27 Oetober 1917 Nr 43 40e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrii en Onafhankeliïk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Alqemeene Belanqen IMSCHRIJV1IVG8PRIJ» V«or een jaar fr. 5.— Vfflor 6 maandea. » 2.75 Voor 3 maandsn » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landes * 7.00 Dit blad vsrscliijnt dea Zaturdag raorgead.— Men teekent in i den Uiteever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Dec Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vôàr Donderdag avond Un bureele besteld zijn, alsook de aankondigingen. !? Afzondarlijke aummers van dit blad zijn te bekomen ten onxan bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AANKONDI GINGKIV Den ragel (r. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbenclït » 5.00 Groote aanfcondigingea bij overeeakomst. Voor aankondigingen buiten de proTincie, wamia ma» xieh tôt de Agencie HAVAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijx. Voor allé andere aankondijringen te» bureele Carnatplnat» (Lasr) OIS, Bor«;erhant-Antwerpeu Fabrieken en Besehaving Tusschen de vele oorzaken die opge-spoord worden om het gebrek aan besehaving bij de volksmenigte te ver-klaren, mag ook genoernd worden de uitbreiding der fabrieken, die de laatste jaren door de welvaart in de nijverheid in groot getal tôt stand kwamen. In dorpen en steden, waar door fabrieken eenigen stoffelijken welstand kon waar-genomen worden, was.het zedelijk nadeel zeer groot, in zoo verre dat dit het stofïelijk voordeel gansch te niet deed en in een nadeel deed veranderen. * * * De ophooping van een groot getal menschen vergt een nauwkeurig toe-zicht en eene leiding ten goede. Dit ontbrak gewoonlijk in fabrieken, waar alleen de arbeid in aanmerking kwam. Eigenaars of deelgenooten bekommer-den zich om het minst met het zecielijk gedrag hunner arbeiders of onder-hoorigen.Zij kenden enkel hun persoon-lijk st.offelijk profijt en lieten hun volk verwilderen, in plaats van het op de goede baan te houden en te beschaven. * * * Slechts enkele eigenaars en deelgenooten begrepen hunnen plicht. Zij zorgden niet enkel om aan een groot getal lieden werk te bezorgen, maar zij stelden ook ten dienste hunner arbeiders avondscholen, zieken- en pensioen-kassen en meer andere instellingen, die aan de werklieden de beste begrippen ingaven voor eigen ontwikkeling en besehaving, voor zedelijk en stofïelijk welzijn. * * * De minachting die velen tegenover deftige en nuttige arbeiders deden blijken, was insgelijks van aard een slechten invloed uit te oefenen. In aile standen was de hoovaardij zoo groot geworden, dat velen meenden zieb te onteeren met een goedeii dag aan werklieden of minderen te zeggen. Zelfs inwonende arbeiders, bedienden en meiden wierden op dit gebied kwetsend miskend en meermaals behandeld alsof zij mindere wezens waren. * * * Dit ailes werkte samen om eene ver-vreemding tussch'en de verschillende standen te doen ontstaan. Zij die het voorbeeld moesten geven van broeder-lijkheid en goede opvoeding, gaven juist een slechten dunk van hetgene men door besehaving en wellevendheid verstaat. Die vervreemding tusschen de standen, door de eigen schuld der grootste belanghebbenden, gaf aan-leiding tôt uitbreiding van het Socialis-mus, dat echter nog meer macht zou bekomen hebben indien het niet hoofd-zakelijk tegen den godsdienst ware gericht geweest. * * * Immers, wij hoorden destijds vele priesters verklaren, dat zij uit recht-vaardigheidsgevoel en uit volksliefde zich bij het Socialismus zouden aan-gesloten hebben, maar dat zij dit nu niet konden doen, gezien de verkeerde richting door deze nieuwe partij ingeslagen tegen aile godsdienstige en zelfs tegen zekere algemeene zedelijke begrippen. * * * Een groot middel tôt besehaving zou geweest zijn, dat de arbeidsduur kon verminderd worden, opdat de werkende klas dagelijks eenigen tijd zou kunnen geven aan verder onderricht in avond-en vakscholen en in al andere inrichtin-gen, te zijnen behoeve tôt stand ! gebracht. Voor velen was zulks niet ; mogelijk, omdat zij te lang aan den l arbeid moesten blijven, te ver van jj hunne werkplaats woonachtig waren, ; zoodat zij te nauwernood eenigen tijd hadden om ietwat eten te slikken en eenige rust te nemen. ♦ Het gebrek aan besehaving en tucht bij de volksmenigte, moet veelal aan die mistoestanden toegeschreven wor-! den. En het zal een reuzenwerk zijn om al die verkeerdheden uit te roeien, nu bijzonder dat door een reeds driejarig nietsdoen, de neiging tôt eigenwaarde en wilskracht bij velen moet vernietigd zijn. Het opkomend geslacht nogtans, door vasteren vorm aan het lager onderwijs onderworpen, zal ietwat op betere wegen kunnen geleid worden. * * * Maar de beschaafde standen kunnen nog meer door eigen voorbeeld en door toegenegenheid aan het volk doen begrijpen, dat eigenwaarde en stoffelijk Welzijn nauw moeten verbonden zijn, om ook hun zedelijk of beschavend welzijn te bevorderen. Iedereen heeft thans de gebreken bij de volksmenigte kunnen waarnemen en iedereen moet ook tôt de overtuiging gebracht zijn, dat daarin, in 't belang der Samenleving, eene verandering moet komen. # * * Niet enkel de beschaafde standen echter moeten in die verbetering bijdragen. De overheden in 't algemeen, die over macht en gezag besçhikken, zullen hier de zwaarste taak te ver-vullen hebben. De vrijheid mag niet losbandig zijn ; zij moet enkel dienen tôt veredeling en besehaving. Meer vrijheid moet enkel beteekenen « meer tijd » om zich te volmaken in ambacht en onderwijs, in besehaving en zelf-bewustzijn, in eigenwaarde en wilskracht, al hoedanigheden die den beschaafden mensch doenonderscheiden en hoogachten, al staat hij op de laagste sport der maatschappelijke ladder. J. L. DE TOESTÀfliD HIER EN ELDERS NEDERLAND. — Dat het moeielijk is ean-ieder bij het rantsoeneeren te bevredigen, bljjkt uit het volgende : het rantsoen aardappelen per hoofd eo per week is vastgesteld op 4 kgr., dit maakt omtrent 570 gram dagelijks. Ver-geleken met het rantsoen in België, is dit juist drijmaal meer, en toch klagen de Nederlanders en vragen eene verhooging Tan 't rantsoen ! De prijzen van boter en andere eetwaren zijn even hoog als in België, zoodat de bemiddelde vluchtelingen daar aveneens onJer den oorlogs-druk moeten leven. — De moeielijkheden met Engeland en Amerika, in 't bijzonder door de belemmering in telegraphische verbindingen, zijn nog niet opgelost. De Minister van Buitenlandsch» Zaken, M. Loudon, spant zijne beste krachten in om de onzijdigbeid van Nederland te hand-hayen. Gean Ministerie heeft eene zwaardere taak te dragen gehad dan dit van Nederland, maar tevens is het eene verlichting geweest, dat de Godsvrede er nagenoeg volkomen is behouden gebleven. De enkele oneenigheden over de grondwetsherziening, over de nieuwe belastingen en rantsoeneeringen, zyn niet buiten de païen eener gematigde en geoorloofde betwisting gegaan. FRANKRIJK. — Het Ministerie Painlevé- Ribot heeft zich andermaal hevig moeten verdedigsn tegen eene beschuldiging van niet- mededeelzaamheid aan de Kamer over zaken die de oorlogsdoeleinden betreffen. Er was een oogenblik dat het ontslag van 't Ministerie als zeker wierd verkondigd, maar bij eene stem- ming van vertrouwen, na eene gemoedelijke en openhartige rede van Minister Painlevé, bekwam het Ministerie eene groote meerder- heid : 338 tegen 95 stemmen. Toch vreest men dat Briand en Clemenceau hunne werking zullen voortzetton, en de eerste de beste gelegenheid zullen waarnemen om het Ministe- ! rie te doen vallen. i i Ondanks die stemming van vertrouwen, heeft het Ministerie zijn ontslag aangebodan, maar - M. Poincaré, voorzitter der Repubiiek, heeft dit niet aangenomen. RUSLAND. — Ds binnanlandsche toestand van Rusland betert niet. Na den val van Riga en het bezetten van eenige ailandan in de Golf ran Riga door de Duitsche troepen, is er nog voor meer verdeeldheid te vraezen. Eene Staatsomwenteling als deze van Rusland ?ou zelfs in vredestijd en met vereenigde krachten van aile part y an, uog moeielijke oogenblikken bsleven ; tijdens een grooten oorlog moet dit dus onovcrkomelijke moeielijkheden opleveren. Minister Kerenski en andere leiders, hoe wel-bespraakt ook, kunnen met schoone woorden niet goed maken wat door feiten en daden wordt verbrod. ZWEDEN. — Stockholm, hoofdstad van Zweden, aangewezen voor de vredesconferentie der arbeiderspartijen van verschillende landen, werkt aanstekelijk op den gemoedstoestand der Democraten of volksmannen in verscheidene landen. Zij hopen door de werking voor den vrede eene aanzienlijke plaats in te nemen tusschen de Staatspartijen na den oorlog, maar zij hebben reeds doen hooren, dat zij nie! uitsluitend de partij willen zijn van de « hand-werkers », maar van aile arbeiders, 't is eender op welk gebied. Dit gezegda is nog al rekbaar, want op die wijze zijn aile partijen iets of wat arbeiderspartijen. Hier en daar zijn eenige hunner leiders als Ministers kunnen optreden, om tijdens deu oorlog de mede-werking hunner partij te kunnen verzekeren, en dit heeft hen denkelijk tôt het inzicht en bewustzijn gebracht, dat zij niet te uitsluitend mogen zijn.. Aldus wordt de naam hunner partij slechts een woord, dat verschillende doeleinden aanwijst naar gelang de omstandig-heden en de zuent naar meesierschap. Pax Il ' , 111 U HI' ■■ JIII ■ UIT DE GAZETTENWERELD Bij de vele tegenstrijdigheden die de ontwikkeling en het bestaan der Vlaamsche bladen belemmcrdsn, was de zucht naar hare uitbuiting een der bijzonderste kenmerken. Men eischte van haar dat zij ailes kosteloos zou doen en tevens het werk zou verrichten dat de plicht was dergenen die een beroep op hare medewerking en belangloosheid deden. Als voorbeeld kan het volgende gelden : de aankondigingen van feesten moesten kosteloos gebeuren ; het bestuur der maatschnppijen of de belanghebbenden ontzagen zich de moeite zelren bet noodige bencht op te stellen ; indien zij het niet vergaten, zonden zij enkel een programma, waaruit de gazetschrijvers zelven het noodige moesten oprakelen. Die besturen en belanghebbenden eischten boven-dien, dat de gazetschrijvers het feest zouden bijwonen en er een puik verslag zouden over opstellen, ailes wel te verstaan kosteloos. De aankondigingen'dier feesten waren tevens een reklaam voor 't lokaal waar deze feesten gegeven wierden, maar zoowel lokaalhouder als maatsebappij ontzagen zich de moeite, de kosten of de beleefdheid, eene inschrijving aan 't blad te nemen. Niet zt.lden kwamen zij de gazetschrijvers, die hun reeds zoovele diensten bewezen, nog lastig tailen voor 't koopen van kaarten, en wanneer zij aan de uitgevers dier bladen iets konden gunnen, liepen zij er liever meê op een ander, bij personen die hun geene diensten bewezen of konden bewijzen. Bij vreemde bladen, zooals in Nederland, gebeurt dit, naar wij zien, heel anders. Zelfs het aankondigen van liefdadigheidsfeesten wordt niet geheel kosteloos gedaan, maar aan halven prijs. 1 De Vlaamsche bladen die tôt heden op onwaardige wijze uitgebuit en miskend wierden juist door maatschappijen en personen waar zij diensten aan bewezen, zullen voortaan betere maatregelen moeten nemen. Ten andere, kostelooza diensten, hoe loflelijk ook in grond-begin, worden zelden naar waarde geschat. Velen denken dat het zôô maar moet zijn en zouden desnoods wel meestor komen spelen in uw bedrijf. Een ambtenaar eener buitengemeente zegde 'i ons eens, dat hij niets kosteloos deed voor de ! boeren, want dat zij hem anders zouden mis-jj trouwen. Dit ondervinden ook vele lieden die zoogezegde eereambten kosteloos waarnemen. Zij worden door sommigen niet geacht noch ; gewaardeerd. Woekeraars en bedriegers heb-> ben in zu)k eene wereld meer aantrek. Hildebrand ; j De iDschrijvingsprijs aan 't Vi.aamhch Heelal, van heden tôt 31 December 1911, i» i 1 .KO tr. Veronderstellingen en Waarborgen In eenige dagbladen wordt voortdurend gevit op onregelmatigheden en zelfs op bedrog in en rond de voedings- en andere komiteiten. Vele dier beknibbelingen en verdachtmakin-gen tegen bedienden, tegen doppers en meer andtren, berusten enkel op « *eronderstellin-gen », en hebben slechts betrekkingop kleinig-heden.Dit staat duidelijk in artikels of klachten gedrukt. En in plaats dat die beknikkelingen of veronderstellingen het bedrog of laakbare zouden doen ophouden, wordt dit eerder uitgebreid. Dit kan niet anders. Door enkel veronderstellingen te do«n, kweekt men het kwaad aan, bijzonder bij lieden die ^er anders niet zouden op denken. Door die veronderstellingen wijst men hen den weg aan die zij volgen moeten, zoodat die beknibbelzucht eene « leerschool » wordt voor het bedrog. Dat er reeds daden gepleegd zijn die met eene welbegrepen eerlijklieid niets gemeens hebben, dit is Toldoende gekend Maar het bleef hier bij het spreekwoord : <• de kleinen hangt men op en de grooten laat men loopen ». Het is bijna onmogelijk dat er in dit midden geene laakbare daden zouden gebeuren. Vele toestanden dringen dit op als eene onvermijde-lijkheid.Maar daartegan konden maatregelen geno-men worden, hetgeen tôt heden niet gebeurde. Het handelen met en verhandelen van geld gebeurt hier veelal zonder waarborgen. Terwijl voor het beheer van geld in openbare besiuren doorgaans eene groote waarborgsom geëischt wordt niet alleen als dekking ?oor bedrog, maar zelfs voor eenvoudige persoonlijke missla-gen, bestaat die *oorzorgsmaatregel in de komiteiten niet. Ovargroote sommen worden in behandeling gegeven a&n soms onervaren personen, zonder eenigen waarborg. Dit sluit aile voorzicbiigheid uit en kan aanleiding geven tôt allemande onregelmatigheden, gelijk het ten andere reeds herhaaldelijk gebeurd is. Dit zijn geene veronderstellingen maar feiten geweest, die slechts kunnen vermeden worden door de gelden slechts toe te vertrouwen aan ernstige en bezadigde personen, die tevens eenen waarborg kunnen storten tôt zekerheid van hun beheer. Het toe- en nazicht dlende tevens ernstig uitgeoefend te worden door menschen die kennis hebben van boekhouden en geldbeheer, en die zich dus niet gemakkelijk in de doeken laten doen. Op die wijze zouden vele onregelmatigheden voorkomen worden en vele verdachtmakingen zouden ge9n« reden van bestaan hebben. Hildebrand Voor Denkende Menschen VI De Opvoeding' van het zwarte Ras (Vervolg) » Ik meen dat het klaar inzicht van wat de slavernij was, mjj voor het eerst in den geest drong op zekeren nacht toen ik door een luid uitgekreten gebed van mijn moeder plotseling uit den slaap opgeschrikt werd. Zij smeekte God de overwinning te geven aan Lincoln en aan zijn legerbenden, opdat haar kinderen en zij toch eenmaal vrij mochten zijn. En nu ik daaraan denk, kan ik me moeilijk uitleggen hoe de slaven uit het Zuiden, onwetend als zij bijna allen waren, en onbekwaam om boeken en dagbladen te lezen, toch alras de grooto vraagstukken begrepen die het land in rep en roer brachten... Ik was nog zeer jong toen de oorlog uitbrak en nochtans herinner ik mij menig fluisterend gesprek tusschen mijn moeder en de andere slaven, over die oorlogs-gsruchtan...» Ik herinner me niet, ooit één enkal gezamenlijk eetmaal genomen te hebben. Als kleine dieren eigenden de kinderen zich hier an daar een korst brood, een stuk vleesch, een kop melk, eenige aardappels toe ; dit ailes werd zoo maar ingeslikt terwijl de vingers den dienst van vork deden. Toen ik wat ouder was, werd ik naar het « groote huis » gezonden om met een reusachtigen waaier de vliegen van de tafel te verjagen Natuurlijk praatten de meesters over den oorlog en over de waar-schijnlijke vrijmaking der slaven... ik luisterde toe, de ooren wjjd opengesperd... I» Daar de oorlog bleef duren, geraakten d« blanken er moeilijk toe voedingsmiddelen la vinden Mijns inziens leden de zwarten daar minder onder dan hun meesters, want maïs-i brood en zwijuenvleesch — wat men steeds op

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.