De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk

914 0
11 augustus 1917
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1917, 11 Augustus. De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk. Geraadpleegd op 28 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/3j39020x3j/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

y- jnj.y\s Eerste Jaargang, l Nr 5o. ii Augustus 1917. Prijs : 10 [centiemen. Eerste Jaargang, Nr 5o. 11 Augustus 1917. DE EENDRACHT weekblad voor net Vlaamsche Volk ABONNEMENTSPR1JS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden . . . . » 2.60 Drie maanden .... » 1.30 Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BÊRE^LEN; Voor het Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. Voor het Etappen- en bperatiegebied : 8, Huurdochte:jstraat, GENT. Postchekreksning Nr 86. .a—»———MHimrrTnrriiniii !■■ ■ ■■tca—a—1 kj—iiiii1 ■mu ——M AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van één'boek of schrift geett recht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. Massale Inkonsekwentie Ik meen dat Shakespeare het bij :s't rechte eind hield, toen hij in zijne treurspelen het komisch element tôt zijn recht liet komen. VVant ge kunt niet gelooven hoe de meest tragische, de meest eri^stige gebeurtenis onvermijde-lijk vergezeld gaat met een of andere komiekerigheid. Zoo is daar b. v. de ernstige Belgische Revolutie van 1830 : die geraakte ook niet uitgewoed of we hadden het plezierig art. 23 der Belgische grondwet. Het is wel waar dat twee Vlaamsche werklieden. — Concke en Goethals — hét aan dit artikel 23 te dan-ken hebben, zoo ze onschuldig werden gehalsrecht ; maar dit dubbel draina neèmt niet weg dat er uit het artikel 23 ook kruimige blijspelen zijn te halen. Dit tragi-komisch artikel 23 nu luidt als volgt : < Het gebruik der in België in zwang zijnde talen is vrij, het kan enkel geregeld worden door de wet en alleen voor de akten van het openbaar gezag en c.e rechterlijke zakèn ». Voor-eerst raoet ik U zeggen dat dit artikel een merkelijke verbetering is op het Besluit van het Voorloopig Bewind, besluit uitgevaardigd op 20 November 1830. Dit besluit immers luidde : « De burger is er voor den ambtenaar ; niet de ambtenaar voor den burger. » Natuur-lijk niet in diezelfde bewoordingen ; maar wel .in dezer voege : Art. 5. « De burgers in hun betrekkin-gen met het beheer zijn gemachtigd om het even de Fransche-, Vlaamsche-ol Duitsche taal te gebruiken. Art. 6. Hetzelfde geldt voor hun be-trekkingen met de rechtbanken of de officieren van het parket, mita, in bur-gerlijke zaken,. de taal die \e gebruiken willen, begrepen worde door de rechters en de pleitende advocaten ; en in strafzaken, door de rechters, het openbaar ministerie en hun verdediger. » Hiermee vergeleken is artikel 23 'm een -» heelen boel verstandiger En, zooals ik zeide, het is bijzonder erg plezierig. En die plezierigheid dunkt me vooral te liggen in de frissche naïviteit van de veronderstelling waarvan het artikel uit-gaat. Die veronderstelling is dat, in den jare i83o, voorloopig aile Belgen, zoo burgers als ambtenaren, Vlaamsch en Fransch kenden dat het een plezier was. Voorloopig, dit wil zeggèn, totdat het gebruik tier talen, althans voor de akten j van het openbaar gezag en de rechterlijke 1 zaken, door de wet zou geregeld worden. Nu rnoet u er bij weten dat de wet van af 1830 tôt 1917 al bijster weinig dingen geregeld heeft ; met name iets of wat in strafzaken, iets of wat in iegerzaken, een boel dingen in de bur-gerwacht en item in de betrekkingen j van de sfaafaambtenpren, van de Nationale Bank, De Buurtspoorwegen en een paar andere ondernemingen, met gemeen-ten en particulier en. Ook wat in het onderwijs. Daarbuiten niets. Ongeluk-kigerwijze komt daarbij dat, zoo de regeling in strafzaken wel wat goeds en die in de burgerwacht zelfs heel wat goeds bevat, die in het onderwijs ellendig en in het leger doorslecht is. Om de overige te beoordeelen moest ik eerst de Theorie der Achterpoorten uiteenzetten, en dat zou le veel tijd ■vergen : We doen 't een anderen keer. Trouwens, op het oogenblik doet het goede of slechte dier regelingen weinig ter zake, Wat ik U wou inscherpen, isj] dat : Er werd wat geregeld in straf-, leger en onderwijszaken, in de burgerwacht en in de betrekkingen van staats-ambtenaren, Nationale Bank, Buurtspoorwegen en een paar andere ondernemingen, met gemgenten en particu-lieren. Er werd dus niets geregeld voor al het overige. Met duidelijker woorden, er werd niets. geregeld b. v. voor burgelijke rechtszaken, voor allé akten van gemeenten en provinciën, zelfs wanneer die zich richten tôt de eigen ingezetenen, voor aile akten, met ' iedereen,, van aile maatschappijen en ondernemigen. op ongeveer een half dozijn uitzonderingen na. Daar is dus iedereen onbeperkt vrij. Maar dit j??ist moet U goed begrijpen. Theoretisch betee-kent het : Niemand kan wettelijk gcdwongen worden een bepaalde taal te gebruiken. Niemand kan wetteîiju gedwongeh werden een bepaalde taal te begrijpen. Iedereen nochtans wordt verondersteld elke gebruikte taal te kennen, want, wanneer de wetgeving den Belgischen burger oplegt een bepaalde formaliteit te vervullen, een bepaald stuk te onder-teekene'n, aan een bepaalde aanzegging gevolg te geven. dan is de Belgische burger altijd verplicht te gehoorzamen, om 't even welke taal daarbij gebruikt wordt. En die theoretische verklaring wordt dagelijks door de praktijk beves-tigd. Met andere woorden, U is nooit yerplicht Fransch te begrijpen. Maar U is doorgaans, verplicht aan Fransche dingen gevolg te geven. En doorgaans beteekent : in aile gevallen tôt nog toe door de wet niet geregeld. We geven daarvan eenige plezierige voorbeelden, die aile op den huidigen dag. zijnde 1 Oogst 1917, werkelijkheid zijn kunnen en meestal ook zijn. Zoo vooreerst de gemeenten. Wanneer de gemeente niet een bepaalde taal tôt officiëele heeft uitgeroepen. dan blijft ze in haar taalgebruik onbeperkt vrij. Zoo kon een Waalsch burgemeester van een vlekkeloos Waalsch dorp gerust voor aile bekendmakingen en aile mede-deelingen uitsluitend Nederlandsch gebruiken en ieder woord Fransch met beslistheid weigeren : hij zou handelen in roerende overeenstemming met artikel 23. Het teit is nu maar dat hij nog denzelfden dag, door den eensgezinden wil van heel de Waalsche bevolking, in de Maas of in de Samber zou liggen ; anders gezegd, dat heel de Waalsche bevolking, de ambtenaren induis in aile gevallen waar ze 't mag, en de ambtenaren ook waar krachtens de wet niet mogen, uitsluitend Fransch gebruikt en hardnekkig aile Nederlandsch uit-sluit. In 't Walenland kan art. 23 geen kwaad. Maar in Vlaanderen begrijpen ten minste 80 menschen op 100 geen Fransch ; vele anderen echter, en juist onder ben die geld en invloed hebben, zijn vrij Fransch te gebruiken en gebruiken het, overal waar de wet niets en—daar heeft U dan het blijspel... of het drama. Zoo behooren tôt de moge-lijkheden en — of U er van omvervalt of niet — ook meermaals tôt de werke-lijkheden, tôt op heden, zijnde 1 Augustus 1917, volgende intéressante scènes: Een vader word' een kind geboren. De wet verplicht hem die geboorte op het gemeentehuis aan te geven en de geboorteakt te ondtrteekenen, welke de gemeentebediende opmaakt. De gemeente-bediende, krachtens de hem door art. 23 gegunde vrijheid, stelt de akte op in 't Fransch. De vader, krachtens de-zelfde hem door ait. 23 gegunde vrijheid, begrijpt er geen woord van. Maar hij is verplicht de akte te onderteekenen. U ontvangt een dagvaarding om voor een Belgische rechtbank — niet eene straf-rechtbank — te verschijnen. De Belgische rechtsgeleerden en gerechtsdienaars benuttigen hierbij niet zelden hun grond-wettelijke vrijheid "om Fransch te gebruiken. U is altijd verplicht, op straf, aan de ' dagvaarding gevolg te geven, en voor de rechtbank te verschijnen. Maar dank zij artikel 23, blijft U altijd vrij van de dagvaarding niets te begrijpen. Dezelfde vrijheid, om er absojuut niets van te begrijpen, loewel ge streng verplicht zijt om er fevolg aan te geven, wordt U door GvjGrondwçt bij artikel *23 JgewaarborgS;- wanîiièr een eige-naar uw huur opzegt, enz. Zoo zullen we b. v. tôt ons leed-wezen veronderstellen dat ÏJ failliet gaat. Den curator in uw faillissement staat het weer vrij tiitsluitend Fransch te gebruiken bij al wat hij U heeft mee te deelen. U begrijpt daar niets van, U is daar volkomen vrij in. U kan onmogelijk bestraft worden om het feit dat U er n'iets van begrepen heett. Maar U wordt wel benadeeld zoo U aan 't niet begrepene geen gevolg geeft. En zoo gaat het in heel de burgerlijke rechtspleging. U is daar geen oogenblik verplicht één woord Fransch te begrijpen. Maar rechters, openbaar ministerie, ge-tuigen en deskundigen zijn geen oogenblik verplicht één woord Vlaamsch te gebruiken. U heeft het onbeperkte recht onveranderlijk uitsluitend Vlaamsch te gebruiken. Maar rechters^ openbaar ministerie en deskundigen zijn geen oogenblik verplicht uw vrij Vlaamsch te begrijpen. En \ij hebben ùw lot in handen... De wet verplicht U op gestelden tijd uw schulden te betalen. De schuldeischer is verplicht U van die betaling behoor-lijk kwijting te geven. Hij mag het gerust in 't Fransch doen : 't gebruik der talen is vrij. U begrijpt misschien niet of er twee honderd dan wel twee-bonderd duizend frank op uw kwijtbrief vermeld staat. Maar U moet in ieder geval betalen. De schuldeischer is enkel verplicht U kwijting te geven, maar niet die kwijting verstaanbaar te maken. Hij zal zich enkel verplicht achten Vlaamsche kwijtbrieven af te leveren wanneer hij vreest U als klant te ver-liezen.De Gouverneur of de Bestendige Deputatie van uw prpvincie, de Burgemeester, de Schep;ne, de Gemeenteraad van uwj gemeente, zijn, wanneer het Vlaamsch niet als officieele taal van provincie of gemeente erkend werd, onbeperkt vrij uitsluitend Fransch te gebruiken. Zij vaardigen provinciale, gemeentelijke ■ verordeningen uit, ver-plichtend op straf. In 't Fransch alleen. U begiijpt er geen zalig woond uit, U weet dus van die verordeningen niets en U leeft ze dus niet na. U wordt betrapt eji bestial, wegens overireding. 1 i U beroept er zich op dat U die ver-ordening niet begrepen en... — Ja, maar het is niet dààrom dat U bestraft wordt. U was wezenhjk niet verplicht die verordeningen te begrijpen. Maar U is altijd verplicht de verordeningen van provincie en gemeente na te leven, ook wanneer deze een vrijheid benuttigen hun door de Grondwet bij art. 23 gewaarborgd En zoo gaat het verder. Vrijheid, bandelooze, teugellooze vrijheid, voor particulieren, maatschappijen, gemeenten, provinciën, staatsbesturen. Behalve voor die akten van het openbaar gezag en voor die rechterlijke zaken, waarvoor de wet het gebruik der talen regelen. Nu, die akten en die zaken zijn njet talrijk. En die regeling is soms niet de helft van een halve. En zoo is totnogtoe heel onze taal-wetgeving één massale inkonsekwentie. Begrijpen hoeft U niet te doen, maar gevolg geven moet U, telkens een wet of een règlement U wat oplegt. Nu geldt wel hetzelfde voor beambten van a'.'ev. r.ard -en -grcad, Maar ivaar die U niet begrijpen, geven ze aan uw zaken toch geen gevolg, en, waar U het tegen beambten opneemt, om taalgrieven, worden zij toch in 't gelijk gesteld. Hoe hooger 't gezag waar U bij aanklopt, hoe slechter voor U. Zoo werd, op een heel onschuldige wijze, de verlransching in Vlaanderen binnengeloodst. Men kon rekenen op den onwil van Franschgezinde Vlaamsche gezagvoerders oi ambtenaars om te weigeren Vlaamsch te begrijpen. Men kon die nog versterken met eenige honderdtallen Walen. Zoo werd, onder den schijn der recht-vaardigste taalregeling, de taalverdruk-king minutieus doorgevoerd. Oogen-schijnlijk dezelfde vrijheid voor dezelfde talen, gansch België door. Maar feitelijk, wijl heel Wallonië Waalschgezind en Vlaamschvijandig was en de regeering er beslist nooit een macht flaminganten zou op afzenden om er 't Vlaamsch te gaan opdringen, was 't de Fransche eentaligheid van Wallonië. En, dank zij de omstandigheid en mits de voorzorg in 't vorig alinéa opgegeven, kon het worden, en werd het, de vrije invoe-ring van 't Fransch in Vlaanderen en de vrije uitsluiting van 't Vlaamsch. Ik gaf eenige voorbeelden. Wil U wat uit uw oogen kijken in uw om-geving, dan vindt U er* tientallen andere. Aile in roerende overeenstemming met de Grondwet en met de wetgeving die het taalgebruik «regelde». — Dat artikel 23 moet er uit. Met aile zijn dramas en zijn blijspelen. We eischen een andere regeling, een echte, met oprechten rechtvaardigheidszin en gezonde rede. We eischen : In Vlaanderen is ailes Vlaamsch. Staatsbesturen, provinciebesturen, ge-meentebesturen, mitsgaders aile maatschappijen en ondernemingen voor zoo-veel die met het publiek in aanraking komen. Waar Fransch of andere talen er bij komen, mag dit enkel geduld worden in de mate waarin 't Walenland, krachtens wettelijken en feitelijken waar-borg, ook het Vlaamsch zal dulden. Ten gerieve van de Walen zullen staats , provincie- en gemeentebeambten in Vlaanderen, die met het publiek in aanraking komen, verplicht worden Fransch te kennen en te gebruiken, zoo in 't Walenland dezelfde verplich-ting, in denzelfden omvang, wettelijk wordt opgelegd en feitelijk doorgevoerd ten gerieve van de Vlamingen. Nu zal daar in 't Walenland natuur-nooit iets van terecht geraken. En dan mag het ook niet in Vlaanderen. Al te goed is buurmans gek. Trouwens, 't is zoo wellicht best. De eentaligheid zal de eenige stevige waarborg zijn voor de hervervlaamsching, de herboring van Vlaenderen. Absoluut verbod van twee-talige dienstuitoefening is de eenige sanktie tegen Franschgezinde Vlaamsche ambtenaren. Verplichte en in 't oog-loopende voorrang aan 't Vlaamsch in 't openbaar is 't eenige middel tegen de franschdolheid van particulieren en maatschappijen. In Wallonië Fransch, Vlaamsch in Vlaanderen ! Dit is de eenige grondwettelijke taalregeling, waar we vree mee kunnen hebben. We wil-len geen ander artikel 23. We weten wel dat hier en daar een Waal| het dan af en toe min gemakkelijk zal hebben. Maar voor de Vlamingen in Wallonië gaat het zoo al ze-ven ec Lachtig jaar, En die hebben wel môeten zien hoe ze zich uit den slag trokken. De vraag is natuurlijk of een wetgeving bestaande voor een kleine helft uit Walen, voor een vierde uit Vlaamsche franskiljons ei^voor niet eens een vierde uit doortastende Vlamingen, da-delijk gereed zal staan om goedschiks zulke radikale zuivering te bevelen. Maar daarvoor zorgt de Vredeskonferentie. En kan de Vredeskonferentie het niet, al is die slechtste veronderstelling haast onmogelijk, — we hebben voorloopig weggeschud wat ons verdeelde en ver-zwakte : het al te kleinzielige in de partijpolitiek ; we steunen op onze eigene onverzettelijke vastberadenheid op 't groeiend Vlaamsch bewustzijn der Vlaamsche ge'interneerden, op 't ontwakend rechtsbesef van ons volk in 't bezette landsgedeelde, op de grimmige onver-zoenlijkheid onzer krijgsgevangenen, op den stuggen eisch om rechtserkenning van ons gekrenkte IJzerleger, en we zullen ôn^e volksvertegenwoordigers weten te dwiagen, niemand te verte-genwoordigen dan ons. En ons recht. Léo Van Heii.sdag. Van Oauwelaert en de Unlieke Viaamsche Jeugd. Era, Alios âge incitatos, alios âge rabidos ! Van Cauwelaert ! Er was een tijd dat zijn naam alleen de studentenscharen in • vervoering bracht en zijn optreden vol-stond om daverend handgeklap en onbe-dwingbaar zegegejuich tedoenlosstormen; er was geen woordenstrijd waarin hij niet als scheidsrechter werd opgeroepen en waarin zijne uitspraak niet als het « Roma locuta, causa finita » de ver-^zoening onder de twistenden terugbracht. Ik herinner me nog dien heerlijken zomeravond, toen de Vlaamsche hoog-studenten van Leuven met wapperende vaandels en zegebazuinende muziek den jong gekozen volksvertegenwoordiger van Antwerpen hunne hulde gingen aan-bieden. Toen hij op het balkon van zijn huis verscheen brak eene stormachtige ovat-ie los. In het halve licht van deg^,., site::s bi6lic theek GElslf

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk behorende tot de categorie Oorlogspers. Uitgegeven in Antwerpen van 1916 tot 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes