Lachen om miserie

Lachen om miserie

Photo de profil de Redactie
Redactie 17 août 2016 752

‘Always look on the bright side of life’, zo zong de gekruisigde messias Brian met zijn lotgenoten in de slotscène van de beruchte film ‘Life of Brian’ van Monty Python. Brian en zijn metgezellen zijn niet de enigen die lachen om het noodlot dat hen treft. Galgenhumor is een vaak voorkomend fenomeen, zeker in oorlogstijd. Hoewel lachen om (eigen) miserie op het eerste gezicht vreemd lijkt, vervult die humor een psychologische behoefte. Mensen in een kritieke situatie gebruiken humor als een manier om met machteloosheid tegenover hopeloze omstandigheden om te gaan. Met galgenhumor win je namelijk aan controle over de situatie door je houding tegenover die omstandigheden aan te passen. Je kan de omstandigheden misschien niet controleren maar wel je houding en slaagt er zo als het ware in de situatie te overstijgen.
Veel van de galgenhumor van de soldaten, is nooit opgetekend en blijft dus onbekend. Maar frontblaadjes, door de soldaten zelf geschreven, geven ons wel een zicht op het soort humor dat zij bedreven.

Our new insurance scheme. The Wipers Times, 03/07/1916, p. 11.
Sommige Belgische frontbladen publiceerden humoristische artikels, maar het meest opvallende voorbeeld was wel de Britse ‘Wipers Times’. De titel verwijst naar de Engelse uitspraak van Ieper. In februari 1916 vonden Engelse soldaten namelijk een drukpers in Ieper en besloten hun eigen humoristische frontblaadje uit te geven. Het blaadje is bij momenten een satirisch meesterstukje dat de oorlog becommentarieert onder meer via fictieve nieuwsberichten en reclameboodschappen. Zo adverteert het blad voor bouwgrond op Hill 60, een heuvel nabij Ieper waar meermaals hevig slag werd geleverd. ‘Bright, breezy & invigorating’ zijn de troeven; evenals ‘an excellent view of historic town of Ypres’. De Wipers Times zette zich zo op de kaart op als een blad dat een lach bracht bij mannen die verder bitter weinig hadden om over te lachen.

'Buildingland for sale', The Wipers Times, 12/02/1916, p. 11.
Tip: Je kan zelf The Wipers Times lezen in de tentoonstelling ‘Klein Nieuws uit de Groote Oorlog’ die nog tot 18 september 2016 loopt in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience te Antwerpen.