k. ■"*- In .Taarsrandr." ZOHDAe a en MAANBAO 6 MAAHT 1$16. No, 14e. BELGISCH DAGBLAD AB01ÏNEMMTBN. Per «3 maandon voor Holland W 12.60 fraioco per post Losse |nmmwi! Voor Holland 6 cent »oor Buitenland 7'/i cent. Den Haag. Prinsegracht 69, Telef. Red. Adm. 74â8. * , » Bestuurders: Dr. TERWAGNE — CH. HERBIET. Hoofdredacteur : L. DU CASTILLON. f % ADVERTENTIENj Fan 1—5 regels f 1.50; elfe® regel meer f 0.30; Réclames 1—5 regels f 2.50; elke regel meer f 0.50. •London : Dixon House Lloyus Avenue E. C. DE RECHTE WEG EN DE VERKEERDE WEG. Uii liet groot aantal brieven dat wij hebben ontvangen, blijkt hoe onze verbannen, geinterneerde en te velde strijdende landgenooten belang becbten ^aan de principieele vragen, die we hier bespçplcen hebben ter gelegenbeid van bet artikel des beeren Hoste junior in de Nieuwe Rotterdam sche Courant van fil Januari. Onze brielwisselaars zullen ons verontscbuldigen omdat wij hunne brieven niet drukken ondanks de belangrijke opmerkingen die zij be-vatten. Wij doen bet dej te meer omdat er velen den persoon v-i becr Hoste beftig aanvallen. Wij bespreken alleen de gedao*.ten. Zonder opbouden eu zonder ge-nade moeteu wij die met de inceste beslistbeid bestrijden, Wij stellen immers vast dat in aile geallieerde en neutrale landen dezelfde strijdwijze wordt gebruikt om de kracbt van zedelijken tegen-stand onder de bevolking af te slijten en te breken. Dit is bet geval in Zwitserland, Frankrijk, Engeland, Nederland. Het zijn de kiemen die de Duit-schers overal verspreiden in de boop dat bij bunne tegenstrevers een overvloedige oogèt van moedeloos-beid en berusting zou ontstaan. Het is onze plicbt te waken, ons Tooral niet te Jaten beïnvloeden nocb de anderen te laten vergiî-tigen.Het is een vaderlandscben plicbt. Aile Belgen zullen bem begrijpen. # * * Wat de beer Hoste junior ook bewere en verklare, bet front van den vijand kan doorgebroken wor-den. De geallieerden zullen dit oprollingswerk beginnen en de bandieten verplicbten ons geliefde vaderland te verlaten. In een, bet is niet waar dat men met de Duitschers moet overeeu-komen, met ben onderbandelen alsof wij van ben bet kerstel van bet recbt moesten verwacbten. Neen, bet is niet waar dat men moet verwaarloozen te sprekcn van de ontelbare ihisdaden die de Duitschers in - ons ongelukkig land bebben bedreven. wiens bestaan vol vreedzamen en gelukkigen arbeid de Duitschers alleen hebben ver-stoord en vernietigd. Neen, het is niet waar, dat ons L<v,d na den oorlog, op denzelfden afstand moet staan van Frankrijk, Engeland, Italie, Rusland als van het ge "loekte Duitschland. Neea, het is mec waar dat men heden van vrede mag sprekon zonder de toestemming der verant-woordelijke regeeringen die een eereverdrag met malkander hebben gesloten, als de Duitschers alleen belang hebben than s vrede te sluiten. Neen, het is niet waar dat de Belgen enkel en alleen liun eigen-belang en hunne nationale ikzucht in dezen oorlog mogen bescliouwen. Neen, het is niet waar dat wij eerst en vooraf geene rekening moeten houden van de groote be-ginselen van Recht, Eer en Ue-schaving, voor welke de bondge-nooten alleen kampen. Men zou ons land onteeren moest men zijne zaak tôt een winkel-kwestie verlagen, wanneer ons Belgenland sedert 4 Augusti 1914 voor de gansche wereld de edele kampioen van het Recbt en de Eer i's. Wij, zijne zonen, moeten die plaats iiverzuchtig kunnen bewaren. I DE TÛESTAND Is de elag bij Verdun, die herbegon-nen is, een diversie, zooals de Zwhser-£ehe telegrammen beweren? Wel imoge-Jijk. De. groote massa duitsche troepen, die in Januari naar Frankrijk werd overgevoerdl, staat tussehen Noyon en .Saint Quentin gereed voor het groot of/ fensief. Noyon ligt slechts op 60 kilo-meter van Parijs. Indien de Franschen" "réserves a an den sector hadden onttrolc-,ken om ze naar Verdun te sturen, de Duitsche lioofdmacht zou stellig ge-poogd hebben om door te breken. "Wij zijn geneigd de Zwitsersche opvatting de onze te noemen omdat J offre en Cas-telnau geene reserves naar Verdun hebben g ez on den om het front in Champagne en aan de Aisne niet te ontbloo-ten.-Beide général en zijn te schrandere strar tegén om niet af te wachten dlat de vijand zijne inzichten blootlegt, vooral eer zi-j een uitgestrekte tegenoffensief beve-len.Zij verkiezen dus in hunne handen te houden de aanzienlijke legermaehten due fi'0- geallieerden hebben samengetrokken met hèt oog op hun eigeiW%root offen-sief in de lente.- Joffre en Castelnau sehijnen de go-veehten om Verdun als een lokale zatak te beschouwen. Zij nemen dus eene a£-wachtende houding aan, wetend dat, wanneer het critiek oogenbiik zal aangebro-ken zijn, ■ zij de vruchten zullen pluk ken. Zelfs indien Verdun moest vallen dan nog zou de Fransehe lijn niet ge-l)roken zijn en de Duitschers zouden genoodzaakt worden slag te leveren in het open veld zooals bijna anderhaif jaar «an de Marne. De verovejing van Les Kpaa'ges, 20 kilometers bezuiden Verdun in 1915, die gebçurde met groote verliézen en daarom beknibbeld werd), bowijst thans dat men zeer wijs had ge-^ndeld. Les' Eparges verhindert den vij-a-Pd Verdun te naderen en verlamt zijne stellingen te Saint Mihiel. De Duitschers vechten opnieuw vea-M °t'd rond Douauinont en Vaux. Zij be-"Mreren er 1000 Franschen te hebben ge-Jiomen met 6 zware kanonnen en het dorpje van vijanden te hebben gezuiverd. De FraiLschen geven toe dat de Duit schers er terrein wornien en dat het ge-vecht in de remige straat van het dorp voortdiuurt. Het front blijft dioor de Fraîi-schen omsingeld. Te Vaux, ten Oosten van Douaument, liepen de Duitschers eene nederlaag op, met achtesrlating van massas deoden. De ai'tillerie der Franschen belei e het doen van infanterie-aanvallen in Woevre. In Champagne is eene nieuwe bedU'ijr vigheid van de artillerie der geallieerden waar te nemen. Dit wil iets zeggen. De Engelschen hebben hunne aan het kanaal van IJperen naar Komen geno-men stellingen versterkt. Zij maaliten 250 krijgsgevangenen. In Zuid-Bessarabië gebeurt een groote concentratie der Russen, wa| aiainduidit dat daar een nieuw offensief wordt voor-bereid.Salonik' is, volgens Japansche officie ren, dûe de vesting hezochten, zoo ont-zaglijk versterkt, dat de plaats gecn ge-vaar meer loopt. Êen Duitsch ôffensief tegen iSaloniki achten zij onmogelijk ter wille van de inioeiiijkheden van het ter-rein. De geallieei'dfe troepen hunkeren naar een offensief De Japanners vonden zo prachtig. Tussehen Duitschers eni Bul-garen gaat het erger en erger. Be.de le-germachten zijn legeren gescheiden door de Vardar. De Bulgaren schieien op el-ken Duitscher die over de rivier komt. In Klein-Azië zetten de Russen hunne zegetocht voort. Hun rechtervleugel blok-keert Trebizonde, die het niet lang kan uithouden, terwijl hun linkervleugel dte s'tadi Bitlis stormendterhand- heeft ingeno-nien. Daar de Russen ook te Kirmans-hah, in Perzië staan, wordt het Turk-sehe leger van de Bufraat meer en meer bedreigd. Be k!s§s mu i@97. Eene niinisterraad werd Donderdag te Sainte-Adresse gehouden onder het voorzitterschap van baron de Broqueville, minister van oorlog en kabine'shoofd. Er werd besloten dat de klas van 1917 eer-Iang onder de wapens zal geroepen worden, met het oog op hare militaire 'opleiding. Een wet-besluit dienaangaande zal weldra uitko -men.De raad heeft eene jnededeeling gehoord van baron Beyens, minister van buitenlandsche za-ken, over den diplomatischen en economischen toestand van België ten overstaan der ver-bonden mogendheden. Deze mededeeling werd met eenparige stemmon goedgekeurd. (De Legorbode). Links en Redits. Zij knarsetanden van spijt! Graaf von Reventlow doet België de eer aan over ons land en volk te schrij-ven. Naar de meening van dien junker kan Duitschland met den Staat België niet ondei'handelen, daar deze voor de Duitschers niet bestaat. Met de Belgische bevolking zou het echter anders gestehî zijn en vooral-schijnt hem de wensch der Vlamingen gerechtigd om verschillendo recht en, die hun steeds ont-heuden zijn. ,, Daar bij zij opgemerkt, dat niemand in Duitschland er aan denkt van de Vlamingen Duitschers te willen maken. Overiger.s bewijst het streven der Via ming'en wederom duidelijk, weik een on-gezond voortbrengsel de -staat België — geschapon door onze tegenwcordige vijanden — ook thans is en wel ongezon-c!er dan ooit tevoren. De zo'ogenâamde Belgische regeering kan, zoo zij wil, blijven bestaan, maar het Duitsche rijk heeft daarmede niets te makon." De Belgiseho landverraders der D i e t-s c h e S \ e m m e n, V 1 a a m s c h o Nieuw s, Vlaamsche Post en Gazet van Brussel, spreken g'een andero taal dan graaf Reventlow, de pangermaan. De Belgische bevolking wil echter met de( Duitschers niei onderhandelen en erkent sîechts een vorst, Koning Albert, eene regeering', het nationaal ministerie _ van België. Aïs graaf Reventlow meent dat de Duitsche regeering met d&n Staat, België, niet kan onderhandeleu, dan is hij stellig niet te al.koord met d© keizer-lijke regeering van Berlijn. Heeft zij on-li*ngs niet laten onderhaudelen met den voor Reventlow niet bestaanden Belgi-schen staat... cfrer den vrede ? En heeft zij geen blauwtje geloopen ? Voortaaïi in 'i uit met ondea'handelin-gen. De- wapenen zullen beslissen en de deer Reventlcw kan zijne genade voor zich houden. Duitacho woarhoid Thans geldt het ordewoord in de Duitsche en pro-Duitsche pers de betee-kenis van de slag bij Verdun en de verliezen der Duitschers te verkleinen. Hoe lîinderaehtig dit pieperkenduikspel is blijkt uit een bericht van de Frankfurter Z e i t u n g, die gedurende den slag schreef : ,,In deze laatste dagen hebben onze troepen ontzaglijke daden bedreven, want zij hebben de moeilijkste operatie van dezen oorlog van negentien maanden on-dernomen. Onze regimenten zijn onop-houdend door eene zee vanN vuur moeten loopen. Ook zijn onze verliezen aan-zienlijk."Wat dient er meer gezegd als het eer-ste blad van Duitechlantl zoo spreekt ? De handelsoorlog. Uit Londen wordt ons bericht dat de [ Belgische regeering den handelsoorlog en het handelsverbond met de geallieerden' overweegt. Er is groote kans dat de voorbereidende studiën tôt een goeden uit.slag znllen géra ken. Het geruoht loopt, dat Frankrijk, Engeland, Rusland en Italie binnenkort een declaratie zullen onderteekenen, geene han-aelsverdragen met Duitschland meer te sluiten, zonder toestemming van de on-derteekenaars. Een oorlog zonder g'ena-de zal tegen do Barbaren worden ge-voerd om ze economisch terug te bren-gen tôt de toestanden van rond 1870, ,toen honderd duiz,enden verplicht waren naar de nieuwe wereld uit te wijken. Geen handol hoegenaamd mag nog met de roovers van over \ den Rijn worden gedreven. België zal aan dien handelsoorlog me-dewerken aan de zijde van zijne bond-genooten.België moet hersteld worden ! Al de Belgische toehoorders der mooie voordacht van onzen confraten L. Pierard over de Fra;nsch-Belgischc letterkundio zijn getroffen geweëst door het haxtelijk onihaal dat onzen landgenoot van we-ge het Hollapidteche auditorium is te heurt gevallen. .Wat vooral aang|aiaia!m aangedaaii heeft waren de hartelijke woorden var dank door den heer J. II. Abendlanon, oud-directcur van het Département vaxi Onderwijs, Eei-edlieost en Nijfverheid in Nederlandsch Indië, to-t dten voordracht' gever. Niet alleen waren dfîe woorden vol waardeering voor België, rnaar zij wer den bovendien nog besCoten door een broederlijken wensch, uitgedamkt in de volgende bewoordingien: ,,Niet alleen ho pen wij herstel en vergoeding voor a het door u geleden Ieed, maar wij beb ben de ovei'tuiging dat n adezen vree selijjken oorlog België het Belgiio var vroegea* geheel en al herworden zal. ..Het is zelfs ons aller hartewenseh dfai'c wij na korte jau-en België/ nogischoo ner zullen terug vinden dan wij het ooit gekend hefobem!" Ile MM in llcUaiid Sinds het begin van den oorlog is er reetls dikwerf op gewezen geworden, , dat dfc Duitsche bevolking aan de be-proevmg der hongerkuur is onderwor-pen; men heeit gesproken over het K. Ë. brood met al zijne niet te emakelij ke hoedanigheden; over het * gebrek aan bo.ter en àardappelen; over de ongenaak/ bare prijzem der voedling<>waren. Kort-om men kwam tôt het besluit dat er el-lende heerschte en honger geleden werd. In hoeverre nu al deze ber'chten aan de juiste miaat, der werkelrkheid zijn ge-meten worden, vailt ons inoeilijk te be-wijzen ;dioch op het oogenblik zijn wij in staat gesteld den toestand in Duitschland te toetsen aan de realiteit tengevol-ge de onthullingen in een der weige-vende lichamen. Daar is door een der afgevatardigdien buioogdl gewoi-den, dat het volk aan zware ombeiMigen lijdt. Deze toestand is des te meer betreurenswa'ardig, dat de grondbezitters, gebruik makende van ue bioki^ade der Duitsche havens, de prij-zen der eeowaren overdreven hebben op-gevoerd. Zij hebben slechts hunne per-soonlijko belangen op het oog, welke al-leenlijk hier bevredigd worden ton laste en ten koste der Duitsche natio. Voor sieenkolen en schoenen worden prijzen geëischt welke verre, zeer verre bui en het bereik liggen der werkei'sbe-volking ;nochtans dat die ondernemers in deze oorlogsperiode schandelijko hooge wnsten opstrijken. Zoo 6.a. wordt er melding gemaakt van twaalf onderne-mingen, we.ke deelen in de levering aan het leger en die in 1914 een bruto-winst boeuen Van 193 inillioen tegenover 91 millioen in 1813. De in den oorlog gekwetste en ver-niinkte werklieden, worden nu door de werkgevca's aan uiterst lage prijzen aan den arbeid gesteld. Deze doenwijze oe-fent een slechten invloed dit op de loo-nengehaial in zijn geheel en anderzijds door de verduring van het leven wordt (ft^ïoc'^tfe'ûd iïpr Jievolkine: nos houdibaar en duldbaar. Do vrouwen- en kindlerarbeid neemt op verbazeiide wijze toe. In Berlijn alleen is in een tijdverloop van 12 masn den het aantal vrouwelijke arbeidskrach-ten gestegen van 468.000 tôt 658:000. De toestand is zoo zorgwekkend dat ten da-ge te'lrijke vrouwen gebez.gd worden in de metaainijverheid, waar zij gebonden zijn aan nachtarbei dgedurendb twaalf uren; menigvuldige jeugdige persionen worden aangetroffen in den lastigerc, af. mattenden en zwaxen mijnarbeid. Zonder het oog te hebben op de be-treurenswaardfge gevolgen, welke zullen voorlspruiten uit dezen vrouwen- en kin-derarbeid vooral onder maatschfippclijk oogpunt, valt er voor het oogenbiik afln te stippeu, dat de vrouwen voor geiiik-waardigen ai'beid 30 tôt 50 per h. niin-der betaald worden dan de mannen. Z'oo Avorden op de Berlijnsche trams onge-veer 14.000 vrouwen gebezigd, welke slechts de helft van het vroeger yastge-stelde loon trekken. Zooals dus wel uit voorafgiaande in-lichtingen blijkt, is. de toestand' nopens de werkvoorwaarden en de-n levensstan-daiard voofwaar niet rooskleurig. Er is hepaald gebrek aan .de eerste, îioodzake-lijkste levensbehoetten en tien duur van den oorlog is niet van aard oui veran-deringen te brengen in dezen nooifllotti-gen, voor Duit&chlaniii gt-zoc-hiten toe-stand.Honger en gebrek is versehrikkelijk en wanneer de Duitsche natie sinds gerui-men tijd door deze kwaal is geteisterd, dan heeft zij maar een „mea culpa."' te prevelen en te denken: „'t ls dat wij het zoo gewild hebben!" I De slag in Cbaipagne was maar een kleii gevechi. Een soldaat die deelgenomen heeft a^n de slagen in Champagne en bij Verdun heeft verklaard dat de gevechten te Sulp-pes en te Sou«in niets beteekende in ver geiijking met den strijd bij Vea-dun. Bataillons van grauwen rukten tegen ons op in dichte rangeti van 20 mail. De shrapnells van onze 75 en zware artillerie regenden op hen. Het was een bloed'g gordijri. 1k- kon zien hoe breedie gapingen werden gemaakt. Het leek me alsof een maaier steed'a door de reien der Duitschers liep eii met zijn zeisen maaide. Zonder ophouden ontploften obussén en dedien de beenen en de wa pen en in die luclit vliegen. AVi j stondei zoo dicht bij elkander dat afgerukte le-deniaten op ons vielen. Op een sniallen " sektor vielen er honderden en honderder ^ vijanden. Ten slotte konden wij Maueourt be-' reiken. Onze snelvuurkanonnen, die 1 slechts 5 meter nevens ons stonden wer den weggehaald. Daii zagen wij die lij; , ken als in bussels rechtstaan. Het bloed sprong ons uit de ooren on der den schok en het gedionder van he areschut. Iu den vuurgloed van Verdun. Een gekwetst Franseh soldaat die den strijd rond Douaumont jneanaakte heeft zijnot indrukken weergegevn. •Op het einde van .den dag waren wij in onze ioopgraven op 'de plaats waar net Vauchebosch gelegen had, want van het, bosch zelve was weinig of niets meer over: het was nu een uitgestrekt sneeuwveld meil hier en daar een verhakkelden boomstronk. lOvcrigens, geheel den heuvel van Bezen^ vaux tôt Pouaumont ziet er naakt en yer-scheurd uit, met diepe kloven doorploegcl als een maanlandschap. Overal vallen zwarei bommen en de grond dreunt onder een aan-houdenden ontzaglijken donder. Wij liggen stilwijgend jn onze holen be.-graven, want het is volstrekt onmogelijk x-te middeiï yan bet helsch geiaas der kanonnen een woord tôt elkander te spreken, Wij worden, in onze schuilplaatsen over en weer geschud, als waren wij in cèa snel-treîn gezeten. Jlet gehudden van den grond is uifgestrekt en diep. Van "tijd tôt tijd waag ik eou pogslag le werpen over den k-arn. Zoo ver mijn oogen, dragen zie ik dan een helsch schouwspel: zware en dikke wolken vorbevgen het he« mellicht en in dit halfcluister dvrarrelen alon( vlannnenstralen en sneeuw. Er is niets onuitstaanbaardcr to bedeiM ken dan aldus veroordeeld le zijn tôt on* beweeghjkheid en tôt stiizwijgen als den grond ouder uwe voeten schokt eu gansch cte natuur mede in den scrijd betrokkeiï schijnt te zijn. Ook wordt het pns al te onui tstaanhaaij en in eens, zonder eenig hevel alleen maaï omdat wij den ontzaglijken 'ndruk niet mee< kunnen verdragen, huilen wij in koor een hed der p o i lu s. Wij hooren .onze eigen stommen niet; zij gaan verloren ,in het algemeen ontzaglijM tempeest. Ik ke'er nog eens naar den heuvelrug we- ting der Orne scheurt het wolken* gordijn open; 't is als het gordijn .van een uitgestrekt verwijderd tooneal dat opgaatj het zachte licht yan den stervenden dag verlicht het tooneei. Ik onderscheid jn de verte de wrieine» Ilende massa's der Duitschers. Zij trekkeni vooyiit als dicht aangesloten kudden en iijn zoo talrijk dat gansch het sneeuwveld aani den gcziehteinder pr ^wart vau geworden is. Het reusachtige ïnierennect klimt tegen de( hellingen der Ma.ishoogf.en op en komt opi ons af Hun voorwachten stooten reeds op onze eerste draagversperringen,, terwijl het gros' van het leger jiog in den modder ploetert van lot onmetelijk plein, tussehen de Orne en de Vaulxrivier. Zij hebben veel moei ■ onr daar vooruit te geraken op dien grond, waar men bij .elken stap ceiit'meters diep( den grond inschiet. Toch trekken zij voort terwijt otis geseliut zware bommen in die menschemuuren doet regenen. De optrekkenden geven zich zel| de moeke ;niet te bukken cm! aan het ontsprin-gende schroot te ontkomen. Fataiistisrh op-, gezw-eept door slaafsche onderwerpiug schijî» non zij, zonder nog zelfs deu schijn vasi eenig verzet, naar den onveimijdelijkeu doo^ te gaan. In die jnenschenzee komen ton laatstaf holten, Stapels soldaten gaan ten groude en verdrinken om zoo te zeggjn in bet glijk, Bioedige brokstukken yan yerscluurde Ji-t chamen vliegen in de hoogie, onii ingd vani vlammen. De duislernis treedt in Ilot kanoiigCi bulder verzwaart nog. Ik lmb eâno gewaai^ wording als werd den lieuvel yan het fort Douaumont geschud als een populier dooij den stormwind. En dan voegt een niouwen snijdeudetï, klank zich hij het helsch concert: het zijn! onze machinegeweren die don dans begin^ nen. Des te beter, want die niouw e muziçji beteekent dat de Duitschers nader komen, Eiudelijk gaan >vjj onze werkeloosheid en; onwetcndheid van het geheurde afschudderu Wij kunnen nu ook aan de aciie deelnemen. lOnze eenige békommering was -al wat wij maar konden jn onze ooren te stoppen om te ontsnappen aan het helsch ruinoer.. Dut rumoér zal ik nooit veigeteii, veel langer zal ik het onthouden dan do yîijmendfl pijn mijnei; wonde. D'chter en dichter komt de vijand. ilij wordt m het belle gezet door de yunrpijlen - dié allerwege opstijgen. Daar zijn de Duitschers, daar zij op eenige meters afstand yan ons: wij zien . ze! Dan begint het yuur te regenen op pnze loopgraaf: eene wolk ylammerx, stof en aarde omringt pns. Wij hooren ol wij zien, niet meer, imaar fillen- doov cenzelfue gevoell overmeesterd springen jvij uit onze kuil, d0 bajonet geveld! » dp hetzelfde oogenbiik voel jk dat mgnS linkerarm als verlaimd is Eene bo-mtf menscherf heeft hem doorboord. Ik val - bewusteloos ten gronde, en ben eerst in eefi t gasthuis achter J erdun terug tôt het bewust ziin aekomen.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.