1© Jaargangr^ DINSDAO fil MAAHT 10101 No. JLS9. BELGISCH DAGBLAD T — abonnementen. ]fer 8 maaadcn yoor Hollam 1 2.60 franoo per posfc. Loss< auxruners : Voor Holland 6 ceiii toor Buitenlajid 7Va cent. DenHaag. Prinsegracht 89 ïelef. Red. Adm. 7433. —M^aLLMIMIR.'jLi.Ij I I.U.—i Rfi«t»i»priftrs; Dr. TERWAGNE — CH. HERB1ET. Hoofdredacteur : L. DU CASTILLON. ADVERTENTIEN? van. 1—5 regeia f 1.50; elka regel meer f 0.30; IteoWeé 1—5 regels f 2.50; elke regel meer f 0.50. London : Dixon House Llovdf A n EEN ONVERDACHTE HULDE. De in Nederland hooggewaardeerde A m s t e r cl a m m e r„ de popul(aLre Gxoene, bevat in zijn nr. van 19 Maar çen warme eu geestdriftige hulde aan d Belgisehe bisschoppen. Het artikel strekt tôt eer van het li beraal orgaan, welk het drukte als va' Dr. H. van der Yelden, uit Nijmegen die het sclireef. Aan zijn artikel ontleenen wij de vol gende brokstukken, namenlijk de inlei ding: „HoucU gc van de vlijmendc kracht der seherpste logiea ? ,.Houdt go van een pleidooi,- vol ge bréidelden liartstocht, maar brandend, laaiend, zengend door de lieete hijgin; der waarheidsliefde ? . ,,IIoudt ge van soberheids hoogsfc kun&t ? ,,Neem dan het kleine, o zoc-' beschei den kleine vlugschrift: ,,L'épiscopat bel ge à l'épiscopat allemand." ,,De bladen hebben û de tijding g€ bracht, dat het verschenen is, sommig-' hebben het, in algeheele vertaling, weer gçgeven, andere, bij den steeds voort wielenden stroom van nieuwe oorlogjs schriften, in 't kort den hoofdinhou< vermeld, maar gij, noo ge het achte loos voorbijgegaan zijt toen, of uit d« samenvatting niet den incïuk ki'eegt vai werk, dat zieh, hoog in adelaarsvlucht bcven strijdschrift Y of kleui'boek X verhicf met adelaarskracht, neem het dai een oogenblik ter ha-nd en lees. ,,Misschien gaat het u, als mij en zut ge, na lezing en herlezing, na toetsin; çn hertoetsing evenzeer, na proef en te genproel, de overtuigin^ winxxen, dat met zco luttel bladzjjdeu een stuk ge wrocht werd van geheel andere makeli t.an de éendagswaarde van zoovéel ver weerbrochures. En zult ge ook, in he etellig bewustzijn, dat hier een meester stuk geboden is, dit dunne, gxijze boek je rnerken met een nota censoria, maa: van den hoogsten lof, opdat de komen de geslachten weten, hoe wij, tijd'genoo teu, in deze philippica. èn denkkraeht èi waarheid èn kunst vereenigd heoben gevonden ? ,.L'épiscopat belge à l'épiscopat aile mand : ge wacht wellicht een godgeleert betocg. ,,Maar het is de geestdriftige vader iandsliefde, het ontembare eischen vaâ recht, die hier aan het woord zijn. We in een taal, die den priester bewijst, dii ze schreef, — zco goed als de soldaa zijn eigen trant van zeggen heeft ei zelfs de ongeletterd'e de beeldspraak ken van de gebalde vuist — doeh deze somf schriftuurlijke taal blij'kt steeds een taa vol echte mènschelijkheid." Na aangestipt te hebben dat, wil Bel gië zich redden van blaam, een ,onpar tijdig onderzoek, ten spoedigste inge -steld nooczakelijk is, gezien neutraler l'eeds de legende van de franes-tireuxf hebben geboekt, stipt Dr. Van der Vel tien aan, dat de Duitschers dit onder zoek niet hebben willen toestaan, en da dOrhalve het Belgisch episcoj. aat zich heeft gewend tôt het Duitsche episcopaat met een pleidooi ,,machtig en indruk-wekkend als zelden gelevcrd is, een vra-gen om recht, eischend beurtelings ei I smeekend, maar zonder ooit te ver-sagen".t Na het meesterlijk betoog te hebben d ontleed besluit de schrijver: ,,Niet benijdenswaardig is dat van - wie, vrceger of later, dit stuk b e-i spreken moet. Wat zou msn lievei , doen dan neer te schrijven in vollen omvang de woorden van dezen Eminen- - ten Kardinaal ! ,,Ja, want wat ik niet, vôor men, tein minste docr deze brokstukken oordeelen •kon, heb willen zeggen: wie schreef dil pleit tenzij dan kardinaal Mercier ? Es - ungue leonem... Wie van- kardinaal Mercier èn denkkraeht èn woordkrachfc kent. ; zal niet langer aarzelen. ,,Men weet, dat aartsbisschop Mcrciei î tôt 1906 hoogleeraar was aan de Leu-vensche Universiteit, leider van de in - etelling, die nop steeds den naam ,,In- - stitut Mercier"' draagt en die kweek-plaats werd van wijsgeerige beginselen - getoetet, met scherpe waarneming, aan î den vooruiîtgang van elke wetenschap. - Voorstander van éen vastomlijnd stelsel. - was hij breed genoeg, om te waardee - - ren, zoo ook zijne geloofsgenooten a,an-il hangers van een ander stelsel wilden - wezen, en hen niet dan door overtui -3 gend bewijs voor zijne meening te wil i len winnen. , „Manigeen onder de katholieken be-zuidten èn benoorden do Kempen heefl i toen betreurd, dat deze geleerde aan zijn arnbt werd ontroofd om primaat van t' België te zijn. Tien jaren later is dai 5 betreuren tôt juichen. geworden... ,,Gelukkig, zoo groote tijden de inan-nen vinden, hunner waardig. ,,Wie had het gedacht, c'Jat deze stille j deniker in zijn wijsgeerig studeervertrek, - oenmaal de held zou wezen van zoo t koene a a a d, wanneer zijn land zoù - lijden van den oorlog... Nu is het, alg- - of het navorschen der tliepste diepzin-r nigheden hem lieeft geschoold tôt het be- - grijpen van elke rimpeling, diep in het ■ belgziek brein van landgenoot en vij -l and, en tôt het vertolken dier gedach - ten in een betocg, dat raker treft en hai'der wondt dan de zwaarste slag van - het oorlogszwaard. I: „Alom fluistert men, ciat hij de ma-ker is van dit menschkundig-hoog plei- - dooi. î ,,Ook wij, onzijdigen, wachten, wat het l antwoord van ginds zal zijn, maar wij > zeer zeker kunnen met voile ov erg ave t deze recie bewonderen %ran forschen boifw l en franke kracht. t ,,Ik weet een edele moeder, die, ter-i wijl ze anders de jonge zielen de Avee-I ën van dezen Europeeschen waanzin spaart, haar ltinderen bij zich gercepen . heeft, toen zij dit stuk gelezen hacV. Zij • heeft hun de treffendste gedeelten her- ■ haald, uol titanisch geweld van inhoud, vol kindferlijken eenvoud van wcorden, i en dan in ontroering tôt haar kinderen i gezegd, dat ze hoopte, dat eenmaeri deze ■ — aïs moeder er niet meer zijn zou — • aan een later geslacht de woordén zou-) dten doen kennen van dezen grooten kardinaal... ,,Ja, ex ungue leonem. ,,En hij kàn nog klauwen, de fiere Leeuw van Belgenland, overweldigd', i niet geknecht." PE TSESTMSI De N a u e s t o M u n c h e n e r ^a c J r i c h t e n hebben geschreven dat h c'oel van het Duitsche offensief was eer beslissing. Duitschland wil een over winning behalen vooraleer de gsalliee: don in staat wezen een algemeen offei sief aan j;e gaan. De tegenstand vai staal, câen de Franschen bieden, wek vooral de bewondering der Oosterlinge op. Te Boekarest hebben de bewoners d Duitsche nederlaag gevierd1, alsof Eoe menië reets in de gelederen der geall eerden stond. Kost wat kost willen de Duitschers voortstrijden. Verdun is de herhalin§ y au Yperen. Beide bolwerken aan d< vleugels der Fransch-Engelsche légers staan den vijand te zeer in c'en wej; Zoowel langs den westelijken als de Oosterlijken oeyer der Maas hebben i Duitschers vergeefs hunne aanvallen hei haald. Telken maal werc1 hij verdrevei Daar hij opnieuw zijn toevlu,cht tôt let gens en verdraaiingen moet nemen slat het met zijne zaken hepeloos. De Kroor pnns zal er moeten van afzien langf Verdun en Chalon naar Parijs op i }. ukken. A'aux schijnt steeds den Kroonprins aan te trekken — Vaux dat de Duit ■ schers gezegd hadden voor een week t hebben genomen. Tclkens worden de Duitsche aanvallen er afgeslagen. Rond La Bassé en Yper is er oo] roering als mede in Lotharingen. Kolcnel Teyler, de militaire medewer ker van het Journal de Genèyi bespreekt aklus de laatste operaties ii <1®, streek van Verdun, waar de vernie tigtng van de ,,Kultnrtrâger" metbodiscl wordt vcortgezet. Door den aanval tegen Verdun te on '-itcmen, hebben de keizer en dekroon prins zich in de volgende positie ge-bracht. Zij bevinden zich tusschen ver-heerlijking en verguizing, tusschen de i- aurecol en c.e doornenkroon. ïtl Men verwachlte een derden aanval, die e de ^ide .vorige in kracht i.oa evenaren, den vooruitgang na den eerste-n zou > voortzetten en de fouten van den twee-l- den zou herstellen. l Niets in dien trant deed zich Aoor. , De derde. aanval was lievig. Zeker. Maar n niet taai en volhardend. En cnvolc.'oendie e schijnt hij in hooge mate. Evenals de Duitschers acht dagen ge-- leden in hun communiqué om het échec bij Vaux te maskeeren, hun toevlucht ; namen tôt den leugen over de inneming ; van het fort, „dat den volgenden dag ) door den vijand hernomen werd", tracht ! het Duitsche communiqué ook nu de opi-;. nie te misloiden, door de bezetting van n Mbrt Homme te melden. De waarheid is, e dat de Duitschers, dank zij Mort Homme •- hoe langer hoe meer „hommes morts'' u hebben. Belgisch legerkricht- e 12 Maaxt. Hevige artillerie-actie over het gansche front. Strijd met bommen bezuiden het huis van den veerman. 6 ZOU ENVER PACHA D00D ZIJN? c Men meldt dat de gener^al Ismaïl Hakld, de opvolger is van Enver P&-- cha, de minister van oorlog in Turkije 3 die — zooals men zegt — doodl zou i zijn. / Het is aan te stippen dat die Turksche i legatie,die tôt hiertoe steedr die aanslag o.p Envea* Pachaj heeft ontkend, nu zegt • geene officieelo mededeeling d^arovesr ■ gehad te hebben.. Links en Redits. Kardinaa! Mercier's beschimpers Sedert de bezetting van België gevei de katholieke bladen vajn Duitschland1 in eerste plaats de Kôln. Volkszei t u n g den toon om den Grcoten Kar dinaal te beleedigen en te beschimpen Die schandelijke polemiek is ingegevei door do vrees van uit den regen in dei drop te loopen. Thans geneeren de liberale en protes tantsche bladen z,ich niet meer. Voor gedaan is immers nageleerd. Natuurlijl i wacht zich de katholieke pers daarteger te protiesteeren. Eeh dag zal komen waai-cp dit allés zal w.orden betaalt gezetj. Beroerde ioeslanden, Allengskens zijpelt het licht door d< reten der ceui'en en blinden van het dicht gesloten .Duitschland. Niet alleen hongert er het volk, geraakt de broi van reserves uir. moet de nijverheid, die niet voor het leger werkt, staken bij ge brek aan grondstoffen, maar de Gods vrede zelf is aangetast. De verschillend< partijen beginneai te kibbelen. De Ke'al-sche correspondant van een niet anti-Duitschgezind Kafholiek blad in Nederland1, waaraan Belgen - bevestigt hetgees iedereen wist. Het C e n t r u m, dat zijn molen naar aile winden heeft gezet uil vrees van een kulturkampf moet het bezuren. ,,Reeds vroeger heb ik uiteengezet, hoc een groot deel der Katholieken, wien men vroèger gebrek aan vadex-landslief-de veïweet, ook al uit vrees voor een toekomstige Kulturkamp, keizerlijker zijn geworden dan de keizer, zoo schrijft be-doeld corresponcent. Wat in soclalistisch< bladen geïnsinueerd is, dat de Beiersche minister-president, Graaf Hertling (een kathoiiek) de opvolger van Von Beth-mann Hollweg zou geworden zijn, indien deze de partij tegen Von Tirpitz Ëad verloren, moge overdreven zijn maar wordt uit den stand der partijen em poliitieke verhoudingen verklaard. Werù niet de Ko ln. V o 1 k s z t g. kor-ten tijd gesehoi'wi', omdat zij in den strijd tegen Von ïirpitz geen blad voor"' den mond wilde nemen ? Men zal trouwenÊ spoedig bemerken, dat die strijd allesbe-halve geëindigd is door de chauvinisten, Meer dan eens is in ,beschouwingen van de kathclieke pers in neutrale lan-den gewezen op het gevaar der overdreven vereenzelving van de Centrums-politiek met de Pruisisch-Protestantschie staatsidee, en de noodlottige gevolgen, welke daaruit op den duur moeten voort-vloeien voor de positie van het Katho-licisme in Europa en bijzonider in Duitschland." De Kulturkampf zal ongetwijfeld vooi de Duitsche katholieken het nawee van den oorlog zijn. Welk Belgisch kathoiiek zal hun dit niet van harto wen-schen ? De zwakheid der Keizerlijke katholieken is de driestheid der niet-katho-lieken in Duitschland. De toekomst van België. De ,,Koilnsehe Zeitung" koint op tegen d]o stilzwijigendheid die overal over dte toekomst van België heerscht. Het is tijo dat men zich daarmedle bezig houdt. De toestan<j zooals vroeger is on-mogelijk.Het Duitsche rijk moet zijne bescher-v monde hand over Vlaia.nderen uitstrek-ken. De toekomst van Duitschland! is nie1 alleen in 't Westen, ma'ar ook aan de oevers dier Maas en der Schelde. Deze streken waren vroeger reedis Jgermaansch en zijn zeer vruchtbaar. Onze germaaki" sche bi'oeders bebouwen ze. Wie zou d!us dieze landen aan de Vlamingen djurven ontrukken wanneer deze op ons mogen rekenen? De ,,Kôlnische Zeitung" hoieft zic-b geen kwaadl bloexj daarover te maken. De Belgen zullen zorgen dat dfe binneii-landsche aaugelegenheid d»or hen wordie opgelost zondier tusschenkoanst van wie ook en nog het laatst vain de kultuxman-nen die we te A'arschoot, Leuven, Den-diermonde en Mechelen hebben aan het Werk gezien. Het isi echter zeer onvoorzichtig van andere gea-maansche gronden aan dla Maas en de Schelde te spreken. Onze Holland!-sche vrienden zijn niet otoof. Woorden van minister Ribot, De redevoering, gisteren door den minister van Financiën Ribot gehouden, heefl in het gansche land een diepen indruk gewekt. On-danks dte ongehoorde lasten, welke de oorlog op Frankrijk doet drukken, blijft de financi-eele toestand heclit en krachtig. Ribot, ?.ei-de deez woorden, die langdurig werden toe-gejuicht:,,Wij staan thans voor een beslissend oogenblik, inijne heeren. De gansche wereld bl'kt naar Verdun. De venvoedheid .van de aanvallen onzer vijanden voor deze vest;ng toonen, met welk ongeduld zij zelfs naar een vlucht'g succès uitzien. De geschieôenis ial de verdediging van Verdun jockstaven aïs een der grootste d^ngen, die in ons lîfhg zijln voorgevallen. Wij mogen thans zonder ijdel optimisme zeggen, dat het einde .van dezen oorlog in het zicht kopit." De Vlaamsche HoogesGhooI. Te Utrec-ht hebben na;ar Holland uit geweken eerste rédacteur yan de V1 a a m1 s c Ji e Post, (made iu Genna-: ny) op karnaval een Groot (s'e) Nedcr-landsch persbureau opgericht.— een eeht . studentenbureau — dat goed|e betrekkin-g.en onderhoudlt met de T o^komst en het Poolsch bureau in Den Haa Haag. Het Groot (sic) Nederlandâch persbureau der Dietsche S te mi m en meldt dat, na het Paaschverlof, de .Vlâanv sêhe Hoioges;c-hool te Gosjt zal worden s geopend1- V g r- s c h e i d> e n e Vlaaimfiehe Hoog-leeraars v^n naam hebben hunne mede-werking toegezegd- De andieren' zullen z o o y e r ai 1 s m o g e 1 ij k, worden vervangen dioor Vlaamsche en Holland sche geleerdlen. Het s c h ij n t echter vast te staan dat geen enkel Duitscher, noch Oostenrijker, (noch Turk, noch Bulgaar) als professor of docent zal wortto aangesteldl Dooi' de Vlaamsche studenten wordt b ij z o n dj e r te Ahtwerpen lu-achtig g e. werkt ten voordeele van hel bezoek dier toekomstige Vlaamslehe hooge school. Te dien eind'e werd Cdo o r Dr. A n t o-n i ii-s J a c een Vlaamsch Naitionaal StudenteiîVerbondi gesticht dat in <J|e vea'-sehinënde vlaamsche provincies leden tel t. M'en meldt ook dat er ernst'g sprake is vain aan de in Duitschland Ms krijgj,s gevangenen verblij-vende Belgisehe studenten de gelegenheid te verschaffen om hunne studies te Gent voort te zetten. Zij zouden dan in dieze stadi wordten ge-huisvest."Onze Nedierl. en Belgisehe lezers zullen yiilei) opmerken dat de 1 April afln-siaandt is. Een journalist van ondervindingi heetît slechts de dlub itatieve termen van cie mededeeling te lezen om overtuigd te wezen dat de heele geschiedenis een paskwil is De Nieuwe Courant heeft dit ook gevat als zij zegt, dat -het onwaar-schijnJijk en ongewenscht is dat Hol -, landsche g'cleerden zich aan de door Duitschland vervllaamsche lioogeschool, tijdens den bezettingsc.'uur zouden ver -binden. Ook meent onze Haagsche con-frater dat iiet G. N1. persbureau de waarheid niet weargeeft als . Jxet schrijft dat door „de" Vlaamsche studenten te Antwerpen krachtig wordt gewerkt ten voordteele van het bezoek aan deze lioogeschool. Van de uitgebreid-heid en de waard© van het „V1. Nat. Stu den t en - V er b o nd " weten we niets." Tôt daar de N. C. Dat eene hcogeschool na het paaschverlof zou worden geopend, klinkt reeds verbluffend, Evén onwaàrschijnlijk is het dat ver-scheidtene Vlaamsche lioogleeraars van naam hun medewerking hebben toege -zegd- Het persbureau zou fier geweest zijn die verscheidene professors van naam te noemen. Een zwaluw is nog de lente niet en professor De Vreese is het leeraarkorps der Gentsche universiteit niet. Hocveel Hollandsche geleerden zullen komen docee-ren? Geen drie. Zonder professors feerte hoogeschool.' Zoo men Duitschers of Oostenrijkers ter hulp moet roepen dan wordt de universiteit van Gent een Duitsche. Gaat uw gang, heeren. Het aantal studenten die de cuisussen zouden volgen, moet bijna nul zijn te Gent en in Vlaan-deren, vermits men te Antwerpen pro-paganda moet maken en een geheime n! bond stichten! Zoo gering moet de op-komst zijn, dat het G. N. persbureau opwerpt of het niet geraadzaam zdu zij'n de in Duitsche kampen verb'ijVende Vlaamsche studenten naar Gent te roepen. Dit is reeds eene beleediging voor die dap-peren, die hun vaderlandsche plicht ver-vulden als de mannen van het burchikose G. N. persbureau te Utrecht den vijand dienden of vulgo landverraad pleegden. De waarheid is, dat al die ventjes der vervlaamsching der universiteit van Gent meer en meer onmogelijk maken en "dus werkes ,voor den kôning van Pruisen. i Von Bissïng tegen de Belgisehe bisschossnenr ; De salongeneraal wien die bloedâgjel lauweien van den hertog van Alva het slapen verhindert, heeft zieh op zeeï1 glad parket gewaagd. Hij heeft het in zijn bol gestoken eene klacht bij diett^ Paus tegen de zes bisschoppen van Beti)« giië in te dien en wegens het uitgeveà van hun open brief aan het Duitschl episcopaat. Dat Benedictus XV de Vlacht in d^ jscheurmiand zal wei-pen, als elk verstaifr <jig men&ch, hoeft niet gezegd). Het Josephisme Van Febronius kaBS nog in eere zijn in Duitschland en lii Oostenrijk-Hongairije maar niet in België, waar men het als eene ketterij beschouwt. De luthersche gouverneur van Belgiël zal dian ook van eene kale reis têrugj . keeren. Naar aanleiding van den vastenbrief van kairdinaal Mercier aan zijne - geloor vigen heeft Von Bissing zich vooral g3< ' moeidi met zaken die van zijne eompe* tentie niet zijn. Op. dien brief komen wi;' terug. Met de grootete belangetelling' zulkflj wij de ontwikkeling vaSi den strijd tusù schen Von Bissing en het Belgisch episK copiât volgen. i Een verklaring van den heer Emile Royer, sociaiistisch Kamerlid voor Doornik-Ath. La Belgique bevat thans een &c-hrjrjg van van den heer Emile Royer oyet da/ de Internationale. i ' Londen, 10 Maart. ^1G. Burgers, , Ik weet niet indien zekere mijner colto ag's zich het recht hebben gemeend toe té kennen uit naam der Belgisehe KamcTaderï of van een deel hunner te spreken. Waîj mij betreft ik kan u alleen een loutei;, porsoonlijke meening laten kennen. Eene politiek van toenadering_ ten opzicht«! van de Duitsche rfozial Denxokratie? Ik: zou het niet kunnen. Ziedaar allesi^ Om die politiek te volgen zou men zich1 dus' tôt andere nxandatarissen dan jk mee-i ten gericht hebben. Niet alleen liaat ik d(j Sozial-Demokraten die de Internationale de^ arbeids hebben verraden, doch ook hunna wijze van denkén, die hen tôt uet verraadi heelt gevoerd. f Leve het Socialisme, gesproten uit de FraiM sche revolut'e! 1 Over eene mogelijk verzoenmg met d^ Duitsche Social Demokratie in de Iterna^ tionale hebben' zich reeds tôt heden uitgei \i" bien de Belgisehe socialisten Louis Pieiard^ Ernest, Dr. Terwagne, Ernest Del motte, 0'i3 ba^n Jamar, Jules Destrée, Vandervelde; Roh ver, che zich er tegen hebben verKlaard. ^ — "T". Het outslag van Tirpitz. 1 BERN, 19 Maart. (Havas). De Zwi(ser?j sche pers meent te weten, dat het ont* slag van Tirpitz verkregen is door Ballin^ van de Haniburg-Amerikaansche Lijii, diè; den keizer en den rjjkskanselier herhaaL delijk had gewaarschuwd, dat het ver. nielen van handclsschepen door Duitscho duikbooten het eenige gevoig zou hebbeû dat niet alleen Portugal Duitsche schepei* in beslag zou nenxen, maar andere landen ook. Hij zei, naar *t heet bovenft, dien dat de Duitsche duikbootoorlog meer en meer Noord -en Zuid-Amerika vaiï| Duitschland vervreemdt, en daar ligt d# eenige toekomst van den Duitschen lianv del na den oorlog. De steun, dien LVVik son bij het Congres heeft gevonden, eï| de snelle daling van den markkoera zotij' den die meening yan Ballin bevestig» hebben. BELGEN, schrijft e» leest on»,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.