jjOjaar m. 152 Prijs per irammer : voor België 3 centiemen, vooi dm l'retmde g centiemen ***———MM——WWWWWHIMWKWWMWHICTIW Telefoon f Sîedactie 241 - Administratie 2845 Oënsdaf} 2 Juni 1914 Orakiter-Uitgeetstef Sam; Maatschnppij H ET LICHT bectuurder: ft OC VISCH. L«deb«r£-Ocnt ,. redact1e . . administratie I HOOGPOORT. 29. CENT VOORUIT Urgaan der neiff/sahe Werkliedenpamj\ — Yerschi/netsde af!e dagen. ÂBOMNEMENTSPRIJS BELGiE Drfe maanden. . . , . tf. 3.2$ Zes maanden . . , , . fr. 6.50 Een jaar ...... fr. 12.50 M en abonneert «eh op «Ile postbureele» DEN VREEMDE Drie maanden ïdagelijka verzonden). . . , . . tr. 6.75 IHef liinisterie aSs Imk voor de buïtenlleiesi ni Hrme landbouwers, arme werklieden, ge zijt in den grond toch groote chicaneurs, hertevreters op zijn gentsch ge-|zeid.[ Wilt gij als 't U belieft vernemen, hoe gij dikwijls den bal misslaat?, Ehwel luistert dan naar uwen ministe-ïieelen professor. Hij zegt : Smout of afgebratten zwijnenvet kan, in de meerderheid der gevaiien bij de spijsfoereiding en op de bo-terhammen, de dure boter grooten-deels vervangen. Natuurlijk, nîet een ander vet kan onder opzicht van smakelijkheid de gœde boter evena-ren, en het is bsklagelijk dat dit uit-muntend vet niet door elkeen en voora! door den werkman in ruime mate kan genoten worden. frlaar, tengevoîge der tegenwoor-dige buitengewoon hooge prijzen, moet het verbruik der dure boter bij landbouwer en landbouwwerkman Ingekrompen worden, en gedeelte-lijk vervangen worden door ander vet] vooral door zwijnvet of zooge-iaamd smout, welke de dubbele verdienste bezit van smakelijk te zijn en den landbouwer goedkoop in te staan. Zonder aan goede kunstboter eenen aangenamen smaak te ont-keniuen, bestatigen wij toch dat het algemesn dsr buitfenliden smout ver-kiezen boven de beste kunstboter. Zelfs ontmoet men niet zeiden buitenlisden weike smout verkiezen boven goede boter. Daarenboven, in opzicht van voed-zaarnheid mag het smout daarom-trent op gelijken voet gesteld worden met de boter. Het is dus al wat duidelijk is. Hebt gij geene boter, ehwel vreet Smijt. Aatuurlijk is de boter beter en de mi-msteneeien keukenfilosoof bekent het eindelijk zonder omwegen, dat boter beter is dan vet. Zelfs de margarine of kunstboter is niet siéent, maar wat wilt ge er aan doeni De buitenlieden verkiezen nog smout boven natuurboter en goede kunstboter. Dat is eenvoudig eene schandelijke taal. De landbouwer die zelf zijn vee kweekt, die zijne ossen, zijne koeien, zijne zwijnen, zijne kiekens, zijne dui-ven en geheel zijn neerhof kweekt, ver-zorgt, er p denkt en er al zijne moeite besteedt, die man mag met zijn gezin, niets anders eten dan smout, en van [Zwijnenvet moet hij soep, hutsepot en ;saus maken, met zwijngebraad als toe-PPijs.Ge moet onbeschaamderik, eerlooze schavuit zijn, om aldus openlijk in het gezicht der boeren-menschen te durven spuwen. * * * Het is waar, de ministerieele kook-kunst voor de boeren, is hiermede niet ten einde. De fameuse professor kent ook nog andeare smakelijke gerechten. Wilt ge lezen als 't U blieft ?, De man zegt in zijne brochure : 's Zondags kan men al eens af-wisselen: een ossenhart, oss&ntever met wat schinkei, die goedkoop is, met verkensbeenderen bereid met goede soep en het vleesch wordt opgestoofd. Schorseneeren, roode koolen, gestoofde selder, opgelegde erwten zijn VOORAL ZONDAC» KQST, voorafgegaan door eene smakelijke soep, en waarbij men varkensvleesch voegt. SOMS slacht men een konijn. Na vleesch en aard-appelen met groenten, kan men een nagerecht opdienen met afgeroomde melk toebereid. In den voorzomer, als de eieren goedkoop zijn, kan men daarmee ook vele spijzen bereiden en, "bij ge-brek aan groenten, kan men de aardappelen op verschilleude manie-ren bereiden : Aardappelkoek, ge-fruite aardappelen, aardappelen met zurkel, met peterselie, enz. Aile goede bereidingen en waarvoor geen geld hoeft uitgegeven te worden. Wat zegt ge ervan werklieden en par-tijgenootea.2Een hert met wat lever en verkensbeenderen, is goed genoeg voor een boer, die ossen, koeien en vaarzen kweekt. Dus 't is nog veel beter voor U, arbei-ders, fabriekratten, rood gepuis en an-deren bucht. De bolle, de lap, de staartschotel, plat en dik kortelink dat is goed voor de rij-ke menschen, gelijk dat het wit brood, rijkemenschenbrood is, die de boeren-menschen ongelijk hebben te willen en te eten... als zij het hebben. Ai >Xç "fF 4F Wij kunnen deze artikelen niet sluiten zonder onze gewettigde verontwaardi-ging uit te drukken. Waarop komt geheel die goevermen-teele theorie neer ?, Wel eenvoudig hierop dat de wolle-wever kleederen moet dragen van drol, dat de wever van fijn katoen of lijn-waad zich kontent moet stellen met goed van drie ellen voor een frank, dat de schoenmaker zonder schoenen moet loopen en de timmerraan geene tafel meer hoeft om zijn arm, vermoeid hoofd op te rusten te leggen. Zoover heeft het kapitalisme het ge-bracht. De luiaards zwemmen in over-vloed, de werkers mogen niet bezigen wat zij zelven mâken. 't Is de verkeerde wereld, maar wat erg en schandelijk is, dat is te zien dat een goevernement, deze feiten aan-vaardt, ze goedkeurt en die anti-maat-schappelijke verhoudingen tôt eene offi-cieele theorie verheft en ze aldus goedkeurt.Zij dorft openlijk zeggen : landbouwers eet niet van hetgeen gij zelve voort-brengt, breekt uwe gosting, gij kunt het goedkooper doen en aldus zuît gij de hooge pachten kunnen betalen en wij zullen schoon weder spelen met de vruchten van uwe zorgen en uwen ar-beid.Ad Majorem Dei gloriam! Tôt meer-dere eer en glorie Gods ! En om geen half werk te doen, hitsen die kerels u op tegen de werklieden der steden. 't Is onze welstand die de oor-zaak is dat ailes zoo duur is. Wij hopen wel dat onze broeders van den buiten verstandig genoeg zullen zijn om te overwegen en te zeggen : Als het waar zou zijn dat de welstand der werklieden vergroot ; dan vergroot ook hun-ne koopkracht en de afzet onzer waren wordt gemakkelijker en meer opbren-gend.En als de welstand der werkers duurte medebrengt, wat doen de schromelijke stijging dan der fortuinen van de rijken?, Dat is geen welstand meer, maar over-vloed, verbrassmg. PROPACANDISTEN! Onze propaganda op den buiten wordt met dubbele kracht heraangevat. Bewaart deze artikels, leest en over-weegt, ze zullen u dikwijls van pas ko-men en wij zullen onze tegenstrevers kloppen met hunne eigene, beestige en schandelijke bewerîngen. F. H. De dieven van den Nationale rijkdom Zal het klerikale ministerie, betreffende de nieuw gevonden kolenbeddingen m het zuiden van ons land dezelfde truc herhalen als in 1905, toen het de kolen-VeJden van de Kempen onder zijne kapi-talistische vrienden verdeeldef?, , Reeds heeft de « Moniteur» van 19 "Pril 1914 de concessie-aanvraag bekend fômaakt ontdekte kolenvelden onder de gemeen-ten Eugies, Genly, Blougnies, Asquilles, Sast-la-Bryère, Blarenies, Quevry-le-Grand, Quévy-le-Petit, Goegnies, Chaussée en Aulnois, eene concessie die zich uitstrekt van Frameries tôt aan de Fransche grenzen, zeer rijke lagen van uitgestrekte aderen hoofdzakelijk vette kolen. Volgens de «Moniteur», is de conces-sie-aanvrag gesteld in naam van de Compagnie des Charbonnages belges te Frameries. Onze gezel Caeluwaert heeft aan den minister van nijverheid en arbeid ge- grodte meerderheid van het Belgische volk dat in plaats die rijke concessies te verleenen aan maatschappijen of particulières het nuttiger en zelfs dringend noodiger zou zijn, m het belang der re-geering en van het geheele land, om die kolenrijkdom te behouden als domein van den Belgischen Staat en het zelve uit te baten in den naasten tijd. Deze bezitting zou den Staat de ge-zamentlijke kolenopbrengst geven welke de ijzerenwegen dagelijksch gebruiken tôt een veel lageren prijs als de Staat nu van belgische en vreemde mijnmaat-schappijen moet betalen. Als de Belgische regeering deze kolen-lagen behoudt en uitbaat, zou ze slechts het voorbeeld volgen van Frankrijk, Duitschland en Holland. Het zou in het belang der gansche na-tie zijn, die dan gedeeltelijk niet meer zou afhangen van de mijnpatroons. M. Hubert heeft de gewone formule van antwoord gevonden : « De regeering kan niet zeggen welke hare voornemens zijn. » Hij zal zich wel uitspreken als de groote taart gedeeld zal zijn en als de arme Belgen besfcolen om dezen rijkdom, zich voor egedane zaken» zullen bevinden. Gevanoen Yossen Vooral door leugen, bedrog, grootspraak en roekeloosheid hebben de klerikalen sedert 30 jaar het land geregeerd. Zij vereenigen in hun partij al de ondeug-de van de heerschers. Ze zijn sluw ja, doeh ook kleinzielig, lafhartig. Ze hebben, ze b^vestigen het zelf, God al-machtig als opperste beschermer. Die God is eeuwig, is een enkele geest, kan door nie-mand geroerd of gehinderd worden. Doch zoo men hem niet erkent of niet in hem ge-looft, dansen spoedig hun meest ontwikkel-de leiders, alsof ze op een doornen mutsaard stonden. V66r enkele dagen werden we getuige op-geroepen voor een rechtbank van enkele poli tie. Yooraleer den gebruikelijken eedvorm af te leggen, verklaarden we vrijdenker te zijn en te betreuren bij de wet verplicht te wezen in godsvorm te zweren. Die verklaring werd echter niet zonder hindernis gedaan. Nauwelijks had de rechter het woord «vrijdenker» gehoord, of zijn kop vloog achter-over en zijn aansehijn werd een toonbeeld van spottend gelach. We moesten den man met klem tôt de orde roepen en hem laten begrijpen, dat we gerust de heele verklaring wilden afleggen, vooraleer bij de wet t© worden gedwongen een leugenachtigen eed na te spreken. Een bevriend tsdvokaat, ook vrijdenker, zei ons: «Zoo die klerikale reehter enkel op uw getuigenis moest vonnissen, werd de betichte zeker vrijgesproken ; hij hecht niet de minste waarde aan wat ge ver-klaard hebt.» Kijken we nu even over het verkiezings-veld heen. Voér 24 Mei 1914 boogden de klerikalen met bluf en grootspraak op een meerderheid van 80 duizend stemmen in het land. Ze wilden zelfs niet aannemen dat htui meerderheid van 16 stemmen in de Kamer in 't geheel niet overeenkomt, met die 80 duizend stemmen en rechtvaardig gespro-ken, met verschillende setels had moeten verminderd worden. Zij, die, uit naam van hun God, rechtvaardigheid en gerechtigheid verkondigen, regeerden maar ongestoord voort en maakten de moewilligste partijwet-ten, zooals de schoolwet; sloegen met hals-starrigheid zonder weerga, al de wetsvoor-stellen af, die tôt voordeel van de werkende klas werden voorgelegd. Nu de verkiezing voorbij is, werden ze in vier provinciën op de negen, in Henegouw, Lnik, Limburg en Oost-Vlaanderen, zoo ge-slagen dat niet alleen hun 80 duizend stemmen meerderheid geheel verzwonden zijn, doch dat ze zijn afgetuimeld tôt op een min-derheid van 7 duizend stemmen. Dat 80 duizend stemmen hun 16 zetels bezorgen, is reeds een ongehoord onreoht, doch dat ze thans, met 7 duizend stemmen minderheid, nog 12 zetels meerderheid in de Kamer be-houden, is een wraakroepende politieke toe" stand, die weldra zal moeten onhoudbaar worden, een toesta.nd, die in eîk ander land, waar de eerlijkheid toch nog de kroon spant, een heel ministerie, zou omver gehaald hebben.Zij blijven. Zïij klampen zich onwrikbaar aan hun regeeringsstoelen vast en beken-nen vt>lmondig in al hun bladen, dat ze gerust zullen voortgaan en het land met hen is. Ze zijn wel als de struis, die, met den kop onder de vederen, het gevaar het minst bemerkt, wanneer de dood naar hem toe-schiet, doch we mogen in geen geval verge-ten, dat ze daarbij nog op het meervoudig stemrecht steunen. AI lachende, omdat ze nog leven na de verplettering, moeten ze huiverën bij de overweging : \Y at zou het zijn geweest, zoo nu eens het algemeen stemrecht hadde geheerscht, zoo nu eens ai de bezitters, al de kapitalisten, zoo nu eens de heele aristokratie, met haar zwartge-toogde padvinders en bemeldragonders aan het hoofd, zooals de arme werkslaaf, maar één stemmeken hadden gehad 1 't. Zou oan geen nederlaag, geen verplettering, 't zou de vernietiging van de kleri-kei« macbt in . ns land zijn geweest. Verwondert het nu iemand, dat men van zin 13 de afgesloo£<le ka.bouters uit de Com-missie der XXXI tôt in October of langer nog naar den buiten te zenden om een lucht-kuur? Verwondert het iemand onzer dat de oud-liberalen, van wie thans de prachtige heer Van Hoegaerden-Braconier, de nieuw gekozenen te Luik, de lioofdman schiijnt te zullen worden, klink achteruittrekken en in hun bladen als « Le Journal de Liège » met dertien lezers, huilen van buikpijn en ver-stopping, wanneer men gewaagt van zuiver âkêBJSS^teiCttSfikÈti / ' "■■ ■. « Tijd genoeg 1 Geen spoed ! Vooral geen overhaasting, roepen ze. De tijd zal de : rauwste vrucht rijpen. We zijn, wij, voor algemeen stemrecht, doch 't volic is niet rijp. De werkman is te onwetend. De ditij-vers zijn te uitdagend, te gevaarlijk. De so-cialisten kunnen zelfs de gemeenten niet besturen, waar ze de meerderheid, of de gansche macbt bezitten. » Waar is de tijd, nog geen menschenleven voorbij, toen 4 of 5 aanzienlijken ait het dorp, die voor de helft nog lezen noch schrij-ven konden, die nooit een dagblad lezen, die niet het minste begrip hadden van 's lands wetten of instellingen, om de vier jaar naar de arrondissementshoofdplaats gingen, om in een bus een voorop bereid kiesbriefje te steken, dat een kasteelheer, met adelijken titel, zou toelaten naar de Wetgevende Kamer te gaane om tôt welzijn van de bevol-king de staatsinstellingea te regelen? Die konden wel goed wezen ! Die waren wel vertrouwbaar ! We troffen nog zoo'n staal, juist op den jongsten verkiezingsdag, en wel een Brusse-laar, die aldaar fortuin gemaakt heeft en nog mooie handelszaken drijft. De man had reeds als kiezer zijn plicht vervuld. Alhoewel hij bepaald kleurlooe scheen, niet halfslach-tig, zooals de kikvorsch, die in water en op 't land kan ademen, maar geslachtloos, kwee, konden we toch met hem het politiek gebied op. Met eens: «Kartel, vrœg hij, wat is dit eigenlijk?» We stonden zoo verstomd dat we nauwelijks den moed hadden «m te antwoor-den. De aristoratisehe sukkelaar bekende, aat njj maar never Denouasgezma meet^ver tuigd dat de kruisbrave katholieken het ver-> der wel goed zouden doen. We dachten toen aan die schandelijke aristokratische en klerikale bewering: de werkende klas is niet rijp voor kiesgelijk-heid. We zagen toen over 't land heen, naar Gent, naar Aalst, naar Henegouw, naar Luik, zelfs naar donker Limburg, waar hon-derduizenden arbeiders, arme menschen, heel waarschijnlijk, en dit na lange dagen hard-nekkige propaganda, bezig waren van hun enkel stemmetje gebruik te maken om tôt voordeel van hun klas te werken en de vij-anden duchtig te kloppen. De uitslag van de verkiezingen heeft ons visioen, ontstaan in aanwezigheid van dien bekrompen behou-der, dien onwetenden bezitter van drie stemmen, niet ontgoocheld. De klerikale hoogmoed groeit thans to< overmoed. Ze moesten de nederlaag wel voorzien hebben en daarom zoo gejaagd geweest zijn, om1 reeds voor den verkiezingsdag de schoolwet fce onderwerpen aan de hanteekening van den koning. Ze is er thans, diet wet. Ze is reeds uit-voerbaar. Ze werd gestemd door de klerika* [en allen, in afwezigheid van de linkerajj-ien, door de klerikalen, die thans minde*. beid zijn in het land. Ze verplicht de stad Gent 111 dtdzami hrank; de «tad Luik 80 duizend frank; de stad Brussel zeker ver boven de 100 duizend Irank; de stad Antwerpen ongefewdjfeld 20& luizend frank te betalen aan scholen, die ioor de groote meerderheid van de bevol-ring in die steden, niet alleen niet worden1 jewenscht, maar zelfs als waardelooe en ichadelijk worden beschoawd. En al de ao-âklerikale gemeenten, Seraing b.v^ waar jeen enkele klerikaal op 't gemeentehni» îit, en honderd andere meer, worden bij lie hatelijke wet verplicht, hétzelfde offer » plengen. Die verpHchting wwdt opgedwongen aan lie overwegende meerderhexîen, door eene derikale regeering, die zelfs geene meerder-îeid meer heeft in het kiezerskorps. Door lie klerikalen, die, terwijl ze alzoo zedeloos îandelen, ons nog trachten wijs te maken lat hun zedeleer de eenige is en buiten deze >t geen andere bestaat, zoodat zij ze in hun ;odsdienstlessen bij de wet verplichtendi Da.ken. Wie vertrouwt. dat deze toestand lang zaî luren, moet aannemen dat de kïezers van 'A Mei bloodaards zijn. Dat echter hebben a niet bewezen. In 1916 zullen ze een ander-na-al hun woord spreken, doch vroeger zul-en we waa-rschijnlijk reeds de baan vrij lebbeo naer Zuiver Algemeen Kiesrecht. STEVEN BOEESEN. DE SCHIPBREUK DER HOOP (Van onze» Lonfleas^em correspondent) Een diepe ernstigheid, een bange stQte hing over Londen vrijdag middag, toen de dagbladen het eerste nieuws hadden ge-bracht van de metrwe zeeramp. Met moeite ademden de dnizenden die zenuwachtig de dagbladen verslonden. Dat was de algemeene toestand, avérai waa* men kwam. — Wat denkt gie van deze ramp ? — Oh! laat ons er niet over spreken. 't Is verschrikkelijk. En men zweeg en men keek doelloos en ontmoedigd voor zich uit. Want deze ramp heeft een diepere beteekenis dan aile voor-gaande rampen. Het is niet alleen de ramp van die meel> dan 1000 menschen, die bru-taal weg door natuurlijke krachten en door het noodlot uit de wereld worden ge-rutk, maar 't is daarbij de ramp der hoop. 't Is slechts twee jaar dat de «Trtanic»-ramp het leven kostte aan 1500 menschen. Nadien werden wij gerust gesteld met de verzekering dat de herhaling van zulke ramp uitgesloten was. Dat ma-chtig schip werd verloren door een samenloop van noodiottige omstandigheden. Het weder was toen ongewoon voor. het jaargetijde ; het zou zich in geen duizend jaar herhalen da,t eert ijsberg juist op den gewonen zee-weg ee;> schip aanstooten zou ; het was een ander noodlottig toeval dat de ijsberg juist he^ schip had aangestooten op haar weekste plaats. De aanvaring van een ijsberg op een andere plaats en het jschip zou den sichok hebben weerstand geboden. Zoo werd de ramp verklaard om de wereld gerust te stellen. Maar toen het officieel on-derzoek kwam, bleek daaruit dat op de «Titanic» te veel aandacht was verleend aan de gemakkelijkheid van rijke reizigers en niet genoeg aan de veiligheid van hen die aan het schip hun leven toevertrouwen. Er waren geen reddingsbooten voor allen en waren zij er geweest, er waren geen be-varen zeelieden genoeg, geen A. B.'s zooals wij dat in de zeeman staal noemen, om de strikt noodzakeliike booten te beman-nen. Goed dan. Er zouden meer reddingsbooten komen en de toezichters van de Board o£ trade hebben sindsdien ijveriger dan ooit hun toezicht uitgeoefend. Het is inderdaad de schipbreuk der hoop. En zoo langzaam verdwenen de herinne-rin aan aile verschrikkingen die de Titanic ramp ver gezel d hadden. Al vs&t ons nog overgebleven is zijn herinneringen van den Loaam en v»n het aantal alckchtoff.ws- Geen nood. Het noodlot zou de wetenwihap niet meer verslagen. Helaas ! Eens te meer hebben noodlot en natuurkrachten samenge-werk om na twee jaar een nieuwe ramp te bewerken niet veel minder erg dan die van de «Titanic». De «Empress of Ireland» had reddingsbooten voor 1600 menschen. Toen het schip de laatste maal LiverpooJ verliet had de Board of Trade de booten onder-zocht. Op minder dan een minuut waren zij allen uit hun davids. Dat was dus in regel, tôt het noodlot er anders over beschikte. Da< «Empress of Ireland» ging naar den bodem j der zee in 10 minuten na de aanvaring. Er, was geen ijd om de booten uit te zetten. De, meesten menschen verdronken in hun slaap, Beddingsbooten waren schier van geen nnt. Gndanks de wetenschap en vooruitzicht hebben meer dan duizend andere slachtoffers hun toi betaald aan de zee. Uit ailes dat tôt hiertoe bekend is blijkt, dat de c Empress of Ireland » geen verwijt treffen kan, maar een onderzoek zal dingen moeten op-klaren die nu duister zijn. De « Empresse of Ireland » had zijne te-genwoordigheid in de monding van St-Lawrence rivier bekend gemaakt. Als ge-volg van den mist had kapitein KendaL' zijn schip stilgelegd. Als er nalatigheid is, rijst de vraag dat de «Storstad» bewege® kon in zulke mist zijn reis voort te zetten « full speed ahead » met een groot passa-giersschip in d)e nabijheid. Want door da schade die het aangevaren schip opliep, isi het klaar dat de s Storstad » met voile kracht vaarde. De Board of Trade zal een nieuw onder-, zoek doen en de waarheid zal later blijken. Deze ramp is eens te meer de schipbreuk der hoop in onzinkbaarheid van groote sche-pen. Steeds grootere schepen worden op star-pel gezet. De scheepsbouwer zegt dat de1 uiterste grenzen nog niet bereikt zijn. Het jaar nadat de « Titanic » verdween de diepte der zee, zette de Hamburg Ame-rika Line de « Imperator s op stapel, die 4000 ton grooter is dan de « Titanic ». Het nieuwe engelsche schip s Aquitania » is nog grooter. Tôt aan de « Titanic »-ramp was spoed de belangrijkste faktor voor een schip. Men ging uit van de overweging dat eene zeereis eene noodzakelijke vervelin^ is en dat voor de rijken en businnessmannen, dagen en, uurcn van uiterst belang zijn. De groote van de schepen ging hand in hand met de eische ndie aan spoed werden gesteld. Het .. vi^as .wiastggvead deze drijvoade, action, «a-.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.