I Eerste Jaargang, Nr 47. — 21 Juli 1917. Prijs : i® eentiemen. Rerste Tflarp-anp- N'' ai — or Tnli tôt1? DE EENDRACHT Weekblad voor het Vlaamsche Volk ABONNEMENTS?RIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden .... » 2.60 Drie maanden .... » 1.30 r" Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BUREELEN; Voor het .Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 16', ANTWERPEN. Voor "het Etappen- en Operatiegebied : 8, Huurdochtcrstraat, GENT. Postchekrekening Nr 86. * AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van éénjboek of schrift geeft recht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. Verderfelijke politiek De « oorlog der mislukkingen » zoo heaft een Hollandsch blad — de '< Nieuwe Courant » rneen ilc — dezen wereldkrijg geheeten, naar aanleiding van operatiën die moesten gestaakt worden door de aanvallers o. a. aan de Dar-danellen en vôôr Verdun. Ook de taktiek van Franskiljons en Walen en van onze Frans-kiljonsche Ministers kan een vol-komene mislukking heeten. Hun plan was anders slim bedacht. Gedurende den strijd tegen den Invaller zou een roes van vaderlandsliefde allen en ailes mêeslepeh ; de Vlamingen zouden, hun vijt en tachtigjarige ondergeschiktheid vergetenfd, en er niet meer aan durven denken dat zij Vlamingen en zich nog enkel Beigen gevoelen ; en na de behaalde zege, mochten er zijn die het wagen zouden over hun taalrecht te spreken, men zou, onder het zingen eener ailes overstemmende « Brabançonne » die lastige Vlaamsche spelbrekers met hunne « exagérations dangereuses » en « Vlaamschen truut » tôt zwijgen brengen, ditmaal voorgoed. Jammer genoeg, dit mooie op-zet mislukte door de schuld der Franskiljons zelven. In Rome wa-ren het de ganzen van het Capitool die de bezetting ervan door haar gekwaak wekten en den^aanval der Galliërs aankondigden. Hier wa-ren het de snaterende ganzen van het Franskiljonnisme die de Vlamingen op den aanval tegen de Vlaamsche vesting opmerkzaam maakten. Het zuidelijk, warm-bloedig temperament der Franskiljons moest het uitscbreeuwen toen het voor hen nog gevaarlijk was hun doel bekend te maken . « Après la guerre on ne parlera plus du flamand en Belgique !» (Na den oorlog is er geen spraak meer van 't Vlaamsch in België !) en « La Belgique de demain sera latine ou elle ne sera plus !» (Het België van morgen zal La-tijnsch zijn of niet meer bestaan !) De Vlamingen schoten wakker en zetten zich schrap tegen den aangekondigden aanval. Het tele-gram uit Bussum aan Koning Albert bij gelegenheid der Gul-densporenviering op 11 Juli 1915 aldaar hadde ailes hunnen goed maken. Één enkele vage belofte van wege onze Regeering hadde de Vlamingen gerustgesteld en gesust. Maar het « Quos vult perdere Jupiter dementat ! » blijft immer waar. « Vecht en zwijgt! » was de korte inhoud van het ontvangen antwoord. Overmoed en onderschatting van de macht der Vlaamsche Beweging gaven blijkbaar die woorden in aan degenen welke ze deden neer-schrijven.Dat dit woord van onwil, die daad van tegenstand een grove ; 95b taktische fout was, hadden onze gezagvoerders begivpen indien zij Vlaamsch konden lezen en de protesten hadden vernomen die alom opstegen. Maar onze Bel-gische Ministersllezen geen Neder-landsch om de goede reden dat zij het niet kennen ; zij besefïen dan ook niet hoe vslecht een in-drukal dieflaters hebben gemaakt. Zij gingen voort de aanval len tegen de Vlamingen, der vluch-telingenbladen, die « onder den schoornsteen van Ministerde Broc-queville » werden opgesteld, door hun stilzwijgen aan te moedigen. De afstelling van de Clercq en Jacob door Franskiljons en Walen bewerkt, stortte olie op het vuur. Frans Van Cauwelaert zal het aan die van Havere wel voorspeld hebben. Maar zij luis-terden niet naar den jongen Vlaamschen leider, in de over-tuiging dat hij, als voorheen, het regeeringsbelang wel weer aan het Vlaamsche belang zou opofteren en dat het Vlaamsche Volk, door den oorlogroes be-dwelmd die de bladen zoo eens-gezind en zoo stelselmatig hadden verwekt, zich zou laten kelen als een lam. En voort gingen de Belgische ministers, van kwaad tôt erger. Abyssus) abyssum invocat. Toen het Besluit tôt verv-laamsching der Hoogeschool van Gent door de Bezettende Macht werd afge-kondigd, was het iedereen, die voor een .greintje politiek door-zicht heeft, duidelijk dat het voor de Belgische Regeering hoog tijd was een aan de Vlamingen tege-moetkomende verklaring af te leggen. Frans van Cauwelaert had zijn stoute schoenen aangetrokken en de moeilijke reis naar Havere aanvaard om. mocht het nog noodig blijken, de laatste aarze-ling bij de' Ministers te doen wijken. Hij zou een voor de Vlamingen heugelijke boodschap mêebrengen, werd alreeds alom verkondigd. Maar hij bracht nie-mendal mêe. En .ook na zijn terugkeer kwam er niets. Toch wel. Een « Verslag aan den Koning » in den Moniteur Belge van 8-14 Oktober 1915 waarin tegen de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool door de Duitschers uitgevaren, de ongel-digheid der uit te reiken diplo-ma's verkondigd en de beslissing bekend gemaakt werd dat al de leden der Leopolsorde die een leeraarsstoel in de vervlaamschte Hoogeschool zouden aanvaarden uit de orde werden geschrapt, zooals dit reeds het geval was, krachtens een besluit in Augustus genomen, met de drie eerste be-noemde professoren. In « Vrij België'» behandelde Frans Van Cauwelaert dit « Verslag aan den Koning ». Wij hebben zijn artikel overgenomen in ons nr 13 van 26 November 1916 en in de kantteekeningen die wij er toen bij maakten deden wij uit-schijnen dat als leidmotief van dit 959 artikel zijn woorden klinken : « Ik ben geluhkig dat de gelegenheid mij aangeboden is om nog eens duidelijk te verklaren dat mij 11 houding in de taalkwestie in de^en oorlog geens\ins steunt op vertrouwen in de %egeering. Ik ken genoeg de wankelbaarheid van de\en grondslag om er mijn standpunt niet op te baseeren. » Zelfs de trouwste aanhanger der Regeering, die zijn politieke vrienden steeds door dun en dilc had gevolgd, was aldus verplicht te erkennen dat de houding der Regeering hem geen vertrouwen inboezemde. Dat was dus de weinig bemoedigende uitslag der politiek die men in Havere tegenover de Vlamingen heeft ge-meend te moeten volgen. Dezelfde halstar.rige, hardnekkig koppige, tegen elke toegeving ge-kante houding was het die som-mige leiders der Belgische politiek protest deed aan'e°kenen toen een Belgisch Minister — Poullet, mee-nen wij — in een persgesprek zich gunstig had uitgesproken over .het beginsel van een Vlaamsche Ho -geschool, trouwens in zoo nevel-achtige, onvatbare termen dat niemand er kon uit opmaken waar, wanneer of hoe volgens den heer Minister die Hoogeschool zou worden opgericht. Zoo leek het alsof men, in plaats van de Vlamingen gerust te willen stellen, hen zocht op te hitsen en te verbitteren. En hethield enhoudt ook nu nog nietop.Terwijl hetkoorder vluchte-lingenpers in Holland, Engeland en Frankrijk brutaler en razender nog dan te voren schelden ging tegen al wat zich Vlaming te noemen dorst ; nadat de Ministers, in plaats van de bepalingen der legerwet betrefïende het taal-gebruik na te leven, een bespot-telijken maatregel nam door on-derofficieren-vertalers te benoe-men, zette men de kroon op het werk door tegen de Vlaamsch-gezinden strafïen uit te vaardigen die, waren ze niet zoo in 't 00g vallend onwettelijk, slechts een regeering van tyrannen zouden waardig zijn. DeiTc/îo^/^enanderebassende helhonden van het Franskiljonnis-me hadden aan den algemeen ge-achten en beminden, zachtem<pas-tor van te lande» Verriest en meer andere voormannen twaalf kogels beloofd. Dat deed vele Vlamingen beven van verontwaardiging, an-deren medelijdend glimlachen. Maar,waarachtig.de Belgische Ministers deelde de zienswijze der scribenten van de Echo 'Belge ! Wel is waar beloofde zij geen twaalf kogels — de herinvoering van de doodstraf aan het front zal hun voorloopig al voldoende hebben toegeschenen — maar twintig jaren dwangarbeid voor hen die aan de uitvoering der Bestuurlijke Scheiding mêewer-ken, kon er toch al goed door. En hoeveel artikels der Grond-wet dit Wetbesluit der Ministers __________ _ in Havere ook overtreedt, hoe onuitvoerbaar het ook bij gebrek aan behoorlijke afkondiging in België het ook*- is, het heeft niel nagelaten, nevens de velen die er om lachten. vele anderen de vuisten va^n toorn doen ballen. Want het bewijst dat bij onze regeerders het gevoel heerschl vtin een haattegen al wat Vlaamsch is zoo diep dat zij, om hem te koelen, niet voor de meest dra-conische maatregelen achteruit deinzen. Dat dit ailes niet van aard is *;om eendracht, vrede en rust in het land te bevorderen wanneer de volkeren,het moorden moede, eindelijk de wapens zullen hebben nêergelegd en opnieuw aan den vreedzamen arbeid gaan, schijni zelfs de hoogere geestelijkheid hiei niet te beseffen. De Vlaming, dat is de vijand ! schijnt nu de leus. Om een tij-delijk eu ungezonde populari':ii en de gunst der grooten te ver-werven aarzelt men niet zijn ge-zag in de weegschaal te werpen en den godsdienst te verlagen toi een wapen tegen een voor hun natuurlijk, nationaal en grond-wettelijk taalrecht strijdend volk dat er zich op beroemt steeds trouw te zijn gebleven aan de Leei en aan de Kerk van Christus. Daarbij wordt niets ontzien. Noch het broze geweten der klein-en die men in de war brachi door hen voor te houden dai strijden voor hun taal en hun volksrecht, als vader doet, dood-zonde is noch het stoffelijk en zedelijk belang van ouders en kin-deren wier loopbaan men, dooi hen af te houden van het afleg-• gen van een eindexamen, in ge-vaar brengt na jaren kostbare en moeilijke studiën ; noch de zedelijke, verstandelijke en econo mische toekomst van het vader-land dat door gebrek aan leer-kracgten en hoogeschoolgediplo-meerden dreigt allergevoeligst te worden geschaad ; noch de regelmatige gang van het open-baar leven dat men, door hei ontslagnemen van de ambtenaars der middenbesturen hoopt te kun-ontredderen. Na het lager onder-wi]s te hebben doen stopzetten, alleen omdat de Hoogeschool van Gent in de toekomst aan de Vlamingen een hooger onderwijs in hunne taal zal gegeven worden, tracht men nu het lager en hel middelbaar onderwijs onmogelijk te maken en het bestuur in ver-warringte brengen,uit afkeer voor de maatregelen die door de Bezettende Macht werden getroffen tôt eerlijke naleving der Belgische wetten op het gebruik der taal van de Vlaamsche Beigen. Zoo-doende keert men, blijkbaar op aansporing van het Ministerie in Havere. terug tôt de politiek die dadelijk 11a de bezetting. door de in den vreemde gevluchte pa-triotten, werd aangeprezen toen zij aanrieden : « Faites le vide 951 autour de l'envahisseur ! (Laât den invaller alleen staan). Een staatsman heeft zulk een politiek « la politique des cataclysmes » (de politiek die haar heil zoekt in rampenj geheeten, Zulk een politiek kan slechts door wanhoop worden ingegeven en zal nooit de goedkeuring der-genen wegdragen die, zooals wij, vertrouwen bewaren in de toekomst van volk en land. Voorwaar niet wij zouden de j verantwoordelijkheid op ons willen laden van de daden die onze Begische gezagvoerder? met gerust geweten schijnen te bedrijven en tôt niets anders leiden kunnen dan tôt een jammerlijke mislukking- of tôt regeeringloosheid en verbittering. Koen Strijman. Uit het Ivoren Torentje. 1. Idealisten die toch maar nooit een schamet h ans je ■{a gen of nooit voldoende levetiskracht in %ich gevonden hebben om van de Niky-heertijke droomver-schijning hunner ideaten in de iveer-barstige boetseerspijs der loggs werke-tijkheid toch maar een soepete lichaams-gotring of waaiende gewaadaptooi vast te houden, worden ten langen laatste alùjd \eer vervelende, dikwijls tamelijk naief-dwa^e en soms wel eens \eer ge-vaarlijke menschen. Met het verlammend bewust\ijn hunner blijvende onmacht, met, diep in de \iel, de kwellende drang der vele barensrijpe maar nooit verloste idealen, vluchten \ij {iels^iek uit de woelige wereld der werkelijkheden, waarvan de straffe strijd hun meepschheid wondt l naar de doodsche schuil^olders hunner \lelsvereençaming, met den in schuw-lietd ontaarden wrok om het jammer-lijk misslagen. Eenmaal los van de aarde-vastheid krijgt hun \iele verbeeldnig \ot-vrij spel. Gedachten, die het ononderbroken kontjkt met de werkelijkheid, die er de louterheid en de bevruchtende, le-ven-gevende kracht moet van toetsen en 1 1 proeven, missen, verstarren, roesten vast. Zooals een windwij^er, uit het rus-teloos gespeel der winden, die er den levensadem inhielden, weggenomen.... Zoo'n menschen leven — noem je dat leven — droomverloren. Zij gaan op in hun fanatieke gedachten.Zij spelen met de ernslige vraagstuk-ken als kinderen met vuui wapens. Maar in hun wUde veroveringstochten rijden ye dapper te paard op kale be\emstelen. Zij verdiepen \ich ^oo argeloos in hun droomerijën dat ^ij ook al de anderen in den tooverban van hun ver-beelden willen sleuren. Groot is vaak hun geloof in hun vi-\ioenaire leiderschap. « j,4 Is ongeluksprofeten roepen \ij God-en-alleman tegen DEN ge\woren vijand, wiens boo^e h and en misdaaige op^et \ij in aile hoeken en kanten \ien en \oeken.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.