BORGERHOUT, 19 JANUARI 1918 lO Centiemen Nr 3, 41® Jaai HET VLAAMSCH HEELAL Weekblad voor \laamsclie en Algemeéne Belangen Stemrecht en Ambten In vele landen, — ook in België, — ; zal na den oorlog een nieuw stemrecht ingevoerd worden. In België zal het meervoudig stemrecht hoogst waarschijn-lijk verdwijnen om plaats te maken voor het enkelvoudig stemrecht. Alleen eene tweede stem van gehuwden met kinderen zou kunnen behouden blijven, indien het algemeen stemrecht ook voor de vrouwen ! niet tôt stand komt. * * * In Engeland, in Amerika, in Denemar- j ken en andere landen zijn de Staats-besturen en de partijen dien weg reeds opgetreden. Na vele moeielijkheden is men het eens geworden, dat dit stemrecht niet te vermijden maar ook niet te vreezen is en eenig nut voor de Samen-levmg kan opleveren. Nogtans is het een gewaagd spel, want de vrouwen zullen toch nooit voor een aantal ambten geschikt zijn. En het stemrecht heeft vooral ten doel, ook aan de vrouwen allerhande ambten toe te vertrouwen, of zij er voor geschikt zijn of niet. * * # IBij de afschaffing van het meervoudig stemrecht, zou ook de afschaffing der meervoudige ambten moeten toegepast j worden. Tôt heden bestaat die uitsluiting : enkel in eenige vergaderingen aan kiezin- ! gen onderworpen, waar leden van eene ' zelfde lamilie, tôt in zekeren graad van verwantschap niet samen mogen zetelen. 4 * * Maar op dit gebied bestaan toch nog vele misbruiken. Er zijn steden en gemeenten, kantons, arrondissementen en ook provinciën, waar de hoogere open-bare macht te veel onder een en denzeli-den invloed ligt, zoowel in de politieke, bestuurlijke als rechterlijke wereld. Er zijn rijke of invloedrijke familiën die dit ailes het meest naar hunnen kant weten te trekken. niet enkel voor hetgene eere-ambten betreft, maar meer nog voor wat bezoldigde en invloedrijke plaatsen aan-gaat.là * M Op die wijze oefenen zij dikwijls eene misplaatste dwingelandij uit, die aile recht uitsluit en den weg verspert aan andere verdienstelijke personen. Komt men met een dier invloedrijken in verschil of in betwisting, dan is het bijna onmoge lijk recht te bekomen, want zij beschik-ken over aile middelen om het recht te vervalschen en te hunnen bate te doen handelen. Voorbeelden van dien aard zijn er hier te lande genoeg geweest. * " * Die familie-invloeden moeten dus verdwijnen, in 't belang van recht en waar-heid. Maar er is nog eene andere meervoudige invloedskracht die, in 't belang van 't goed bestuur en van de partijen zelven, diende ingetoomd te worden, door eene betere verdeeling der ambten, die van kiezingen afhangen. Nu gebeurde het meermaals dat in een zelide Schepen-college, twee, drie leden van den Provin-cieraad zetelden of zelfs leden der Kamer. Om verschillende redenen was dit al te keuren, eerst en vooral omdat die leden onmogelijk verschillende ambten naar behooren kunnen waarnemen; vervolgens waren de politieke invloeden te veel in enkele handen samen getrokken, hetgeen schaden moest aan de werkkrachten der partijen. * * Maar dit laatste hangt meer af van de schikkingen door de partijen zelven te nemen, terwijl de iamilie invloed in bestuur en gerecht kunnen gefnuikt worden door wetsbepalingen. Bij de afschaffing van het meervoudig stemrecht dient de afschaffing der meervoudige ambtsbekleeding dus rijpelijk overwogen te worden, in 't belang van rechtvaardig-heid en van 't uitoefenen van 't goede recht. * * * De politieke ambtsverdeeling op rede-matige wijze toegepast, is in Nederland reeds ter spraak gekomen ter gelegenheid van den aanstaanden kiesstrijd. Velen verlangen daar insgelijks, dat politieke en bestuurlijke ambten niet te veel aan een en dezelfde mannen worden toevertrouwd, opdat de partijen over meer invloed zouden kunnen beschikken, en opdat recht en eerlijkheid er ook beter zouden door gewaarborgd zijn. Naar dit doel moet eenieder streven, die het algemeen belang boven familie-macht en boven Pleine kapellen weet te stellen. J. L. Oe în»ctai-i!vinjçsprij» aan ®t IIeelal, voor het jaar 1918, is S.OO tr. DE TOESTÀftD HIER EU ELDERS NEDERLAND. — Met de nieuwe kieswst weten de politieke partijen hunnen weg nog niet goed te vinden. Het is nog een tasten, een wikken en wegen om met de roordeeligste kan=en den strijd aan te gaan, alhoewel er van geene overwegende overwin-ning kan spraak zyn nu de evenredige vertegen-woordiging wordt toegepast. Evenmin kan er eenige berekening gemaakt worden op de gevolgen die de nieuwe wettenmakers aan het Staatsbeleid zullen geven. « Nieuwe meesters, nieuwe wetten •>, is een aliedaagsch iets, maar 't is ook iets dat zelden iets goeds bevat. Want nieuwigheden zijn niet altijd verheteringen en de oude liedjes zijn doorgaans de beste. Maar dit nemen de Socialisten niet aan : zij zijn voor 't nieuwe en meenen daardoor ook. betere toestanden voor volk en land te bereiken. —o— RUSLAND. — De onderhandelingen over de vredesvoorwaarden die tijdelijk afgebroken waren, zijn hervat. De eisch der Russen om de besprekin-gen voort te zetten op een onzijdig gebied, namelijk te Stockholm, is door Oostenrijk en Duitschland niet aangenomen. De besprekingen zijn dan voort-gezet te Brest-Litofsk, voornamelijk betrekkelijk de nieuwe Staten die zich van Rusland willen afscheu-ren en onafhankelijke landen willen vormen. -o- PORTUGAAL. — De onlusten in Portugaal blijken tôt een grooten Staatsaanslag aanleiding te zullen geven. Een ooilogsschip schijnt ook reeds in opstand te zijn. De voormalige Voorzitter der Republiek, M. Machedo, verblijft thans te Parijs, gelukkig dat hij aan zijne vervolgers is kunnen ontsnappen. —o — SPANJE. — In Spanje hebben insgelijks hevige oproeren plaats gehad. Zij zijn met geweld onder-drukt en er bleven vele dooden. Hier ook valt er te vreezen voor den Koning, want de Republikeinen zijn stoutmoedig en willen, kost wat kost, tôt hun doel geraken. —o — AMERIKA. — Even als Lloyd George, heeft M. Wilson eene groote redevoering over den oorlog uitgesprcken, waarin hij het doel van Amerika nader heeft ooen kennen. Alhoewel hij ook voor het voortzetten van den oorlog is, blijkt er toch uit dat de oorlogvoerende landen elkander wel zouden kunnen verstaan met wederzijds ietwat toe te geven ; en door den oorlog te beéindigen, zonder van over-winnaars of overwonnenen te spreken. Dit was de voorwaarde die de Paus in zijn beroep op de Mogendheden reeds deed gelden. De ramp door den wereldoorlog verwekt, is zoo groot, dat de eigen-liefde der oorlogvoerenden diende te wijken voor het algemeen belang der menschheid, in 't belang tevens van den algemeenen vrede die anders niet algemeen noch duurzaam wezen zou. God gave dat zij het zoo begrepen en een einde stelden aan de algemeene slachting en verwoesting, onwaardig van aile welbegrepen beschaving. —o— FRANKRIJK. — Caillaux, de gewezen Minister-voorzitter, aangeklaagd voor hoogverraad, is thans aangeh"Uden en opgesloten als een gewoon gevan-gene. Clemenceau heeft zijn dreigement dus durven uitvoeren. Pax Onberedeneerde Vijandschap Nu er wettelijke en afdoende maatregelen genomen worden otn de taalwett«n, door de Belgische Karners gestemd, te doen uitvoeren gelijk het moet zijn, hooren wij nog immer de onberedeneerde en cnzinnige opmerking : « zonder Fransch kunnen wij niets, er moet ook Fransch geleerd worden ! « Die zoo spreken, kennen niet eens de strek-king der wet. De wet legt enkel 't Vlaamsch als voertaal, 't is te zeggen als onderwijzende taal op maar zij sluit hoegenaamd het aanleeren van het Fransch niet uit, zoo min als van andere tal-en. Integendeel, de Vlamingen streven er naar om door het Vlaamsch ailes beter te kunnen aanleeren en de kinderen niet te verhinderen in hunne natuurlijke en verstandelijke ont-wikkeiing.Zijn er die het anders beweren, dat zijn menschen die niet weten wat zij zeggen en de zaak schaden die zij willen verdedigeri. Hetzeltde treffen wij aan bij Walen en Franschgezinden. Tusschen hen zijn ook lieden die over de Vlaamsche zaak spreken zonder deze te kennen en aan de Vlamingen doeleinden toeschrijven, die deze nooit beaamden of nastreefden. Fatsoenlijke en v»rstandige Walen begrijpen onzen strijd beter en geven ons gelijk Zij voegen er bij : dat in een tweetalig land als België, het wenschelijk en voordeelig is de twee talen te kennen en dat hunne kinderen ook Vlaamsch moeten leeren. Tôt vervelens toe wordt echter de Talsche beschuldiging herhaald, door onkunde of kwade trouw ingegeven, dat de Vlamingen tegen het aanleeren van 't Fransch zijn, alhoewel zij enkel betrachten dat het onderwijs door het Vlaamsch zou gegeven worden, vrij aan iedereen buiten dit te leeren wat zij willen. De bisschoppen van België, bijzonder de Kardinaleu van Mechelen, hunne Emioentiëu Dechamps, Goossens en Mercier, hebben her-haaldelijk in omzendbrieven aan de klooster-kostsctiolen, er op aangedrongen, dat de caiechismuslessen in het Vlaamsch zouden gegeven worden aan aile kinderen die niet in 't Fransch zijn opgeroed. Wat dus noodig en noodzakelijk is voor den Catechismus, moet het dus ook zijn voor al andere leergangen, waar de leerlingen eerst en vooral moeten begrijpen wat hun wordt s voorgehouden. 1 Tegen de belangen van den godsdienst in wierd ■ van die bisschoppelijke aarimaningen weinig i rekening gehouden, en nu klaagt men over de j weinige kennis in geloofszaken, over de ver-^ slapping in geloof en zeden in zekere standen I1 die verfraDSCht wierden tôt in merg en been. Dit zou niet gebeurd zijn indien Vlaanderen zijn eigen zelven ware gebleven en niet ver-vreemd en ontaard ware geworden door eene taal die de opleiding en ontwikkeling van verschillende geslachten heeft bedorven. Hildebrand SCHRIJVERS EN BOEKEN XXI CAMILLE FLAMMARION 't Is nu reeds lange jaren geleden dat ik de eer en het genoegen had met iem in briefwisse-ling te tre îen. 'k Had zijn Lumen gelezen, dat prachtige werkje waarin een afgestorvene tôt zijn nog levenden vriond spreekt om hecn de geheimen van het leven nà de dood te onthui-len, toen ik in een Parijzer tijdscurift tôt mijn groote verbazing las, dat de beroemde schrijyer, sterrekundige en wijsgeer, een « ongeloovige » was. Nu weet ik wel dat dit begrip « ongeloovige » in de gewone rolkstaal zeer rekbare grenzen heeft, en dat dit woord nog al ras toegepast wordt op hen die onze eigene overtui-ging of meening niet, of sleehts ten halve deelen. Wat er ook van zij, ik aanzag die vermelding als een erge beleediging, den gevierden denker aangedaan, en scnreef htm dan ook een langea brief als uiting van mijn verontwaardiging. Flammarion zelf haalde er slechls de schou-ders voor op, schreef hij mij. Evenals ik, was ook hij overtuigd van het inisbruik dat er van het woord « ongeloovige •» gemaakt wordt — dat ik hier in Nederland, dit zij tusschen haakjes gezegd, ook eens door een priester op mijn zoo diep-g'idslienstigen vriendFelixOrtt hoorde toepassen ! ! —, en raadde mij aan eens even zijn Dieu dans la Nature na te gaan, om Izijn overtuiging in godsdiensizaken geheel en al te kennen Wat ik dan ook deed, hoewel het een van zijn minst gelezen, en toch van zijn meest verdienstelijke werkon is. We bleven dan eenigszins in briefwisseling — voor zooveel het pas gaf — ; hij stuurde mij bij verschijning zijn belangrijke Astronomie des Dames, waarvan mij over enkele weken een nieuwe uiigave toekwam ; ik, van mijn kant, bood hem mijn toen pas verschenen stu tie over het godsdien-stig i ieaal in de opvoeding aan, dat hem zoo zser beviél dat hij er mij een heel merkwaar-digen — en heel vleienden — brief over toe-stuurde... te w^lker gelegenheid de Parijzer priester Duplessy mij in La Réponse voof- niet min of niet meer dan... un auteur athée (!!!) uitmaakte... en mijn terechtwijzingen eenvou-dig-weg in de scheurmand wierp!! Ja, dat zijn zoo van die dingen die men in het leven ontmoet ! Maar ik wilde u van Flammarion spreken. In Vlaanderen is Camille Flammarion enkel bij de meer-ontwikkel ien bekend, en die lazen dan nog zijn werken in 't Fransch. Het deed me dan. ook heel aangenaam aan toen ik vernam dat de ungevers W J. THrEME & Cle te Zutphen een gansche reeks standaardwerken van den beroemien schrijver in onze taal hadden doen verschijnen iu een zuivere, des-kundige bewerking. Zoo vertaalde Dr B C Goudsmit voor deze ungevers De Wonderen des Hemels (Astronomie populaire), waarvan reeds de tweede druk noo iig was, niet-tegenstaande de meer dan 300 gravuren, kaarten en gekleurde plaren den prijs tôt 6 gulden (gebon 1en 6.90 g ) deden siijgen ; ook De Wereld vàôr de Schepping van den Mensch, waarvan insgelijks reeds een tweede druk van verscheen aan 4 50 g (ingebonden 5.40 g ) ; Het Weer en de Dampkrivg, naar L'Athmosphère bewerkt, aan dezelfde prijzen. Het Vergaan der Wereld, den beroemden toekomst-roman die, in 't Engelsch, in 't Duitscti, in 't Spaansch, in 't Zweedsch, in 't Deensch, in 't Czechisch, in 't Servisch en in 't Russisch vertaald, overal den meesien opgang maakte ; De Stuiptrekkmgcn van den Wereldreus, deze beide laatste werken elk aan 3 gulden ; Zijn de Hemellichamen bewoond ? en Hemel en Aarde, elk aan 1 75 gulden. Het is mijn gewoonte niet in deze lossa scheisen een soort boekenlijst op te maken, doch hier voelde ik me gedwongen die titels en opgaven op te nemen, omdat het me zoo zeer verheugt de meesterwerken van den beroemden schrijver in onze taal opgenomen te zien, en er den bij val te zien genieten die zij, blijkens de nieuwe uitgaven, er wel degelijk in genieten. Jammer genoeg vond ik nergens een Neder-landsche uitgave van de twee werken die ik zelf het meest bewonder uit wijsgeerig oog-punt, ni. de reeds hooger vermelde Lumen en Dieu dans la Nature. Maar wat tôt hiertoe niet gebeurde, kan nog geschieden, en 't is daarom niet van belang ontbloot de aandacht der Nederlandsche uitgevers — om van de Vlaamsche te zwijgen — op die beide pracht-werken te vestigen. Yours Vervolgt ° V K Z 1 C H T Woeker Fr zijn door de overheid andermaal strenge maatregelen genomen tegen den woeker, bijzonder tegen den zoogezegden kettinghandel. De nieuwe schikkingen strekken om aile bedrog in den aankoop en verkoop te vermijden. Hue spitsvondig en oniglippend de woekeraars ook zijn, — want zij kennen de knepen om buiten de netteu van 't gerecht te blijven, — toch zullen er velen in de laœp vliegen en hunne uitbuiterij duur moeten beta-len. In levensmiddelenhandel bijzonder is hunne handelwijze verachtelijk, maar in andere zaken valt hun oneerlijk bedrijf even-zeer af te keuren. Beloven « Veel beloven en weinig geven, doet de zotten in vreugde leven », zegt het spreek-woord. De komiteiten beloven niet veel maar weinig. maar van ait weinige blijft veel achter-wege Het Nationaal Komiteit beloofde een weinig koffie, cacao en andere waren, maar bij de verdeeling was er niets van te bekomen. Ook in stads- en gemeentemagazijnen gebeurt dikwijls hetzeltde, zonder dat de reden dier onthouding wordt opgegeven. Wanneer zekere waren die men verwacht nog niet voorhanden zijn, rnocht men er den verkoop of de aflevering niet van aankondigen. Dit zou vele teleur-stellingen en beknibbelingen vermijden. Stratrecht De openbare besturen in Nederland wijzen op de verwild jring der jeugd en doen een beroep op ouders, onderwijzers en overheden, om tegen die volkskwaal in te gaan. De verwildering der volwassenen blijkt niet minder groot te zijn. want volgens Het, Weekblad van het Recht had de recntbank van Arnhem in 1917 het hoog gâtai van 9 081 straf-vonnissen uit te spreken en in 1913 sleehts 738. Bij andere recbtbanken schijnt de verhouding even s|echt te zijn. Ook in andere landen wordt geklaagd over de algemeene verwildering. WEKELIJKSCJ^ VERSLAG Borgerhout Huldeblijk Den 1 Januari 11. was het vijf-en-iwintig jaren geleaen dat M. Florimont Gesquière aangesteld wierd als lid van den Bestuurraad der Burgerlijke Godshuizen van Borgerhout. Even als zulks het geval was in 1916 met de heeren Johan Leemans voorzitter, Gérard Proost, secretaris, en Frans Neefs. lid, die toen hun zilveren jubelfeest konden vieren, had het huldebetoon voor M. Flor. Gesquière in stillen eenvoud plaats in zitting van 13 Januari 1918. Hem wierden de gelukwenschen van mede-leden en personeel aangeboden en de voorzitter deed in eene korte rede de verdiensten en goede gaven van den jubilaris uitschijnen, tevens den wensch uitdrukkende, in naam van allen, hem nog lang in 't bestuur behouden te zien. Het Bestuur der Godshuizen telt thans vier jubilarissen op de vijf leden, iets dat wel als een zeldzaam en buitengewoon feit mag aangetee-kend worden. Diefstallen Het getal diefstallen neemt op onrustbarende wijze toe. Tusschen deze zijn er soms oprecht wraakroepende. Alzoo wierden deze week des nachis uit den kelder van het huis Hoogenweg 105, bewoond door de gezinnen Van Horenbeeck en Dandus, gansch de voorraden aardappelen gestolen, namelijk twee honderd kilos van elk gezin. Bij M. Van Rompaey in de Helmstraat wierden de rantsoenen boter voor de klauten gestolen en een mandje met 50 eieren. Meer andere diefstallen toonen aan, dat er dient gewaakt en voorzorgmaatregelen moeten genomen worden, zoowel door de burgers als door de overheid. Het zijn geene noodlijdenden die deze diefstallen plegen ; het zijn doorgaans gemeene rekels die met de opbrengst van den buit walle-bakken of zich aan geldspel en weddenschap-pen overleversn. Tuin en Land Op 20 Januari 1918 zal de vierde les gegeven worden door M. Ickx, in de zaal Eenhoorn, Turnhoutschebaan 343, ten 11 1/2 ure. Hij zal handelen over de teelt van vroege, half lange en lange wortels, zorgen, overwinteren, zaad-teelt.Beschaatde uitspraak Op Maandag 21 Januari zal Heer Op/.iener Aug. Bossaerts, in de zaal Dupont. Moor-kfnsplein 34. handelen over Het beschaafde spreken der Nederlandsche Taal. De voordracht begint om 9.15 torenuur. Klndskorf De groote liefdadigheidsprtjskamp op den billard met 9 kegelen, ingericht door den Lief-dadigheidskring De Kindskorf, ten voordeele der Behoeftige Kraambedvrouwen, in het lokaal Het Neerhof, Si Jozelstraat 7, alhier, iraat voort op Zondagen 20 en 27 Januari, van 10 ure 's morgens tôt 11 ure 's avonds (T U.). De Maandagen en Zaturdagen van 6 tôt 10 urt 's aronds (T. U.).

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.