©ertié Jaargang Nr 10. — g Maart 1918. Prijs i» eentiemen. Berde Jaargang, Nr 10. — 9 Maart 1918. ■HMHNHMKMiaHIMMHMMaiMaiHkMMMaiWaHSeaMaHMHHIWtfilSa DE EENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanderi » i.3o Postchekrekeninp' Nr 86. . Weekblad voor het Vlaamsche Volk Redaktie en Bureel : Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. — 01 Pripstpr Van Hep MMilenfnnHfi « I Itswtwi H tttll MU8 IIItiHIUMIUllUVI INSCHRIJVING ■ àoor de zorgen van het weekblad ,,De Eendracht". Se XL.XJsSSTT — 9-3-18 Overdracht fr. 124.35 Uit Gent : Bert van Bergen. 2.5o J. B 2.do H. P. 2 5o R. M. » 2.dû V. H. / 3 5c Naamloos. 23.— H. Janssens. 3^0 Rondgehaeld tijdens een verg.idering le Rumpst. _ 2.2: fr. 167.60 N.B. De giften zijn voortaan" enkel te storten op de Postchekrekening van het weekblad « De Eerdracht », met dritigend verzoek echter er per brief of postka ri onniiddel'ijk kennis van te geven aan het bureel van du blad, voor kontrool en ten einde misVers'and of vërwairing te voorkorinen. Wanneer De Henri aan i Viaamschs Csilenes en Seminams ? ma Er schijnt in het hoogerhandsche doorvoeren van de vervlaamsching- van het katholiek middelbaar onderwijs eene laakbare en onge-wettigde besluitloosheid te bestaan. Ik spreek hier niet als ambtenaar uit eigen-baat en uit zorg voor het middelbaar staats-onderwijs ; ik spreek hier als oud-leerling van het onderwijs in kwestie, Als voorlaatste voor-zitter van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond en van don Katholieken Oost ▼laamschen gouwbond meen ik met kennis van zaken over de mogelijkheid der gewenschte hervorming- een zelfstandig oordeel te kùnnen vellen. * * # Bij het wijzig-en van een loestand moet de wetgfcvcr twee hoofdvereischteii op het—005» houden. Hij zal zich moeten afvragen of de wijziging vereenigbaar is met het algemeen landsbelang en of de praktische uitvoering van de wet tegen de intiemste gevoelens dei betrokkenen niet indruisclit. Bij gebeurlijke doorvoering van de al-geheele vernederlandsching van het Kath. middelbaai onderwijs is geen van beide tegenstroomi 11gen te duchten. * * De vervlaamsching van het vrij onderwijs breekt ai noch met de landsbelangen, nsch met de hoog opgevijzelde vrijheid van onderwijs. De gedragslijn, door de machthebbers vooi den oorlog gevolgd, staat'voor deze opvatting borg. De vervlaamsching van het Hooger en van het Lager onderwijs werd in princiep als een rechtinatige eisch door aile Vlaamsche volks-▼ertegenwoordigers erkend. Enkel over de uitbreiding van het princiep was er twist en oneenigheid In elk geval. onze kamerheeren hebben door hunne prin-cipieele verklaringen laten blijken dat er tus-schen het staats- en het vlaamsch belang geen onoverbrugbare kloof bestond. Waar zij het lager onderwijs vervlaamschten en het hooger gingerf vervlaamschen moesten zij hun werk, door de vervlaamsching van het middelbaar onderwijs voltrekken. Ik weet wel dat er onder de tegenslanders nog altijd gevonden worden, die naar de vrij heid van onderwijs als uiterst verweermiddel zullen grijpen. Onze katholieke regeering heeft dit strijdtuig sedert lang onbruikbaar gemaakt. De besprekingen, welke de wet Franclc-Segers uitlokte, hebben klaar bewezen dat naar de meening onzer katholieke voorinannen. het opdringen van het nederlandsch als voertaal niet als eene krenking der onderwijsvrijheid moet opgevat worden. Diêzelfde vertegenwoor-diçers schreven de moedertaal als voertaal voor aan het al-geheele lager onderwijs. Er staan dus, naar de opvatting onzer staatslieden en katholieke voormannen, de vervlaamsching van het vrij middelbaar onderwijs noch staatkundige noch godsdienstige.be-zwaven in den weg. * * * Strookt de vervlaamsching met de noodwen-digheden en het belang van het meerendeel der in de wet betrokkenen ? Dievraag iszeer gewichtig Principieel zijnde tegenstanders — ze beweren het ten minste het sr met ons over sens: moedertaal voertaal ! Uit praktische beweegredenen weigeren ze de vervlaamsching door te drijven. Hun tegenstand vindt zijn grond in het beweerde verzet van de ouders en van de leerlingen aan den eenen »-ant ; anderzijds vinden ze eene hervorming met de medehulp van Duitsch wapengeweld in het leven geroepen weerzinwekkend en ver* nederend. Laat de massa der vlaamsche katholieke studenten zich aan de verfransching van het nnderwijs zoo gelegen dat de or.middellijke vernederlandsching op kreten van verontwaar-iiging en «met moeite onclsrdx.ukte verbolgen-tteid » zou onthaald worden ? Hier kan ik stellig antwoorden : Neen ! Gedurende het schooljaar 1913-14 telde het 4.1g. Kath. VI. Studentenverbond onder zijne eden meer dan 35oo hoog- en laagstudenten. Set programma van de katholieke Vlaamsche itudentenbeweging luidde klaar en bondig : ilgeheele vervlaamsching van het onderwijs-ivezen ! Toen in 1909 de Belgische Bisschoppen jp de Groote Markt te Leuven troonden in iên jlans van het jtibelfeest van het75j»rig 92 bestaan der Leuvensche Aima Mater aarzelden de Vlaamsche studenten niet, ten overstaan der afgevaardigden van in- en uitlandsche Hooge-scholen. eenparig en krachtig, uit twaalf-hon-derd monden hun kreet naar recht te laten weerkliçken : Wij eischen de Vlaamsche Hooge-school I Er is meer. Op het oogenblik dat de oorlog ustbrak sloeg de studentenbeweging meer ra-dikale wegen in. De I.euvensche studenten-vereeniging «Amicitia» was er in geslaagd de leidmg der studentenbeweging in handen te krijgen. Eerw. Pater Calbrecht, algemeen en bestendig sekrefaris der Katholieke Studenten-vereenigingen, was de raadsman van Amicitia Hoogl. Vliebergh en Hoogl. Kan. Coppieters waren de eere-voorzitters van den Kring. Welnu- deze kring trad openbaar op met de strijdleus : « Leve de Bestuurlijke Scheiding ! » Heeft Pater Calbrecht, intieme vriend van Frans Van Cauwelaert en mijn eigen vriend, de oude strijdleuze zijner vrienden vergeten ? Heeft Hoogl. Vliebergh aan zijn bescherme-lingen gedacht, als hij het stoofhaken mani-fest teekende of wist hij niet wat er in zijn studentenkring omging ? Zooveel is zeker dat de leden van « Amicitia » de « révolutionnaire fakkel » in de gilden en bonden van gansch Vlaanderen rondslingerden en dat de révolutionnaire brand in aile hoeken van Vlaanderen ontvlamde. Waar de leiders zicïï' zoo radikaal aansteiden, h'oel't men voor geen tegenkar.ting bev'reesd te znn. Het Algemeen Katholiek Vlaamsch Stud. Verb. heeft vertak-kingen in aile collèges en seminaries der vijf Vlaamsche gouwen. In vele collèges van Vlaanderen, zooals Sint Nicolaas, Roesselare, Diks-muide, Kortrijk, Eekloo, Dendermonde waren er op de 100 studenten geen vijf, die geen bondsleelen waren. Op de 11 collèges van Oostvlaanderen waren er enkel twee, — het St Barbara-college te Gent, toevluchtsoord der aristokraten en het Jose-phieten-college té. Melle, internationale onder-wijsinrichtîng — waar de Vlaamsche beweging er niet in slaagde stevig voet te vatten. Maar zcker is het dat er in de beide Vlaanderen op de 1000 studenten geene 100 franskiljons loo-pen Er is maar een stootje noodig om het gedesorganiseerde studentendiet weer in het vuur te drijven. Enkel in de grootere steden, Brussel, Ant-werpen, Gent, Brugge. Mechelen, Leuven, zal de tegenkanting, in de eerste stad vrij alge-•.•emeen, in -de -oversife ernstu? iraffln.. Mag ik hieromtrent een paar beschouwingen in 't midden brengen ? Is het billijk dat de verbasteidê grootsteed-sche jeugd, welke eene minderheid uitmaaltt en over geld beschikt om in Waalsche collèges Belgisch bloed te gaan kweeken, "is het recht dat deze minderheid aan al de Vlaamsche studenten een antinationaal onderwijsprogram-ma opdringt en de nationale krachten van 011s volk verlamd ? , De praktische' moeilijkheid is de luvadq, wil van de regeerdevs en van de besturen. W'ilt ge een treffend voorbeeld van het denk-beeldig gevaar dat de vervlaamsching de fami-lievaders zou afschrikken ? Er werd in de athenea geschreeuwd en getierd dat de doorgedreven vervlaamsching en de afschafïing van de Waalsche sekties de staatscholen zouden ontvolken Welnu, wat is er gebeurd ? Op de 600 leerlingen van het Antwerpsch Atheneum, zijn er een twintigtal aigevallen. Over het algemeen gelialte en de namen van deze studenten zal ik geen kommen • taren ten beste geven, al zouden die zeer verassend zijn. Die uitslag is verbazend ? Het is een on-loochenbaar feit dat 'de liberaie partij haar naam van « partie de la France » glansrijk heeft verdiend. Onder de enkele tientallen leeraars bij het middelbaar onderwijs, die voor geen^mleggen van de Vlaamsche beweging te vinden zijn, zult ge met een Dio-genes-lantaarn geen vijf vrijzinnnigen ontdek-ken. Wel integendeel. Iederen da'g kan men vaststellen dat zij « die op hunne hoofden en hunnen rug » den eerbeid voor iederes overtui-ging- uitventen, een Vlaming niet vërge-ven kunnen dat hij het éénige, het groote ideale dogma verlooehent : «Stel België boven Vlaanderen b> 0 lieerlijkheid der vrijë gedachte, waar zijt ge heen gevaren ! Quomodo mutatus est cola optimus ! Welnu de toonaangevende elementen uit de athenea stammen uit de liberaie geg"oede bur-gerij van de steden. De leerlingen welke aan de donkere krachten der Fransche loge weten îe ontsnappen ziju andermaal zeldzaam ver-geleken bij de katholieke studentenscharen, die hun Vlaamsch Vaandel hoog in de lucht houden tegenover den openbaar banblikse-menden Mec.helschen Kerkvorst ! Als men de Vlaamsche beweging onder de Atheneum - stu |en te n vergelijkt met de katholieke Vlaamsche Studentenbeweging is men over het bloedloos karakter van eerstgenoemde letterlijk verbijsterd ! In Antwerpen—waarom het versteken ? — neemt het Franskiljonsche ploutokratische bent liôt heele zoodje klein-burgersjongens op sleeptouw In de collèges van Oost-en West-Vlaanderen, moetge dùrven om franskiljon te zijn ; aan 't Atheneum van Antwerpen heeft een student kranigheid noodig om het franskiljonismus een onbeschroomd voorhoofd te bieden Ik ken in het heele Waas-land geene vijf hoogstudenten, die principieel de vervlaamschte Gentsche Hoogeschool ver-ketteren. . geen vijf! en te Antwerpen onder de Atheneum-studenten ! ! ?? En toch is Gent eene» Staatshoogeschool, waartegen ik, als katholiek, menig ernstig be-zwaar zou kunnen opperen... Maar ons bloed is Vlaamsch ! Welnu, als in de anti-of vlaamsche Staats-scholen de doorgedreven vervlaamsching met zulke verbazende onverschilligheid wordt aan-vaard — laten we zelfs zeggen : wordt onder-gaan — dan kan men oordeelen over de groote vreugdi waarmee ze onder de stoere vervlaamschte knapen der vrije Vlaandersche collèges zal worden begroet ! * * — Er wordt gehuild — de franskiljons huilen in den hoogsten toon — er wordt getierd : Het is thans de tijd niet ! Zonder voortvarendheid. lievé^Vrienden! Laten we onpartijdig zeggeh : Er moet op hooger kommando van mijter en drietip worden getierd dat het nu de tijd niet is ! Onder de priesters moet — dui.vlex, sed lex ! — dat wor-! den gezegd. Ik tel *eer duurbare vriendeft onder de jonge geesHijkheid. Ik weet dat er niet ëén is, die niet denkt en voelt zooals ik; ik weet dat er niet één onder hen is, die, niet voor Vlaanderen bidt, ik weet dat er niet één is, die aan onze oprechthpid twijfelt ; maar in pastorie en dekenij, in seminarie en bisdom, is er een ordewosrd en 't zachtste dat luidt; zwijgen ' Sedert i83o heeft de Belgische Staat de geestelijkheid naa,r zijn beeld en gelijkenis geboetseerd en geen nieuw mijter of kanun • nikshoed wordt den nieuwgekozene op het hoofd gezet of zijn geloof aan België moet hij openbaar belijden. Het is voor ons leeken, een dure plicht, den grafsteen te helpen afwentelen, waaronder de Belgische Machthebbers met medehulp hunner kreaturen der Vlaamsch-voelende geestelijkheid versmachten. Als morgen aile Vlaamsche seminaristen een vertoogschritt tegen vervlaamsching van het middelbaar onderwijs moeten onderdrijven dan zullen zij éénparig teej;enen want zich verzet-ten is bijtçn op eene rots van graniet ! Als morgen de heer Strpferior zijne studenten tegen de vervlaamsching wil doen teekenen, dan zullen zij het opgedrongen protest met bevende hand onderschrijven, want het getal der ori-dersteunden is groot m de vreesachtigen zijn overal legio en buigèn voor het geweld als het machtclooze riet ! En als morgen aile pach-ters van Waasland en Kempen moeten teekenen, dan zullen ze teekenen want de naam der franskiljonsche grooteigenaars volstaat in vele ge-vallen om het angstzweet te doen uitbreken. En als morgen de honderdtiizenden onder-steunden moeten teekenen, zullen ze teekenen want Belgische handen breken het dagelijksch lirood en drie dagen « wraak van Amerika » dompelt onze uitgemî'rtelde werkersbevolking met heel hun gezin in het graf ! Maar laten we onder de katholieke Vlamingen rondgaan met een manit'est voor de vervlaamsching van het vftj onderwijs. Bewijs hun dat de hervorming billijk en dringend is... Ze gelooven u, maar op 30» zijn J,»r geen 2 die teekenen duvven. Zee-g-root-is-iiE- sehrik voor de wraak-neming van de Belgische machthebbers. Een Franschman kan edelmoedig zijn omdat hij iets is ; maar een Belg is een negatieve entiteit en kan niet lijden dat.iemand iets is. Geld en Macht ! Ziedaar de ijzeren muur die onze Vlaamsche volkskrncht opdamt ! Het Belgische spook is vermomd uit zijne burcht ge-treden en diiar het de eerste maal sedert 85 jaar den grond. or.d r zijne voeten voelt I sidderen is het razend van vertwijfeling. Dat is de oppositie in het ware daglicht ! Het i~. de tijd niet! Akelige, driemaal ake ige tragedie ! Nooit werd op de gedachten één zoo eendrachtig v-;n hooger hand uitgaanden druk ultgeoefend, nooit werd de gedachten vrijheid zoo schaamteioos onder de voeten | getreden, nooit was het Belgisch schrikbewind zoo groot, de terrorisatie zoo algemeen en zoo onmenechelijk ! In vredestijd mocht ge te Leuven « Oranje boven » schreeuwen en tieren... De Rector liet b?gaan, Wic thans een leeuwken draagt wordt als verrader ge-brandmérkt.Doch heeren, de liefde is sterker dan de haatl Er kunnen Belgen zijn nnar Franskiljonsche opvatting ; er zijn er die er hun bloed voor veil hadden. Eere zij hen ! Maar er zijn er dui-zenden, die de Belgische volksziel niet door hunne aderen voelen varen ! De heer stiperior van menig Vlaamsch college, de Rektor van de universiteit van Leuven weten het wel ! Wie heeft er ooit in een Vlaamsch c-llege of in de Vlaamsche vergaderingen de «Brabançonne» hooren weerklinken ? Wie in een grootstad is geboren, kan aan het hybryde wezen, dat men België noemt, gelooven, kan liefst Fransch spreken en ïijne kinderen in 't Fransch opvoeden ; dat is hun zaalc. Wie in Vlaanderen isgëboren, kan zonder huichelen geen Belgisch masker opzetten. Wij zeggen met den dichter : Ut feci,t natura, sic omnis figura recta est : Turpis Romano(Flandrico) Belgicus orecolor, Het eigene boven ! Wij eischen voor de menschen rondom ons het recht op, wij vragen als Vlamingen behan-deld te worden; niets meer. De verdrukking, welke op hen drukt niet nuttelsos te verlengen! wij vragen dat de smaad, welke hst volk door h-et te dwingen tegen ri/ne belangen in te teekenen wordt aangedaan, worde gewroken ; niets meer ! De machtspositie welke ze tegen ons misbruiken, worde tegen de Franskiljons gebruikt. Dit eischen we. Ik ben geen handelaar, geen rechtsgeleerde. Ik zal geen protest tegen den Staat Vlaanderen en geen -r voor onderschrijven omdat ik de draagwijdie en de ekonomische gevolgen er van niet weten kan. In die zaken ben ik volstrekt onzijdig, oprecht en gemeend; inzake algeheelc vervlaamsching van het onderwijs verlooehen ik aile passivitéit. Er is geen recht tegen het recht, geen waarheid tegen de wa arheid. Bestendigt men de nationale mistoestan-den, met toestemming van Europa geschapen, met goedkeuring en aanmoedigingvan Frankrijk in 't ieven gehouden, dan schiet men in zijn plicht te kort. De passieven willen nu niet wat wij willen ! Goed. De onrechte passieven zijn weinig talrijk, velen zijn gedwongen passief. Velen zijn in Holland. Als de oorlog uit is komen ze terug en dan willen ze wat 'wij willen : Dat het volk : « Niet Christus, maar Barabbas » schreeuwe. Per Crucem ad lucem ! Achter den kalvarieberg rijst de zon. Het jonge geslacht is in aantocht en de lijdensweg wordt een zegetocht. Morgen klinkt langs aile wegen het blijde Psasch-lied : O felix Culpa ! O vere beata nox ! en op het zieltogend lijk van het frans- kiljonismus zullen de passieven en aktieven clkander de verzoeningshand toestekend. Met vrij onderwijs — vervlaamsch:ng vooruit! Dr. A. G. lu de RechieriijRe wereld lîr roert entwat in de rechterlijke wereld... 't ware wonder bleef het daar alleen stil en gerust als nu toch heel de wereld geschokt is. Maar denkt eens na wat eene beroering al zou kunnen tcweeg brengen in zulk een midden ! Overweeg eens, veronderstel eens : De Belgische magistratuur krijge ip haai brein dat zij verplicht is vervolgingen in te span-nen tegen ons, Vlamingen, aktivisten, zco algemeen nu uitgekreten vooor landverraders, en toepassing op ons te maken van art. 104 van 't Strafwetboek : « De aanslag die ten doel zal hebben, hetzij den regeeringsvorm of de orde der troonopvolging omver te werpen, of den-zelve te veranderen, ... enz. zal met eeuwig-durende hechtenis gestraft worden ». Men houdt één of meer personen, bijvoorbeeld leden van onzen Raad van Vlaandren aan, en stelt die in beschuldiging. De bezettende overheid komt daar, natuurlijk, tegen in. Groot rumoer in de rechterlijke wereld ! De koppen worden bijeengesteken in onze hoogere gerechtshoven en er komt sprake van niet min dan eene ontslagneming en mrsse » als protes; ! Maar dan ? — art'kel 236 van zelfde Belgisch Strafwetboek luidt : « Zuilen met eene gevangen-zitting van eene maand tôt twee jaar, en eene geldboet van honderd tôt vijfhonderd frank getratt worden, de ambtenaren die tengevolge van beraming.hun ontslag zullen gegeven hebben, met het doel, hetzij de bediening van het recht, hetzij de vervulling van eenen wettigen dienst te beletten ef op te schorsen - Zij zullen daarenboven, kunnen verwezen worden tôt ontzet van het recht openbare nmbten of be-dieningen te bekleeden t » Wie zal die straf toepaasen ? Als het nu eens onze vroêde vaderen van het Verbrekingshof waren, die tegen art. 236 xondigden ? Er is niet eens een Belgische wet die de rechtspleging voor zulk geval regelt ! Dr Jur. Een vlaamscfte Clan In Brussel. Laat ik etrst en vooral een woordje van dank toesturen aan den Vlaamïchgezinden Priester uit Limburg, opsteller van het artikei « Voor die van Brussel » in « De Eendracht » van 23 Februari j.l. om zijne welwillendheid en zijn licfdevolle deelnemir.g in onzen strijd voor de herovering van ons verfranscht Brussel. Al teekent hij « van het land van Zand en Leem » zijn beschouwingen zijn geenszins droog en dor, maar getuigen van diep bewustzijn van de eilende van 't haast hopeloos verkankerd V.aamsch Brussel. En ja, voor hem buitenwoner, zooals voor ons, is :t een ware vreugde in een huisgezin te komen waar men kristelijk en Vlaamsch spreekt en voelt, en 't lijkt ons, helaas ! te zijn in Brussel een oasis in een woestijn. De beschaafde taal is hier uitsluitend Fransch, en a!s men dan in een gezelschap een paar menschen ontmoet, die sierlijk Nederlandsch spreken,- staat men waarachtig een poosje verbaasd en bekoord. En op de aanhaling van de straatnamen zou ik nog gerust kunnen bijvoegen, dat het groote deel der Vlamingen slechts dçn Franschen naam ervan kent ; op aile straathoeken verkoopt men trouwens Fransche straatboekjes, maar een Vlaamsch, daar denkt men zelfs niet aan. De sermoenen in de kerken ! 1k ben verwonderd dat die nog in 't Vlaamsch gegeven worden, hier en daar ; maar ze zijn op den "rechten weg om te verdwijnen... En de passieven die 'maar niet zien of willen zien dat de heden-daagsche Franskiljons, net zooals de vroegere, en immer crescendo, er op gemunt zijn al wat Vlaamsch is uit te roeien ! Maar Je belangrijkste opmerking, en waarvan ik eenige woorden wou zeggen, is dat de Vlamingen dienen met elkaar in voeling te blijven. Ja, waarom geen Ctub of Societeit gesticht, die aile Vlapningen, boven politieke en wijsgeerigc en godsdicmtige meening en zou vereenigen ? Het krioelt in onze stad van Fransche, Waalsche kringen. Hier en daar treft men wel zoo'n letterkundig of (onvermijdelijk) tooneeikrmgje aan. Van een groote Club of Vereenig.ng is geen spraak. Waarlijk, zou het n et mogelijk zijn een behoorlijk lokaal, in een goede gelegen straat te vinden, waar de Vlamingen zouden samenkomen ? Daar zou men het meerendeel der tijdsehriften en bladen kunnen lezen, een handboekerij kunnea raadplegen en de andere benoodigheden van een serieuse Club bezigen. Men zou er «amenkomsten kunnen treffen en over wat anders als politiek praten ; er eens gauw inloopen na den schouwburg, na een vergadering ; vrienden van andere steden en gouwen bij hun doorreis in Brussel ontmoeten. Zoo'n Club zou weldra vele bezoekers tellen ; meestal uit de midden-burgerij ; en daar de partij-geest vriendV.ijk aan de deur zou worden gelaten, zouden w'er nog andere a'.s aktivisti-sche vrienden tegen komen, wat niets zou schaden ? De leiding zou toevertrouwd worden aan eenige gedienstige, « affaire » Viamingcn ; geen dwang-of drakenstatuten zouden de leden ketenen.; ru en dan maar een vergadering om de ncodige maatregelen te nemen. En 00k, in dien Club zouden we de Vlaamschgezinden 'vrouwen en meisjes ontmoeten, hé? Want is een rneisje doorgaans een lief wezentje a's ze rechtzinnig Vlaamschgezind is, dan is ze vcor ons tienmaal bevalliger .. Hoe zouden we daar gezellig, ir.tiem, als broeders en zusters naur hart en wezen met mekaar omgaan ! We zouden ze allen zien, de mannen uit de po'itieke kringen, uit de Volksmaatschappijen, uit de bereepsvereenigingen ; de niet-politiekers, de klui-zenaars, de stillen, de 2wijgenden, ja, allen, h»t léidend gclacht, het brein' van de ! " " yïT Vlaamsche Nationalistische Beweging in Brussel? En nieuwe krachten zouden aangewakkerd worden, de twijfelenden versterkt, de lijdenden getroost ! De kern eener katholieke Vereeniging zouden w'er gemakkelijk vinden, en de Antwerpsche macht'ge en eerbiedwaardige kring P. C, A. L. zou hier zijn evenbeeld-zien oprijzen. En ter-loops gemeld, een Christen-meisjesvereeniging is hier, in Elsene meen ik, tôt stand gekomen Maar wat is er van geworden ? Waarom laten zij niet wat hooren in « De Eendracht », die hun gaarne, een kolom open steit, niet ? Lant ons er aan denken, Vlamingen van Brussel, en de hoofden bij mekaar steken. Dat degene die tôt stichting van zoo'n Club kunnen bijdrager. en er toe bevoegd zijn, spreken, schrijven, een oproep doen. Zoo kan en zal er veel goeds gesticht worden, èn voor ons, én voor onze stad. En aj de lichtjes die nu zoo dikwijls ver verspreid, uiieé»gestrooid, op eenzame plekjes glinsteren,zullen zich vereenigen tôt een brandenden fakkel, tôt een vlammende toorts, die de Franskiljonsche karton-stad zal vernietigen, en op haar puinen, met de onver-delgbare overgeblevene elementen van onze prachtige Middeleeuwen, weer zal doen rijzen de tiere hoofstad van Vlaanderen, Ons Vlaatnsch | Brussel. Jan van Kate. Een belangrijke Uitlating. Uit « verantwoordelijke kringen in België a woidt aan de hall-ambtelijk Norddeutsche Al'ge-meine Zeitung (i5 Feb. 1918) een buitengewoon 'belangrijk opstel gezonden orer het bekende politieke gebaar van het Belgisch gerecht. Wij citeeren hier den slot-passus. Het Akti-visme wordt gekenschets als een « eigendomme-lijke beweging, die zich, buiten iedere Duitsche medewerkmg om, binnen Vlaamsche kringen voltrekt. en er zich op toelegt de Belgische staatsorde eene omwerKing je doen ondergaan dit tôt het herstellen van waardige verhoudingen voor de "twee in België wonende nationaliteiten onmisbaar zijn. In hoeverre deze omwerking aïs « revolution-nair » te bestempelen is, in hoeverre zij zich binnen de grenzen eener « grondwetswijziging » | beweegt dient hier niet onderzoclit te worden; dit is eene zuiver. theoretische kwestie reeds hierom, dat bij elke "opwelling van nieuwe rechtsbegrippen een revolutionnair element niet kan weggecijferd worden. In ieder geval vindt zij (deze bewering) ju st in de Belgische grond-wet eene grondwettelijke staving, vermits deze grondwet duiaelijker dan welke andere in Europa 3e stelling vastlegde : « aile macht komt uit het volk ». Het recht dat de Belgische natie in i83o tegen Holland gelden deed, mag men nu binnen België aan de Vlaamsche nationaliteit tegenover de Waalsche niet betwisten. En zoo is hit bepajld vanzelfsprekend dit door de omwerking van België zal tôt stand komen hetgeen de Vlamingen als hoofdpunt van hun programma verkondigen : de zelfstandigbeid van Vlaanderen. Zonder zelfstandig staatsleven, met nationaal ministerie en parlement, zouden volgens opge-dane ervaringen aile taal-, school- of gerechtelijke wetten, die in den Belgischen eenhealsstaat ten gunste van het Vlaamsche volk uitgevaardigd zouden worden, op het papier blijven bestaan. Een eigen staat is de onontbeerlijke waarborg Voor den eigen volksaard. Maar daarmede werd nog niet ge\egd dat de^e nieuwe regeling alles-fins tegen het Belgische Staatsverband, tegen de bestaande regeering moet gericht jijn. Enkel van de{e regeering f elf, alsmede van Wallonie s houding ^al het afhangen, in hoeverre Vlaan-deren's fclfstandigheid jich in het kader van het huidige België fal laten aanpassen Het is begrijpelijk dat de Vlaamsche redenaars nu met kracht verset aanteekenen tegen hunne ministers in den Havre die nu de Belgische regeering vertegenwoordigen. In een Paul Hymans, de vijand der Vlamingen, den hartstochtelijkiten aller franskil~ joits, kan men geen vertrouwn stellen om de nieuwe beweging met den huidigen fakentoc-stand te ver^oenén, maar nog is de mogelijkheid niet uitgesloter. een aanknonpingpunt met de geqamenlijke 'Belgische traditie te vinden, en Duitschland jal niet de macht \ijn, die ,ulks verhindert. KLBIN60ED Echo's. The man on the Street. Op den hosk dei Car-notstraat en van het Statieplein. Een werkman is bezig den Franschen tekst der straatnaamphiat uit te schilderen. Een kleine samenscholing daarrond : werklooze arbeiders, volksmeisjes, een trambediende die m.-t den schoofzak onder den arm naar zijn rijtuig terugkeert, een bur-ger-politieagent....— 't Is toch bchkkehjk eh ? merkt een heer met een Waalsch « accent », die zich bij het groepje heeft gevoegd. — Geen antwoord. — Dà, is weer iets van de « Deutsen » ! gaat hij voort ; blijkbaaar in de hoop inst mming met zijn woorden en afkeuring voor de «D> utsen» in te oogsten. — «Neeje,» zoo schiet plots een volks-Tieisje uit. « Dat is van de Vlamingen... En al waren het de Deutsen, ze he'-ben gelijk!... Ail"! gij groote meneeï, wat kan dat ou doen dat hier ailes in 't Vloms alleen wordt gedaan ! We zen toch in Antwerpen eh ?. — Goedkeurend gelach. «'t Is maar fuist gelijk in Luik» zegt de trambediende. Daar is 00k ailes in de taal van de Walen alleen. De Vlamingen die daar komen wonen moeten maar Fransch leeren anders verstaan ze niemand : pol tieagenten, ontvangers, trambedienden, postbeambtent, stadhuisklerken, enz. er kan geen enkel één woord Vlaamsch. Nochtans zijn er duizenden Vlamingen in Luik die rnoeten hnn plan maar trekken.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.