13 November 1915 Nr 46 38e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrai en Onafhankeiiik Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— M en teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vôôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Àfzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AAJVJitOïVmeiNGlEIV Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Ageneie HA. VAIS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 6SS, Borserhont-Antwerpen CIJFERS EN FEITEN Oui sommige toestanden vast te stellen, worden er statistieken of getallen samen gebracht, die een gedacht moeten geven over de nadeelen of voordeelen van die toestanden. Wie echter weet hoe slordig en opper-vlakkig die cijfers soms worden bijeen vergaard door bedienden die niet door-drongen zijn van hunne verantwoorde-lijkheid en van het nut dat die cijfers moeten opleveren, kan die cijfers niet onvoorwaardelijk aannemen en moet zich meer steunen op de leiten zelven. * * * Die bemerking en die beschouwing kunnen gelden voor den toestand van 't onderwijs en van de opvoeding of beschaving hier te lande. Volgens cijfers die wij dienaangaande in het Roocle Kruis aantroffen, zouden er in België 13 % ongeleerden zijn, in Frank-rijk 5 °/0 en in Duitschland slechts 1 %. Wij zullen ons dienaangaande enkel bezig houden met België, vermits de toestanden ons hier beter bekend zijn. * ^ * Over het opgegeven getal der ongeleerden of niet-onderwezenen hier te lande zullen wij niet te binnen gaan, maar wel over de oorzaken en de verantwoordelijkheid. Het is stellig niet bij gebrek aan onderwijs dat hier zooveel ongeleerden zijn, want het lager onderwijs was kosteloos en door eenieder te genieten. Maar het onderwijs was niet verplichtend en daardoor verwaarloosden vele ouders hunne plichten. * * * Die verwaarloozing sproot echter niet uitsluitelijk voort uit kwaden wil of uit gebrek aan verantwoordelijkheid en klaar doorzicht. Vele ouders waren verplicht hunne kinderen al heel jong te doen medewerken, om in het te-kort van het huishouden te voorzien. Dit gebeurde vooral in fabrieksteden en in arme streken, waar de nijverheid aldus goedkoop handenarbeid bekwam. * * * Dit bewijst dat de cijfers op dit gebied niet ailes zeggen en het noodig is de oorzaken op te zoeken om deze te kunnen verijdelen. Het verplicht onderwijs zal dienaangaande het kwaad in den wortel aantasten en voor ons land eene vlek doen verdwijnen, die tôt heden zijn goeden naam van ieverig en werkzaam volk verduisterde. * * # Maar niet alleen ten voordeele van 't onderwijs moet er aldus gehandeld worden, maar ook tôt opbeuring en welvaart van het volk in 't algemeen, tôt uitroeiing van armoede en mis-bruiken die onafscheidbaar zijn van eene niet voldoende ontwikkeling en beschaving. Een volk dat niet ont-wikkeld is, dient maar al te veel tôt speelbal en tôt uitbuiting bij lieden, die hun eigen belang boven de beschaving en veredeling van arme lieden stellen. * * * Nevens de algemeenmaking van het onderwijs, zal de uitroeiing der armoede, meestal verwekt door drank-misbruik en lage loonen, moeten aan-gevat worden. Op dit gebied hebben cijfers ook slechts eene betrekkelijke waarde ; de feiten alleen dienen hier bestatigd te worden, en dit kan het best gebeuren, gelijk wij het vroeger reeds zegden, door het huisbezoek. * * * De verschillende hulpkomiteiten, tôt leniging van den algemeenen nood, die thans in werking zijn, hebben door huisbezoek reeds veel geleerd. Wat de leden vroeger slechts kenden door opgaven in dagbladen en tijdschriften, hebben zij nu in werkelijkheid kunnen bestatigen. En dit moet menigeen afgeschrikt en tôt groote daden aan-gespoord hebben. * * Het zal dus niet langer mogen gezegd worden, dat België in zake van onderwijs en ontwikkeling, in zake van beschaving, opleiding en opvoeding veel te wenschen laat. Het opkomend geslacht kan in geheel nieuwe wegen tôt veredeling gebracht worden in het belang van de algemeene welvaart, die vooral ten goede moet komen aan de arbeidende klas, ontdaan van drank- misbruik en uitbuiting. * * * Zeggen cijfers dus niet ailes, zij vestigen toch de aandacht op feiten, die door opofïering en beleid kunnen waar-genomen en verbeterd worden. Er is nu en in de toekomst geen schooner en grootscher werk te doen dan dit. Wat thans bij velen tegensteekt in zake van hulpverleening, 't is de betrekkelijke onbeschaafdheid van 't volk, vermengd met een aantal gebreken die traps-gewijze dienen uitgeroeid te worden. Eens tôt daar gekomen, dan zal de hulpverleening niet alleen mindei noodig zijn, maar zij zal met des te meer liefde en voldoening kunnen uit-geoefend worden. J. L. DE TOESTAND HIER EN ELDERS AMERIKA. — De kiezingen die in verschil-lende staten der Groote Republiek hebber plaats gehad als inleiding der kiezing voor dei Voorzitter der Republiek, hebben reeds doer zien dat het kiesrecht voor vrouwen, waarvar M. Wilson aanhanger bleek te zijn, niet zal gelukken. Op politiek gebied is het bijna niel mogelijk dit recht aan vrouwen toe te kennen, omdat zij dazelfde verplichtingen als de mannen niet kunnen vervullen en omdat hunns roepiug ook heel anders is. Enkel daar waar zij rechtstreeks belangen kunnen doen gelden, zooals in nijverheids-, verzoenings- en andere raden, daar is hun kiesrecht onbetwistbaar ec 't is hun in eenige landen reeds to#gekend. —o— NEDERLAND. — De grondwetsherzienins in Ned«rland, die grootendeels het kiesrechi der vrouwen bedoelt, houdt de besprekinger en beschouwingen in de dagbladen gaande. Te oordeelen naar de opwerpingen die er teger ingebracht worden, zal dit kiesrecht nog zoc gemakkelijk niet in de Grondwet opgenomer worden. —Evenals andere staatsbesturen eenWitboek. een Groenboek of een boek van eene andere kleur uitgeven over voorname staatszaken o: ingewîkkeld» toestanden, heeft Nederland ni een Oranjeboek in de wereld gezonden, meesl handelende over staatszaken betrekkelijk der oorlog. Uit de aangehaalde bescheiden en bewijsstukken blijkt, dat Nederland zijne onzijdigheid zoo getrouw mogelijk is nage-komen en vele ongegronde vermoedens o beschuldigingen daardoor vervallen. Het is in die zaken moeielijk eenieder te bevredigen, want de onzijdigheid wordt in vele gevallen aanzien als vijandschap, volgens de oude spreuk : « wie niet voor ons is, is tegen ons » — Tôt haden is er nog niet gesproken ovei de vervanging van M. Regout, als tijdelijk gezant bij den Paus. Het zal denkelijk moeielijk wezen, om den juisten man op de juiste plaats te vinden. —o— ZWEDEN. — Wy spraken in ons vorij nummer over de belemmering van den buiten-landschen handel van Zweden. M. Vernersten Minister van Spoorwegen, heeft op he Handelscongres te Malmô verklaard, dat ei eerlang eene inrichting zal gesticht worden om den in- en uitvoer in Zweden te regelen Het zal echter geen « trust » zijn gelijk ii Nederland. -°- LUXEMBURG. — De algemeene bestuurders Thorn en Mongenast hebben hun ontslag gegeven wederzijds als voorzitter en onder-voorzitter van den Staatsraad. M. Loutsch, die tôt Staatsminister is benoemd, neemt nu het voorzitterscbap waar. — Dinsdag had de heropening der Luxem-burgsche Kamer plaats. De gematigde Liberale afgevaardigde Hemmer werd tôt voorzitter verkozen. In de verklariug drukte de Regee-ring den wensch uit als een zakenkabinet aanzien te worden, dat besloten is geen partij-politiek te volgen. De leiders der Nationalistische en Socialis-tiscbe partijen echter hebben de Regeering doen verstaan, dat de meerderheid voornemens was haar krachtdadig te bestrijden. —o— CHINA. — Het wil maar niet vlotten met de herinrictiting van het Koninkdom. Daar er gevreesd wordt dat zoo iets niet zonder slag of stoot zou kunnen gebeuren en vreemdelingen, volgens de gewoonte in Cniria, er de slacht-offers zouden kunnen van zijn, hebben de gezanten der vreemde Mogendheden doen begrijpen, dat de herstelling van 't Koninkdom op vreedzame wijze moet gebeuren en dient uitgesteld te worden tôt betere tijden. —o— FRANKRIJK. — De ontdekte bedriegerijen in 't atkeuren van dienstplichtigen voor 't leger, nemen eene groote uitbreiding. Meer andere bedriegerijen in zake van beheer, zijn aan het licht gekomen en worden onmeèdoogend vervolgd. De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft intusschen een wetsontwerp neergelegd, om de prijzen der levensmiddelen vast te stellen en de duurte te bestrijden. Pax Uit de Gazettenwereld Bij de Franschen en de Engelschen heeft de « Godsvrede » in de dagbladpers niet veel te beteekenen. Het duurt wat te lang naar hunnen zin dat ze moeten zwijgeri, zij die zoo gaarne 1 preutelen en protokollen. Aanvallen tegen ministers en overheidspersonen dwongen de censuur eenige dier bladen op te schorsen. Hiijdebrand De Nieuwere Scholen in de Yrije Natuur ii De Nieuwere School die tôt voorbeeld gestrekt heeft, en waarin al de kenschetsende treklten vereenigd zijn die wij hier komen aan te stippen, is de New School Abbotsholme, nabij Rocester, in Derbyshire (Engeland) In 1889 door Dr Cecil Reddie gesticht, bewerk-stelligde zij van af hare opening reeds eenen onzegbaren vooruitgang op de te dien tijd bestaande Engelsche scholen. Verblijf in de voile natuur, landbouw, bezigheid op de hoeve ' j en in de werkplaatsen, een wetenschappelijk en | taalkundig onderwijs dat veel vollediger was dan er ooit in de gewone public-schools \ gegeven werd, opleiding tôt zelfbebeersching, , | ziedaar wat met een wonderbaar meesterschap Ide stichter der allereerste Nieuwere School verwezenlijkt heeft. Het is bij Dr Cecil Reddie dat Dr Hermann Lietz, de stichter der Duitscbe Nieuwere Scholen, en Edmond Demolins, de stichter der eerste en voor-naamste Fransche Nieuwere School, zich kwamen bezielen vooraleer hunne eigene ' schepping uit te werken. Uit Abbotsholme is | een aantal studenten, geleerden, reizigers en j nijveraars, die hunne school tôt eer strekten, ! de wereld ingetrokken. Vereenigd in een : ' gemeenschappelijke gedachte van diepgevoelde | dankbaarheid, zijn zij rond haar geschaard i gebleven, en steunen haar werkdadig zoo op l stoffelijk als op zedelijk gebied. j Dr Reddie wendt zich vooral tôt de hoogere 1 î standen van 't Engelsche volk : zijn doel is een \ v«rstandelijken en zedelijken hoogeren stand ' ; te vormen. Te dien einde heeft hij een kleinen | Staat in den Staat in het leven geroepea, een ' kleine wereld waarin de landbouw, de voort-1 i brengst, de verdeeling, het verbruik, de huis-: houdkunde,staatkundigeen zedelijke inrichting, l zooveel mogelijk een verkleind, maar echter j levend afbeeldsel vormen van wat de jongeling > in de wereld vinden zal, wanneer hij als vol-' i wassene het leven intreedt. - Het school-| domein », schrijft Reddie, » zou de altijd ' I geopende en onuitputbare handleiding moeten i zijn van aardrijkskunde, natuurlijke geschie-1 j dénis, wetenschap en wiskundige kennis ; het | schoolleven zou het handboek van geschiedenis, 1 * kunst en zedeleer moeten uitmaken, en, I vereenigd met hun beiden, het godsdienstige f boek en het levende voorbeeld voor aile studiëa. » Als stoffelijk midden vindt men er f een uitgestrekt domein met heuvels, velden en bosschen, doorsneden door de kleine rivier de Dove ; een zeer licht en openluctitig gebouw ; een duurzame en kunstige bemeubeliog ; overal de kunst en schoonheid in al hare vormen : schilderijen, standbeelden, bloemen. Op de aanwer?ing der leeraars wordt zeer streng gelet ; zij moeten al de hoedanigheden van den volledigen mensch bezitten : zij moeten opvoe-ders, leeraars en sportslieden zijn, en zich onthouden van tabak en alcohol ; de bestuurder verwacht van hen een algeheele toewijding aan het ondernomen werk. De leerlingen zijn op het stelsel van self-government afgericht, de jonge burgers van den schoolstaat bekleeden al de verschillende bedieningen die de inrichting der kleine samenleving vergt ; prefekten of kapiteins, door den bestuurder uit de rijpste en de ernstigste leerlingen uitgekozen, zijn belast mot de orde en met de stoffelijke en zedelijke reinheid der school. Volgens Dr Reddie's meening is het niet noodig de studiën te «specialiseeren» vooraleer de knapen achttien jaar oud zijn. Zeer uit-kiezend in ai, wat de zedeleer en godsdienst aangaat, weet de stichter van Abbotstiolme in zijn avondlezingen voor de vereenigde leerlingen de meestersiukken van aile tijden en van aile landen harmonisch voor te brengen. De leus der school is : « De vrijheid is de gehoor-zaamheid aan de wet. » In 1910 waren er een dertigtal leerlingen te Abbotsholme. Daar hij zeer veeleischend is tegenover de meesters en de leerlingen, heeft Dr Reddie aanzienlijke moeielijkheden ontmoet om, van den eenen kant, een duchtig personeel te verwerven dat hem krachtdadig terzijde staat, en, van den anderen kant, om zijn leidende grondbeginselen bij de ouders zijner leerlingen ingang te doen vinden. De bezorgd-heid voor het Staatsexamen heeft aan de over-zijde der Noordzee een minst even grooten inrloed als ten onzent. En daar Dr Reddie zich zeer weinig om diploma's bekommert en er vooral naar streeft menschen te vormen ; daar hij gaarne volmondig zou zeggen : « Laat ons eerst aan de jongelieden eene goede opvoeding geven, en al het overige, zelfs de bekwaamheid om examens te doorstaan, zal hun toegeworpen worden, » kon hij moeielijk rekenen op de goedkeuring der vreesachtige ouders, die nog zoo weinig vertrouwen koesterden in de eigen-lijke waarde der nieuwere opvoeding. Een der bijzonderheden van Dr Reddie is zijn wantrouwen jegens het vrouwelijk element. Het viel hem dus moeielijk overeen te komen met zijn oud-medewerker, thans zijn uitstekende mededinger, Mr J. H. Badley, stichter en bestuurder der Bedales-school, bij Petersfield, Hants, een der grootste thans bestaande kostscholen met gemengde opvoeding. De Bedales-school werd in 1893 bij Hayward's Heath, in Sussex, gesticht ; in 1899 werd zij ook voor jonge meisjes geopend, in 1900 naar de omgeving van Petersfield overgebracht, en in 1901 in twee van elkaar onafhankelijke afdeelingen, de « Junior-school» en de « Seniur-school » verdeeld. De « Junior-school » telt gemiddeld een veertigtal jongens en meisjes van zes tôt twaalf jaar, en in 1910 telde de « Senior-school » honderd twee en zestig leerlingen, waartusschen zestig meisjes, van elf tôt negentien jaar. Wat vooral te Bedales treft, is de tegenwoor-digheid van jonge meisjes van elken ouderdom, die tezelfdertijd als de jongens de lessen bijwonen en met hen aan de practische werk-zaamheden en aan de spelen deelnemen. Zij verblijven in een afzonderlijk huis, Steephurst, dat zij zelf moeten onderhouden en waar zij hun eerste ontbijt nemen. Hst overige van den dag brengen zij te midden der jongens door, en deze dagelijksche onderlinge betrekkingen, verre van moeielijkheden te verwekken, doen er een geest van eenvoud en waarJigheid ontstaan die ons bij ons intreden te Bedales aanstonds trof. Voorzeker moeten de meisjes meer ontzien worden dan de knapen ; men moet hun het zware werk, als het aardedelven bij voorbeeld, en de onstuimige spelen, als voetbal, ontzeggen ; daarenboven moeten zij voorbereid worden tôt het leven dat haar wacht, tôt haar beroeps- en haar moederlijke plichten. Maar, dit eenmaal afgesproken, kunnen zij slechts in ernst winnen door het !(* leven der knapen te deelen. Bij het meerendeel der jongens bestatigd men ook groote voordeelen door de vroeg aangevatte en met fijn gevoel bestuurde vermenging der geslachten : niet alleen is er meer wedijver in de klassen waar de nadenkende en scheppende geest der knapen tegenover den meer opmerkzamen en ontvangbaren geest der meisjes staat, maar ook bemerkt men meer evenwicht, kalmte en . zedelijke gezondheid in de ontwikkeling van 1 het jongenskarakter. Wij kunnen niet nalaten hier aan te stippen dat de inrichting van Bedales bewonderswaar-\ dig is in aile opzichten. De tucht en de stoffe-■ lijke orde zijn tôt in de minste kleinigheden

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.