13 Februari 1915 Nr 7 38e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrîj en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Âigemeene Belangen i\hchiii.ivia(;mphijh Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen • 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Roofdopstellkr : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vddr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AAMKOÎWDMSIIWGJËIV Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie HAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele CaraotpluaU (Laar) <ïî>, Borjserhout-Antwerpeu ONVOLDOENDE PROEF Tijdens de eerste weken en maanden van den oorlog is er geklaagd, dat zoo weinig krijgsoversten en burgerlijke ambtenaars op de hoogte waren van de bestaande oorlogsrechten en verordenin-gen. Dit was nog eenigszins te ver-schoonen, aangezien de oorlog een buitengewoon feit is in aile landen en voor België zelfs niet denkbaar was. In gewone tijden komen die wetten en verordeningen zelden in toepassing, zoodat hunne kennis niet zoo dringend noodzakelijk is. Nogtans, vermits zij bestaan om gekend te zijn en uitgevoerd te worden, zouden aile oversten en ambtenaars hen toch moeten machtig zijn. * * * Met dit kapittel aan te raken, komen wij op de examen of bekwaamheids-onderzoeken die vroeger voor lagere en middelbare scholen bestonden. Het is gekend dat deze niet doelmatig waren, dat zij onvoldoende proeven van oprechte bekwaamheid gaven, en tevens aan tweegroote gebreken mank gingen : van den eenen kant de verwaarloozing van een aantal leerlingen die voor 't exaam niet schenen bekwaam te zijn ; van den anderen kant de afbeuling van goede leerlingen door inpomperij, waaruit zij later weinig of geen nut zouden trekken. * * ¥ Het is ongelooflijk wat al nuttelooze zaken in die examen worden aangewend om geestbrekerij, — in tegenstelling met halsbrekerij, — uit te oefenen. Gebeel de examen in 't middelbaar onderwijs bijzonderlijk, althans volgens de verslagen in het Staatsblad, is gesteund op een stelsel, dat niet de gezonde ontwikkeling van den geest beoogt of betracht, maar hoofdzakelijk ten doel heeft dien geest in de war te brengen, om desnoods de beste leerlingen te doen mislukken. * * Dit is zelfs eene gebeurtenis die dikwijls voorkomt. Goede, uitstekende leerlingen, mislukken in 't examen, terwijl min-goede er soms met klank doorkomen. En dit mislukken van een oogenblik, weegt soms heel zwaar op heel de toekomst van goede leerlingen, die daardoor meermaals gebroken en verijdeld wordt. * * * Hetzelfde gebeurt in examen of bekwaamheidsonderzoeken voor het bekomen van plaatsen in openbare besturen. Die examen, die hoofdzakelijk op de praktijk zouden moeten steunen, op wetten en verordeningen die ambtenaars of bedienden gebeurlijk zullen moeten toepassen, of die zij in aile gevallen dienden te kennen om het publiek ten dienste te staan, — die examen rollen uitsluitelijk op onder-wijsbekwaamheid van lager of middelbaar onderwijs. En ook daar worden vragen gesteld of opstellen voorgelezen, die noch aan kant, noch aan boom gelijken, met bespiegelingen over maan en sterren en andere onnoozelheden, die zelfs het nut niet hebben stijl of taal te kunnen waardèeren. * * * 't Is om die reden dat in openbare besturen oneindig veel bedienden en gekozenen worden aangetroffen, die weinig of niets kennen van wetten en verordeningen ; die zelfs niet op de hoogte zijn van de verschillende bevoegdheden en rechten der openbare besturen waarnevens en waarin zij leven, en waarover zij desnoods een oordeel moeten vellen. Tien, twintig jaren in openbare besturen doorge-bracht, hebben hen soms nog niet wijzer gemaakt. * * * 't Is dat hifn uitgangspunt slecht is geweest. De examen, voor zooveel die ernstig zouden kunnen zijn, hebben hun niet eens doen bevroeden dat zij iets anders zouden te doen hebben dan afschrijven en naâpen. En die zorgeloos-heid en onbewustheid blijft hen dikwijls bij gedurende gansch hunnen levens-loop.* * * Het ergste is dat vele menschen daardoor lijden ; dat zij slechte inlich-tingen ontvangen en van Herodes naar Piiatus worden gezonden ; dat zij meenen bedrogen of voor den aap gehouden te zijn en meer andere veron-derstellingen doen, die ten nadeele der openbare besturen en der partijen worden uitgewerkt. * * * Zoowel in 't lager als in 't middelbaar onderwijs, maar nog meer voor het bekomen van plaatsen in openbare besturen, dienden de bekwaamheidsonderzoeken dus op eene andere wijze te geschieden. Dit zou ten nutte komen aan 't openbaar belang, zoowel als aan de leerlingen en bedienden zelven, zoowel aan ambtenaars en aan oversten, wier verantwoordelijkheid min groot zou wezen en die tevens op getrouwe en ievervolle medehulp zouden kunnen steunen. J. L. DE TOESTAglD HIER EN ELDEftS AMERIKA. — Ondanks de moeielijkheden voor de scheepvaart, weet Amerika ailes te vermijden wat argwaan bij de oorlogvoerende landen zou kunnen opwekken. 't Is om die reden <iat het in zake van den stoomer Dacia geen besluit wilde nemen en aaa Engeland de zorg overliet te handelen volgens de bestaande oorlogswetten. De Dacia is sinds acht dagen in zee en zal waarscbijnlijk zijn best doen om te ontsnappen aan de waakzaamheid van Engeland. De booten die van Amerika of van elders naar Engeland varen, hebben van wege het Engelsch staatsbestuur de toelating bekomen, onder onzijdige vlag te varen. Worden zij nu door Puitsche duikbooten ontmoet, dan mogen deze zulke booten niet dadelijk in den grond booren. Er dient eerst een voorafgaandelijk onderzoek aan boord te gebeuren, om te besta-tigen of het hijschen der onzijdige vlag wel overeenkomt met de werkelijkheid. Intusschen hebben de schepen den tijd, om maatregelen le nemen tegen eene overvalling. Het is den 18 Februari dat de Duitsche duikbooten zullen beginnen met jacht te maken op Engelsche koopvaardijschepen, ten einde weerwraak te nemen op de afsluiting van Duitschland door Engeland. CONGO. — In Duitsch Congo is ook reeds gevochten. De Belgische Congo echter is tôt heden gespaard gebleven en Minister Renkin heeft in eene vergadering te Londen verklaard, dat de handelszaken van den Congo niet te zeer door den oorlog hebben geleden. —o — ZUID-AFRIKA. — Weer hebben eenige « commando's » of kleine legerijes der Boeren, die tegen het Engelsch bestuur en tegen Botha vochten, zich overgegeven, zoodat er van den opstand niet veel meer zal overblijven. —0— ROME. — De algemeene biddag voor den vrede, door Paus Benedictus verleden Zondag voor heel Europa voorgeschreven, is in aile Katholieke landen met grooten toeloop van volk, in de kerken gehouden. In Vrankrijk gaf dit echter aanleiding tôt misverstand, daar velen meenden dat er gebeden zou worden voor eenen vrede, vernederend voor de Fran-schen ! Mgr. 'Amette, aartsbisschop van Parijs, heeft dienaangaande aile misverstand doen verdwijnen. t ITALIE. — De onzijdigheid van Italie blijft, ondanks aile ophitsingen en misnoegdheid, ongeschonden en in haar geheel bewaard. Zelfs de mogelijke moeielijkheden die de Turken door hun optreden in Egypte zouden kunnen verwekken met Italie, zullen deukelijk uit den weg kunnen geruimd worden. —o— DUITSCHLAND. — Duitschland gaat eene tweede oorlogsleening uitschrijven. Het staats- j bestuur hoopt dat deze, even als de eerste leening, sp;)edig zal volschreven zija. SPANJE. —■ Dit laad, anders zoo rumoerig, laat thans weinig van zich hooren. De Span-jaards zitten misschien op den uitkijk, om eenen greep te kuanen doen in Marokko of elders. —o— MAROKKO. — Uit Marokko, waar de Fransche bezetting langs aile kanten bestookt wierd, is ook geen nieuws meer ontvangen, na de onikenning van den val van Fez. PORTUGAAL. — Uit Portugaal is ook niets meer vernoonn over de laatste gebeurtenis, die legerhoofden aan 't hoofd der staatszaken bracht. De koningsgezinlen hebben blijkbaar geene verdere pogingen meer gewaagd, om de Republiek omverre te smijten. Pax. Uit de Gazettenwereld De invoer van vreemde bladen blijft nog grootendeels verboden, hetgeen niet belet dat nu en dan personen worden aangehouden, die zulke bladen willen binnen smokkelen om er geld meê te kloppen. Veel belang is aan die bladen nogtans niet gelegen, want zij weten over den stand der zaken nieis meer te vertellen dan hetgeen wij uit de plaatselijke bladen kunnen cpmaken. En komt er al eens gerucht-wekkend nieuws in voor, dan is het nog niet stellig of zulks met de waarheid overeenkomt. In aile geval ontbreekt de gemeenschap om zulks na te gaan en er zijn van dien aard reeds zoovele valsche geruchten verspreid, dat wij wel mogen handelen als ongeloovige Thomas-sen, dat is met het meeste voorbehoud of wantrouwen. * * * Buiten Gent, Antwerpen, Brussel, Luik en Namen, zijn er nog niet veel dagbladen terug uitgegeven. Voor dagbladen is de toestand ook zeer moeielijk, vermits zij over de gewoDe stof en medewerkers niet beschikken. Zij vreezen nog immer voor papiergebrek, want zij blijven tôt heden meest allen in halve bladen ver-schijnen. Hildebrand, Boeken en Letterkunde in Nederland Het boek is de Hoogeschool onzer dagen. Carlyle XII Vooraleer nu over het tweede tôt hiertoe verschenen werk van J. H. François te spreken, zou ik graag eens de aandacht vestigen op eene reeks geschriftjes Voor Denkende Menschen, uitgegeven aan 10 cents ; per nummer bij de « Hollandia Drukkerij », te j Baarn. Niet zoozeer om het nut dat er uit te J halen is, want de meeste dezer vlugschriften, \ zoo niet aile, zijn door Protestanten en Protes- f tantsche dominées geschreven, en dus ongeniet- 1 baar voor den Roomsch Katholieken lezer, | maar om het gewichtige feit dat een uitgever, I een zaakman — dus geene « Vereeniging voor | dit of dat », geene » Actie in dezen of geaen | zin », ruim van legaten en steunpenningen | voorzien, maar een zaakman — het nuttig en I voordeelig geacht heeft zulk eene reeks : geschriften in het licht te zenden ; en dat het ; feitelijk wel « voordeelig » gebleken is vermits : ik hier reeds nr 7 van de derde reeks vôôr î me heb liggen ! In Vlaanderen hebben we, wel is waar, ook enkele uitgaven van dezen aard, maar aile, — let wel op : aile — niet als handelszaak j maar als zuiver-propagandamiddel bedoeld. ; Als « handelszaak » zouden ze een volslagen fiasco maken. En dat deze Nederlandsche j uitgave — en talrijke andere reeksen in j denzelfden aard — dit blijkbaar niet is, toont { genoegzaam aan, dat het Nederlandsche volk ! voor al wat de boekdrukkunst aangaat, even kooplustig is, zelfs wanneer het zeer afge-trokken en zeer diepzinnige onderwerpen behandelt als dit. Men moge nu zeggen wat men wil, maar zeker is, dat zulke bestatiging ten voordeele van de Nederlandsche geestesbeschaving uit- ) wijst, vooral wanneer wij het overeenkom-stige in Vlaanderen nagaan. Er is ten onzent — en dat is nu geene beknibbelarij, maar zuiver-vastgestelde waarheid — eene groote onverschilligheid het land meester over al wat geestesvoortbrengsel is... en ik meen niet te veel te zeggen wanneer ik beweer, dat menige inschrijvers op Davidsfonds, Willemsfonds, en andere, een aantal der ontvangen werken nog onopengesneden op hun boekenrek hebben staan. (1) Het hisr vôôr mij liggende vlugschriftje : God en de Oorlog, door K. Geertsma. grijpt den lezer aanstonds aan door de schrille tegenstelling van twee aanhalirigen : de rnededeeling van Wolff's Bureau aan de Nieuwe Rotter-damsche Courant, over de verwoesting van Leuven, en deze woorden van den H. Mattheus : « Worden niet twee muschjes voor een penning verkocht? En niet een van deze zal ter aarde vallen buiten uwen Vader om ». Dus, zegt menigeen, heeft God den oorlog gewild, — en anderen voegen er nog bij : tôt straf voor het zondige en Godvergeten menschdom. Tegen beide ongegronde, hoezeer ook zeer dikwijls uitgebrachte beweringen, trekt Geertsma kranig en heel gevolgmatig te velde. Natuurlijk is hier de leer van den vrijen wil hoofizaak. « Dit is het wonderlijke, het onbegrijpelijke in ons leven, dat God het leidt, en dat wij dat leven toch buiten Hem kunnen stellen », zegt bij terecht. In het geestelijk leven zijn er allerlei zulke schijnbaar onverzoenlijke stellin-gen, als, bij voorbeeld : « Het berouw na de zonde brengt ons dichter bij God, zoodat ten slotte het kwade voor ons het goede is geweest », en dus « dat wij kwaai kunnen doen, is voor ons goed ». Degenen, die den oorlog ontketenen, doen natuurlijk kwaad, maar dat is een gevolg van hun door God verleenden vrijen wil, zonder welken het leven de moeite van 't beleven niet zou waard zijn. Wel is waar hebben daar vele onschuldigen door te lijden, docli is 't rnogelijk zich eene vrijheid voor te stellen die niet voor anderen kàn scnadelijk zijn ? Voor den den-kenden mensch valt God. wel is waar, niet buiten den oorlog — zulks ware een onzin, — maar evenmin mag men dus beweren dat God — en met de vrije wil der volksleiders — dea oorlog gewild heeft. Dat het oorlogsleed eene straf is voor het zotidige menschdom is eveneens onjuist. Want zijn het de volkeren die den oorlog gewild hebben? En zijn de miljoeneri burgers van al die landen in zoo diepe zonde ver vallen dat zij door eene zoo gruwelijke als algemeene ramp moesten « gestraft » worden? Die twee vragen alleen reeds werpen die « straf-stelling » geheel en al ten gronde, ea doen er het dwaze van inzien. Natuurlijk heb ik hier maar heel beknopt de beredeneering kunnen afschetsen, die Geertsma zoo kernachtig en zoo krachtig iu zijn schrifije nederboekt, en dat, voor wat het zuivere Godsbegrip aangaat, machtig veel goeds stichten kan te midden der hedendaagsche bijna algemeene ontreddering. Maar het doet den godsdienstigen denker goed aan het hart te zien dat zelfs zulke afgetrokken, diep wijsgee-rige verhandelingen en verhandelingetjes — die men natuurlijk niet met de zoo kwistig ver-spreidde als weinig gelezen « tractaatjes » mag verwarren — zulk een ruimen aftrok vinden, dat elke in dien zia gewaagde poging zelfs voor den zaakman voordeel oplevert. Zoover zouden we in Vlaanderen moeten trachten te geraken ! Vervolgt (1) 't Is misschien daarom dat het Davidsfonds de afgeleverde boeken reeds opengesneden bestelt... Beschieting van Antwerpen XV Ter gelegenheid der belegering en beschieting van Antwerpen, is er veel gehandeld over de zoogezegde « onin-neembaarheid » der stad. Dien naam heeft zij altijd gehad, want in aile tijden strekten de pogingen barer verdedigers, om haar « oninneembaar » te maken. Zoo gebeurde het ook in den Franschen tijd, want Napoléon had een groot gedacht over Antwerpen. De verdedigings- en belegeringsmiddelen van dien tijd zijn echter niet te verge-lijken met die van heden ; zij waren een kinderwerk tegenover de thans bestaande reus'achtige omheining en forten. Ten andere, in aanzien van het toen bestaande geschut en de niet-verre dracht der vuurtnonden, waren grootere verdedigingswerken juist niet noodig.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.