Vrij België

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

No. 161. • VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1918. VIERDE JAARGANG. . GIE m ONDER LEIDINQ VAN FRANS VAN CAUWELAERT EN JULIUS HOSTE JR. PRIJS PER NUMMER: NEDERLAND 12* cent. ENOELAND 3 pence. BELGIË EN ANDERE LANDEN . . 0.30 fr. VERSCHIJNT ELKEN VRIJDAG. ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL: NEDERLAND / 1 50 ENQELAND ... . . 2 sh. 9 d. BELGIË EN ANDERE LANDEN ... 3 75 fr S " " ALLE STUKKEN BETREFFENDE REDACTIE EN ADM1NISTRATIE TE ZENDEN: 81, GEVERS DEYNOOTWEG, SCHEVEN1NGEN. INHOUD. Duitschland en België, J. Hoste Jr. — De Schel-dc te Vlissingen (gedicht), E. Hulleb-roeck. — Oas-tenrijk's, vredespoging, F. van Cauwelaert. — Het vrcdesvoorstel van Oostenriik-Hongarijc. — Il'as Vlaanderen tweetalig? VIII, Dr. A. van de Pcrre. — Brieven van een schoolmeester, E. Peeters. ■— De spellmg van de Nederlandsche taal. -r- Uit den oorlog: Namen 1014, E. Claes. ■.— Op Reis: Naar Gouda, A. Hans. — Kantteekeningen. — Boekbe-spreking. — Internationaal overzicht. — Nieuws z'an het front. •— Nieuws uit het Iand. —- N ieuws uit het buitenland. — Advertenties'. ' Duitschland en België. In zooverre de redevoering door vice-kan-selier von Payer te Stuttgart uitgesproken gansch het vraagstuk van oorlog en vrede behandelt zooals het thans in het Duitsche kamp wordt opgevat, zouden deze verklaringen aan een grondige kritiek clienen*onderworpen. Maar de redevoering zelve werd door de Oostenrijksche vredèsnota achterhaald, en waar von Payer den algemeenen toestand behandelt, kunnen eenigë bondige opmerkin-gen voistaan, terwijl wij de aandacht hoofd-zakelijk wenschen te vestigen op hetgeen hij zegde over België en het .Vlaamsche vraagstuk.Von Payer komt aan het woord na de mis-lukking van het offensief, dat volgens Luden-dorff in afzienbaren tijd eeri zegevierenden vrede moest afdwingen; de Duitsche volks-opinie werd door die voorstelling gepaaid en toen von, Kuhlmann zegde, dat een militaire ovçrwinning in feite uitgesloten was, werd hij door het hoofdkwartier tôt ontslag ge-noopt. Thans is de ontnuchtering gekomen; Yerre van de glahsrijkç overwinning zijn de Duitsche légers overal in het defensief; in de diepe massa van het volk heerscht verbitte-ring. De vertegenwoordigers van de meer gematigde partijen, waartoe von Payer door zijn hart behooren moet — hij was een der leiders van de vooru'itstrevende partij — mo-gen opnieuw spreken. Maar hoe? Was het de „Vorwàrts" niet die schreef, dat von Pavei zelf dingen verteld heeft, die onmogelijk met zijn persoonlijke opvattingen kunnen çtroo-ken ? Dat de stemming van het Duitsche volk zeer gedrukt is, blijkt duidelijk uit de be-zorgdheid, waarmee von Payer het thema dei oorlogsmoeheid behandelt en de Duitsche volksopinie op de mogelijkheid van een vijf-den oorlogswinter voorbereidt, terwijl hij in verband met de heerschende spanning het invoeren van het gelijke kiesrecht in Pruiser als een veiligheidsklep gebruiken wil: ,,Komt het gelijke kiesrecht niet uit de kommissie van het Heerenhuis te voorschijn, dan zal dit worden ontbonden", — woorden, die gelijk staan met een formeele oorlogsverklaring aan de Duitsche junkers, die het Pruisisch Heerenhuis als hun bolwerk beschouwen. Hier was von Payer als vooruitstrevend politieker in zijn element, ofschoon hij als vice-kanselier nog verzwijgen moest, wat iedereen weet. nameliik. dat er van een de- mokratisch stelsel in Duitschland geen spraak kan zijn zonder een werkelijke parlementàri-seering, welke meebrengt, dat de rijkspolitiek gevoerd wordt door ministers, die verant-woordelijk zijn tegenover den Rijksdag. , M«ar zoo hij nog heel wat verzweeg, dan heeft hij ook bevestigingen geuit, die hij onmogelijk billijken kan. Is het niet bespottelijk dat von Payer het heeft over den „vrede" in het Oosten, waarmee niemand meer zich in te laten heeft, alsof de toestanden aldaar de-finitief waren? Had zelfs minister Solff nog den 20 Augustus niet gezegd: ,,De vrede van Brest-Litofsk is een raam; het beeld, dat daarin ontstaan zal, is slechts in zijn eersten aanvang ontworpen"? De vrede met de ,,Randstaten" is geen vrede. Von Payer weet dat even goed als de Hetman van de Oekrajina, die nog onlangs verklaarde, dat de regeering, die hij er op nahoudt, het zonder de Duitsche bajonetten niet zou kunnen stellen. Wat von Payer evenmin gelooven kan is, dat Duitschland vôôr den oorlog gedaan heeft wat een mogendheid te'doen had, die voor statenbond, internationaal scheidsgerecht en ontwapening rechtzinnig opkwam. De hou-ding van de Duitsche afgevaardigden op de vredeskonferenties zou hem op dat gebied wat meer bescheiden moeten stemmen. Jn elk geval zal de Duitsche regeering ge-legenheid te orer hebben om te bewijzen, dat het haar. thans met die opvattingen ernst is. En een der eerste vereischten daartoe zal wel de herziening zijn der vredestraktaten van Brest-Litofsk. Maar laat ons nagaan wat von Payer verklaarde over België: „Zijn wij en onze bondgenooten eenmaal ,opnieuw in het bezit van hetgeen ons toebe-hoorde, zijn wij eerst zeker, dat in 'België geen andere staat in een betere positie kan worden geplaatst dan wij, dan zal ook België, ik geloof het te kunnen zeggen, zonder oor-logsschatting en zonder voorbehoud terug-gegeven kunnen' worden". Wij steunen hier op de vertaling, versche-nen in de N. R. C. De Duitsche tekst luidt: „ohne Belastung und ohne Vorbehalt". Zoo het woord „Belastung" hier wel dege-lijk: oorlogsschatting beteekerit, dan zou hieruit dus blijken, dat von Payer aan België het recht op schadevergoeding ontzegt! Een nrachtif vnoruitzicht inderdaad. . . . Ten wa.re von Payer tôt overmaat van cynisme zou bedoeld hebben, dat België geen oorlogsschatting aan Duitschland zal te betalen A hebben. Dat ware nog heerlijker. Het „Berliner Tageblatt" verklaart in zijn numrfier van 13 Septeinber: ,,Dat zou ook voor België (de ontruiming van de bezette gebièden) „ohne Belastung und Vorbehalt" gelden. Hij (von Payer) drukte daarbij de- hoop uit, dat de veelbesproken Vlaamsche kweslie van België in den zin van rechtvaardigheid en staatsmanswijsheid zou opgelost worden. Daarmee heeft de Duitsche regeering de tegenover België door von Beth-mann-'Hollweg verlangde en door graaf Hert-ling insgelijks bedongen waarborgen laten valle'n". Een Vlaming, die deze laatste woorden te lezen krijgt, kan in de meening verkeeren, dat het hem dus eigenlijk zal gegund worden de Vlaamsche gedachte voor te staan, zonde^ dat er nog de geringste gelegenheid bestaat om die gedachte van Duitsche zijde uit te beschaduwen, zonder die gedachte in het niemandsland te sleuren der tegenstrij-dige belangen van groote mogendheden. Nu kunnen wij Vlaanderen dienen voor Vlaanderen zelf, zal de argelooze Vlaming denken, en hij zal iets in zich voelen opkomen als de bemoedigende vreugde, waarmee inen ailes ten pande-stelt voor een onaantastbaar idèaal. Maar vergeten wij niet dat von Payer een politieker is, en dat zijn woorden dubbele overweging vergen. Politieke redevoeringen -zijn als bosschen ,,met wolfijzers en schiet-geweren".Wanneer men den volzin in zake Vlaamsche kwestie met de voorgaande woorden van von Payer in verband brengt, dan stelt men vîfst, dat zijn gedachtengang ook wel de vol-gende kan zijn: zooals wij in ekonomische aangelegenheden zullen te onderhandelen hebben, zoo wenschen wij ook een woordje mee te spreken in zake taalkwestie. Wij. geven hier den Duitschen tekst: ,,Die erforderliche Verstândigung zwischen Belgien und uns wird um so leichter sein, als unsere wirtschaftlichen Interessen vielfach parallël laufen, ja Belgien auf uns als Hin-terland direkt angewiesen ist. Wir haben auch keinen Grund zu bezweifeln, dasz die vielbesprochene Flamenfrage von Belgien im Sinne der Gerechtigkeit und staatsmânni-schen Klugheit gelôst werden wird". Nederlandsche bladen hebben er uit beslo-ten, dat de staatsmanswijsheid van den heer von Payer het er eindelijk toe gebracht heeft de Duitsche bemoeiingen met de Vlaamsche kwestie te verlooehenen. Mocht deze lezing de goede zijn; want indien het aktivisme werd opgedoekt, dan zou er inderdaad meer ruimte komen voor een krachtige Vlaamsche beweging, die alleen op eigen volksmacht | vertrotiwt. Maar zoolang wij niets meer vernemen, bewaren wij tegenover die politiek een meer gevvettigd scepticisme dan dat van den heer von Hertling tegenover den Statënbond. Trouwens heeft'de heer von Payer in deate redevoering, waarvan hij toch een uitWerking ten goede van den vrede verwacht, verklaringen afgelegd, die ons niet alleen verbittere», maar ook verbazen. . „Het is een huichelarij België aïs een on-schuldig offer van onze politiek voor te stellen", zegde de heer von Payer, en hij discMe nogmaals de legende op, dat onze regeering „een levendig aandeel zou gehad hebben aan de Engelsche omsingelingspolitiek". Staatsleugens zijn dus nog taaier dan ge-wone leugens; wij zullen er hier niet op in-gaan en slechts de vraag stellen, met weîk doel de heer von Payer zooiets in een op den wereldvrede gerichte redevoering gezegd heeft. Door dergelijke zetten geraakt de vredes^ trein maar steeds op een zijspoor, en als totaal-indruk heeft men de' overtuiging, dat het met zulke machinisten niet gaat. Maar. het is waar ôok, de heer von Payer maakt nu eenmaal deel uit van een regeering, die nog heel wat af te rekenen heeft met de machtige invloeden, die het steeds in het be-lang van hun politiek kraam geacht hebben de eer van België te bezwadderen. • Wanneer dat kraam zal ingestort zijn, z-al ook de heer von Payer toegeven, dat de neu-traliteit van België vôôr den oorlog ongerept was, en die toegeving zal dan moeten gepaard gaan met een verbintenis tôt volledig herstel. J. HOSTE Jr. DE SCHELDE TE VLISSINGEN, Ik wandel mijm'rend langs de stille Schetde, Gçliuld in avondrood. Ach ! waar ik vroeger honderd zeilen telde Is 't eenzaam nu en dood! « Geen drukke vaart van trotsche 2eekastee1en Als in den gulden tijd, Toen rijkdom uit de verste \verelddeel,en Stroomopwaarts werd geleid! Geen loodsensloepen komen, gaan en keeren En brengen welkomstgroet ; Geen vlaggetooide stoomboot komt nog meeren Met langgerekt getoet. Een enkle visscherspink scheert over 't water In troostlooze eenzaamheid; Ik hoor alleen der meeuwen scherp gesnater In al zijn narigheid.... En toch, o dierbre stroom, ben ik gekluisterd Aan uwen grijzen wal ; 'k Heb uren lang uw weezang afgeluisterd f Dien 'k nooit vergeten zal ! Uw donker water komt van ginder verre,, Waar 'k leef met heel mijn hart; Gij hebt, als een in nacht opgaande sterre Verlicht mijn diepe smart! EMIEL HULLEBROECK.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.