Vlaamsche gazet van Brussel: dagblad voor Zuid- en Noord-Nederland

1497 0
close

Pourquoi voulez-vous rapporter cet article?

Remarques

Envoyer
s.n. 1914, 06 Janvrier. Vlaamsche gazet van Brussel: dagblad voor Zuid- en Noord-Nederland. Accès à 28 mars 2024, à https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/fr/pid/x639z92194/
Afficher le texte

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

foor Beigii 5 centiemen, voor Hederland 5 cent het nummer VIJFTIENDE JAAR Dinsdag 6 Januari 1914 30, St-ïieîerstraat, 30, Brussei ABONNEMENTEN s 1 jaar 6 maand 3 m. Bclgît* vrachtvrij fr= 14^,00 7,50 4,00 Nedcriandy > v 20,00 10,50 iS,5Ô Andere landcn » 32,00' i6,00 8,00 Ken kan inschrijven op aile postkantoren De inschrijverx voor een jaar ( 14 franlt), kciben recht op eene gratis boekenprmu en een ftUlmtretrd tvc\clij\ich ôtjvocgscl van 8 bleds. Vlaamsche Gazet Nr. 6 Dinsdag 6 Januari 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brnssel AANKONDIGINGEN 4» Blidzijde, per kleiiie ret*l ... h- 0,5® I* 2' Blïdiijde . « Ir. t »n » 5,00 Reehterlijke eerhersteHrag«n . » ï.O# / Hoofdopsteller-Eigenaar : JtTLixja HOBTE, BRuaarX' van BRUSSEL VERSCHtJNT 7 MAAL PER WEEK BBSTUUR BIST REDA.OTIB i TELEFOOH HS In Finland De Finnen en hun Kultuurstrijd Om d'e waaxde hunner national© bescha-ving in Europa beter bekend te maken, hebben enkele Finnen, onder leiding van Werner Soderh.jelm, leeraar aan die hèogeschooiî! te Helsingfors, een boek aiit.gegeven in den aard Van Vlaanderen dl o o r di e een w e n h een, .het standaa-rcLw erk, ten caizent onder het bestuur van. Max Raoses versc'henen. Be-doeld werk, F i n 'la n dl e et F i n 1 a n à a i s '(Parijts, Armand Colin), is veel bescheidener van omvanig en veel eenvoudiger van inklee-diing dan het Vlaam.sche pracihtboek, maar •het is in dlenzelfdJen geest opgevat. In de jongste aflevering van den V 1 a am-s c ii en G i d: s-, het dbgelijk tijdischrift, d:at wijr al meer d!a.n eens aanbevo'en, ontlteent M auinls. Sabbe eenige leerrijke bijizoodieirheden aan diat werk. Hij bespreekt namelijk den aardl va.n landl en volk, vat de geschiedlenis van Finlandi samen en c'eelt een en ander mede over d'e inrichting van 'het Parlement, en de staatkundJige reohten dler Finnen. Se-♦d'ert 1906 bezitten zij. eene volksvartegenwoor-«diiging met ééne Kamer, met algemeen stem-recihit voor mannen en vrouwen, zonder eenige bepe.rking berusterud'e op geslachtonderschieid, verschil van inkomen of van verstandeujke qntwikkelinig. Dank zij de zeer logiische en irechtvaardtige indeeling der kiescmschrijvin-gen en die toepassing dieir evenredlige vertegen-nvowdiiging, beschiikt elke partij juist over het .'hiaar toetomende geital Kamierledlen. Geen enkele partij heeft de volstrekte meerderheid. Slechts d'oor tijddij-ke overeenkomst van ver-schililende partijen kan een meerd'erheidl be-reikt wordlen. Na élke der vijf veukiezingen, die sedert 1906 pilaats grepen, is de toestandi der partijen naigeinoeg cinvterandierdl gebleven. Zeer belangrijk, in hec artikel van den Vlaamscihieiii G i d s, zij n de beschaufwin-gen over de tàaJitoestanden. Men rnoet weten, dat in Finland', hetwelik nu,eens aan Zweden, d'an eens aa.n Ruslandl îbe'hooirde, slechtS één achtste dieel der be-n'otl'king het Zweed.sch aïs moedertaa.l heeft; die zeven acihitsten sp'reken Finsch. Maar tochi is d'e invloed van het Zweed'sch thans nog zeer grdot in Finland. Eerst sedert 1809, toen Finlandi Aan Zweden gescheid'eii en doo-r Ru&land ingepa'Imdl werd, voeilden de veriichtste geest en in Fin-iand, dat het Finsche volk dioor mididlel z ij n e r moeder.taal tôt die hoogte van een modem volk moest opgevosrdl word'eni. De dichter J. L. Runebeirg gaf het sein tôt-Pinbmrl's ontwaking. Xocihtans schreef Jhij uit skritendi Zweedlsoh ; maar de inhoud taji zijiie iverken hadl een Finsch nationaal karakter. Veel grooter was -de invloedl van de K a 1 e w a, 1 a,, een ouid voilks-epos, in 1835 uitgegeven. De K a 1 e vv a. 1 a wierdl een voor-werp va n stam t rots en de groindislag van een zuiivetf Finsche liiteratuua*. Maar ^dle istrijdende voorman van de Fin-scihie na tionale bieweging was J. V. Sneillman, die d<i ontwikkelde standlen voo'utdiurend! -\vees op founnen plieht om zioh tôt het volki te rioli-ton, zielh zijne ta a I eigen te maken en aldus -een werkelijik nationale bescihaving tôt stand te ibirengen, waarvan de hee'e Finsche ge-meemscha,p d'e vruchten zoid pliufcken. Dezô ged'achten bevielen niet aan de toen-rniailige leiclte. die zioh inbeeldldJen j. V. Sne'l-maiïs groeienden înviloed te fnuiken! door beiïi in een -klein" provinciestadje, als hoofdi •eener lagere school, af te zonderen. Doch uit zijm verlioren hoekje zond Snellman in 1844. »het blad! S a ï m a over Finland1. Met buiten-gewone helderheidi van d'oorzicht en slagvaar-d'igheid verdedigde iliij in zijne artiikels allerlei sociaile hervormingen, maar \coral herhaalde Siij onophoudend', dat de heele besohaving moest genationaliseerd "\vordlen en dat zi} als v-certaal de Finîsdbe moest gebruiken. De S a ï m a w'erdJ dOor die cens u.iit lastig gievailiFen en in 1846 zelfs geschoa'st. Haar taak was evenwel volbracht. Snellman's dleiikbeel-dlen wairen tôt de jeuigd gekomen en begonneru hnn invloed te dloen gevoelen. Met vurige geestdlrift sloten zich de studenten 'hjj ihem aan, en stelden zich aan het, werk om zij.n programma te venyezenlijken. Hun streven Averd met schitterenden uitslag bekToond. Toen, bij de troonbeklimming van Alex ander II, een. wind van vrijiheid en verjomgiag over de Finsche bestuurliijike were'd1 blies, wierdj Snellman in 1856 tôt leeraar aani de hoogeschool benoemd: en in 1863 werdl 'hij' zelfs minister van geldlwezen. X a aima te d'e Finscihe beweging \eld won, giteiide het antagonisme tusschen die twee groepen aan en ontstonde.n er twee politieke partijen, wier piroigramma's vlalk tegenover el-kand'er staa.n wat die1 taalkwestie betreft. De Finschgezinden streden vooir de verovering van de politieke en sociaile rechten der Finsche taai in het belang van de massa der Finsche bevoiking, die geen Zweedsch kent. De Zweedfec'hige'zind'en strijd'en vooir. het be-houd1 van de suprématie, waa/rop zij kra.ohteais de historische overleveringen en hun intellek-tuëele meer d'e rheid meenen recht te hebb-en. De geschiedeni® d!er Finsche taailbeweging in die tweede helft der 19e eeuw is voor ans, Vlamingen, bîjzonder belangrijk. Aanvankelijki waren de Finschgezindeni klein in getaî, arm aan strijdlmiiddfelen, doch rijk aan geestdiriÊt en gelool in d'e toekomst. Ze werden uit de 'hoOgte behandeld, bespot als ijdtele dfroomers en die rechten, dlie ze vroie-gen, werden hun, geweigerd. Maar hun getal grcieid'e aan, vooiral van 't oogenblik, dat do pas gestiohte Finsche vx>l!ksschi0i1en huai stu-dlenten naar de hioogescihooT zonden. Ë-en nôeuiw geslacht trad opi. hoofd'zakelijik samen-. gesteild1 uit mannen. behooTende tôt de Fin-s che volk skiasse. Dcze jonge geleerden beperkten er* zich niet bij zich zelf te ontwikkelen, maar, vol wil'skrac'ht en vaderl andsliefde, gingen zij tôt het Finsche mindere Vo'k, tôt de boeren, en maakten piroi^aganda voor hum zaak. De Finsche beweging werdl 00k kr'achtig. beg'Uni&tigd' dbor die inridhting van het .lager oiidfenvijs oip gansch mcSerne grond's'agen, in 1864, het jaar na Snellman's benoeming tôt minister. Er werden 00k vereenigingen opgerioht die zich vooral toelegcîen op de ontwikkelin van het volk doctr midldel van zijn moedei taalu Vergadeiingen en fee*sten werden inge ric'ht, waar, naast het bezîekle wcord de propagand!isiten, nationale zangen weerkion ken. Bij duizendtallen werden goedkoope we .teiïschappelijke A\erkjeis over allerlei ondei werpen in de volkstaal opigesteld en over 'hee Finlandi verspreid. Een algewieene dlran; naar kennis openbaarde zich onder het volk Ddchters en proxaschrijvers rezen als het wa re uit den g rond'. Een nationaal tooneel werd nu zoowat d'ertig jaar geleden, opgericht Schilders en toondichtersi, bezieldi door d heerilijike Kalewala, s.tuurdlen hun kuns in de nationale richting. :t Was een eohite na tiona'le ontwaking, diie het heele volk naa hc'oger en mooier le\en bracht. Nu waren de Finschgezinden geen mindei heid meer. Dat werdl men op politiek gebie< cladeiij'k gewaar. Al de rechten, die ze vroe gen, werden hun toegestaan. Eén voor éé: veroverden die Finschgezinden al die politiek zeitels in 'het Finsicihapirekeind gedeelite vai het land en thans zijn ze daar volikomen mees ter. De Finsche taal, d>ie in het middien de 19e eeuw nog uit de rechtbanlken verba.nne: was, troont er nu met onbetvvist gezag en 00. in het onderwijs en in bestuiurlijke zaken i ;haar igebruik thans overvvegendl. Oip d! e e e n i g, e lieogescihool van het land te Helsingfo«rs, worden de .leergangen in he Finsch en in het Zweedsch gegeven. D examens moeten afgelegd woirden in die moc der taal van-den student. Wat echteir merkwaardig is, schirijft L. D Raet in V 1 a a m si c h e K u 11 u u r w a a r d e, — geen enkele leergang wordt tweemaa gegeven, eens in het Zweedsch, eenis in he Finsch, hetzij dioon* verschililende hoagleeraars hetzij' d'ootr hoogleeraars, die in het Finscih e in het Zweedsch onderwijzen ; deze laatste: doceeren een gedeelte van hunne leervakikei in het Finsch, een ander in het Zweedsch, o wel gebruiken wdlicht de twee talen dçoreen wat vooràd het geval schijot te zijn in 'de foli nieken. Een tweetalige hoogesichcol als te Helsing fors is den'kbaar in eenen Staat, waar mei slechts — wij' d'rukken er op — één eo'ke le hoogesc'hool wil behouden (om er ail de fï naincieele 'krachten op samen te •drekiken), docll waar twee vol'keren met wsohiUenidlet taal sa meuleven : buiten Helsing'fors ikunnen d Zweden van Finlandi nergens stuideeren da.i in den< v.veemde, wanit Finland1 met zijn-2,700,000 inwcne'rs telt maar dleze eenigfe^uni vett'sàteit. De Zweden hebben overigiens het vcorrecih van een volledig hooger nnderwijsi irt hupn taal niet teltouden : in wel'ke fakulteit zâj* co; hunne sbudiën deen, zijn zij gedwongen Fin sche leergaingen te vol gen. De hoogesohool van Hél'singfors, wiaar eers uiitsluitend in !t Latijn, daaroa m 't Zweedlsd werd gedoceerd, is niiet uksLuitendi Zweedtsd gebleven, met de hoop en het dbeil de Zweed sche taail en kulticux in Finlandi te behoude en te verspreiclen. Men is wel wij'zer geweest Het gebruik van twee talen aan de Universi teit van Helsingfors kan dus door allerlei denen gewettigd worden. Maar in België dci; ziiich de toesta-nidi gansch ander s vcor : woor d Gent vervlaam'soht, clain staan er nogi d'rie an dere hoogescholen, waaronder eene staaitsuini ver si teit, apen om de studenten te cot\'an;gei;i die het Nederl'andsch onderwijs van Gent nie bsgeeren. De nationale beweging in Finland gin,g' ge paard met een verbazendën ondememings geest op gebied van handel en nijveirheid e vooral op intellektueel gebied. X aa^t tdie Zwee-dsdhe letterkuiiide onitwâkkel de z'.ch 00k de Finsohe, die zich weldna. i een ongemeenen -bloei moclht verheugen. W nfxfmieii' b.v. de romanschnivers Alexis KK î die heerl'ijke, hoog'st corsprankelijike taferee len uit liet l.a.ndel ijk leven gaf en juihani Ahc dire uifcmunt door natumrzin en fijne zielsonl îediing. Hvt is bij trenta'.llen, dlait men de he dendaag^he Finsehe sehrijvers telt, en onde hen treft men .zelfs enkele echte 1 andliede aan, die1, met treffendien werkelijiklheid'szi: hun'leven en çmgeving sohilderen. Ock de Finsche schilderkuost kreeg talent voile A'ertegenwoordi.gers, die het national beginsel hoog hielden. Zoo b.v. Edelfeldt J àrnefek en Galden. de laatste door en dOo nationaal in "zij.n werk. Hij stoncl reeds bij ziji optreden onder den invloed 'der K ,a 1 e w a l a waaru:i hij verscheidene episodien; in groot •sohe fresikc's vertolkte. De mystiek der eenza me Fin-chef vlakte en meren en het heeil naïève, oorsipti*onkelijke vcd'kskaira.ktei* liigit i zjjn geveelvoile landschappen en toerentypen Het is wellicht in de mn?ûek. dat de mo derne nationale Finsche kunst ha.ren sdhitte xendsten en meest bekenden vertegenwcordi ger vond. Jan Sibelius is een naam, die zicl in de laatste jairen aa.11 aile groole gmkest'lei ders in heel Eurcpia opirî'rong. He|:.i.s de na.a.n •van den Fin^chen Peter Benoit. Hij is een meeslor,. d'ie .uitmunt door cor •soronkel ijkheicî van rythmus en harmonie door zijn wendere wijze van .behandelen • de melodie en dooir zijn technische vaardiglheid Hij hegon met kwartetten te schrijven, dcel vcoral met zijn eerste symfonische werken geïnspireerd door de poëzie der K a 1 e w a 1 a, openbaarde hij' zich als vertolker va.11 he nationale'gemoed'. Xiemand heeft vcor bref fe liikerdan hij de steminingen, wee:rigegev ei)i, di< de F in-che riatunr te weeg1 bren-gt. In ziji grco'sehe kompositie Finlandi a en il zijn tweede syihfonie heeft hij. den heele n strijc van het Finsche vo'k als het ware gesymiboli seiard'. Uit dit kart cverziohlt bliijkt hoe\eel ipuntei van overeenkomst er bes'aan .tusschen d< Fransche taal- en kiilt.uurbewegmg en on: eigen streven tôt opbeuring van on.s volk dbo edgen besobiaving, taal en kunst. De F insethe kultuurstirijd bevat voctr d< Vlaminigen menige les. Hij is, daarenboven van aard1 oéi hsn aan te meedi^en en hen tf sterken in de vaste, <le heiiige overt-uiging* idla-d.e VLaamsche beweging zich een edel, démo kratisch en beschavend werk ten doel stelt er Onvermijdélijk mo?t z?gepr.nlen. K.cffd IN INDIË I t te 3 UE VURSTIN VAN BVIOPAL De vorstin van Bhopal is de eenige vrouw. c die in Indië lieersclit. Zij werd in 1858 geboren; het grandgébied, ' ^( waarover haar gezag zich uitstrekt, telt 900,000 ^ " imvonei's. ]„ ^ Een Engelsche dame is het, welke -deze foto Z( t genomen heeft; nooit wou de vorstin van , Bhopal daartoe aan een man de toelating 'veV- bi 1 leenen. n 1 ^ n l NEDBELAND 0 i! GeneBskundîg onderzoek vôôr het huwelîjk |( Het komiteit tôt hevoixlering van geneeskuçj v dig onderzoek voor het huwelijk h^ft eeii iiares [ ];>l - gei^icht tôt den ministee vt\li lâhdbonw, ni j ver- a ; ^ iieid en liamlelj deh h. Treub, met d»en wenseh ' \\ dat hij voorbereiding van de wijzjigiiig der 2fekxewet, rekendng zon wordeu gelioudon met - het streven van liefc komiteit, als zijaide een rj 1 der kradlitigste middelen tôt voorkoming van 7 ziekten. .. {} Jachtovertreding door g^eâiéliiked 7 " Te Veenlmizen, ©e» al'gëlcgen streek in Dren- \ 1 te, werden VOt)i" enkele dagen een pastoor en d > een kftpelaan door 4e llijksveklwaoht jagend'e aallgetroffen zonder akte. De kapelaan droeg j liet geweer^en de pastoor liad den liond bij zicli. j f( Binnen envole dagen zullen zij voor liet Kan-, d t tongereclit tereclit staan. d Een nieuw spoorwegôhgeVai bij Zwolle I m - Zonda# Ixop tîroningeh het gcruelit, dat t e j ô Zwolle weer een spoorwegongelnk had plaats j geliad. Bij navraag bleelî dat van een per*»- w nentrein te Zwolle een wagen ontspoord en om- si t gevallen was. Er bevonden zich eelitei* gêÔÛ Si 1 personen in, door dat liet Ongelnk gebenrde z voor de reizigem Waren ingestapt. j h 1 De gPootste windmotor ter wsreld Enkele dagèn geleden werd in Friesland, bij ' 1 Harlingen, eeii stalen windmototr in beduijf ge- ' steld, dienende voor het béanalen van een p\>l- b der ter grootte van ongeveer 750 îifektftredi. j Deze windmotor niet sbà.ien windroos, ge-1 - niojiteerd op een stalen toren, heeft een rad- h t di-ameter van lo M. en kan"naar gielang van de k t windisterkte tôt 30 P. K. oaitwikkelen. De be- b maling gescliiedt door een stalen vijzel, welke c' per uur 1800 tôt .2000 M3. water kan verjjlnat- a - sen. Merkwaardig is liet, dat, waar men in de ^ } laatste jaren de liouten wilulmeléilS giiig ver- s j. vanigen door explo^i.emotoren, men nu Aveer ■; v meer en ttifceV Ovengaat tôt de stalen windano- z toren, vooral waar het polderbemalingen be- i ^ - treft. Deze windmotor is niet alleen de groot- J . ste in Xoderland, maar 00k in de ge^ieele we- : a reld. C 1 > — ♦»-< —S ENGELAND d Ôé dagbladen over de politiek v Londein, 4 Jan. \'oJg-ens de « Times » j-, ' ^vordt or onder bberaie parlementsleden een s groeip ge-vomid tegen opd-ri.jving van de ult- £ X g aven voor vïoot en legier &n de G|)richUli^ V - van een komiteit ovenvogen. 0 De « Da^ld.y Telaleigt den nada-iik op ^ de oii'tirouw aan Frankrijk, ciie rninister ^ Crporge.'s tweede reden votM; beperking Van f uitgaven voor de Vloot inhoildt — namelijk dat \[ Duatsclilarbd i^ieh meer op zHin leger gaat toeleggèn. Het blad " wenseh t te weten. in hoeverre die nitspraken van den min.iste.r <ie meening van. het kabinet weergeven. De « Daily Chi'oniele » uit eentig misnoegen 1 . over het zwijgen van aanzienliike liiberale v blâden. j., ; SERVIE ~ '' In de Skoepsjtina Belgrado, 5 Jan. - De Scrvisehe Skoepsjti- J na heeft gisteren de twee. e ers te voorloopùçe ^ twaali'den op de begrooting voor 1914 met 88 stemmen tegen éen goedgèkcurd en zich daar- 11 11a tôt 4 Februari verdaagd. De op'positieleden waren niet ter zitting \] aanwezig. . v De Kabinetskrisis Belgrado, 5' Jan. - Koning Peter heeft n het ontslag van l.et kabinot 1 asitsj niet aa.n ], genomen. voorgevend dat geen aanleiding tôt r dit ons.la.g- bestaat. Men besohouwt dan 00k d de krisis als, biigalegd. 11 AMÉRIKA Q ]<, DE MEXIKAANSCHE KRISIS 7.ware gevechten om Ojinaga r Xew-Yc k, 5 Jan. De @c\echteir om Ojinaga vvordth met hiernieuwde heftôgheid v N'oortgezet. Men verwacht' vcor heden een r u beslissenden slag. (îisteren/Tx-haalden de re- < [ •geèringstrot'p'LMi .eeivige voonleelen en toonden . zij zich voel krach,tigor bij ('"i1 aanvali Zij 1 •hebben ni.u(\v 'jci^cbdit en een aa.hzieniijke J , hcevee^heidi sclid e t 'Ax>rra a d1 uit Europa ont- ^ i vano"elni ën verwacht en uit Japan <eveneens 3 Avaiïenvoorraadl. c H'jerta ontvangt geld f Washington, 5 Ja.n, - Volgcus berichiten , . 1f1' ^'e xl'en, zou président Huerta 45 mil- 1, lioen <l:o[lar u;:t Parijs ontvangen hebben. en » koest^'t foiji dte hoop binnenkort 110g enkele c- ■ ^^''^derden millioencn te ontvangen. ^ De Amerikaansche .gezant Link keert naâiç , Mexiko terug. Het heet diat de Vereenigde c Staten -eerlan^ nog v/ie.ri andere oOriogsisc.he- 1 ' pen met een belangrijke troepenmaoht naar : dë Mexikaansche ^àtëren zenden zullen. DUITSCHLAND De Voopwallen te Zabern OLONEL VON REUTTER EN LUITENAN 5CHA0T VOOR DE KRIJGSRECHTBANI >traa'lsbiM^. *• Jan. - De <lel»«itîen vnn )(-!•>. nci - pàniiën l u i! lîoîonël VOli fieiK mil uaut S liadi. l.i'gcnnen Maanaag un Ken zc5't%;;ii dayblad^clniivers, wa île:- Vvansfilu'ii, Eugé^sclien Italianen, ei 11 ,'ianv.czig. Ilcuderd en tien getuîgen w a opi/eroppen l'c en mil hunne;' getm j W^ffiieh lllin liled^geHeeUt Daaruif !• ■n op'maken, dat tr i voirais filet voof Won r ol-Oondenlag /;•! gevëld Wordën. >e reehtbtink Wordt voi>igeze*en door < ipade^enei l^eiet de N'arbonne, bij ian: yaii diie krcoriels. De verklaringen van kolonel von Reutte <6)ofi'i vôn («entier wordi beftejiukligd v'oiu v van /^t'ierij b5 Hebbeli .i;e®lag»*n rschéirlen»' niaâl linn woonst 'te tiëhbéil îoiMi.n. Kolone! von Reutter neeint de > twourdehjkbeid mm van al wat zijn ont schii !en deden !lii bevestij-d dat îlij, bei'n pi'koni. n, (le beste inzlctiten Je^enfc v 0 ? k i 1 ; ■_* koest erde Ailes g: 11g wel in de si en in een /.nbemsch dag.blad een ai'ti rscbi'i'ii, artikel dat de /aken ganseh bedi <!ii artikel waV<lt lexing gegeven. N'a <ie eerste'befoogingen te /.abeiai, fven j zich tpt den liestinn-der van het arron ment en vroeg hem den' staat. van beleg lvonéigen. Dit was te vergeefs. Den dag nadien vi< nienwe feiten voor. De kolonel zag, dia i siraat gteti polltie. Wa-5 Ciil deze te v ir'nen. iîij p>lng toen met verîol' eii lUitetî doue! Sonnfng nain het bevel van 't 1 eut over. Tijdens zijn afwezigheid gel>ei d vaorval der l-'ranscbe vtag en een on >ek werd dadël.ijk geopend. Eens tàriig te Zabern obtving hij oaamh 'ieven, waarin hij werd bedlrelgd, Wa en hem sehreef dat de Fransche vlag m twee jàar te Zabern zou waaien. Ofïcïeren beleedigd t)p •$. s . aVônd.s ho or de de kolôliët ge : de straat. I-iij vërnàm dat htitenant ^stner ©n andere oft'icieren beleedigd n go worden, 11 i j zdrid liiiiehriht Sdhatt tr ge\Vapende mannen op straat en gaf ' îvel de betoogers aan te houden. Tôt t mhoudingen. niet behouden door d'e pla; ke poiltie, werd overgegaan. Toen beg 1 kolonel, dat, men hem bespotte. Dan spreekt de kolonel over zijn rede ng tôt de soldaten, wien hij gezegcl had, i <lf; kazeimegehelnien tiiet moesteii ve m. hfll vbigëhdèn dàg deeldë de. dwik jn toespraak mede. De kolonel liet aii .■rsclieidene Elzassers aanhouden, onder ?rcn. zijn ordonnans. De feiten van 25 November Na deze verklaring keert de kolonel to 'iten van 25 November terug. Hij spreekt r> rnaairege'en die hij n{im et) de patro le hii 111 ne stad uitzond. 's Avonds ver 1 e n ^ rl n t lui tenait von Foi^tner pu _,an "ficiei'eil nogfîiaals werden Deleedigd.' ' Zij bevestigden, dat er geen poli lie op s 'as Alsdan nam hij radiforle rnaatreg eunend op het dçkreet van 1820. Als Prui: )ldaàt aan zag hij dat delœet als gëld.ig. nul dus ii.iitanant Schadt, met zijn manne et Kasteelplèin. Deze hield de betoogers De menigta bestond uit een 100-taI perse e Zabern v/as er geen burgerlijke over e président van het département van Str nig en de burgetnee^ter waren afwezig. De aaiilioudlngeH Op Vrijdàgavond werden 28 personen aï ouden : daaronder waren de rechter en de nreur. De Irolonel won eenvoudig tooner et hier ernstige maatregelen gold, en da; eed hij d<3 burgers opsluiten. Hadde hij an de burgerlijke overheid overhandigd, an dejîe.'Ée voorzëker itt Vfijheld hebben toiien. i'oen men hem op de opgewohder ;ees, l evestigde hij dat hii aan de sole 011 bevelen, zoo noodig, van hun wapen rnik te maken. Hij wou fret gezag bekracht.igen. Hij dee angelioudenen in den kelder van het ka psluiten. daar hij over geen ander lokaa Cjhikl^.. B'e kolonel besciiermt luitena,ni Schadt. ' eze op 28 Nov. in zekere woningen trad ( us scliond, voerde de Uuteniant de be1 a n den kolonel uit. Hij zegt overtuigd te zijn wel te hefobei andeld en zijn reohten niet te hebben l'lireden Hij vrijwaarde de bevolildng tege et' voorv7i.nen ëh. rëtlde .dé .eët* va,n 't, 1 raie de UiirgeHijke oveiHeid van 't, Bbgi psetreden en liadde. zij de schuidigën gës e voor'vaiieri vàn ^7 Nov. zoudën èijn ve ën geVyëeèl. , . , > Hij handelde derWijze in de overDuiglng vijk te handelen. in gelijkaardig geval ij deze daden hernieuwen. Het verhoor der getuigen Na de oudervraging van luitenant Se •ordt overgegaan tôt het verhoord der ligen. De ëersle is de arrondissemerdsbestm an Zïtbôfh, de li. MUlli. Hij vët'iidhi. d* eurtenissen door de dagbladen, doch 3 • endde d^ kolonel zich tôt hem, wat hi. en persoonlijke beleediging aanzag. Op 8 Nov. vernam hij, dat de politiebrigi en brief had ontvangen van kolonel von 1 ■r. beseherining voor <le officieren vrai iezf! werd lieni toegestaan. De h. Malil s >r besrbikkinu van <len burgemeester de eiuiarineil. die'te Zaberii, Wai'ëtl. 0l> !) Sov vernam bij dat, von neuttei i/.ichl had Zabern in staat van beleg te laren. Dit nieows was \veldra in de stai end. De h. Mahl an.tvvoordde, dat de s taal s'Iog slechts door den Keizer kon worde □len. De kolonel - nlwoordde . : flk weet Wî 10'êt doen». De h. Mahl i s van meening, dat er gee: isten zouden zijn geweest, 7.00 luitenant orstner zijn dienst niet liad gedaan op ag en volgende dagen en men in de stad ad gepabroel.jeerd. Op een beschuldlging getuigen te he ni,len l eïnvloeden, aniwoordt de h. Mahl ennend. De prolvureur vraagt aan, den h. Mahl, a m hij niet bij den kolonel is gëgaan om îet dezep verstaan. De li. Mahl antwoord't. dat het niet m as bij den kiolouel te gaan, miits h.ij ( iet.s te- vrasen -had. Hin^da.g 1.1 Nov. giir-r île li. Malil naa: in lion oui er den stadhouder von Wed te waclule.n. Il.ij ontmoette er kolonel [entier, die zich zeer ^rrof aanstelde tecei em en hem verweet bij generaal Dein anvoerder van. liet lo' korps kwaad van esproken te hebben. De h. Mahl looc.hende zulks en deed en kolonel verstaan d-at hij niet zi.in o esehikte te Zabern maar wel zijn .gelijke D • stadhonder stekl'e dien h. Mahl in i j k en verbood hem voortaan nog bij de ainel te gaan. De h. Maiil spreekt daarna over de fe.itec ,p 26 Nov. 's avonds voorvielen. Op 27 >a- hij niet te Zabern. Hii vernam de c Straafsiburg van, den- h. Mandei. De li. Mahl eindigt. zijn getiiigenis zeg af hij al de maatregeien, noodig tôt be-ning der oificieren, had genomen. Had( r meer genomen, 200 zou hij zich. beiac ange&teLd ihebben. Om 1 3/4 uur wordt d'e" zitting 'op'gehey FRANKRIJK £ INZAKKING AAN DEN METROPOLITAIN TE PARIJS l ! vi&r werklieden bedolven Piir'ijs,- b laii. -- Een inzakking viel voor op in eene werkwerf viili deri Métropolitain, nabij v<-_ cte statie der Invalieden. Eeti 3<)-tal arbeiders , , waren bezig eene gaanderij op 15 melev diepte c met balken te onderschragen. Viér-, arbeiderft ve lct konden niet ontsriappen. De afstorting kwani op eene lengte van ini 8 me ter voor. De steenweg zakte in. (i> '.ir MiddëîerWii) hadden de redders een werk-,z man onder de aardmassa Unnnen uithalen, ^ ei.' doeh deze bad reeds-opgehouden te leven. ge" Er- bestaat geen hoop meer om de anderen an levend op te halen. ______ w, ns "DËlBÂLKANKWESTIE ^ De Driëboiîd en net Turksche Rijk r St-Petersburg,' S Jan. J e Si-Petensbiug be-,1e weert men dat liet. D.riuverbond pla mien koes- (>n' teri foi onderli.uge verdeeling van de invloed s- o 1;-(T in bol. Turksche Rijk. Het pian zoai te Kiel h rp.- zij.n Li ràmîîd «ewi-rdéai, toen de Koning van V( |,er. Italie den Czfidi t.' Kie: bezocht. Een onbe-t0 twistbaar l'oit is he<t ktachidadig optreden van de Duitsch'arid en Italië i" '• Oosten. Wat met 1 ad kan vVoivien ontkend. Duitschlaud s macht If ,ke[ ald-aar. Zoo 'heeft men de zendingt Sanders : pv.f d'â-n vol gen, de DnitseliC spoorwegen (500 kil. ) c] in Klein Azië: verder heeit men liet- Dnitsche .j(|p ' kam'i) te Alep. Italië vestigt zich te Adalta. Mtn'gen: zal het een Duitsche liaven in Klein- v (f Azië zijn vbor het eskader. Weldra zm Duitsch- w land in '<t hartje van Ai'menië. „ >lpn De kabinetien va.n Parlj.s, s.i-Petersburg en * '■ (,r Londen bouden zich ijverig? mei -«leze kwestie ' bezig, die hen groote onrust inboezemt, u 1fli De ontruiming van Zuid-Albanië e e„ j_ door de Grieker» p irde Berlijn. 4 J a i L. lie « Xorddteutsche Ail- b 1er" gem.eine Zeiitung » schirijft dat de mogendhe- )07e den van den Driebond genoegeit ne men met e jj'Jitt het voorsitel 01m die ontruiming van Zuacl- t bin- Albanie d'oor de Griekschc trospen tôt 18 € Januari e. k. uit te ^tellen. De tusischentijd! t , ( .j zal aangewend: woirden om de Albaneesche s v^n rijkswacht op stevigen voet in te richten. wa- Wat betreft het vraagstuk de,r eilandën, \ filet steît d'e Ddiebond' voor dit niet dioor notawis- c iem sejing m,et de Triple Entente, maar door een \ S ' algemeeno Buropeesclhe ^laohtenwisse'iing t :*eep c>p te lossen. t ' Het gevecht in Zuid-Albanië ] voe-l Janina, 5 Jan. - - Het bericht als zou bij Tcpe-len een gevecht tusschen Grieken en Al- \ pef- txitieezien aan den gang zijn, wordlt hie?. van ] d-.in Italiàarische zijde beslist gelogenstraft. < an- >-•*»♦«*—4 | OOSTEN RIJK De RoenxênêîfTn Hongarije ;uinl Boodapest, 4 Jan. De le ders der lioiigaar- « derp wjJro lÀoemeiten zijn door hoofdminister graai ' ' i is*a- onlvaiigfii t-i. UéW;ct; h ? :r. hur; wens^hfi^ raat °P politiek en kiiltunrgebied overlmndigd. îlen Naar vorliiidt, is de regeering voornemens iisclî l'et mogelijke te doen om do Hongaaréçhe Jioe- Hij m en en voor do politiek der regeering te win- (i op nen. Welke toegevingen zij daa.rtoe zal doen, is aan. éditer nog niet bekend. nen. | Men weet dat de ruim twee millioen Boeme- iedd. nen in Hongarije aan de gruwelîjkste taalver- aats- drukking zijn blootgesteld. nge- BULGARIJE pro; . x — irom De °P,ossin8 der Kabinetskrisis hen S'j'l ia, 5 Jan. - De koning ootving gisteren zoo Watsjef; den M;orzitter van het Sobranje in ge'hooir, om met hem àverleg te plegen over "aten <Jle oploiising dter 'kabinetskrisis. Op aan.radiing 5 ge- van Watsjef werd' Radjdàfeiwoit opmiieuw met ■ de kabinetsvonning belast. Het kabinet moet luedien, namidld'ag samengesteld zijn om voor 1 be- 'Het Sobranje te verschiijnen dat d'aarna met Iverst\"erlof (GregO'riaansche tijd.rekening) te f061I gaaii. reler;, ~ - BKIEF HT fiENT Dver- j n er- onzen benchtQcvcT ?gëi'. .. i n d? Onze < tramwegêit. é'êfi' ilÉïi i iisi. liet toicbtjo, tlat »c m ouzo rn'btvek van gisWcii opi«»iK9i .tangaaii-jxfrl de de. Cjefiésche trann\<gèn. De triOivinaatscbap-ii.l 'lietlcmaal niet voorbarig gew^f, <loor met liet l^g.^ei'i der tranilijn naar A.kkeivgeni een aan va 11g te neiiieib 7/ynder .de officieele toe-stemming van den ministei' *u te waonten. \A at hatt, die tra m m a atscha p pi j deed, gebf in't immers da- 1 gslii'ks met bonwingen en wat al meer. i.f xijn wel eelis in opbouw aijnde lui i zen reeds Jian rder voltooid, vodraleer do offieieele toestemnvjn.g 1 S'.': kc.ni}; Do ii-fl m niant seliar/pij teng-evolgo van net îooit naiidriiigrii di'r Ke\voiievs van Akkergeni wilde 1 als den nocd/iâen' spoed iiolîter dit werk zet'ten. Veelecr ~i.s 111 het geval van het sdhorsen dier idier T,ienwe tranilijn werken te laken het ^verregiaan-lent- (]0 janterfanten van den minister. Sohepen JJe :end. Weert zei liet immers nog in de gemeenteraads-telde. zittnig van aeht d'agen geleden : « De tram-vljX nnint^■elinppi.j heeft bij de jongste \vc.rkstaking het 1\fistei'l syndikaat niet willon erkennen en bel. 1U| neémt dë îiiltlistei' wraak daa.rover. » IV&q~ t,ci Eiasko der BraunHuldë. van Het is dus een fe t : in al de itadsdielist.cn 1 be" en sted?lijko bureôlen heeft de instc 111 mi 11g met de Braiinliukle het voliedigyte fiasko gemaakt. Lt llK M'incitons vijft-ig ten honderd der stadsbedien-deii en werklieden hebben vlakai geweigerd vooi' 1 on- <;-j,on Vrjnmcliibate.i- een p-. nning te storten. Dan Jon moet n.en weten dat ee« <>en gioot deel der ove-°.n7 ri.se'-helft' natuu.lijk inteekende of uit awak-n ,li.e'd."of uit vrecs voor de oversten, of uit 011-. . reelnederigheid. Want er werd over al aan. de ! bi. tlienden om zoo te zeggen de morcelé dJwang 1011 opgelegd tôt inteekenen op do haildeiijst. Jierst werd aan de bedienden een briefje voorgelegdi, waardoor zij kennis 11e,men moesten van de m-21 n richting van het Braunfeest. Dit- briefje moes-.. ten zij, ten teeken van kennisneming, teeke-J°, 1nen. Dat. wa- voldocndic : EnkeJe dagen later fe7.cn .j.wam tjall (|e of burceloversté zelf met iv..i d-:» lijst rond. , 11 Ge mo->t karakter hebbcu om ie weigtMen. 31 ,op Het fe;t, dat dus onda-iiks deze dnlilskûicr vijffcig A°îl, ton honderd der stadsbedienden in hun houddng bn"-1 brbbci» volliard. is van de grootste beteekenis! iVenî Vlaamsch wordt cinrtclijk ontvangen. _nn Lu de diensten der .stedolijke regie : Gas-, njr' Water- en Elektrioiteitbureelen, zijn tôt dius-verre nog steeds aile cl.riikwerken en dienst-,,w * ; stukken iiitslui.tend in de Franscih.fi iaaili opge- steld. Het is verblivffend idioot ! 1 AlJeen de dr 11kwerken, die zich tôt het pnbhek ^ r1ip richten ziullen te bogiimen met deze maand, Nov «indeli.iik 00k in het Vlaamsch opgesteld wor-rpntp,ri den. Het werd meer dlan tijd. . Is Jiet met den opslag van gas, water en ele.k-nd tria:teit, d'at'men nu het Vilaamseli in gunst en °kp,; igenade ontvanwn kan? .. Îp hii Beter laat dan nooit. Maar dat za.pi evenwel hrf ik dingen, die de \'laniingcn, ten opziehte van de lifrvoegde schepenen. en stedehjke. overhed'en, :n. niet vergeten zullen. en Vaderlandsche Politiek )e schoolkwestie en de partijen Wij hebben eenige brieven ontvangen, waar-lezers ton instanuning betuigen met het. orstel om het onderzoek van de schoul-,'estie aan een bijzondere iommissie toe te rtrouwen. Een dier lezers schrijft ons: , Gij moet dat TOorstei blijven ï®l'a^iPeI"; •n tlergelijke kommisac wwd m mengcst<?ld. W»m» dat ,n jgelijk zijn? » Waarom ? Omdat de po)itjeke dweepzucht, lannee eenige klerikalen gansch de natie n dienste van hun partij willen steillen, een reedzame oplossing van de schoolkwestie îlemmert. Bij die klerikalen is het paiiijbelang de >ogste vvet. welke ailes toelaat. De school-irlog is vo'gens hen voordeelig aan hun po-:iek ; dus willen zij dien schooloorlog lateiï >ortduren. Tegenover die handelwijze kan men de po-tiek der libéral en in Engeland en in Xcaei-nd stellen. In Engeland zijn het de libéra len, wa.aron-er er zoo veel vrijzinnigen en protestantes jn, die aan Ierland het zelfbestuur willen srzekeren. Ierland heefr nochtans een over-egend kathoilieke bevoiking. De libérale re-aso-ing zal bijgevolg den invloed van die ka'j îolieke bevoiking zeer waarschijnlijk helpeo itbreiden ; die Engelsche libéra len willen v en wel tegenover Ierland een vaderlandschcn licht vervullen, en zij handelen, zooals de oogere belangen ^'an het land Ivet vergen. In Nedorland hebben de vrijzinnige partij-11 de meerderheid; de libéral e ministers ia-;n er voor het onderzoek der schoolkwestie en kommissïe samenstellen, welke een na.-.onaie oplossing van dit zoo belangrijk vraag-Luk moet voorbereiden. Welnu, \vanneer men vaststelt, hoe de liera,len in Engeland en in Nederland te werfc aan, dan komt men tôt het besluit, dat er n de wereld nog een libéral e geest heerscht, lie aan de vreedzame ontwikkeiling der na-ionale instellingen van de verschillende vol-:eren ka.11 medewerken. Het aigemeen gebrek aan ontwikkeling irengt mee, dat veel klerikale praktijken in 3elgië wellicht gemeener zijn dan hetgeen oi> lat gebied in andere; beschaafde landen ge->eurt.Al is dat zoo, toch kan h et onze plioht niet :ijn tegenover een verachterde klerikale poli-iek een Hberaal programma te stellen, dat lezelfde kritiek zou verdienen. Ook zijn wij.overtuigcl, dat de liberalen de •cnncn^tc ":r." van een •b-/>vof*f"-ds? k^irvTnv(ît:i'> >nderzoek vnn de sclïbolkwestie zouden ge-icgen zijn. Maar de klerikalen ? Gediiirende dertig jaar ladden zij als leus: Jiever geen onderwijs dan :1e openbare school. Thans willen zij den leerpli.cht invoeren, omdat hun partijinrich-I i ng op school,gebied nagenoeg volledig is, eiv Dmdat zij denken de macht te hebben om gansch het' openbaar onderwijs te kunnen ver-nielen.Welnu, wij vestigen. op die vcrachtcrde politiek de aandacht van aile ontwikkelde Bel-gen ; wij cloen vooral een beroep op onze vrijzinnige Vlaamschgczmde vrienden en wij zeggen hun: gij wilt uw volk'meer ontwikkeld, verdiraagzamer, beschaafder zien worden ; uw plicht is het de libéra le partij tôt de hoog-te van uw ideaal te brengen; diie partij moet daarvoor vatbaar zijinzooniet heeft zij geen reden van bestaa.11 ; strijdt dus in hare gelederen, maar met uw wil, uw verfcrouwen en uw oiiaf-hankelij'lvheid, en dan zal uwe werking ten goede komen aan gansch de natie. Argas. T/KMXfâiïB hllOMJk Van onzen berichl'jcver : /laamsche Opéra. Dat iédér niieuwKigierig wezen zou om der» 1. Morisson de roi van Gcunaro (e zien vertol-^en, in D e J u w e e i e 11 der M a. d o n n a,. ;ia de h.h. Bol en De Vos, en voor ai na den jevierdeii ltaJiiaansohen ténor Caimii>agnola. Zeggen wij het terstond — en wij herhaleiH lier sjechts wat gansc.h het publie/le iuidop ver-klaarde — hii heeft deze gewa.agde proef muet. vJleen glansrijilc maar zegiepralend onelerstaan. Reeds van in 't eerste beclrijï was te. bemer-Icën, dat. hij gansch het, stiuk door voortreffelijk wezen zou, en toen. 'I, .gordijn eindelâjjk sloot barstte gan-sch de zaïal in uiitbnndrige toejuichin-çen los en moest liij, met zijne ikiundige mede-spelers. Mej. Cuypers en den h. Dam-an, drie vier maùen terug verechijnen. Deze verd.iende bij vai ste^g; nog in de twee volgende bedrijven en na a.floop van 't st.uk was île geestclrift niet meer te beschrijven eni waren rie. torugroepingen der drie artisteai nie.t meer le telLen. , Vc,le gewoiie bezoel<er.s der Firainsche Opéra wooiiden de voorâteilirig bij en djiaitkten onbe-wiinpeld hunne bewondering uit. Oorspronkelijk Werk ! Wij trachten in ons blad bij vGor-keur oorspronkelijk Vlaamsch werk te geven. Iedereen weet hoeveel bijval H. HHNS bij het Vlaamschlezend publiek geniet. Na H. Conscience is er geen enkele Vlaatnschevolksschrij ver, wiens werk zooveel belangstelling opwekt. Ook zullen al onze lezers met ge-noegen vernemen, dat eerlang in de Vlaamsclie Gazet 1 GUI Mi 1 SI een nieuw, onuitgegeven roman van A. Hans verschijnt.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.  

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.
Cet article est une édition du titre Vlaamsche gazet van Brussel: dagblad voor Zuid- en Noord-Nederland appartenant à la catégorie Liberale pers, parue à Brussel du 1900 au 1914.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Ajouter à la collection

Emplacement

Sujets

Périodes