De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk

1458 0
14 september 1918
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1918, 14 September. De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/gf0ms3mr9n/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Derde Jaargang, N' 3y. — 14 September 1918. Prijs : 10 centic nen. Dt-rde Jaargang, Nr 3y. — 14 September 1.318 DE EENDRACHT pZLZr=EnBrnNr°86. WCCkblatl VGOP H@t VlaftltlSChO Volk Lange Nicuwsïiat'; ToSBANTWERPEN. Met Vereenigde Krachten Niemand is liet ontgaan dat het activisme in de laatste weken een krisis-tijdperk heeft doorgemaakt. Krisissen komen overal voor : in het menschelijk organisme, waar zij den vorrn van ziekten «annemen ; in de samcnleving, waar zij zich zoowel op politiek \ils op sociaal en op ekonomisch gebièd voordoen. Eene stoommachine. voorzien van een goedwerkend regulator, heeft immer een gelijkmatige gang. De samenleving en eene politieke beweging, evenals het menschslijk organisme, gaan met horten en schokken, daar bestaat een wankel-baar evenwicht, waardoor meestal de zwaartécentra naar de eene of andere zijde ovenhellen en den regelmatigen gang van het/mecanisme beletten. Waar-uit _zelfs een geheel vastloopen der machine en ontwrichting harer rader-werken, zooals in den tegenwoordigen wereldoorlog, kan volgen. Krisissen zullen in een georganiseerd — individueel of kollektief— wezen wel nooit vermeden worden. Maar krisissen zijn niet altijd nadeelig, vermits zij meestal de vastgeloopen of ontspoorde machine weer terug op haar regelmatigen gang brengen en in hun geheel dus eenen gezondmakenden invloed uit-oefenen.Zulke gezondmakende krisis is in het activisme verwekt en ontwikkelt zich nu op geruststellende wijze. * * ± Het activisme is niets anders dan de voortzetting van de voôroorlogsche Vlaamsche beweging toegepast aan de veranderde toestanden van den oorlog. Het is een algemeen verschijnsel, dat verdrukte nationaliteiten hunne vrijma-king en zelfstandigheid niet kunnen verkrijgen in de normale omstandigheden van den vrede.. Een oorlog zooals deze kan wel de geschikte voorwaarden schep-pen om de politieke banden los te rukken die een onderjukt volk, in een oneigen ' staatsverband omkneld houden. Getuigen: Oekranië, Finland, Polen en de andere randstaten. Vôôr den oorlog waren wij in een wanhoopstoestand teruggedrongen omdat de Belgische Staat het Vlaamsche volk met een zijden koord wurgde, evenals Engeland dit doet met Zuid Afrika en met Ierland. sDe vervlaamsching groeide in rekenkundige, de verfransching in meetkundige progressie» (L. de Raet). Daarom is de theorie van Van Cau-welaert en van de passieven — « het Vlaamsche volk moet zich zelf redden » — valsch en verderfelijk. De wanhoopstoestand, waarin het Vlaamsche volk door den centraliseeren-den Belgischen Staat was gebracht ; was het uitgangspunt en de leiddraad van de activistische politiek. Wegens man-gel aan vertrouwen in de kracht en in den wil van het Vlaamsche volk om tôt een vrij, kultureel en ekonomisch zelfstandig volk te herworden, ging een deel der aktivistische leiders zelf zoo ver aile heil te zoeken in de staatsmacht en den staatsdwang. De eenige op dit oogenblik in aanmerking komende staatsmacht was natuurlijk de bezettende macht. Uit Germaansche stamverwantschap en ge-meenschappelijk frontmaken tegen het Latijnendom, volgde een parallélisme van Vlaamsche en Duitsche belangen, dat het onhandig ware geweest niet ten bate van ons volk te laten dienen. Samenwerking met de bezettende macht was dus geboden en deze samenwerking had prachtige uitslagen die wij nooit onder het vroegere Belgische bewind hadden bereikt : vervlaamsching der Gentsche hoogeschool, bestuurlijke schei-ding, vervlaamsching van het lager en middelbaar onderwiis. * * * Doch de tijd vliegt onrustig voorbij. Wat vroeger jaren vergde verandert nu in dagen. Onafgebroken openen zich nieuwe gezichteinders en de leiders der activistische politiek hebben gedurig stelling te nemen in nieuwe vraagstuk-ken betreffende de toekomst van het Vlaamsche volk. De toekemst staat voor de deur. Wanneer komt vrede? Ailes is onzeker, maar teekenend is het dat men beider-zijds het mogelijke doet om een vijfde oorlogswinter te vermijden. Het activisme, dat met zijn aanvan-kelijk zoo zwakke krachten wonderen verrichtte tijdens den oorlog, moet nu gereed staan voor den vrede. In de plaats van staatsdwang overweegt dan volkswil. De theorie van eenige acti-visten, die staatsdwang 00k na den oorlog zouden laten Jieerschen door handhavdng van de bezetting, is onhoud-baar gebleken. Want staatsdwang kan enkel reaklie bij het volk teweeg brengen wanneer hij niet overeenstemt met den volkswil, zoodat in la-atsten aanleg toch de' volkswil de lijn aangeeft waarlangs de toekomst van Vlaanderen zich zal voltrekken. De komende verhouding van onzen strijd moet krachtdadig worden voor-bereid. De groote Vlaamsche volksmassa, — die sedert den oorlog met een opper-vlakkig laagje Belgischgezindheid getooid is geworden, bij devvelke het Vlaamsch-gezind streven zoo schandig werd be-lasterd, die zoo diep gebogen ligt onder den machtigen hiel van Komiteiten Kardinaal Mercier en Loge, — deze volksmassa moet bewust worden gemaakt van hare ware volksbelangen. Aldus moet het Vlaamsche volk de ruggesteun worden gemaakt, niet enkel voor het behoud van wat reeds verworven is, maar evenzeer voor den volledigèn op-bouw van Vlaanderen's politieke, kul-tureele en ekonomische zelfstandigheid. Dezê nieuwe richting in de Vlaamsche politiek werd reeds aangevvezen in de rede van den Gouverneur-Generaal van 7 Maart 1.1. « Deze zelfstandigheid grondig te be-ïnvloeden zal Vooral 00k de taak van het Vlaamsche volk zelf zijn. a Desiijds hebben wij dezen passus hier ter plaatse gereleveerd. maar velen hebben het toen niet begrepen. De jongste verkkiringen van den Rijkskanselier en van den Gouverneur-Generaal hebben nu voldoende klaarheid in den toestand gebracht. * ' * Als een gelukkige uitslag van de krisis kunnen wij vaststellen dat zij de verschillende stroomingen in het activisme veel dichter bij elkaar heeft gebracht. Wel moeten wij hier nog uit-zondering maken, voor eenige onverzoen-lijke Unionisten, die niet vvillen inzien dat het franskiljonisme de eenige vijand is en die nog wantrouwen tegen Vlaamsche strijders van de andere richting blijven zaaien. Maar het gros der Jong-Vla-mingen en der Unionisten stellen zich van nu af bereid om met vereende krachten de groôtst bereikbare zelfstandigheid voor Vlaanderen na te streven. En nu eendrachtig vooruit, opdat het activisme worde wat het nog niet is : eene wezenlijke macht in Vlaanderen, waar bij het geheele Vlaamsche volk zich kunne aansluiten, vrij van elken franskiljonschen dwang. WiLFRIED. 533 * Katliolieko VLAMINGEH, SCHEPT MOED ! Hard is de sUijd en pijnlijk voor ons geweten. Moedeloosheid verlamde reeds menige kracht en dreigt er nog te verlammen ; ve; twijfeling lijst soms in ons harte op omdat wij op onzen weg zooveel vijanden ontmoeten, die wij als katholieken diep vereeren, doch die blind zijn voor de zedelijke en ver-standelijke ellende van ons volk. De eene kunnen niet zien omdat zij tôt ons volk niet behooren (rasverschil of opvoeding buiten en boven het volk zijn hinderpalen moeilijk te overschrij-den, de andere willen niet zien, de Vlaamsche ^beweging is hunne vriende-lijke belangstelling met waard ; nog andere zien doch willen niet doorzien tôt in 't diepste der volksellende en tiachten hun oogen te bedriegen door een schijn van weivaart, ontwikkeling en godsdienstzin ; eindelijk andere die zien en doorzien den moed echter niet hebben naar zicht en doorzicht te han-delen tegen de heerschende gedachten in, en zoo iederen dag ons volk dieper en dieper laten vêrzinken. En toch hopen wij immer, lietgeen de soldaten in September 1917 aan zijne Eminentie Kardinaal Mercier schreven, dat zij ons Vlaamsch recht zullen inzien en ons helpen om het te "Veroveren. Ondertusschen bekampen er ons vele huichelaars, gedoken onder de edelste gevoelens van vaderlandsliefde, trouw aan Koning en Regeering, ja zelfs onder den dekmantel van godsdienstzin en onderwerping aan de geestelijke overheid. Wij kennen er honderden die dwee-pen met het anti-aktivist zijn onzer hoogere geestelijke overheid, doch die ons vroeger zegden, dat verboden boe-ken lezen zonder toelating geen zonde was dat om niet te vasten er geen dispensatie noodig was, die hunne zonen weerhielden uit de jongelingspatronaten omdat er daar gemeen volk kwam, die minachtend spraken en nu nog spreken over onzen zôô geliefden Paus. Terwijl wij er onder de aktivisten honderden tellen, wiens harte bloedt om het te moeten derven van het sterkend priester-woord, wiens leven het geloof dooidringt tôt in diepste, die de koenste vootvech-ters zijn door woord en daad der zedelijke en christene heropstanding. Neen, de vijanden der Vlaamsche Be- | weging waren nooit eerlijke vijanden. - De oorlog verbeterde helaas de menschen niet ; integendeel. Hunne liefde voor hun volk is niet gewassen met diens nood. Vroeger lachten zij ons uit omdat wij hen niet schaden konden, nu zij zien dat de Vlamingen den strijd uit : den goede aanvatten, dat zij nu of nooit hun recht willen ontweldigen, daar zij om wille van de bezetting hunne brutale macht tegen ons niet kunnen gebiuiken, zettenzijeen lastertocht tegen ons in, en d'eerlijkste menschen worden uitgekretén voor 't walgelijkste, voor 't laagste dat op aarde leeft. De heiligste landen randen zij aan, twist en twee-dracht zaaiende in de gezinnen. Invloed en geld worden gebruikt om iedeien werkdadigen Vlaamschgezinde met haat en misprijzen te omringen. Wie u vroe-ger vi iendelijkgroette bekijkt u nu valsch en schuw.'tls een afbreken met vroegere vriendschap, omdat de toekomst van ons volk bedreigd zijnde door een Regeering die zweeg over ons recht en 't Vlaamsch bloed verdrukte op het plechtigste oogenblik onzer geschiedenis, wij verhuizen de achting der menschen, ja zelfs den schijn van eerlijken naam te verliezen, om ons, arme volk te redden. L'34"~ Wat ons echter het meest pijnigt is niet zoozeer dit misprijzen der menschen. Verdrukking is immers 't lot van al die tegen den menschelijkengedachtenstroom in, gedachten durven verdedigen van hooger leven en zelfopoffering. De wereld die maar op genot en voldoening belust is bekampt de liefde die immer naar hooger streeft ; omdat hoe meer wij minnen hoe meer wij willen minnen het Ideaal, God, schoonheid altijd oud en nieuw, ^ron die dorst lescht zonder te verzaden, dauw voor onze ontlui-kende harten, ons ailes, maar dat juist onze hoogste liefde wordt tegen ons gekeerd door personen die wij meest vereeren. Nochtans is ons Vlaamsch Ideaal niet tegen ons heilig geloof gekant, wel integendeel, want zelfs vele viijzinnige Vlamingen erkennen dat een Vlaamsch Vlaanderen godsdienstig moet zijn. Schreef Raphaël Verhulst dan niet « Plant een kruis boven den Leeuw en 00k voor niet geloovigen zal Vlaanderen's zinnebeeld er slechts 't heiliger en 't idealer door worden ». Helaas, wij die zulk een ideaal na-streven worden niet alleen afgekeurd maar verketteid door onze geestelijke overheid. Hoeveel priesters, die 't heil van zielen versmaad en verwaarloosd hebben om een politieke drift ; en als die priesters overtuigd zijn dat de aktivisten zondaars zijn, waarom gaan zij dan den zondigen zoon niet te gemoet naar 't voorbeeld van den Vader ? Waarom verbittering zaaien in plaats van verzoening? Waarom niet naar hun huis gaan en met hen spreken liever dan de enkele priesters die zulks nog doen uit overtuiging, door de lafste middelen te beletten hun liefde-werk nog voort te zetten ? Misschien had een helderder zon de zaak bestraald en nu is 't duisternis in vele zielen, door uwe schuld. Verre van mij dat ik deze zou goed-keuten die zich 0111 de verkeerde han-delwijze eens geestelijken van Christus zouden verwijderen : o neen, hunne dwaling is nog tienmaal erger want buiten Hem, noch leven, noch liefde, noch zekerheid, noch troost. Dochkatho-lieke aktivisten, al is die stiijd op politiek terrein, tegen onze bisschoppen en priesters, nog zoo pijnlijk, toch geeft hij geen reden tôt zwaarmoedigheid. Schouwen wij naar onze helden, de heiligen. Telden Dominikus en Fran-ciscus onder hunne tegenstievers en vijanden, geen kardinalen, bisschoppen en piiesters. Onze geestelijke overheid heeft ons niets te verwijten nopens het volbrengen onzer christelijke plichten, wij varen dus lecht door zee met de vaste overtuiging dat ons niets kan sohaden zoo wij Gods liefde niet verliezen. Moeten wij ons verzetten tegen 1 de politieke houding onzer geestelijke" overheid, nooit mogen wij tegen haar -opstaan of oneerbiedj^over haar spreken. 1 Biezelfde Dominikus en Franciscus kniel-den en kusten de hand dier bisschop- 1 pen of priesters die hen verdrukt hadden om zoo hunnen eerbied te toonen voor , het heilig karakter der gezalfden des s Heeren. Liever hadden wij een episco- ' paat gelijk het Iersche dat openlijk het ; hoofd durft verheffen tegen de Engelsche verdi ukkers, maar dragen wij die nieuwe beproeving met geduld, doch den moed veiliezen. dat nooit. Wij willen dat Vlaanderen leve, spijts al die Regee-ringen die sinds i83o Vlaanderen's | ondergang bewerkten; met de heropstanding v.<n ons volk te willen, willen wij goed. Wat voor velen de grootste oorzaak is van tegenstand en de barometer hunner Vlaamschgezindheid is vooizeker , het welgelukken, Mislukken is altijd in v 535 de oogen der wereld zinsverwant me slecht, al ware uw stiijden nog zo< edel. De Regeering zou .kunnen weer keeren met een Ententeleger en dai wordt ailes bloedig gedempt, Ware e eer en lof mee te oogsten, o dan ja maar nu zijn er kansen op mislukken de zaak is veroordeeld. Onze Goddelijke Zaligmaker preektc drie jaar de schoonste leering die ooi menschenoor gehooi d heeft of zal hoo-ren ; hij strooide mild zijne weldader uit, hij minde zijn volk met een onbe-grijpelijke liefde en toen hij stierf oj 't schandig kruishout, stonden Maiia en Johannes alleen hem trouw tei zijde. De Apostelen en Mai telaren gaven hun leven voor een schijnbaar dwaze zaak « Nos stulte proptu Christum », het Christendom was verplicht zich le ver-schuilen, als zijnde verraad tegen Rome, maar toen een keizer het kruis op zijn vaandel plaatste zwenkte de massa om en juichte deze toe die gisteren nog aan de beesten ten prooi gegeven wer-den. Neen mislukken is geen nederlaag maar dikwijls de grootste zegepraal. Willen eerlooze leidende standen door leugens en laster de menigte tegen ons opzweepen, toch zal geen enkele druppel Vlaamsch bloed vraclneloos vloeien. Onze jongens die aan den Yzer staan vreezen noch dood, noch verdrukking, noch schandvlekking. Indien uw bloed met het hunne moest vloeien, volgelin-gen van den Gekruiste, zonen der Martelaren, zoudet gij aarzelen ? Neen, meer dan ooit spijts al 'tpijnlijke van den strijd moeten wij werken voor den triomf onzer heilige zaak. Ailes voor Vlaandeien, Vlaanderen voor Christus dat is onze leuze. Blijven wij trouw aan Christus dan mogen wij niet aarzelen voor Vlaanderen ailes ten pande te geven. Daden dus, daden, spruitende uit uwe liefde voor uw Vlaandeien en Chiistus, die 00k zijn volk beminde en weende om Jerusalem's ondeigang. Karei. Van Santé, brankardier bij 't 23ste linie. De Belgische Neutniiteit Mot schrij/t aan het '"Vaderland. De Indépendance Helge van 21 Augustus geeft den korten inliouù va i een anoniem gr-schrift, dat in de Belgische po iticle kringen van Engeland en Frankrijk veel ophef raaalt. Als getypt stuk gaat het in verschillende exem-plaren van hand tôt hand ; auteu er van schijnt, al heeft hij zijn,stuk ni t onderteekr- d, jtan velen toch bekend te zijn en de wijze ivaarop de Inépendance, het groote libérale 31 a d, het stuk behandelt, aisook het feit, dat Baron Beyens in zijn stud e over Belgiè's toe-<omst er op heeft gezinspee'd, bewijzen ons, iat wij hier te doen hebben met de ideeèn /an een invloedrijk en gez.ighebber.d Bclgisch soliticus. De neutrajiteit — aldus dan het geschrift waar-/an kwe tie — heeft Belgiè volstrekt niet ver-:wakt ; terecht werd dit internationaal statuut ■ee.ls in i83o door Le Hon, en der bekwaam-te staatflieden die België ooit gehad h< eft, net vuur verdedigd ; de vrâag niag' alleen ge-teld worde". of wij dit regiem niet iets vrijer :ouden mogen opvatten, of wij b. v nog lan-;er een militaire conventie met Nederland als trijdig met de neutrraliteit zouden moeien mmogelijk achtcn en of onze diplomatieke ictie niet krachtdadiger zou mogen zijn. Ove-igens heeft dit regiem ons niet verhinderd een elfbewuste economische expanMe-politiek te roeren en in Augustus :gi4 heeft het aile re-ultaten op'geleverd, die men er van verwach-en kon. Belgiè heeft slechts de keuze tusschen bond-;enootschap of neutraliteit ; bo: dgenootschap-ien zouden het land zeer duur te staan komen. Alleen -- en hier halen wij de woorden aan an het geschrift zelf - een verdrag met de ireiiérzijdsche verplichtingen d e het inhoudt, an het land afdoende verdedigen tegen aile ndiscreté eischen van buiten en tegen de on-oorzicbtigheden der Belg sche leid'ers zelf ; te ;elijkertijd is zulk een verdrag dan 00k een laarbUjkelijk teeken van dtn wil om steeds

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk behorende tot de categorie Oorlogspers. Uitgegeven in Antwerpen van 1916 tot 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes