Aile briefwissclkigen vrachfc- j ♦rij te zenden aan Aug. Vaa Iseghem, uitgever voor de naaml. ïria&tsch. ♦ Drukkerij Het Volk », Meersteeg, n° 16, Gent. Bureel van West-Vlaanderen : Gaston Bossuyt, Gilde der Am-fcachten, Kortrijk Telefoos 523 Bureel van Antwerpen, Bradant en Limburg : Viktor Kuyl, . Winderbroederstraat, 24, Leuven HET VOLK ■ ■ ■' ■ '■ *• *-»>_ I Men sclirljît in s Op aile postkantorea aan 10 f? per jaar. Zes maanden fr> 5.00. Drie maanden fr. 2.50. Aankondiglngen. Prijs volgens tarief. Voorsn fca betalen. Rechterlijke herstelling, 2 ?r. per regel. Ongeteekende brieven worden Igeweigerd. TELEFOON N° 137, Gant. Minderbroederstraat, 24, Leuveu tIgMil WMa SàSlEJèJ Hf WÊEm$Ù&i£M TELEFOON N° 137, Gant Verseliljnt G maal per week. CHR1STEN WERKMANSBLAD 8 CENT,EMEN HET NCKMER Wee en Zege- 't Is morgen Allerheiligen en overmor-gcn Allerzielen : dagen van liulde om de verworven zege, van smeeking tôt laving van het verdiende wee. We dachten er weemoedig aan, toen we in de nederlandsche Telegraaf volgende relaas te lezen kregen : « Ik schrijf nu over mijn Vlaamschen vriend, een jong, flink soldaat. » Na deelgenomen le hebben aan verschei-dene gevechlen, waaronder den 5-daagschen vcldslag bij Haecht-Wijgmaal, lag hij met zijne divise tusschen Antwerpen en Meche-len.» Op zondag 27 September werd hij met een tienial makkers op verkenning uitge-zonden, onder geleide van een onderofficier. » De Belgen ontmoetten eene Duitsche patrouille ; van weerszijden vielen de scho-ien.» De Belgen moesten voor de overmacht ivijken. Nog werd er op hen gevuurd en een kogel trof mijn vriend in den rug en raakte zeljs den ruggegraat. » De arme jongen viel^eer en bleef ach-ter. Weldra kwelde hem de dorst. In zijne veldflesch was water, maar eerst na veel ijdele pogingen gelulcte het den gekwetste ze met de bajonet te openen. » 't Was stil geworden om hem. O, had hij nu maar kunnen opstaan, doch de kracht daartoe faalde I » Voetstappen kraakten op de bladeren en 't hout. • » Een Duitscher boog zich over mijn vriend, die dadelijk riep : « Ik ben gewond ». i » Dut zal ik eens gainv zien » antwoordde de ander, zijn revolver te voorschijn halend. Sta op en ga voor mij ! » « Ik kan niet, ik ben gewond.... Keer me om en ge zult het zien », hernam de gekwetste.» De Duitscher deed dit... en ging heen, » En weer werd het stil. » Traag kroop de lijd voorbij... De minuten werden uren.... » En al minder werd de kracht... Verlam-ming, verstijving kwam over de beenen en 't benedenlijf. 7 Was of 't leven wegvloeide.. » De arme soldaat geloofde dat zijn einde naderde... » Sterven... en zoo jong zijn... thuis zoo bemind worden... en allcn die thuis waren, vader en moeder, broeders en zusters, zoo lief hebben... » Sterven, hier, op dien zondagnamiddag, na weken van dapperen strijd, van ver-moeienis en ontbering... » Maar die stem I... Zijn naarn t tlelpers naderden... » O, mijn vriend had het wcl willen uit-schreeuwen, dat hij hier lag... zwak en ellendig... stervend... En hij Icon maar lispelen... » Maar ze kwamen toch, zijne trouwe kameraden, die hem niet wilden achter-laten... die den makker niet konden vergeten en wel gevaar durfden trotsecren om hem le redden » En nu waren ze daar en rtamen hem voorzichlig op en brachten hem in een her-bergje, waar een militair dokter hem ver-pleegde.» Met andere gewonden werd mijn vriend dan naar de ambulance van 't klooster O. L. Vrouw-Waver vervoerd. Hier bogen vol lie/de vrouwen zich over hem ned'er, nonnen, die zooveel ellende zagen, maar den armen soldalen Engelen van vertroosting toeschenen.... » * * * Hoe speien ze ons door 't hoofd, die woorden, van de makkers, die wel gevaar durfden trotseeren om hem te redden.... Zoovelen van hen die morgen in zege gevierd worden door geheel de katholici-teit over gansch de aarde, hebben allerlei gevaren getrotseerd om zich zelven te lielpen door anderen te redden. Zij hebben langs de slachtvelden des levens gewandeld en tallooze gewonden , des harten en der ziele opgebeurd en ter ambulancie van ceuwige veiligheid en ge-zondheid gebraclit. Daarom zijn zij, die, al ware 't maar alleen door het voorbeeld hunner levens-f wijze, op aarde Engelen van vertroosting : zijn geweest, thans in ceuwig lieil verheer-lijkt door de Engelen van zege. • Dat zullen wij morgen gedenken bij den kerkegang, ook al snoeren niet de kralen ( van 't klokkentingelen in zilverrijm door de luchten.... ( En de Engelen van zege zullen we bid-den voor de helden van 't wee, die smach- > ten en snaken naar de stem van een • vriend liun ten pande. Zoovele duizenden broeders en zoons ' van ons aller gemeenschappelijk lands-gezin hebben op 't barre veld hun bloed uit hunne aderen voelen wcgvloeien, zon-der dat een licht van hoop hunne matte , oogen kwam doen opensparkelen. Zij wenscliten toch maar, gelijk die Vlaamsche soldaat waarvan hooger sprake, — zij i wenschten toch maar, dat eene vrienden-stem hun mogelijkheid tôt redding kwam ; melden.... en die stemme kwam niet... Zoovele lionderdduizenden, misschien > millioenen, die sinds lang uit het leven ge- > scheiden zijn, smeeken om herrijzenis voor ' hunne onvergankelijke ziel tôt een nooit meer kwijnend leven. En de vrienden die ' hen redden kunnen, zijn er, maar zij moe-ten spreken en 't ceuwig lot geweld aan-? doen door hunne taal. Spreken wij aan de machtige vrienden, - die wij morgen om Allerheiligen vieren, 1 opdat zij spreken zouden voor hen, die wij overmorgen om Allerzielen moeten „ gedenken in hoopvollc treurnis. ^ Het betaamde door aile ceuwen, dat i een zegefeest genade schonk. Het bclioort *• dat we bij zege het wee gedenken, opdat we waardig worden ons eigen wee tôt i zegeglans te zien verkeeren. OfiicieeleMededeelingen In Ylaanderen en Fransch-Noorden (Belgische Melding.) Blijkens mededeeling van het minis-terie van buitenlandsche zaken te Londen aan het Engelsche gezantschap te 's Gra-venhage heeft de Belgische Regeering aan den Belgischen gezant te Londen het volgende geseind : De toestand der troepen aan de IJset is verbeterd. Het vuur van de vijandelijkc artillerie is verflauwd, door de kanonnen van de vloot onderdrukt. De krijgsverriclv tingen der bondgenoten te IJPER zijn zeer bevredigend. (Fransche Melding.) Parijs, 28 October. (Reuter.) — Officieei bericht van 11 uur 's avonds : In België heeft de vijand in de slrecl bij Dixmuide twee nachtelijke aanvaller beproefd, welke zijn afgeslagen.De krachts ontwikkeling der Duitschers aan het fronl Nieuwpoort-Dixmuide schijnt verminderc te zijn. Ten noorden van IJper wordt on; aanvallend optreden voortgezet. Tusschen La Bassée en Lens hebben wi geringe vorderingen gemaakt. Van het overlge gedeelte van het frOnl valt niets te vermelden. (Duitsche Melding.) Berlijn, 29 October. (Wolff.) Het groot< hoofdkwartier meldt hedenochtend : Onze aanval ten Zuiden van Nieuwpoorl wint langzaam veld. Bij Yper blijft de slag onbeslist. Ten Westen van Rijssel maakten onz< troepen goede vorderingen en zijn ver-scheiden versterkte stellingen van der vijand genomen. Zestien Engelsche officierenenmeerdar 300 man zijn gevangen gemaakt ; vie] kanonnen zijn genomen. De tegenaanval len der Engelschen en Franschen werder overal aîgeslagen. Eene voor de kathedraal van Reims opgestelde Fransche batterij met een arlil lerie-waarnemingspost op den toren var de kathedraal inoest onder vuur genomei worden. In het Argonnerwoud is de vijand uii versclieidene loopgraven verdreven. Diaa zijn eeinge machinegeweren buitgemaakt Ten Z. W. van Verdun is een heîtigi aanval der Franschen afgeslagen. Bij der tegen-aanval braken onze Iroepen tôt il de lioofdstelling van den vijand door, <lii zij in bezit namen. De Franschen lecjei zware verliezen. Ook ten O. van de Moezel zijn aile aan vallen van den vijand, die op ziclizelf ta melijlc weinig te beteekenen hadden, al geslagen. # "3 ' < | ' ■ f l ' i , \ ■ ? -. 1 De Russisch-Duilsche Strijd. (Russische Melding.) St-Petersburg, 28 October, 's middags [ 5 uur. (Reuter.) De Russische groote generale staf deelt mede : 1 In den vierdaagschen slag ten zuiden van de Pilitsa hebben onze troepen den , Duitschers en Oostenrijkers een zware ncderlaag toegebraclit. ' Tusschen Pilitsa en Gloetsjof hebben onze troepen na heldliaftigen strijd den 26e dezer den tegenstand van het Duitsche ' 20e legerkorps en van het garde-reserve-' corps gebroken. Wij hebben stormenderhand de verde-digende stelling van Politsjua genomen en een deel der Oostenrijksche troepen bij , Berdzeje omsingeld. In den nacht van den 27e October zijn ; de vijandelijke legerkorpsen in wanorde ' teruggetrokken naar de linie Jedlinck-Radom-Ilza (ten zuiden van Radom). "Wij , hebben kanonnen vermeesterd en gevan-' genen gemaakt. De voordeelen door Ons behaald ten zuiden van de Pilitsa, die tôt den terug-tocht van den vijand over een groot deel | van het front hebben geleid, is van groote beteekenis. (Duitsche iMelding.) Berlijn, 29 October. (Wolff.) Mededeeling uit het groote hoofdkwartier : Op het noordoostelijke oorlogsterrein zetten onze troepen hun aanvallende be-weging voort. In de drie weken zijn hier 13.500 Russen gevangen genomen, dertig | kanonnen en 39 machinegeweren buitge-- maakt. Op het zuidoostelijke oorlogsterrein is de toestand sedert gisteren niet veranderd. Servie tegen Oostonrijk (Duitsche Melding.) Weenen, 28 October. (Wolff.) — Het hoofdkwartier meldt officieei : Den 27 dezer hebben wij in Servie nieuwe voordeelen behaald. De plaals' Ravnje (ten zuiden van Waljewo), en de. sterk verschanste Servische stelling aan den grooten weg ten Noorden van Grna-bara, in het landschap Macva, zijn na dapperen tegenstand van de Serviërs stormenderhand genomen. Vier kanonnen, acht machiengeweren zijn veroverd, vijf ofîicieren, 500 man gevangen genomen en veel oorlogsmaterieel buit gemaakt. (Engelsche Melding.) Londen, 29 October. (Reuter.) — Dt., bladen bevatten een telegram, volgens' hetwelk de Bulgaren op den Donau eene' Russische kanonneerboot beschoten heb-'! ben, die een convooi benoodigheden voor het Servische leger begeleidde. ITALIE EN OOSTENBIJK. (Duitsche Melding.) Berlijn, 28 October. (Korr. Norden.) — De Popolo Romano publiceert een schrij-ven van den Italiaanschen afgevaardigde in het Oostenrijksch Parlement, Dr Bu-gatto, waarin deze krachtig de in Italie verspreide beweringen tegenspreelct om-trent gebrek aan eenheid in Oostenrijk en er op aandringt dat de Italianen niet door agitatie de verbroedering in gevaar bren- j gen, welke aan de Italiaansehe elemenLen, in de Donaumonarchie ten goede komt. 1)E SC1I1DE TE KIJSEL. Een hollandsch konfrater, die per auto naar Rijssel geweest is, heeft er het einde van den brand bijgewoond, welke er door het bombardement was veroorzaakt. De pompiers van Rijssel, Roubaix,Toer-konje en Croix, geholpen door de duitsche soldat en zelven, hebben de ramp zooveel mogelijk beperkt. Zonder overdrijvcn mag men zeggen, dat gansch de wijk tusschen de hoofd-static en de St-Mauritiuskerk vernield is ; van gansch die wijk blijven nog vier oî vijf liuizen réélit, die misschien nog voor woning zullen kunnen dienen, en 't is al. De rechterkant der Statieplaats is een puinhoop, evenals de Doornikstrâat, tôt aan de Post, die ook veel geleden heeft. Hetzelfde voor de Oude-Kiekemnarkt, de Sinte-Anna en de Prieuxstraten. Tôt aau de Draakstraat bestaat de Parijsstraat om zeggens niet meer. Het Paleis der Schoone Kunsten en het Hôtel Belle-Vue werden bijna niet getrot-fen. Op de Vrijheidslaan zijn verschcidcne liuizen vernield of beschadigd. S)e (iuurtc (1er Icveosmiddelen in ttuilscbianà. De geheele Duitsche pers gaat voi-komen accoord met de door den Bonds-raad getroffen vaststelling der maximum-prijzen.De Deutsche Tageszeitung vcrklaart : « Wij zijn rijkelijk met brood en giaan De « Klokkcuhofsteê » van Slijpe en de klokken van Zande ijuuti TEL'S VLAiMING. « Slannekensveere ligt plat en St. Jori ook en de Palingbrugge is leelijk gesteld : zoo hoor ik hier onder 't volk. zoo schrijf men aan de Tel. En men sehrikt niet mee men scliijnt aan verwoesting en vernielin gewoon te worden. 't Is immers oorloc Of men beschouwt het als een ofïer, dat n ook de kuststreek tusschen Oostende e: ; Nieuwpoort zoo deerlijk geteisterd wordt. Dezen namiddag was het of me weer ee: zware slag werd toegebracht, of ik 't ovei lijden van een goeden vriend vernam. Ee: kennis hield me staande en zei : « De klokken hofsteê is ook vernield. » Een boerderij verwoest dus ; aeh, een b vele ! Hoe veel schoone hoeven, groote ei kleine, heb ik in dezen verschrikkelijke: tijd reeds als een rookenden puinhoop ge zien ! Maar de klokkenhofsteê verwoest, di historische hoeve bij Slijpe, tusschen Oosten de en Nieuwpoort ! Ze is een overblijfscl va: een Tempeliers-slot en 't volk beweert, da van hier een onderaardsche gang naar de: Duiventoren te Nieuwpoort leidt. Op d hoeve stond een klokje, ook al een getuig uit booze tijden, toen men soms in den nach de buren ter hulpe moest roepen voor roo vers of andere minder gewensclite bezoekers Het klokje riep nu « te noene » de werkliedei naar tafel. Aan alarm daclit men niet meei Men leefde er zoo welgezind en tevreden 's zomers druk werk en 's winters 't wa als in « 't nageldeuntje » van Gezelle. Het koom is geborgen En de appels zijn geweerd. De landman, zonder zorgen, Zit peinzend aan den heerd. ( Peinzend, of ook vertellend, want 't is hier de streek der legende ! En omdat de streek met haar le gen den en historische gebouwen me zoo lief is. was 't als een « slag op men herte », toen ik dezen middag plots hoorde : « De klolikenhoeve s is vernield. » i, Och, 't is de klokkenhoeve nxt alleen... t Daar liggen zulke onde, eerbiedwaardige r dorpen... Ik denk aan Zande, ook op 't oor-g logsterrein. ;. In 1004 stortte de kerk van Zande in. .i Toen kwam van wijd en zijd 't volk kijken i naar den puinhoop. En nu, hoeveel puinlioopen liggen er ! i Streek van poëzie. Ik denk aan de Geraert-bloempjes, vuurrood, een duur bloempje. i Een Vlaamsch ridâer was ç/evaiigeti ge-iiomen op een reis naar 't TIHlig Lmid. Tijdens die gevangenschap kon hij een splinter ij van Jezus Icrnis bemachtigen. Om dezen te i behouden siak hij hem in zijn been Eenigen i tijd later lcon hij ontvluchten en na veel - zwervens bereikte hij Ylaanderen De ridder onlschcepte te Sluis en trolc dan de duinen in e Hij legde de gelofte af, den splinter van - 't Hcilig Kruis te schenken aan de kerk, i ivellcer klokken hij 't eerst hoorde luiden. En t eindclijic vernam hij de welkome stemmen... i 't waren de drie klokken van Zande. e Dadelijk opende Geraert zijn been en nam e er den splinter uit. Waar 't bloed van de t ivonde druppelde, onisproten in 't duinzand - roode bloempjes, die nog altijd naar den . ridder, Geraerl-bloempjes, worden genoemd. i In 1904 stortte dus de kerk van Zande . in. De klokken bleven gespaard en werden : in den nieuwen toren gehangen ; ze waren 3 de welluidendste van de streek en dikwijls stonden de menschen er naar te luisteren. Zal Zande met zijn klokken gespaard blijven ? Och, voortaan zullen de legenden wel uitverteld zijn... Er zijn nu, vreeselijke verhalen uit «den jare 1914 s hoe de klokkenhofsteê te nieto ging, en Mannekens-veere... en S .loris... en hoe op eene «hoeVe » vijttienhonderd « Duitschmans » begraVen, werden en dat de « Duitsche gokwetsten » in den tempe! van Meetkerke bij Brugge werdenneergelegd, omdat er te Brugge schier geen plaats niet meer en was. 't Is October... In andere jaren, de winden kwamen van zee en hoort ze bruischen, ruischen door den blaardenboom. Ze ruischen, ze huischen, ze buischen, lijk peerden zonder toora. Zoo zong Gezelle. Maar nu zijn het bommen uit zee, homme ri uit Nietuvpoorfc, bommen uit Maria-kerke, die huischen en buischen en boomen en hoeven en dorpen neêrvellen... en jonge kloeke mannen, zonen, echtgenooten, vaders dooden. 't Ivruise van ridder Geeraert ! O, andere kruisen torsen nu de menschen. In de lieve huisjes van duinen en molders heb ik zoo dikwijls de moeders behiisterd, als ze wiege « douwen » en in dat zoet dialect zongen : Slaapt, slaapt, kindje slaapt, en doet uw oogskens toe, de pinkelende, vvinkelende oogskes daar, 'fc ben 't wiegen al zoo moe ; 'k en kan u niet meer wiegen, slaapt , slaapt,toe ! g'hebt. uw hert en mondje voldaan, krulletjes ftâlH f ach en 'ken kan van uw wiegske niet gaan, slaapt, slaapt. foe. Maar verdreven zijn nu de moeders met haar kinderen en dr&agberries, manden, kisten, sti-oobossels zijn wiegjes geworden. En hoeveel vaders begraven m onbekende groeven.... In 't Reuter-telegram van 23 October lees ik naar aanleiding van de gevechten bij Hazebroek, dat er ook gestreden wordt om aen «Mont des Cats ». Deze heuvel ligt'op de Belgisch-Fransche grens, ten zuiden ran IJperen en 't volk noemt hem den Catsberg. Het telegram is onjuist, waar het beweert dat het de eenige heuvel is.... Ik ken er nog den Kemmel, den Rooden, den IJzerberg. Door de geurige hoppenvelden heb ;k er dikwijls heengewandeld.... In de hooge bo'omen van den Catsberg koereloerden de tortelduiven.... Hoe pleehtig stil was het in de bosschen, van waar men in lanen en dreven zoo'n lieerlijk vergezicht had over Maanderen, met 't grijze le per op den voorgrond, en den vijver van Dickebusch, tôt Rousselaere toe.... En dan kon men uit-rusten in de Trappistenabdij, in de ruime zindelijke, wat stroeve eetzaal, waar de portier, hij, die spreken mocht — want de Trappisten zwijgen alt ijd — u kosteloos van eigenbakken brood, eigen geperste kaas en eigen bebrouwen bier voorzag. Wat zal de torenwachter van den Kemmel- berg later wel te vertellen hebben ! Ik zie hem nog staan op 't belvédère met zijn langen verrekijker.... « Er is geen betere verrekijker in de wereld », beweerde hij altijd. «Ik hên hier duizenden menschen gehad van aile kanten, van vreemde landen, en z'n hên 't al gezeid, dat ze nooit n'en beteren verrekieker hên gezien dan den mijnen ». En hij wees u honderd dorpen aan... en voorspelde 't weer dagen te voren, want «de zunne trok watei' boven de zee », of « 't geluchte stond klaar ». Wat zal hij nu door zijn uitmuntenden verrekijker I zien? En wat zal hij later vertellen van den fellen brand te Rijssel en te Rousselaere, dien hij op zijn berg zoo duidelijk heeft waargenomen ? ? Ja.van daar heeft hij do vlammen zien speien tegen den hem?'l 1 Van daar aanschpuwt hij legerkorpsen. trekkend door 't welige Vlaanderen... En 't gedonder van 't gcschut rolt langs zijn berg. Ik lioor het ook weer : Boem ! boem. Oude ménschjes, die hier op den wat iïi 't zo-nnetje zateri, sc-hudden 't grijze hoofcle. Weer zooveel levens !... Zaterdagavond nu.... Vroeger jubélden dan oe klokken ook langs de kust, schoone klokken, als die van Zande Ik was in de Belgische polders.... Bloed-rood zonk de zon achter de duinen weg en eenrood schijnsel zweefde even over 't land... Van den oostkant naderden zware, met regen dreigende wolken. Neen, lezer, dat is geen fantasie Zoo was Noord-Vlaanderen getinl En nog immer bulderde 't kanon Toen ik thuis binnenreed, ontmoette ik vroeger welgestelde menschen, oie nu met een bon om brood en koffie gingen Zaterdagavond.... Och, waarom al die \ isioenen van vroeger, toen 't nog vrede' was Het is thans oorlog gruwelijke' oorlog Och neen, nu niet geredeneerd over doods-verachting, o\er 't stormen naar 't vuur, over opwindenden kruitdamp, over bajonet-aanval.'t Is zaterdagavond, ook voor vrouwen en kinderen die zoo heftig naar vader verlan-, gen en niet weten waar vader is 't Is zaterdagavond, ook voor hen, wfer geliefden liggen te sterven op Vlaanderen's bloedigen bodem Vier-en-Twinll^sie Jaar, - N. 2 54 SoMienst — Huisgezin — E!p?iom Zaterdag, 31 October 1014 " " 1 ■ " •"* ' 1 — s*-— 1— — -.n

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.