Eerste Jaargang , Nr 13 Prijs : 10 centiemen 26 Novamber 1916 DE EENDRACHT Weekblad voor het Vlaamsche Volk ABONNEMENTS PRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden « 2.60 Drie maançlen » 1.30 Geene abonnenten worden aangenomen, die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BUREELEN: Voor het Generaal Gouvernement . Prinsesstraat, 18, AN? WERPEN. Voor het Etappen- en Operatiegebied : «Koninklijke Taveerne», Kammerstraat, 10, GENT. Postchekrekening ,Nr 86. AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. Boekbesprekinq : Het toezenden van één boek of schrift geeft recht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. Dit blad bestaat uit ZES bladzijden. EEN VERKLARING. ; De Tcorts, nr2l, drukt, zooals ' dit reeds meer gebeurde, een artikel over uit ons blad. Deze maal : echter wordt ons blad aangehaald 1 als volgt : « De Eendracht », het blad van ' Volksvertegenwoorâiger Dr. jur. ' Iienderickx ». Wij kunnen niet anders dan liez" bewering van De Toorts ten 3 stelligste tegen te spreken, * eerstens, uit naam van Mr Hen- ' derickx zelf, die niet wil verant- ^ , dcl\jk gesteld wo» Jcn voor ' ailes wat in het blad verschijnt, buiten natuurlijk de door hem zelf 1 geschreven en onderteekende arti-kels ; < tweedens, uit naam van onzen 1 opstelraad die verzet aanteekent tegen de verkeerde voorstelling, < als zou ons blad het eigendom zijn ] van één enkel persoon, die dan s nog geneigd zou kunnen zijn het i blad ten bate zijner politiek te 1 misbruiken. Wij nemen deze gelegenheid te baat om nog eens ons standpunt toe te lichten. *De Eendracht » is niet het blad van één persoon, ook niet het or-gaan van ééne groep, maar wél de uiting va i gansch eene rich-ting. Zooals onze titel aanduidt w:llen wij eendracht bevorderen 2 onder aile rechtzinnige Vlaamsch- £ gezinden, hoe scherp deze dan ] ook nog over de opportuniteit van t den strijd op dit oogenblik ver- c deeld wezen. 1 Om die reden wenschen wij niet f te vervalien in de uitersten van sommige vooruitstrevers, die ons, £ van hun standpunt uit, misschien 1 wat te « voorzichtig » vinde... Wij s willen even min opgaan in aan- s vallen tegen de z. g. passieven, 1 maar deze «fortiter in re, suaviter ^ in modo » overtuigen dat in aile 1 omstandigheden spreken plicht is. r Dit breed opgezet plan, de band 1 te worden die de verschillende ë stroomingen en groepeeringen on- t der de Vlamingen nader tôt elkaar \ brengen kunnen, sluit ten stellig- 1 ste uit dat ons blad ten dienste 1 zou zijn van een enkele groep, r laat staan van één enkel persoon. De werkelijkheid beantwoordt r ook aan het gestelde plan. Ons r blad is in handen van eenen op- x stelraad die deels te Antwerpen, 1 deels te Gent verblijft en staat 2 :>pen voor medewerking uit aile îtreken van het Vlaamsche iand, jooals het ook in aile hoeken van let land cie Vlaamsche gedachte vil wekken en verlevenuigen. De meeste onzer artikels zijn yngeteekend. omdat de schrijvers lit zoo wenschen, en ook, omdat laa onsoordeel de degelijkheid /an een opstel slecht alhangt van sijuen inhoud en niet van den laam die er onder staat. Al te dik-vijls hebben wij ons in de Vlaamsche beweging laten begoochelen ioor klinker.de namen. Trouw ns vil ons blad niet zoozeer zijn eene <Vrije tribuuu» waarin allerhande iienschen hunne persoonlijke ienkwijze verkondigen, dan wel îen voertuig tôt verspreidirig in 3reeden kring va, het gemeengo .d îer Vlaamsche gedarhte. Oiis blad is coi stand gekomen n het teeken der vervl-aairsching /an de Gentsche Hoogeschool en lan het welgelukken daarvan hebben wij zijn lot verbond-n. Vooraan ons eerste nummer Irukten wij de dcigorder van de rCatholieke Vlaamsche Oud-Hoog-itudentenbond, gevolgd door het Vlanifest van den Hoogeschool x>nd. Onder de hoede dier ge-vaardeerde vertegenwoordigers ran het Vlaamsche intellect traden vij in het strijdperk voor ons ver-)ngelijkt volk. Wij hebben niet te verbergen lat ons blad, hoewel ontworpen n samenwerking van katholieken ;n liberalen en opgesteld voor edereen, feitelijk toch in hoofd-:aak wordt opgeiteld met bijdra-jen komendevân katholieke zijde. ingevolge de getalsterkte der ka-holieke Vlaamschgezinden is het >ok niet verwonderlijk dat zij in ninstens één orgaan de overwe-rende roi zouden spelen. Van die vaststelling tôt het be-luit dat ons blad politiek katho-iek zou zijn, ligt voor sommigen lechts één stap, maar wij doen dien tap niet, omdat wij te goed w^ten toe weinig de politiek onze /laamsche belangen bevorderen :an. Het politieke vuar zal wel liet uitdooven, maar hoe langer let onder de assche der on-er-chilligheid kan bedolven blijven, lestebeter voor ons Vlaamsche olk, dat eendrachtige samenwer-:ing voor den opbouw eetier ge ukkige toekomst niet kan ontbee-en.Dat wij ons op politiek terrein liet willen begeven, sluit echter liet in dat wij onder voorwendsel an onzijdigheid, de zedelijke be-angen van hei Vlaamsche volk oudennégeeren. Het uitschakelen der zedelijke factoren uit onze beweging kan niet anders dan deze verminderen.én in haar doel, én in hare dfn^iteit, en in hare uitwerking. Dit zou dan ook in-druischen tegen het wezen der Vlaamsche beweging die onze menschelîj kheid tôt h xre hoogste uiting en on wikkeliug voeren wil en het Vlaamsche volk heropbeu-ren op aile gebied. De Eendracht. Nieutue insebr.ivers voor het jaar 1917 ontvangen ons blad van af het volgende nummer kosteloos. Wij dota de inschrijvèrs beleefd opmerkendat zij het bedrag hun- < 11er insato^viog (fc 5 -?Q 'sjaavs)- < op voorhand moeten laten geworden op ons bureel, 't zij per post-mandaat, 't zij door storting op onze postchekrekening nr 86. Op de postbureelen worden geen jaarabonnemehten op de -bladen aangenomen. Reeds versehenen uummers kunnen nog altijd gezonden worden zoolang de voorraad strekt. De inschrijvèrs, die het blad niet 1 regelmatig ontvangen, # gelieven < het beheer onverwijld te verwitti- < gen, opdat daaraan kunne verhol-pen worden. 1 Polen en Vlamingen. . X Een groot deel van het Polen 1 van voorheen is door de Centrale 1 Mogendheden tôt Koninkrijk 1 uitgeroepen. i Dat Duitschland en Oostenrijk-Hongarijë enkel en alleen uit lief-de voor de Polen tôt dien ,ewich- ^ tigen stap zijn overgegaan, zal wel j niemand gelooven en beweren de ] persorganen diar landen ook niet. Integendeelzij erkennen dateigen-belang aanleiding gaf tôt den maatr» gel der verbondene keizei-rijken die van het nieuwe koninkrijk een bufferstaat tegen Rusland ^ willen maken en een Poolsch j leger hopen te kunnt-n vormen om de veroverde streken te behouden. Toch hebben de Polen de j wederoprichting van den Pool- ( schen Staat met geestdrift begroet. s Zelfs in Paiijs werd ze met luide £ vreugdcbetoogingen begroet door « aldaar ingewekene Polen. Op s een volksvergadering, door hen t belegd, verklaarde de Poolsche professor Antal Bobrinski : « De î » vijanden van Frankiijkdie wij, r » daar Frankrijk ons tweede 1 » vaderland is, ook als onze vijan-» den moeten beschouwen, heb- 1 » ben Polen uit de puinhoopen » der landen waarover de wereld-» ooriog loeit, als nieuw zelfstan- > dig rijk hersteld. « ... . « Welhaddenwij verwacht > ùat Polens heropstanding door > net edele Frankrijk zou worden > bewerkt, want sedert eene eeuw » rustt j ai onze hoop op Frank-» rijk'. Wij verwachtten dat ons » land door h. t volk van Napo-» leon ons zou we rgegeven wor- > den. Het is nu anders geDeurd; » de vijand heeft in ons lot inge-^ grepen en ons land opnieuw » opgebouwd. » Nicttegenstaande dus die Polen Frankrijk, dat tegen Duitschland îtrijdt, als hun tweede vaderland aeschouwen en de Duitschers,ook jmdat deze in Pruisen het Pool-;c"àe volk trachten te vtrduitschen, /ijandig zijn, aanvaarden zij het leroprichten van hun land, zooals dj ook destichting eener Poolsche Hoogeschool met geestdrift heb-Den begroet. E11 de Vlamingen ? Omdat Duitschland de vijand s en evenals Viaanderen er belang ji) heeft hier Franknjks invloed :e verminderen, zouden zij, naar ie meening der « Passieven, le vervlaamsching der Gentsche iioogeschool en het herstel hunier taalrechten door deDuitschers noeten weigeren ! Bij de « passieve » Vlamingen s de haat tegen den vijand ster-cer dan de liefde tôt hun volk. De Polen integendeel aanvaarden îun recht zonder na te gaan welke îanden het hun schenken;bij hen s de lielde sterker dan de haat. Waarom dit verschil ? Omdat de « passive » Vlamin-;en minder stamtrots en minder >olitiek doorzicht hebben dan de 3olen. C. Een belangrîjk artikel van /olksvertegenwoordiger Van )auwe!aert. Vrij Bclgië, het orgaan van ulius Hoste jr. en Frans Van 3auwelaert, te Scheveningen ver-chijnende, kondigde eenige da-;en pasgeleden. onder den tirel : Onze Regeering en de Vervlaam-ching der Gentsche Hoogeschool » ién artikel at van Frans Van Cau-velaert,dat wij elders in ons blad >e'nandelen. Ter wille der belang-ijkheid van dit stuk nemen wij let hieronder op. Na aan de verklaringen te heb->en herinnert die de Belgische ^ol . Regeering in het Staatsblad va-8-10 October heeft openbaar ge-maakt, merkt Volksvertegenwoor-diger Van Cauwelaert daarop aan: Deze beslissingen vormen echter in mijn meening niet hethoofdbelang van de regeeringsverklaring. Wat duïzen-den Vlamingen binnen en buiten België en niet in het minst aan de boorden van den Yzer vooral bekommert, is de houding te kennen, welke door ons landsbestuur inzake het vraagstuk der vervlaamsching van de Gentsche Hoogeschool onmiddellijk na herstel van den vrede zal worden aangenomen, en daarom is de aandacht vooral gevallen op enkele aanwijzingen welke de regeering omtrent haar inzichten bij deze gelegenheid heeft te kennen gegeven. Over dit gedeelte van bewuste docu-menten wil ikvooreerstmijn indrukken geven. 1k zal het doen in voile onbe-vangenheid, want vriend en vijand van onze zaak heeft het recht om in een strijd, waarin ik als Vlaming en volks-vertegenwoordiger een zoo werkzaam aandeel heb genomen, mijn opvatting te kennen en daar een toeval mij in Ste Adresse gebracht heeft op het oogenblik, dat de Ministers over deze vraag-stukken in beraad zijn getreden, zal men het ongetwijfeld billijk vinden, dat ik zelf klaarheid over mijn eigen houding wensch te verspreiden Doch laat ik eerst even de woorden van de regeering nog tekstueel her-halen : « De kwestie van de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool was vôôr den ooriog bij het Belgisch parlement ingeleid. Aan de Belgische wetgevende macht behoort het, na den ooriog, haar een oplossing te bezorgen. Het geldt hier een nationaal vraagstuk, enkel te beslechten door de nationale souvereiniteit, wanneer deze volkomen onafhankelijk in een vrij en aan zijn eigen wedergeschonken België wordt uitgeoefend. De regeering is.overtuigd dat terstond na den herstelden vrede, door de samenwerking van aller goe-den wil, dien zij dan zal trachten voor te staan, aan de Vlamingen zoowel op gebied van hooger onderwijs als op elk ander, die volledige gelijkheid in rechte en in feite zal worden verzekerd welke moet bestaan naar den wensch zelf van ons grondwettelijk verdrag.» * De klank van deze woorden is niet onwillend en de goede bedoelingen van den steller zijn niet twijfelachtig. De verwoording is echter, mijns inziens, te veel diplomatisch om ten voile het goede uitwerksel te be-reiken, dat men voorzeker heeft beoogd en verhoopt. Ik heb, wat mij betreft, met aile kracht aangedrongen op een duidelijke uitspraak ten gunste van de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool. Het recht der regeering om het te doen kan niet ernstig worden be-twist, en ofschoon ik me wel reken-schap geef van de kiesche omstandig heden, waarin zij moet besturen, zou een verklaringvan dien aard naar mijn overtuiging een voor het land weldoen den invloed hebben uitgeoefend. De ministerraad heeft zich met deze opvatting niet vereenigd. Doch, indien bij de formuleering van zijn eigen bedoelingen een grootere klaarheid en

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.