5e JAARCiANG. Nu miner \ PH1JS: 5 l BNTlIiAtEN 12 M El 1917. ONS LAND STAATKUNDE - WETENSCHAP - KUNST - TOONEEL - LETTERKUNDE AB0NNEMENTSPR1J S Per jaar fr. 3.— Voor 6 maanden » 1.75 Voor 3 maanden » 1.— MEN SCHRIJFT IN TEN BUREELE VAN HET BLAD Opstelraad en Beheer : ROODESTRAAT, 44 - ANTWERPEN. lANKONDIGINGEN NAÀR OVEREENKOMST Ongeteekende stukken worden niet opgenomen JE LIEP ME VOORBIJ Ik heb je ontmoet en je bent me voorbij geloopen... 't Was lang ge-leden dat ik je nog zag. De tijden zijn vreemd en menschen die elkan-der. dag na dag schier, ontmoetten, zien mekaar thans zelden. Onze we-gen liggen ook zoo ver van elkan-der. Dus, ik ontmoette je na een langen tijd dat we elkander niet meer hadden gezien en toen ik je zag herinnerde ik mij hoe dikwijls je hand gerust had in mijne hand. We waren precies geene vrienden, we waren zelfs geene kameraden, maar we hadden wederzijdsche waardeering. Sommige lasten hadden we samen gedragen en onze be-trekkingen waren er hartelijker door geworden. En toen, voor eenige dagen, als ik je zag, herinnerde ik mij dat ailes en 'k wou je groeten, precies als voorheen, want de vreemdheid van de tijden, noch den stoeren dage-lijkschen arbeid hadden het gekund iets aan mijn hart te veranderen. Toen ben-je voorbijgegaan met even een blik... en je hebt me niet willen groeten ? Gemeen heb ik het niet gevon-den, — slechts kîein. Onze wegen zijn verschillend. 1k heb aan je gedacht en mij herinnerd wat je was en ik heb eens nagegaan met wie je je ophoudt... en zie ik heb begrepen. Denk eens, ik was weereens op het punt mij te bedrie-gen ! Ik dacht je eenvoudigweg een kaartje van gelukwenschen te zen-den omdat je een vaderland gevon-den had, -— dan toch eindelijk ; — maar bij verdere bepeinzing heb ik daar van afgezien. Je moest geen vaderland meer vinden ! Je hebt altijd een vaderland ge-had ! Dat vaderland was je-zelf, je ge-mak- en ikzucht ! Thans, omdat het mode is en zoogezegd van goeden toon — noem-je 't België, maar jij, met je tweçmaal Vlaamschen naam, hebt België nooit bemind ! Liefde is kracht ! Liefde voert tôt daden van liefde ! Waar zijn de daden van liefde tôt België ! Thans jë smalen op aktivisten ? Vriendje, dat komt wat laat ! Toen, in de dagen dat de wet je opriep om je liefde te toonen, je liefde tôt je land, heb-je ailes ge-daan om je den last van je liefde ( ? ) zoo dragelijk mogelijk te maken, bekennend dat je 't betreurde niet het geluk te hebben van eenige van je huidige vrienden, groote patriot-ten, die laagjes kropen om niet te moeten toonen dat ze iets voor het vaderland voelden en die zoo zeer op hen-zelf verliefd waren dat ze t niet beneden hun waardigheid vonden... vaderlandsliefde-ontsla-ging te krijgen door gesmeek... al liepen ze een paar jaar later in een schepenfrak en deden ze aan offi-ciëel-patriotisme.En in de dagen van de groote be~ proeving, vriend vaderlander, waar was-je dan ? Terwijl je kameraden van vroe-ger van huis verwijderd waren, was je te huis of bij vrienden en sprak je mee over oorlogsaangelegenhe-den. Het kwam zelfs in je niet op terug naar je kameraden te keeren. En toen ik je ontmoette en je vroeg om terug te keeren als zooveel an-deren, dan zei je : — Ik weet best hoe ik mijn vaderland dienen kan ! Parbleu ! Ik heb je maar al te best begrepen ! Maar terwijl voor ons het vaderland een wezenlijk bestaande we-zen is, terwijl onze liefde een kracht is, is je vaderland, slechts je-zelf en je liefde eene steriele zelfvoldoe-ning...Toen wij later, het vreeselijke doodvonnis van Vlaanderen hoor-den : la Belgique de demain sera latine ou ne sera pas, en we keer op keer vernamen al wat tegen Vlaanderen en de Vlamingen gedaan werd, hoe men met geweld en perfidie den Vlaming zijne nationali-teit ontrooven wou, toen is onze groote liefde gegaan naar het kleine arme land van onbarmhartige ver-drukking en wreede verdrukkers... Vlaanderen heeft heel ons hart ge-kregen ! Was Vlaanderen Iangs aile kan-ten aangevallen, dan zij we de strij-ders, de soldaten, de kampioenen geworden.Is men eenmaal den strijd aangegaan, dan weet men heele-maal niet waar hij je brengen kan. Zoovele mijlpalen die we nooit te bereiken dachten, zijn we al voorbij.Godlof ! 't Was de goede, de groote, de edele strijd. Maar ik begrijp waarom je mij niet groeten kunt. Man, je driekwaart verlamd geweten, zou je nog je ikzucht en je gemakzucht verwijten ; — je voor viervijfden vermoorde ziel, — de arme — zou je nog doen blozen om je gebrek aan moed, dat je klein doet blijven petieterig en mizerabel klein in dezen, onzen reuzentijd ! Of, man, was het omdat je schrik had je handen te toonen... je han-den, m vider zuiver dan de mijne? George P. M. Roose. WIJ WILLEN VERAERDEN NOCH VERBASTEREN JOOST VAN DEN VONDEL « SAMSON » KttUttreeU Zelfstandigkeid en 8esttwrHjke Sckeiding EENE BEMERKING Bij du vaststelling der onevem-edig-sticlle versterving van de meeste menschelijke wezens, in weerwil van den aanwezigen overvloed van menschelijke levensstof, kan men enkel de gevolg-trekking maken dat er eene onnatuurlij- ' ke reden moet zijn, waarom de meeste menschelijke wezens oiiievenretfig-snel versterven. Immers tttstinktniatig wenscht het menschelijk wczen te leven, ja te blijven leven, zoo lang als menschelijk-mogelijk is, en dit feit alzoo, deze menschelijke levens-wensc//, kan n'iet de reden zijn waarom de meeste menschelijke wezens oneveivedig-snel versterven ; immers menschelijke levensstof is çyervlotdig in den grond der aarde aan-icezig, en men heeft zt dus -slechts te ne me a om ze te hebben, om ze daarna te gebruiken tôt het langst-mogelijk levens-behoud ; immers die levensSfbf belet dat niet, weshalve wij moeten komen tôt het éénig-logisch besluit : dat er eene onna-luurlijke reden moet zijn, waarom de meeste mens'chelijke wezens zoo oneveiv redig-snel versterven, ja tôt de gevolg-trekking : dat iets of iemand dien mees-ten menschelijken wezens belet een vrij gebruik te maken van de menschelijke leven--stof.. * * * Wij bevinden. iiidertlaad., dat slechts enkele menschelijke wezens het zooge-naamde rccht hebben ovec de aanwezige menschelijke levensstof te beschikken, en dnarnaast over eene macht beschikken, ont dat zcogenaamde recht tegen-ovej* hunne natuurgenooten te handha-ven, te beschérmen en te verdedigen, terwijl -zij inmiddels trachten jlezen in het geloof te brengen, dat hun zooge-naamd recht en hunne macht door een Crod zijn ingesteld. Volstrekie meesters alzoo over de aanwezige menschelijke levensstof, staan die enkele menschelijke wezens tegenover àl de overigen als een oppermachtige %'il waarvan het afhangt of deze laatsten zoo al dan niet eenige levensstof zullen ver-krijge". Iiumers voor zichzelven kunnen zij die niet nemen, want zij m'ogen het niet, althaus eene ma.cht belet het hun, ja strafl hen, met geVangzettiri.g, of met geldboete, of met beiden, waar zij het wagen mochten dat te doen. Slechts met de toelating der meesters, inderdaad, mogen de overige menschelijke wezens de natuurlijke rijkdommen tôt menschelijke levensmiddelen verwer-ken , en in dât geval,, moeten zij aan die meesters afstçtan wat zij voortbren\-gen, oèil daarria een dceltje daarvan ui.t dezer handen te ontvaugen, in betaling van de noodgedwongen, door hun gele-verde voortbrengst-kracht ; zij ontvangen inderdaad een anxoe-leven, in betaling van hunne voortbrengst aan weelde, van hunne zwjjgende gehoorzaamlieid en hunne stipte vervulling van den op-permachtigen wil der meesters. En het is dààrom, lezer, dat in weerwil van elen aanwezigen overvloed van menschelijke levensstof, de meeste m®-schelijke wezens zoo onevenredig-snel \ ersterven. Onder die meeste menschelijke wezens nu zijn er velen die -gelooven, elat het recht en de macht der meesters door een God zijn ingesteld ; daarom dat recht en die macht erkennen en eerbiedigen, inmiddels voortbrengen en versterven, en h ope h op een beter leven, hiertiamaals in een hemel. Zij verkwijuen in armoe, en, niet be-tev zcetend. berusten zij in hun lot. Anderzijds echter, zijn er onder die menschelijke wezens die dat niet gelooven, dat ijecht niet erkennen, het even-weL eerbiedigen uit vrces voor z'n straf-fende macht, inmiddels. voottbrcngeu en versterven, maar s macht en naar een be-U'i leven, hier op aarde reeds. Zij veckwijnen in armoe> maar berusten niet in hun lot : zij zoeken naar het middel daj hun toestand nioge verbete-ren.En kunnen zij niet opeeus ele natuurlijke rijkdonnnen \an individueel-bezit-door-enkelen tôt maatschappelijk-4)tzit-door-allen maken, — zoodat ieder en allen vrij erever beschikken konden, dat. is ze verwêrken voor zichzelven tôt inen-sehelijk "levens-middel — zij vereenigen zich tegenover de meesters om te trachten een menschelijker bestaan vain clezen af te dwingen, in betaling van dçn noodgedwongen, door hen geleverden arbeid; — behoorend tôt de klasse der proleta-riërs, Vormen zij eene partij tegenover hunne lotgenooten, die, in hun lot be-rustend, het rccht en de macht der meesters onwillekeurig helpen bestendi-gen ; trachten binnen te dringeis in ele regeeringen, om van dààr uit betere le-vensvoorwaarden te erlangen, strevend aldoor naar de eindelijke opheffing van het on natuurlijke privaat-bezitdoor-enke. len van de menschelijke levensstof. * * * Sinds vele ja.*en nu werd België door zalke personen geregeerd, dat de Vtaam-sche proletariërs ten laatste vervallen zijn tôt de snelst-yerstervendeu der vve-rel.d ; tôt de ellendig-4en op àlle gebied, ele mii:frt-menschgelijkenden uit welk oogpunt ook beschouwd, zoodat zij nog slechts eene kudde wezens schijnen, die zelfs beneden de onzaligste dieren zou-den te rangschikken zijn. Niet ééue poging, om zoo te zeggen, van wie huit toestand aan het hart ging, om ze weer op te beuren tôt hunne men-sclfelijk'e béstemming, heeft toi op he-den kunnen baten ; de Bel gi se lie regee-ring blcef oMvermurwbaar, dat is : on\-rechtvaardig, want het gold silechts de erkenning van hun recht op menschelijk leven — het is te zeggen dat het kapita-lism onrechtvaardig bleef-, dat deze, — en trouweni aile vroegere en moderne regeeringen — vooralsnog kon beheer-schen.Eindelijk nu zou ele n,aaste toekomst verhopen doen dat de Vlaamsche elleii-'digen weer menschen zullen worden, want zoove.r is het nu gekomen dat zij, die steeds ijverden voor hunne opbeu-ring, het middel daartoe in* handen hebben gekregen. Waarin het hestaat ? In de Beslimrlijke Scheiding, lezer ; het is te zeggen dat in den slaat België eene Vlaamsch-Belgï-sohe regeering de hestemming der Vla-utingen zou behartigen, dus trachten /.ou van de Vlaamsche als-iuensch-ver-stervenden andermaal menschen te maken.Zij zal daartoe, noodwendigerwijze, liebben strijd te voeren tegen het kapi-talism, tegen het privaat-bezit van l'hianderens natuurlijke lijkdommen, omdat alléén dit tôt op heden de oorza\ak is jèeweest van het verval tôt en de be-stendiging van het ellcnde-leven der Vlaamsche proletariërs. Doet zij da.t niet al thans - van de opbeuring tôt menschen der Vlaamsche proletariërs zal er geen sprake kumnen zijn, en evenmin, wanneer zij dit sk-ehts kàn, zonder eenig uitzicht op overivinning. (1) Jelf van Exbergem nu zegt in zijn ar-1 tilcel « Kultureele Zelfstandigheid en Bestuurlijke Scheiding » (Ons Land, nr 12, van 1 2Mei) : ■( De kultureele heropstanding van ons thans zoo eliep-vernèderde Vlaamsche volk gaat ons boven ailes — zelfs boven het b élan g van onze (socialistis'che) Partij ! »» (2) Lateu wij daarom vooreerst bepalen wat het doel is van die Partij. Voor het huidige oogenblik meen ik te mogen vooruitzetten : de verovering van het menschelijk bestaan voor de proletariërs en verder-op, naar de toekomst toe : de sociatisatie van de natuurlijke rijkdommen.Het belang derhalve der socialistische partij kan geen ander zijn dan dat zoo velen mogelijk uit hunne berusting-in-hun-lot opstaan, smachteu gaan naar een beter leven, hier op aarde reeds, en daarom zich vereenigen tegen het kapitalism, eene macht stellen tegenover diens macht om deze laatste ertoe te nopen, huh, iu betaling van den .noodgedwpngen door hen geleverden arbeid, een beler leven af te staan. Het belang dier partij alzoo, is oivaf-scheidbaar van heur doel, en juist dat doel is hetzelfde, als dat cler Vlaamsche Beweging iu. Vlaanderen. Reeds voor-lang troiuvens is het gezegd. geworden dat de VLAAMSCHE Beweging onaf-sckeidbaar is van de S.OCIALF. bezve-ging, om juist de reden dat die strijd de verbetering van den stoffelijken en socia-len toestand van het Vlaamsche volk be-oogt. Omnogelijk -derhalve kan de kultureele heropstanding van het Vlaamsch volk boven het belang gaan cler socialistische partij1, omdat dat doel noodwendigerwijze onderworpen is aan een strijd tegen het kapitalism ; die strijd kan slechts dàn doeltreffend zijn, wanneer ele macht van h,et kapitalism vermag te doen zwichten, wat hij slechts kàn zoo hij gesiredcn tèordt door vele smachters naar een wenschenwa ndig bestaan. Mijn inzieii daarom, is dat de socialistische partij beirachten moest in meer-derheid in Vlaamsch-België vertegen. woordigd te zijn, omdat alléén de SOCIALISTISCHE partij strijd voert tegen het Kapitalism. Inuners de meeste Vlaamsche proletariërs gelooven dat het recht en de macht der meesters door een God zijn ingesteld, waarom zij dat recht. en die macht ec-kennen en eerbiedigen, iisniddels voortbrengen en versterven, en hbpen op een beter levexi, hiernamaals in een hemel. Niet dezen dus, zullen het kapitalism bekampen ; niet strijden dus voor hunne kultureele heropstanding, maar wél inte-gendccl omdat* zij alclus onwillekeurig het recht en de macht der meesters helpen bestendigen — voor hunne socialistische lotgenooten een struikelsteen zijn. Het doel der socialistische partij brengt met zich de berustende proletariërs tôt het inzicht van het jegens hen gepleegdc oirecht te brengen, omdat baar doel ele verovering is van het prole-tariërs-recht. Eu danroni nogmaals : de kultureele heropstanding van de Vlaamsche proletariërs gaat niet boven hel belang der' socialistische partij in Vlaanderen, maar onafscheidbqàr daar-mee samen Een doel immers gaat nimmer boven zijn middel„ van welks aanwen)ding het -ledits de uitslag is. En dàt juist wou ik zeggen. Een flamingant kan bezwaarlijk anders weze-n dan socialist. Frans Meulders van Reinoortel. 1) En als zij heult met het kapitalism? 'Tôt op heden hebben de regeeringen de massa's overgeleverd aan de uftbuiting door de bezitters. 2) Kivrsiveering van mij.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.