De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk

1184 0
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1918, 27 April. De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/2f7jq0v812/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Derde Jaargang. Nr 17. 2.7 April 19x8. Prijs : 10 cenf:"rnen. Derée Jaarga*g, Nr 17. —» 27 April 1018. DE EENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanden » i.3o Postchekrekening Nr 86. Weekblad voor het Vlaamsche Volk Redaktie «n Bureel : Lanje Nieuwstraat, 108, ANTWERPEN. 1 (il In leiiano en... In Viaandersn Bij het eenparig verzet dat het Iersche volk tegen de dienstplichtwet heeft op touw gezet, treft vooral de bewonderens-waardige houding van de geestelijkheid. Ook in deze aangelegenheid staat de Iersche geestelijkheid, zoo hoogere als lagere, aan het hoofd van haar volk in dezes strijd voor de zelfstandigheid. Hoe verschillend zijn de toestanden in Vlaanderen ! In elk land, buiten het onze, gaan de nationalistisçhe belangen hand in hand met hat godsdienstbelang. Overal staat de geesteliikheid vooraan in den natio-nalistisçhen strijd, wijl zij weet dat in algemeenen zin het behoud van het ge-loof gepaard gaat met het behoud van den volksaard. Staat niet in Polen de aartsbisschop van Warschau aan het hoofd van zijn van het Russisch juk bevrijde volk en is hij geen lid van den Regentschapsraad? Alléén het Kalholieke Vlaanderen maakt uitzondering. Hier heeft de Belgische Staat het kerkelijk gezag aan zijne po-litiek weten' te verbinden en gebruikt hij het tegen het Vlaamsche volk. Waar men de houding van de hoogste geestelijke macht in Vlaand ren verge-lijkt met de houding der geestelijkheid in Ierland, P^len en overal elders, kan men zich niet weerhouden zich tôt de patroonheilige van Vlaanderen te wen-den en haar deze bede toe te sturen. H. Lntgaardc, geef ons een Vlaam-sclien bisschop ! WlLFRIED. Raad Van Vlaanderen In zijne laatste zittingen hcett de R. v. VI. de ontwerpen van verordeningen op het lager en middelbaar onderwijs besproken en met zekere wijzingen aangenomen, Hiermede heeft de R. v VI. zijn roi, die bestaat in het verleenen eener beraadslagende medewerking aan de wetgeving voor Vlaan- » jleren. veyyuid. Aan de bezettende macht blijft de taak, de verordeningen uit te vaar-digen en uit te voeren. Slechts na de afkondiging der verordeningen zal het mogelijk zijn ze aan eene diepgaande bespreking te onderwerpen, daar ze dan eerst hun bepaalden vorm zullen verkregen hebben. Intusschen kunnen wij zeggen, dat de ontwerpen, zooals zij aan den R. v. VI. voorge-steld en door hem geamendeerd werden, zullen toelaten een merkelijken \ooruitgang op het gebied der vervlaamsching van ons onderwijs» •ok en vooral te Brussel, te bewerkstelligen. Zij beantwoorden wel met aan het ideaal van d« meeste Vlaainschgezinden, maar ideale toestanden zîjn niet van deze wereld. De moeilijkheid is en blijft altijd de regle-menteering van het vrij onderwijs op taalge-bied. Laat ons echter het beiang hiervan niet overdrijven. De meeste lagere scholcn zijn gemaentelijke, aangenomen of aanneembare sch»len, die rechtstreeks onder toepassing der wetten vallen en waar dus de taalverordenin-gen reg'elmatig kunnen doorgevoerd worden. Buiten deze drie kategorieên van lagere scholcn komen de werkelijk vrije scholen enkel spora-disch voor en hunne weigering om de alge-meene taalregeling te volgen, zou zeker het geheele volksonderwijs niet beinvloeden. Wel wordt hoog opgeloopen met de mogelijk-heid dat aangenomen en aanneembare scholen de toelagen der openbare besturen zullen vreigeren en aldus hunne geheele vrijheid her-nemen. Dit geva r is m i. denkbeeldig. Ik neern aan dat het eerste jaar van de toepassing der nieuwe verordeningen, d. i. van af 1 September a. s , zekere scholen in groot-Brussel aldus zouden te werk gaan, daar zij ondersteuning zouden genieten uit de geheime fondsen van het «Comité National». Maar dit verzet kan enkel tijdelijk zijn. Laat ons niet vorjeten dat de wetten eu verordeningen, die wij wentehen te zien invoeren, mei uitsluite-lijk dienen voor den tijd van den oorlog, maar I "162 hoofdzakelijk bedoeld zijn voor de toekomst. Mochten sommige schoolbesluren, verblind door hunne verwachting van een zegevierendenterug-keer van de Entente, zich aanvankelijk tegen de vervlaamsching hunner scholen verzetten, dau zal huit verzet toch niet langer duren daa de g'eheime fondsen waarover ze tijdelijk kunnen beschikken. Ten andere, zelfs geheel het vrij onderwijs zal moeilijk aan de nieuwe verordeningen kunnen ontsnappen. Iedereen kent den toestand der vrije middelbare scholen van den hoogeren graad, die hunne vrijheid ten aanzien van het vaststellen van hun programma hebben moeten opgeven om te vo'doen aan de wet op de akademische graden en die naderhand ook gedeeltelijk hebben moeten verviaamschen ten gevolge van de wet Franck-Segers. Gelijk-aardige verplichiingen zullen in de toekomst op het vrij lager onderwijs vallen De vrije lagere scholen zullen zich niet liclit aan de taalregeling kunnen onttrekken, daar hunne ' leerlingen onder toepassing vallen van de wet op den leerplicht en daar de nieuwe veror-dening een getuigsclirift van lager onderwijs invor'rt, dat zal vereisaht worden om te vol-doen aan den leerplicht, om op te gaan in het middelbaar onderwijs en om 't zij welke openbare bediening te vervullen. Dit getuigsclirift van lager onderwijs moet inhouden dat geheel het onderwijs in de lands-taal werd genoten. De uitzonderingen welke men voor Brussel voorziet, zijn slechts tijdelijk en slaan enkel op de kinderen van Waalsche afkomst. De naam België. Het geschil over de in ons voorlaatste num-mer breedvoerig besproken stemming van den R.v. VI duurt voort Ken Jong-Vlaamsch lid van den R v. VI., Dr P- Vrijdaghs; schreef in « Het Vlaamsche Nieuws» een artikel w arop in hetzelfde blad Prof. Dr Claus geantwoord heeft. « De Eesdracht » heeft aan waf zij hierover reeds drukte, niets bij te voegen noch af te doen. Onze uiteenzettingen oogsten aan de eene zijde veel blijken van mstemming en werden door de andere zijde niet afdoende weerlegd. Voor ons is het débat dus gesloten en wij blijven betreuren dat het geopend is ■jgevynrden. W1I.FRIED. Léo Picard over het Vlaainscli Vraagstuk In «De Toekomst» (nr n en 12 van dit jaar) vcrscheen er van de hand van Léo Picard een uiterst interressante studio over het Vlaamsche vraagstuk, waarvan wij de belangrijkste gedeehen hieronder laten volgen: « Desterkste vijand van den Nederlandschen geest in Vlaamsch Belgié is de Belgische nationalistisçhe geest De moderne Belgische staat is door oorsprong en traditie een lot onathankelijkheid gekomen fransche « provin-cie » : de bewoners van het onde Prins-Bis-dom Luik, die in de eerste helft van de XIXe eeuw een zoo overwegende roi zouden spelen, voelden zseh in den tijd der Fransche revo-lutie meer Fransch dan menig staatsburger van het oude Frankrijk zelf; het volk der overige Belgische landen werd tôt het nieuwe staatsleven gedwongen onder den druk der Fransche kohorten, de oppositie tegen het Nederlandsche rijk van koning 'Villem I werd georganiseerd eenerzijds door Fransche kerk-prelaten en anderzijds door Fransche révolutionnaire réfugiés en hun vrienden ; op het eind was het weer de invloed van het Fransch kerkelijk libéralisme, die beide opposities ver-eenigde en de revolutie was, naar het woord van graaf de Broglie, « le dernier bienfait » van de Fransche monarchie. » Een aldus do r de geschetste samenwerking (tusschen demokratie en flamingantisme) be-reikte oplo-sing der taalkwesti zou nattuurlijk niet beantwoorden aan de zoogezegde Vlaamsche eisschen, die tegenwoordig- door de akti-visten worden gesteld. De meeste van die eischen echter zijn kersversch en, waar wij verder nog de werkelijke waarde en de oppor-tuniteit er van zullen bespreken, moeten wij toch hier reeds doen opmerken, dat de grond-slag en het begin van aile mog-elijke herle-ving van Vlaanderen niets amlers zijn kan lb3 dan de oplossing van de taa;kwestie, Alvorens wij ooit overgaan tôt het 'bouwen van een volledig huis in Vlaamscher stijl moeten wij zell meer Vlamingen geworden zijn : het beste middel tôt zulk een sociale o^voeding is steeds geweest de taal. Maar zouden wij, zelfs met den steun der demokratie, dit eerste begin ook inderdaad wel bereikt he ben zonder dm oorlog ? Twijfel is gewettigd. De Belgische nationalistisçhe politiek naar bir.nen werd in de laatste jaren immers met steeds grooter bewustzijn doorgevoerd ; dit natuurlijk niet uit piéteit tegen-over het historisch verleden, maar wel om praktische belangen van het oogenblik. De leiders van den B-lgischeu staat traden inet steeds grooter zelfbe^vustzijji en steeds meer energie voor de wereld. De Belgische staat mocht zich niet lang< r de schuchtere, neutrale laatst gekomene in het Européesch interna-tionaalgezelschap voelen. Hij moest scheppend optreden ; er was een sterke drang naar daden, o >k buiten de eigan grenzen op het gebied van de wereldpolitiek . Een dergelijke politiek naar buiten kan echter in dezen tijd van ruimen volksinvloed alleen maar dan gevoerd worden, wanneer er binner, in het land een sterke nationales:ische geest heerscht . .Een ofïi-cieele vaderlandsliefde werc van hoogerhand aangekweekt. Elke nationale gedachte echter streeit err.aar zoo algemeen mogelijk te zijn, de nationale eenheid wil den h'aelen mensch veroveren ; ook het Belgisjiie staats iationa-lisme kon niet alleen lever, van politicke en ekonomische geslachten ; ook gerst en gemoed moesten worden gewonnen : de oude Belgische cultuur, Fransch van taa, en Fransch van • eest, was daartoe het micdel \roor Augustus 1914 was dan ook d« bange vraag van aile bewuste flammganten, wat het het snelst in kracht zou winnen, do Vlaamsch-gezindheid in vereeniging niet de démocratie of het slaatsnationa isme, dat zeer dikwij'ls demagogisch wordt. » Na aangestipt le hebbei. dat de oorlog een geweldige versterkmg van het Beigisch nationalisme teweeg braciît wlartegen de flamin-ganten in den begin bijna niet durl'den rea-geeren, en betreurd te hebben dat de aktivis ten zich bijna niet bekommeren om de toe-komstige internationale positie waarin Vlaanderen al of niet als deâl van Selgiè zich beviuden zal (1), gaat steller voort ; « Maar de werkelijkheid is sterker dan de theorie ; terwijl men meent het Vlaamsch huis van binnen geheel naar Vlaamsche leest te kunnen inrichten en al njet andere voorloopig; rustig te kunnen afwachten. rekent men toch bij de inrichting elk oogenblik met een factor van buiten, namelijk de nacht der Duitsche bezettingsautoriteit. » L. P;.card vindt dat een zeer gevaarlijke politiek. Me nieuwe theorie in Vlaanderen u staatsroaiht is ailes » noemt hij ondoordaclit. « Als de fjnitschcrs de staats-macht aan VlamingenU^fcmien geven, rul-len die (meerié'n"zij)^lïefll^R~~maken tôt wat zij willen, het vo'k immers is een vlotistof die door dan staat (als door het vat waarin het gegoten wordt) een vorm krijgt. Daarbij vergeet men echter dat ce Staat — waar hij iets meer is dan zuiver militair geweld — roor een groot det-1 zijn macht ontleent aan 011-politieke faktoren; de organisatie van de Kerk, van het kapitaai, de industrie en den handel, aan de organisatie der partijen ; aile krachten waarvan meer invlccd uitgaat op den Staat, dan dat omgckeeid de Slaat hen zou kunnen beinvloeden Zoo komt men dan voor een dilemna te staan, ofwel volledige eigen staatsinrichting, slechts onder militair geweld in stand te hou-dsn, ofwel handhavin»; d.-r bestaande organi-satie, maar met taalhervormingen die het oude in de hoofdzaalc laten bestaan (wat de oppositie veel minder krachtig maakt) en gedragen wordt door een sterke opinie in het land » Picard geeft natuurlijk de voorkeur aan de tvveede oplossing, want ; - niet door de inrich-ting van een volledige Vlaamsche staatma-chin;, die — wij zagen het reeds — slechts door vreemd geweld in stand zou kunnen worden gehouden en dus volsirekt geen faktor van verzoening- mag geheeten worden », zal het aktivisme zijne dubbele taak : (een aktieve deelneming van hel Vlaamsch element aan de Belgische politiek bevorderen, en tusschen Havere en Berlijn als bemiddelaar optreden) kunnen vervullen. Ook aan den passieven leert Picare de les : « De passieven van hunnen kant, die de vervlaamsching van het Beigisch staatswezen eischen, maar ailes wat van Duitschen invloed is verwerpen, zullen moeten leeren inzien, dat Duitsche invloed nu eenmaal een feit is, dat niet meer kan weggedacht worden : het istoch een al te naieve opvatting, dat bij Belgie's herstel de Duitsche gouverneur beleefd zijn hoedje zou afnemen ten afscheid en daarbij weer ineteen de toestand van Augustus 1914 zou intreden. De overgave van gezag zal een ontzettend ingewikkelde en veel omvattende n zaak » zijn, waarbij de taalkwestie — ook wanneer er heelemaal geen aktivisme of Vla-menpolitiek zou geweest zijn overal zal komen opduiken Dat de Duitschers daarbij het Vlaamsch standpunt zullen innemm zal op i,iïi Picard W hieromtrent biijkbaar niet in^^lick! 16? den duur ook de passieven tôt tevredenheid stemmen. » « Dan komt de verdere groei ; door de taal wordt de nieuwe geest verwekt en uit dien nieuwen geest groeit de nieuwe politiek. » Picard besluit zijn opstel door een oproep aan de Noordnederlanders om hun taalbroe-dt-rs behulpzaam te zijn : 1) door de Vlamingen uit het bezette gebied die « in een bizonderen toestand van overprikkeling leven » tôt kalmer bezinning te brengen en voor te lichten ; 2) door Duitschland te doen inzien dat er tusschen blijvende bezetting en herstel als vroeger nog een derde oplossing is : het gebruik van het door de natuur gegeven Vlaamsche verzoe-nende element ; 3) door de verstandhouding (vanwege Holland) met een door Vlaanderen hernieuwd België te bevorderen. (G. v. cBr.) Jong Vlaanderen Op 27 Apnl en 38 April ». s, heeft er te Brussel een als?meen kougres van de Nationale .'ong-Vlaam elle Beweging plaats. Punten van het allergrooiste beiang staan op de agenda. De aangesloten leden Tan de Nationale Jong Vlaamsche Beweging worden dringend verzocht het kongret bij te wonrn. Het ,'ong-Vlaamsch beiang eischt meer da>i ooit zulke machtsont-plooiïng.De afdeelingen zenden in de gevvone voor-waarden afgevaarùigden naar het kongres. Het getal afgevaardigden wordt vastg'esteid tegen 1 per 23 leden. De namen van de «fgeva^ruigden moeten met de opgave van het getal leden dei atdeeling bij voorbaat bij het bureel ep het kongres ir.gediend vrorden. Op den avond van den 27 Aj. r il begint het kongres mei een gezellïg samenzijn, waarop een der politieke leide s van Jong-Viaanderen over d n toestsnd spreken zal. Op aS April hebben 1 r een morgen- en een namiddagzuting plaats. Het kongres wordt bijeengeroepen d^or het Jong-Viaarnsch Blok van den Raad van Vlaanderen. De inrichting is toevertrouwd aan het Secreiaiiaat van de Groep Generaal Goeverne- ment ran Jorg-Vlaanderen, * * «t Luc van « Het Vlaamsche Nieuws» schreef verleden Woensdag een geestdr.ftig artikel over Jong-Vlaanderen en de beginselverklaring dizer vooruitstre\ ende akti-istische groep. Vermits Luc het voornaamste uit deze begir-selverk aring overschrett, meenen wij goed te doen ze hier in eitenso mede te deelea : 1. Verdwijnen moet de naam en de staat Delgié. 2 Gestic/i! 1vorde een sauvereine jtlfstan-dige staat Vlaanderen. 3. Aile unie met Wallonie, ook personeele, is uitgesloten. 4. De Staat Vlaanderen foelct economische, mar.itieme, militaire en politieke toenadering tôt het Duitsche Rijk, voor joover fijne innerlijke îclfs tandigheid daarbij onaangetas' blijft. 5. De staat ^Vlaanderen omvat aile "Vlaamsche gewesten. 6. De eenige taal voor het officieel en open-baar leven is het Ne ierlandsch. Met het oog op de thans heerschende toestanden, wordt in fonder bepaald : /. In het lager onderwijs %al geen tweede taal worden aangeleerd. 2. In het middelbaar onderwijs is de eerste vreemde taal het Hoogduitsch 3. Aile onderwns, fonder uitzondering, wordt ten opfichte der taalregeling gelijk gesteld. 7. Aile openbare bedieningen fullen alleen door Nederlandsch-sprekende staatsburgcrs worden bekleed. S. 'Bij gebcurlijke inrichting van Land- of Zeemacht, jai art. 7 gelden voor de officieren en de onderrichts- en beveltaal uitsluitcnd het Nederlansch wefen. De cenheden julien alleen maar b staan uit Vlaamsche staatsburgers en hunne vaste stand-plaats hebben binnen de staatsgrenfen. p. Aile vorige programmas worden hierbij vervallen verklaard. Gtnt, Dec. IÇ17. h îfc * Volgens Li c be»t,=at de R. v. VI u;t ver-tegenwoorJigers van twee aktivis'i che partijen: Jong-Vlamingen en Unionisten (Tôt deze laatste groep heet ook « De Eendracht » te behooren) Maar tusschen de twee bovengenoemie cpai-tij -n» siaat eene derde, de a:ho irke groep «Vrij Vlaanderen het Centruni van den R. v. \1 N11 wij de beginseherklar 11g van de Jong-Vlamingen kennen, ware het go»d ook deze van de U' ionisten en van Vrij-Vl» 'tideren te kuntu-n afkondigon WtlU-n d.-ze twee groepen ons hui programma mededeelen i 165 Oe geterrorMt œlnMeld. Aan de Vlaamsche Kroniek van Spectator uit Dietsch" Stemmen (n° III-IV) ontleenen wij het volgende stuk. Dat de voorstanders van het Belgische eenheidsstelsel, al te simplistisch redeneeren wanneer ze zeggen : « De meerderheid der Vlamingen verkiezen het oude regiem boven een nieuwe orde waarin Vlaanderen en Wallonie autonoom" zouden zijn, dus moet het eenvoudig hersteld worden » Aangenomen .:at zulke meerderheid werkelijk bestaat, zou er alleen mede mogen geschermd worden in geval ze zich in voile bewustheid en vrijheid hadde kunnen uitspreken. Het nationaliteitsbeginsel is zoo'n absolute stelregel der nationale en internationale hygiène geworden, dat het niet opgaat uit de aarzelingen eener door leed en kommer neergedrukte, bevolking de gevolg-trekking te maken dat dit volk het voor zich-zelf verwerpt. En nog veel minder waarde zal dergelijke meerderheidstrooming; (beter ware : meerderheids-sfag-Md/te) hebben, wanneer, zooals :n België het geval is, over het streven naar autonomie, de banvloek uitgesproken wordt door een geweldige coalitie van machthcbbers, staatkundige, godsdienstige en economische, Deze machthebbers zijn het, die aile aanklevers van de toepassing van het nationaliteitsbeginsel in België brandmerken als verraders en straffen met broodroof, gevangenis en kogel. En dan komen ze met het argument voor den dag dat er hoelemaal geen meerderheid voor die toepassing te vinden is ! Kan het schan-delijker, en belachelijker tevens ? De eerste vereischte om een toestand te scheppen waarin men, met eenigen schijn van billijkheid, Vlaanderen's houding ten opzichte van het nationaliteitsbeginsel zou kunnen be-palen, zou zijn dat, van overheidswege, daar-omtrent vollegewetensvrijheidverkondigd werd; de tweede vereischte zou zijn, dat de kwestie lang genoeg een open kwestie zou blijven opdat, met vrucht, eene gedachtenwisseling erover zou kunnen plaats grijpen. Niet in het etmaal dat volgt op de opening der vrije discussie kan een lang verdrukte massa verplicht worden zich over dergelijk gewichtig vraagstuk uit te spre-ken. Reeds in de vorige kroniek werd erop gewezen dat onder de Duitsche bezetting niet de minste dryk wordt uit^eoefend op de voorstanders van het uaitaristische stelsel die verder | door de Belgische overheden, het gerecht. d« j gemeentebesturen en* in hunne vrije uiting beschermd en aangemoedigd worden, terwijl de I voorstanders van het nationaliteitsprinciep op de lathartigstc wijze vervolgd worden En toch wil men liei voorstelien alscf in deze ! kwestie de bevolking in het bezette gebied j onder Duitschen en niet onder Belgischtn druk zou staan ! Er moet steeds weer met den grootsten nadruk op gewezen worden dat eerbn-d voor het nationaliteitsbeginsel een hoogere ethische wet is, die juist beoogt de toeke1 ning aan de tôt nog toe ongeorganiseerde volken van een staatkundige macht, van en eigrn jiolitieke per-sor-nlijkheiJ Daaj-aan beantwoordt noodzake-lijkerwijze een machtsinkrimping van den, verscheidene nationaliteiten omvattendon Staat, ten opzichte der beschikking over de inner-lijke aangelegenheden der onderscheidene, ethnischc groepen ; eveneens vloeit eruit voort eene tôt in zekeren graad doorgevoerde decen-tralisatie van het .-taatsgezag. Wilson's for-muleering van het nationaliteitsbeginsel kan niet anders opgevat worden. (1) Waar dus de Belgische Regeering, het oude staatsgezag dat tôt stand kwam vôiir dat de oorlog het natio- (1) Wilson's rede v*u ir Fcbruari 1918 : <t De national» \-erlang-en» moeten ffeëerbiedigd worden. D# volken mog-en tbanu alleen met eigen çoedvinden geregeerd worden. « Zelf beschikking » is ge.n ij d cl woord ; het is een gebie-dend beginsel, dat de Blaatslieden voortaan niet zonder gevuar xuilen kunnen veroutacbtsanien .. Deze oorlog heeft zijn diepste oorzaken in de mi 'aehting voor de recotsn van kieine volken, en vau nationaliteiten, die de eenheid en de kracht misten om hun eisrk tôt bepaiing ran het land waartoe zij wilden behooren en van htm tigenvormen van politiek ieven door te zetten. Er moeten nu overeenkomsten worden aange^anu, die zulke ding*u vcortaan ûmnogtlijk zuilen maken en die overeenkomsten moeten gesteund worden door cen vereenigdo kracht en door al de naties die de gcrechtigheid hei hebben en bereid zijn haar, tôt elken prijs, te handhayen... Aile duidelijk omschreven nationale aspiraties moeten zoove:i mogelijk bevredigd worden. zonder dat nieuwe elementon vau oneenigheid en strijd worden ingevcei'd, of oude eitmertien van a'iett car H btsiendigd worden, d'e wsar-schijnlijk mettertijd den vrede van Enropa en bij^'evoig van de wereld zouden ver si or tn » QUI BENE AMAT... De vliamsche beweging is een noodzakelijk kwaad. Omdat de vlaamsche bewep/ng een »b*ormaal iets is, dat in het leven van den ïtudent, en van den het-leven-ingaanden-man, eene plaats inneemt, die zijne beste cîaad-krwcht aanwendt voor een doel dat hem niet ten stade komen kan. De jongere» verliezen hun tijd met het ezen van jammerende brochuren en Inveritarissen van grievenkomissies. Ze gaan op in verfoeilijke romantiek — tempora mutantur... — en in gr e-venjagerij Ze beloerei, zorgvuldig gang en daad van ieder fran?chgez'nd windbuil, en op zekeren dag schrijven ze een lange aankiacht in 't een of 't ander zeer-vooruitstr .vend blad. \Ve kennen deze kaboutervrc-ugd best en cok hare onscha-d*lijkheid — behalve voir den schrijver. Of ze loopen storm tegen de zwaar bronzen deuren van eem onwrikbare hiérarchie, en winnen niets dan... zeer pijnlijke builen. Het resultaat van dit ailes : meer verbitterlng, meer dwang, meer haat «n wederzijdsche miskenn ng. Het ergste is echter de tijd en de kracht aan dit noodeloos gedee verspild. Als al wie Gezelle roemt, dage-lijks Gezelle Iïs. AK al wie Rodenbachs dreunende liederen die, ertetirch, toch reeds t«t ee» »f{«»leit«» tijdperk beh»»ren -- h*uii «f zingt, wal meer genoot v?n zijn niet-buld rend< verzen^ we zouden er ons zeer om verblijdi n We zouden dien flam ngant-de-co:ur moeter danken, !'l droeg hij dsn gec-n léeuwtje en a sprak hij dan al en t.-e eens fransch. De meest< buljerende Haminganten hebben d n iroed nie' hun vetiig d alektkleedje af te leggen, en t< gaan in t zwierig satijn van een zuidersch-klinkend Nederlandsch Wij, de met blijJer aarzel-stap een tweede Renaissance in Viaan.ie-ren tegemoet gaan, hebben tr ailes bij t! w i 11 - : ç n den mvloe ! eener Fransche kuluur aar ons vlaamsch-zijn a; n te passen F^n dat zelf: moetep we niet meer doen. Aristocratie er burgerij zijn heel en al in-franscli, behalve grootendeels, de goede hoedanigheden. We zijr opgevoed i.ieei, fransche atmosfeer De eeuvvei hebben ons zieleleven gevormd naar franscher vorm. D t dee n et de belgische s:nat seder i83o. Dit cteedde Weltgesch'chte c-n waarschijnlijl zal het cok ditmaal wel blijken Weltgerch te zijn Ons dtnken en voelen :s zeer franscl en dat is misschien eene der biz inder' te rfdenei waarom de groot-nederlandsche gedachte zoe wein:g sympathie vindt in \"laan-leren In eenigi jaren, een strooming naar het Noorden sch;p pen, sterker of zelfs mair even sterk Jijk die die eeuwendoor in onw erstaanbaren zegetoch aile Barbaren meetrok nsar het Zonrczuiden is snmogulijk en hersensch'm. De »o«ist: orgenb ikken onzer gescti edenis zijn die waarop de Romaa Jc'::e kuiuiur Vlianderen bevruchtte Of is ds Rer.ais-ance-tijd n et onze cultureel me.st ho^g ta mde periode ? De man d>e ^terker dan iemand incarneerde heel den schoonheids-zin en hôogen ernst vas zijn tijd in breed-schcone nrienschelijkhekl. was een franuhman Christopî e Plantin. Dit veranderen kan de y in zijn naam ter stadsregisters niet. We zien uit in dezen bang-mooien tijd naar den guldei middelweg. En nu sinds 3 jaren if.erkeiijk verzwakt is de franscht1 inwerking op ons, bemerken we^in flamingartenmiddens een strO'.rning naar verholland-ching. Dit is de beste weg d en we kunnen opgar'n. Sympathie in massabeweging n, noodxaak: eone correspon-i deeremie antipath c. Zoo slaat bij ons liefde voor het Germane dom uit in tamelijk gepro-îionceerdeu latijnetiha it. In be den echter i t een evengroot gevaar Moeten we opgesîokt worden, dan komt er weinig op aan door wie. 't Zou echter al te i dom zijn ons te eomprom teercn om van den i drop in den Tegen te 'oo^en. Laat ons blijven s waar we zijn en nsar g ede vrienden uitzien. Dit za! de taak zijn van het komend geslacht. Z'geviert Havere dan zal het blijven — min misschien enkeîe conces<ies— de]verl tijnschende kracht in Vlaanderen. Het Aktivis t<e als u.terste r«<-'rpost der Germa msche gedachte z'il wel het me'ste te lijden hebben encicr den st rt-v'oed de Havces eventuetle teiugk'er o\e\ ons land zou go «.en. Gebeurt dit, dan z iteii we weer top in o.ivruchtbaar politiek gekibbcl en wordt het Flamingantisme Wier het leidzaam pruilende kindje van al wie het suoen wil met halve klontjes uit de suiktrpot va i een ver-draagzaam-oogluikende moéder. Wat het wereldb'scheid ons brengen zhI weten we niet Maar hoe ook het dubbehje rollen m-g — willen we noch verfransehe-; nrch verduitschen — we deden best on-; bizonder, - daar we geen ■ igene diepgaande kultuur bezitten, behalve sterk fransch- bcinvloede gee-stesvorm ng— toe te leggen op het zooveel mogeHjk verspreiden der gi\ ot-neclerlandeche gedachte. Dan loopen we het minst gevaar een Jonas lot te onderga-in. tn zullen er ook abe« bij 'eeren. Wij die van nature soepeler zijn — daar frinscher dan de Ho landers zullen et oneindig bij winnen met onze' magere boomen te beënten met de bloesem-zware takken ui-een broedertuin. En de ioyaliteit van ons strever zal wel nien and verdenken Wij, die niet meer het einde en de bcslissinf van dfz;n strijd z -lien zien. Wij, die maai krach en zijn ntar één doel, klagen soins da we het liard hebben te verduren, De strijd tegen het Beigisch Conservatismi - dat is dé taak van de «pkoraiet'de gênerai < zal harder zijn dan de onze. Als we zien wat een vaak tamelijk onhandig gevoerde a!:ti-vistische propaf anda bereikt heeft na 3 jaren, — m t al de voordeelen van een schijnbare afwezigheid der tegenpartii — les absents ont toujours tort — mo. ten we wel tôt het besluit ltom'-n : Renard est ors Renard est vils et Renard règne. Tôt een bloedige botsing tusschen Havere en en oniwaâkt Vlaanderen zal het wel nooit komen. Nu noch nooit. Dat z u ook het erg"te niet zijn, als het plei- er mee gewonnen was. In e^n weekecige "t leven gàat«voor-alles-moraal ge-looven we heuscli niet. Maar we moi>en het n et te liard laten voor die ons volgen, en, daarom is lut onzen pliebt zooveel werk mogelijk af te doen. We zijn in de geschiedeni» van het Flamingantisme slechts een oogenblik. We zijn niet het doei. We zijn niet de heer-lijke ru-tplaats. Maar ons leven is de harde steen van den weg, dien veerkrachtip.e voeten zullen overschrijden -- weiiicht niet achtend ons • en ons werk — maar blij-dronken stijgend naar lachenden plicht. We moeten voor die ons volgen ( den weg verruirr.en en hen fuivere en fckere waarheden meegeven, ontdaan van onze voor-: oerdeelen en den imiffen çeur onzer oude zonden. : ' DOXA.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk behorende tot de categorie Oorlogspers. Uitgegeven in Antwerpen van 1916 tot 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes