't^328iaar — N. 2SS ,J. Drts&steMJi^ecfster feni: Maatschappij HET UCIS? . bettuarder » i fVSL VISCH. L«debe?g-Oe«rt . . REDACTIE . . ADMINISTRATIE È1Ö0GP00RT. 29. jfpn a ?nis oer BUEsmai jroor Belgio £$ osntiemen, vow den ï roemde 5 eentiemei) 'an l-eSsfoon f ilsdaotie 2.4? - AtgiRiraisf rattle 2S45 Donrêardasi 14 feepteswöör Itóiö ABONNEMENTSPRIJS BELGIË Drie maanden. . g • . ft". S..2S Zes maanden . . , . . 'r. 6 50 Eenjaar. «lH 4' • • • *t- '2-5Q Mai abonneert des en aWt posfèareftte» DEN VREEMOE & wen.. wfwmgm Oris maanden IdagclijSts verzond®»}. ..... Ie* Mi 53Eg5^3ili«5gggSi35S3BEg WWniSöWBJgjBBBiraBj^ïBiiro^SB^I De huidige oorlog heeft, door 'zijne oorzaak en zijne gevolgen, een geestesaan-drang naar het socialisme teweeggebracht iweike zich meer en meer veropenbaren zal. Men ontwaart daarvan de kenteekenen hier en in de naburige landen, voor zoover het oog den nevel der gebeurteniseen door-vcrschen kan. Dienaangaande wijzen wij op Holland en Finland, waar bij onlangs gehouden verkiesingen, het socialistisch stemmental ontzaglijk was, en het getal onzer gekozenen in de Wetgevende lichamen buitengewoon steeg. Doch nemen wij Gent als bij de hand liggend voorbeeld, en zien wij wat hier geschiedde cp dit gebied. Bij het plotseling» uitbreken der opschud-dingwekkende oorlogsramp, . stond, de i WerKÜedenpartij voor eene moeilijke taak. In de eerste plaats kwam het er op aan paal te blijven bij het losgebroken orkaan der opgezweepte driften en verschrikte gemoederen, cm onze inrichtingen en organi-: saties ongeschonden te bewaren. Dat zulks voor de werklied»» van het 'opperste belang was, behoeft geen betoog. Vervolgens, daar allen handel en nijverheid nagenoeg was stop gezet of in de war gebracht, diende er doortastend en met wijs beleid in onderscheiden zin gehandeld te worden. Qm aan den nood onzer arbeidersbevol-i king te genioet te komen, moest onverwijld hulp en bijstand, stof f ©lijken en zedelrjken steun worden verschaft. Het ging erom, oaae eigene klasse, het innerlijke onzer partij van ondergang te vrijwaren. Terstond gaf de partij zioh rekenschap van het hachelijke van den teeateod, «telde zich met moed, wilskraoht en — in sommige gevallen — met stouten durf te werk, en kwam er toe, door hare afzonderlijke actie alsmede door harea invloed in het stadsbestuur, betrekkelijke orde en regeling in den gang der zaten 4e brengen. Vcor bezigheid''-aan ontelbare werklied»» werd geborgd; geestelijke afleiding werd 'verstrekt, daartoe werd als hoofdaeak aangedrongen door iedereen, op het hetrver-schijnen van ons blad-« Vooruit», dat vóor-loopig was geschorst geweest; nuttige 'vaklessen, leerrijke voordrachten, zang-, muziek- en tooneelavondefeondea werden ingericht tot heropbeuring der gemoederen. En als kenmerk van den krachtógen wil, om de Kunst en Nijverheid zooveel mogelijk te steunen en staande te houden in dezen moeilijken tijd, richtten wij onze prachtige Expositie in welke de kroon zette op al het vorige. De bevolking wist dan ook onze pogingen naar waarde te schaftten. Het schoone en verhevene trekt aan. Allen stroomden naar ons toe, het^ledental onzer samenwerking waste aanzienlijk, het lezersaantal van « Vooruit > is onge-.woon. aangegroeid, en onne tentoonstelling :werd door duizenden belangstellenden bezooht en hooggeprezen. Kortom, iedereen voelt zioh aangetrokken tot dé socialistische partij, welke door hare werking en den aard harer samenstelling zélf de groote helpster en troosteres is in dezen benarden tijd. Deze goedkeurende sanctie is voor ons bemoedigend en hartversterkend, zü bevat het geheim onze zoo mcettevolle taak lichter te maken. Ook is daarmede ten volle in het licht gesteld : den stöjgenden gesstesaandrang naar het socialisme, Mer ter stede. Telkens in den loop der tijdra eene op-whuddingewekkende gebeurtenis het maatschappelijk leven kwam beroeren, vloeide er in 't algemeen eene gedachtenstroo-ming naar de demooratie uit voert. Derhalve zal in de tegenwoordige omstandigheden de Geschiedenis aich-zelf niet verloochenen, en niets den logieken gang der zaken kunnen fnuiken. Boven den laaienden wereldbrand die ons zoo onmeedoögend teistert, verrijst de ster der Hoop: het SocïoUtme^ de draagster der nieuwe ideeën, wier triomf oorlogen en andere sociale wantoestanden tot eene onmogelijkheid zullen maken. Sommige lieden treklssn deze bewering ia twijfel. Om te bewijzen dat de vooruitgang en de beschaving tot zeker hoogtepunt geklommen, het keerpunt heeft bereikt en terug neig* naar het uitgangspunt, halen zij het voorbeeld aan van republieken der Oudheid, die hunnen tijd van luister en roem hadden, doch in verval ontaarden. De huidige samenleving is nis* meer des» van vroeger eeuwen. De maatschappelijke toestanden van voorheen nebben zioh gewijzigd, zooals alles volgens de natuurwetten van vooruitgang en beschaving zich vervormd heeft in den loop der tijden. Alsdan bestond niet hetgeen heden juist het voortschrijden en uitibreiden der ge- dachtenatroomingea verzekert : namelijk ds ■ lasse internationale gemeenschapsw egea ten lande en ter- zee, evenals i» vernnf- methodischen en trapsgewijzen vooruitgang van de verstandelijke ontwikkeling der volkeren daar stellen. Deze machtige factoren hebben sinds lang gedaan gemaakt met het beperkt patriarchaal bestaan van de landen te vervormen, welke met hunne eigene gebruiken en levensopvattingen, elk op zich-zelf, zich als afzonderden van het overige der wereld . De kunstmatige grenzen zijn nagenoeg weggecijferd; een nauwere band hecht de volkeren aaneen en vergemakkelijkt alle eensgezind optreden voor welkdanige doeleinden. Neen, de lijn die den vooruitgang en de beschaving oeschrijft, gaat niet altijd regelrecht op het doel af, zij ondergaat rijzingen en dalingen die het gevolg zijn der botsingen van de behoudsgézinde of bestaande, met de nieuwe ideeën. Doch na iedere daling is de rijzing hoo-ger dan voorheen, zoo wil het de onwrikbare natuurwet, en dit is waar te. nemen door iedereen begaafd t eenig helder doorzicht in het maatschappelijke evolu-tie-proces. In deze orde van gedaanten is ngi) den geschapen toestand af te leiden, dat na- het einde des oorlcgs de politieke actie op den voorgrond zal treden. Vooralsnu zal geen ernstig mensch nog de onmiddelijke invoering van zuiver Algemeen Stemrecht betwijfelen, wier noodzakelijkheid zich opdringt, ja, door de omstandigheden eene onontbeerlijke behoefte geworden is. En daardoor zal degeestesaandrang naar het Socialisme hier in België bij de wetgevende kiezingen bevestigd worden, zooals gebeurde in Nederland en Finland en overal gebeuren moet. ^ In dezen droeven tijd is het ten overvloede uitgemaakt, dat voortaan meer dan ooit-druk moet uitgeoefend worden op de regeeringen, en dit: Om leniging te brengen aan den nooden de ellende, welke onze klasse teisterenals gevolg der gebeurtenissen waarvan zijgeene schuld draagt, en waarvoor zij allesopofferen moest; Om de afdoende middelen aan te wenden, ter voorkoming van monsterachtig-heden als dezen aigrijselriken oorlog, welkeal dat wee over de old zond. Dit zijn in hoofdzaak de beweegredenen die er veel zullen toe bijbrengen om de socialistische partij eenen overwegenden invloed in het Parlement te doen verwerven. Des te grooter die invloed zal zijn, des te aekerder en doeltreffender sullen de middelen wezen, aan te wenden om een blij-venden vrede te waarborgen. Onder dezulken zijn in de eerste plaats: Scheidsgereeht ter beslechting der geschillen die bij de landen onderling tot verwikkeling kunnen aanleiding geven,volksraadplegingen voor gewichtige vraagstukken van algemeen belang, volksinitiatief, en andere meer. t,'i|| Ock zal alsdan eerst mogelijkheid bestaan, aanvang te nemen met het doorvoeren ©ener degelijk-ingrijpende sociale arbeiderswetgeving. Werkbroeders, laat ons dus den moedniet begeven, de huidige toestand kan zichtoch niet bestendigen'; wij moeten er ziendoor te kruipen.^M^l En hebben wij heden den rouw in het hart, toch blijft daarin een plaatsje over waar de hoop sluimert, de hcop in betere tijden, wanneer door eendracht en organisatie ons meer geluk en welstand zal beschoren worden. Hoog de harten! Uit de overmaat van het kwade moet dit goede ontstaan dat na het einde der oorlogsramp, de arbeidersklasse voor gced hare macht en haren wil doet gelden onder den kreet: Noor het Socialisme/ Naar de heerschappij van den Arbeid! Voor een dwurzamen vrede l . GALO. Het blad c Vooruit > Dit werkersorgaan heeft sedert zijn bestaan eene belangrijke rol gespeeld in debelgieohe politieke en economische beweging. ;,>,£a^|- De oorlogsperiode is er een voorbeeld temeer van geweest, en de arbeidersbevolking mag zich gelukkig achten dat het bladbestond, om de grieven en het onrechtwaaronder het leed bekend te maken ener meer dan eens een einde te zien aanstellen.e$ -," «Vooruit» trad op tegen sommige gemeentebesturen die aan hunne plichten te kort kwamen als er meer onderstand aan de werkende klas noodig was. Aan fhenig Steun- en Voedingscomiteitheeft hij er op gewezen hoe partijdig zij tewerk gingen.fifeJËji Wij kennen gemeenten - in Vlaanderen waar de Comiteiten de werkloozen van hunnen onderstand beroofd hebben omdat zij het blad «Vooruit» lazen, omdat zij bij de Socialistische Propagandaclubs aangesloten waren, en de socialistische lokalen bezochten 1 In eene gemeente rond Weiteren gelegen beloofde de pastoor 5 £r. aan een werkman als deze wilde ophouden «Vooruit» te lezen. feiten die zich op Sen vlaamschen buiten voordoen. Is het dan te verwonderen dat «Vooruit» verplicht was ook diegenen aan te vallen die misbruik maakten van hun kleed, om dat zij tot daden van het haatdragendste fanatisme oversloegen? «Vooruit» heeft ook eene schoone rol vervuld tegen den woekerhandel.De boeren die hunne granen, aardappelen, eieren,- boter enz. aan te dure prijzen verkochten, de bakkers die hunne Waren in de magazijnen bewaarden tot het brood aan hooge. prijzen stond, de kruideniers die hunne oude artikelen alle dagen van prijs verhoogden', — al die speculateurs op de beurs van kleinen burger en werkman werden over den hekel gehaald. Tegen de huisjesmelkers die er niet tegen opzagen in den winter familiën op straat te zetten, — zelfs van soldaten, — trok het blad «Vooruit» te ^elde. Ja, «Vooruit» heeft eene heilzame rol gespeeld, de twee jaren dat de oorlog duurt. «Vooruit» heeft, zijn verleden getrouw, zich meer en meer'met de werkerszaak bezig gehouden. Daarom ook geniét hij het vertrouwen der Werklieden en wordt zulks _ bewezen door zijn grooten bijval, die ook in andere middens klimmend gaat. Weiteren. 'GL De Eerpel. Le Bien Public wil van het kollektivisme niet weten, als eene oplossing aan de maatschappelijke wanverhoudingen. Laat er ons eerlijkheidshalve bijvoegen,ter wille der waarheid, dat onze katholiekeconfrater van het kollektiviams geene ncotmuziek kent.;,*rx- Le Bien Publio, als wrj hem eene betere,geschikter oplossing vroegen, volgens ^pjneprinciepen, seheepte ons af, met de... liefdadigheid, onder ons prezegd eene droeveEwanzerrj^::';%jF' Maar Le Bien Publio staat alleen met met zijne stelling. Het Volk, het orgaan van zoogenaamde christene demokraten, houdt er ook niets beters cp na. Lees zijne oplossing in -rijn nummer van Maandag 11 September, als volgt: Wij voor ons, we zien dien weg duidelijk voor ons afgeteekend: Dat de volkeren terugkeeren tot de christen wet van liefde en rechtvaardigheid, wier naleving alleen aan' iedereen zijn rechtmatig aandeel bij de algemeene levenstaf el kan waarborgen; dat wetgevers en ondernemingleiders zich van diezelfde wet doordringen en er gewetensvol naar handelen, om aan elk werk volgens waarde, aan iederen werker volgens verdienste een evenredig levensgenot te verzekeren, en dat allen volgens die zelfde wet leeren in, te zien, dat het aardschë leven, hoe hoogfijn en kieskeurig ook geregeld, toch nooit vrij van ongenoegen en ongemak, nooit waarlijk volmaakt gelukkig kan zijn, en men ex dus elkanders gebreken in verdragen moet door de kracht der onderlinge liefde. Dan ware de weg vcor de toekomst gebaand. Christus wet alleen is de Weg, de Waarheid en het Leven. Waar de eene stand tegen den anderen, het eene volk tegen het ander daarbuiten gaat, daar is van het huidige wereldwee alle ramp voor de menschheid te verwachten. Wij herhalen het, in volle rechtzinnigheid, die oplossing is er geene of kan er geene zijn. Vooreerst al de volkeren zijn geen christenen en toch spelen allen hunne partij in het concert der natiën, waarin het kapitalisme met zijne wereldsche belangen en concurrentie den maatslager is. 't Is dus het kapitalisme dat de wereld beheerscht, en niet net Christendom. Dat zulks een waren christen spijt aan 't harte doet, nemen wij aan zonder discussie, elk ziet zijn kind gaarne en elk heeft zijne moeder of zijn vader cok lief. Dat wettigt nog geenszins dat men hen daarvoor een last mag opleggen boven hunne krachten. En de last van de maatschappelijke wanverhoudingen te doen eindigen is nu eenmaal boven de krachten, niet alleen van het Christendom, maar van de honderde andere godsdiensten die er nog bestaan, en waaronder er zijn die als getalsterkte — bijvoorbeeld net Boudbisme — zoowel als invloed verre boven den roomsch katholieken godsdienst staan. Overigens heeft de ehristenleer waarvan de middeleeuwen doordrongen waren, de sociale strijd en de botsingen niet weten te voorkomen. Die leer kan Let nu minder dan ooit en dat kinderverielselken is lang uitgepraat. E. H. Een paar reosacfttlfa Boikwarkea Een der reusachtigste boekwerken die in de wereld bestaan, ii het officieel werk over den Amerikaanschen burgsreorlog, dat op bevel van het Amerikaansche Congres samengesteld, gedrukt en uitgegeven werd. Dit werk bestaat namelijk uit 130 binden, die elk omtrent 1,030 bladzijdsn beslaan. H«t weni peirukt banden ervan aan den man gebracht werden, met 1900 exemplaren, die voor de openbare boekerijen bestemdwaren.Sfe Voor dit werk heeft men meer dan 15,oioo,coo franken uitgegeven, waarvan 7,000,000 franken aim loon en de rest voor papier, drukken, binden', enz. Maar hoe reusachtig dit boekwerk ook kan genoemd worden, toch ,is het nog van minder beteeken is dan de vele groote werken die door de Chineezen gedrukt werden — door de Chinee^en die er zich op beroemen mogen dat zij het reusachtigste boek uitgegeven hebben dat ooit op de wereld bestaan heeft. Hier is spraak van de zoogenaamde Chiiiccsche encyclopedie Yung-Lo-Tatien, een titel die wel zou mogen vertaald worden met de woorden : Bet boek aller boeken. Deze klassieke, reusachtige encyclopedie bevatte eene met alle denkbare zorg verzamelde kernlezing uit alle klassieke, geschiedkundige, wijsgeerige en letterkundige werken die ooit in het heme'sche Rijk uitgegeven waren geweest, en wel in het bijzonder over sterrenkunde, aardrijkskunde, geschiedkunde, geneeskunde, godsdienst, enz., enz. H-et werk besloeg niet minder dan 28,877 deelen in 11,100 banden en er was in China nooit een boekje verschenen, hoe onbeduidend ook, dat niet gebezigd was geweest voor zijne samenstelling, dat er niet ten deele of ten geheele was in opgenomen. De samenstelling dezer encyclopedie werd aangevangen op bevel van Yung-Li, den eersten keizer der Mings, ten jare 1303, onder toezicht van eene talrijke groep der voornaamste Chineesche geleerden, aan wier hoofd de geleerdste man van dien tijd stond, de genaamde Hsieh-Chin. Hsieh-Chin richtte de onderneming in op groote schaal en hij stand weldra aan het hoofd van 2,169 voor de voornaamste kritiekere, onderzoekers, afschrijvers en teekenaars. Er werden steeds overal nieuwe medewerkers opgezocht en in 1407, dus na 104 jaren arbeid, was het werk heelemasl met de hand geschreven, klaar voor de boekbinders. In het jaar 1562 werden op bevel van den nieuwen keizer twee bijzonder prachtige cepijs van het werk begonnen, waaraan tien van de voornaamste afschrijvers gedurende vijf jaren arbeidden, bijgestaan door een heel leger van helper» die daarbij moesten onderwezen worden in het vak. Een dezer afschriften, dat schatten van geld gekost had, bleef in den brand van het keizerlijk paleis te Peking, dat door de revolutionnairen in 1644 vernield werd in den strijd tegen de dynastie der Mings. Van het ander afschrift kanden nog 20,455 deelen gered wordenen dank aan-groote kosten en veelarbeicl kon het nog volledigd worden. Als in het jaar 1900 de Chineesche revolutionairen het keizerlijk paleis andermaal in brand staken om de vreemdelingen, die er een onderkomen gezocht hadden, op de vlucht te drijven, werd de kostelijke encyclopedie op een paar honderd deekn na heelemaal de prooi der vlammen, met veel andere letterkundige schatten.x.'"*'#'f

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.