondiging van «In Holland staat een Huis!» bleek, het onze bij-dragen opdat deze beloken tijd niet leiden zou tôt vergroving van geest en gevoel. In de eerste plaats toch willen wij die jongeren gedenken, die thans aan het front" staan. In dit nummer beginnen we een verhaal van Frans Smits, waarvan de «Nieuwe Gids» dit jaar een novelle afkondigde: «Het Weezeken». Smits schreef ook een tooneelspel : «Zonder Kinderen», vermeld tusschen die werken, welke de jury van de tooneelprijskamp onzer s'tad, het bespreken waardig keurde. Hij werkte mede aan «Carolus» waarin o.a. bij-dragen eene schets verscheen «De Ring». Frans Smits werd geboren te Antwerpen op 16 Mei 1891. Hij studeerde aan de normaal-school te Lier en aan de Middelbare normaal-afdeeling te Gent. De novelle «Zuster Antonia» behoort tôt een bundel, dien de jonge schrijver persklaar had toen de oorlog uitbrak. Onze Kunstenaars Richard Baseleer (Vervolg en slot) Antwerpen î en om dit beeld staan dichtgeschaard figuren van schoonheidsbrengers. Ik zie er den kalm-grootschen Sjouwer van Constantin Meunier als een symbool van door lijden verpuurde menschelijkheid. Ik hoor er de verteederde stem van den om nederig bedrijf opgetogen Max Elskamp.» Ik luister er naar 't verhaal van den nu eens mee warigen. dan weer oolijk-spottenden verteller Lode Bae-kelmans, en 't leeft om mij een bonté wereld van zorge-looze matrooskens, lonkende deernen, filozofisch-aange-legde zonnekloppers, tragisch-dwaze tronies van mis-deelden en armoezaaiers. De stoieke mizerie van Poolsche emigranten of de groezelige pracht van verkleumde liindoe's wordt er Het Uitvaren der Visschersbooten, naar Richard Baseleer op de doeken van een Victor Hageman tôt een tragiek van exotiéche aangrijpende schoonheid. En van achter de breede vensters van zijn hoog atelier, volgt Baseleer's geamuzeerde blik het krioelend, rotelend, stampend en dampend bedrijf op de kaden, daar beneden hem, of de statige reize der -booten op. den stroom. Ofwel tuurt zijn 00g naar den tragen gang der wolken over den schoonen, eeuwig-wisselenden he-mel, en over de weiden waarvan het smaragd stilaan verijlt in het grijze gesmoor der Beneden-Schelde. 'En 't is -al winste, Want morgen herleeft zijn mijme-ring op het doek, vereeuwigd tôt «a thirig of beauty». Aan de moderne beweging heeft Baseleer door rus-teloozen arbeid een groot aandeel genomen, en zijn naam blijft, benevens eenige andere, onafscheidbaar verbonden aan dien van Kunst van Heden, de Veree-niging die het meest heeft bijgedragen tôt het ont-wikkelen van het esthetisch gevoel hier ten lande. Ofschoon de belangen der jongsten er natuurlijk niet hoefden te worden verdedigd was hij niettemin een dergenen, die steeds op den uitkijk was naar nieuwe, belovende talenten, die door frisch werk jonge kracht aan de beweging konden bijzetten. De ouderen van dagen, de braaf op p>antoffeltjes peuterende suffers, de

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.