Derde Jaargang, Nr 36. 7 September 1918. Prijs : 10 centiernen. Derde Jaargang, Nr 36. ~ 7 September 1918. DE EENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanden » i.3o Postchekrekening Nr 86. | Weekhlad voor het Vlaamschs Volk Redaktie en Bureel ; Lange Nieuwstraat, 108, ANTWERPEN, KRISTENE VRODWENBEWEGING. Over heel het aartsbisdom Mechelen wordt de groote trom geroerd ten voor-deele van een t Verbond der Katholieke vrouwen. — Fédération des femmes c 'tholiques r. Dekenale komiteiten cen-traliseeren de propaganda en naar de bevindingen die ik in eenige parochiën opdeed, zullen welhaast aile bereikbare elementen in het nieuwe verbond aan-geworven zijn, zonder dat één lid van de honderd eigenlijk zal weten wat vleesch er in de kuip is. Wat beoogt dit tweetalig verbond ? Is het godsdienstig, liefdadig, maatschap-pelijk ? Wil het nieuwe werkingen in het leven roepen, om de zoo nijpende ellende, die ons volk onder elk 00g-punt ten gronde richt, te keer te gaan? 't Is ailes en 't is niets. Art. 1 van de grondslagen leert ons dat « het Verbond, door Zijne Eminentie Kardinaal Mercier gesticht, tôt doel heeft tusschen de katholieke vrouwen en tusschen de vrouwenwerken een band te smeden tôt het bevorderen der goede zaak door het samentrekken van hun aller goeden wil en het samenwerken met de kerkelijke overheid. » Zeer duidelijk en veelzeggend is ditwel niet. Maar de Kardinaal en de eenigen die in het geheim ingewijd zijn weten wel best wat zij met de inrichting voor hebben en de anderen, de groote massa, moeten maar afwachten waartoe het Z. Em. believen zal hen te gebruiken. Uit de voorgaanden der kristene vrou-wenbeweging in het aartsbisdom kunnen intusschen de drijfveeren van den kardinaal wel afgeleid worden. Voor den oorlog bestond er eene bloeiende Vlaamsche vrouwenbeweging, aan dewelke de welbekende en hoogge-waardeerde naam van Mejuffer M. Bel-paire onafscheidbaar verbonden was. Onder de op aile gebied werkzame vrouwenvereenigingen noem ik terloops: de vrouwenbond « Constance Teich-mann », die in Antwerpen alléén iooo leden telde, de damesafdeelingen van « Davidsfonds » en « Kath. VI. Hooge-schooluitbreiding n, de meisjesstuden-tenbonden, vereenigingen voor zieken-verpleging, vrouwenvakvereenigingen en patronaten, boerengilden en zooveel anderen. Dank zij de opofferingsgeest en het prosélytisme die onze vooraanstaande Vlaamsche vrouwen bezielde, had de Vlaamsche beweging in de Iaatste vre-desjaren op werkelijke wijze veld gewon-nen bij de vrouwen. Dit ontrging niet aan het waakzame 00g van onzen ailes behalve Vlaamsch-gezinden kardinaal. Sterk door zijn hoog geestelijk gezag en geholpep. door eenige priesters, vv.o. zeker Antwerpsch pastoor, stelde hij ailes in het werk om de zoo heerlijk opbloeiende maatschappelijke beweging te onderdrukken. Voor wie de macht van het geestelijk gezag in Vlaan-deren kent, kan het geen twijfel lijden of het bisschoppelijk manœuver moest tegenover de vrouwen gelukken. Eén voor één hadden de vrouwéngilden zich te onderwerpen of... zich te ontbinden. De kardinaal duldde geen Vlaamsche organisaties : ailes moest Belgisch zijn, met als nasleep de yerderfeltjke twee-taligheid. Gevolg : de stichting van het « Verbond », voor hetwelk nu een tweetalig werfbriefje, uitgaande van het « Aartsbisdom Mechelen » in aile parochiën verspreid wordt. « Verbond der Katholieke Vrouwen » lijkt wel een erg banale titel. Mairzoo staat hij er slechts om wille der cen- suur. Wie ingelicht is weet wel dat daar nog een hoedanigheidswoord bij moet : « Belgisch » of « nationaal » of — waarom niet? — « anti-Vlaamsch ». Dat het verbond niet op zuiver gods-dienstig terrein staat, maar polilieke doeleinden nastreeft, is alleszins zeker. Ook blijkt dit uit de titel « Verbond der katholieke vrouwen ». Waarom niet (1 kristene vrouwen » ? Katholiek is in België veelal een politiek begrip, een woord dat verwarring sticht tusschen godsdienst en politiek. Is de vsrwarrirtg hier niet gewild ? « Aile katholieke vrouwenwerken — ze wezen gesticht met een godsdienstig, een liefdadig of een maatschappelijk doel — worden vetzocht bij het Verbond aan tesluiten», Dit verzoek moet natuur-lijk verstaan worden als, een bevel in den zin van buigen of bersten. Het verbond zal een maandélijksch tijdschrift uitgeven. « Het zal verschijnen in de Uvee landstalen. De leden zullen, bij hunne toetreding, verklaren welke taal zij verkiezen. » Wie na dit ailes nog mocht twijfelen over de geest in dewelke het verbond wordt opgericht, gelieve kennis te nemen van de namen van hen aan wie de kardinaal, in zijne Franschgézindè"bë-zorgdheid, de leiding heeft opgedragen. Bestuurder is de Vlaamschvijandige Monsieur l'abbé Paul Halflants te Brussel. Verder bestaat het hoofdbestuur nage-noeg uitsluitend uit dames van de Brus-selsche hooge wereld. Eerevoorzitster : Mme la duchesse d'Ursel, née Mun. Haar meisjesnaam is er bijgevoegd om te laten hooren dat het eene geboren Fransche is. Voorzitster : Mme de Trooz, eene Walin. In haar huis, 19, Koninklijke straat te Brussel, is de zetel van het Sekretariaat gevestigd. Ondervoorzitsters: Mlle la comtesse M. d'Oultremont en Mme Clément (Aartse-laar).Schatbewaarsters : Mme Em. Cornet en Mlle E. Berger. Algemeene "Sekretaris : Mlle M. Lan-tonnois van Rode. Leden van het Sekretariaat : Mlle L. Gillard, Mme la douairière 0. de Hennin de Boussu-Walcourt, Mlle M. de Hennin de Boussu-Walcourt, Mlle M oris. Eindelijk als -:,ekretarissen, benevens Mlle B. François, van Brussel, twee An'twerpsche jufvrouwen, Mej. C. Van Gehuchten, 21, Verzoeningstraat, Bor-gerhout, en Mej. M. Van Sina, iy, Keizerstraat, Antwerpen. Bij dcze laatsten beperkt zich het Vlaamsch element in dit hoogadelijk Fransch comité. Met aile waardeenng voor de goede bedoelingen van beide Vlaamsche burgerjuffrouwen, -beklagen wij hen van harte dat zij moeten dienen om het 'woord van kardinaal Mercier opnieuw te bevestigen : dat er i 1 België twee volkeren zijn, een volk, geschapen om te heerschen, omdat het eene internationale taal spreekt, de Walen, en een volk geschapen om te dienen, de Vlamingen. En nu groeie en bloeie het nieuwe verbond. lot meerdere eer en glorie van het heilige franskiljonisme. WlLFRIED. "QsaanHBtawHBvasaa» Het beste Vlaamsche werk dat in ieders bereik ligt, is ons blad te steunen door het werven van in-schi ijvers. Godsdienstig verval van vlaanderen Aan de politieke, ekonomische en kultureele toestandèn in Vlaanderen denken wij den heelen dag door en praten er voortdurend over ; in den grooten tijd dien wij beleven, maakt de liefde tôt het vaderland het ons meer dan ooit tôt een plicht. In Vlaan-derens strijd om het bestaan zijn echter nog hoogere belangen betrokken, de belangen der zielen, welke wij vaak uit het 00g veiliezen, niet omdat wij ze minder achten, rnaar omdat de men-schelijke zwakheid zooveel moeité onder-vindt om den blik zoo hoog te ver-heffen.Een feit is het, dat in de Iaatste jaren het godsdienstig leven in Vlaanderen verzwakt is. Zoo eenige, of mis-schien vele, uitverkoren zielen in de wereldkatastrofe zelf aanleiding vonden tôt volmaakter onthechting van al het vergankelijke en inniger vereeniging met God, zeker is het, dat onversehil-ligheid en ongeloof veld winnen. Dit hoeft niet bewezen : ieder van ons kan het met eigen oogen vaststellen en door de geestelijkheid hooien bevestigen. De oorzaken van dit verval zijn zoo veelvuldig en zoo komplex als het moderne leven. Zelfs de fiets b. v. draagt een deel der schuld : hoe dikwijls is het in vroeger jaren niet gebeurd, dat jongelingen de Zondagmis verzuimden 0111 ergens in een velodroom een wed-strijd te gaan bijwonen. Ik wil hier slechts wijzen op twee zeer voornam* oorzaken, die in verband staan met onzen vlaamschen strijd : het franskiljonisme en het patriotardisme. Sinds vele jaren verwoest de stelsel-matige verfransching niet alleen onzen volksaard ; zij is even verderfelijk voûtons godsdienstig leven. Elke ontworteling brengt noodzake-lijk een verzwakking van het karakter mede, en ondermijnt bijgevolg ook het godsdienstig gevoel, want is echte gods-dienstzin mogelijk bij een karakterloos mensch ? Een ontwortelde nu, is niet alleen hij, die zijn natuurlijk midden lichamelijk verlaat, en zich op vrcem-den grond gaat vestigen, maar ook hij, die in zijn midden blijft, doch door het aannemen eener vreemde taal, de banden die hem aan zijn omgeving ver-binden, losser maakt of doorhakt. Onze landstaal wil men ruim baan doen gaven aan het Fransch. Maar met dg Fransche taal, komt de Fransche letterkunde, de Fransche dagbladen, de Fransche levensbeschouwing, de Fransche zeden, de Fransche geest. De over-groote meerderheid der boeken en druk-werken die jaarlijks bij millioenen kilos uit Frankrijk werden ingevoerd, (1) waren bestemd om rechtstreeks of on-rechtstreeks onze heiligste gevoelens te bestrijden. En zelfs de beste deugden veelal niet, althans niet voor ons. Mis-schien past het Fransche katholicisme voor de Fransche volksziel — ik weet het niet — maar stellig niet vo$r 'de onze, en in Vlaanderen moet het nood-zakelijk een verflauwing, een verwate-ring van het godsdienstig gevoel teweeg-brengen. En wat de zeden betreft : Fransch is de oorsprong der zedelooze literatuur die ons land vergiftigt : zedelooze romans, zedelooze tijdschriften en bladen, geïllustreerd of niet, ailes komt ons uit het Zuiden. Frankrijk is de stinkende bron der internationale zede-loosheid. Hooger Leven heeft destijds het aantal der bladen doen kennen, (,i) De ambtelijke statistieken geven op dat in 1913 uit Frankrijk werden ingevoerd : 5 mitlioen 216 dui^end 5o3 kg. aan ing"enaaide of gebonden boeken, dagbladen en tijdschriften en dit voor eene waarde van p mitlioen 3?3 dui^end jo5 frank ! De gezamenlijke invoer uit aile landen samen bedroeg slechts 6.469.S04 kg. 614 welke het Belgische postwezen, om reden hunner zedeloosheid, weigerde te bestellen ; er waren er een tachlig, aile in de Fransche taal, aile, op een paar uitzondeiingen na, van FYanschen oorsprong. En de taal van dat land moet steeds meer en meer de onze verdringen, opdat wij steeds meer den invloed van het Fransche ongeloof en de Fransche liedei lijkheid zouden ondergaan ! Graag wou ik de gevolgen schetsen van de Fransche opvoeding welke Vlaamsche kindeien in Katholieke scho-len ontvangen, maar 'k moet mij tôt een paar voorbeelden beperken. Hoe dikwijls gebeurt het niet, dat Vlaamsche buitenmeisjes,door kloosterzusters inpen-sionaten verfranscht, zich] te voornaam achten, om op het platteland te blijven, en een betrekking gaan zoeken naar stad ? Blijven geloof en zeden dier ont-wortelden daai jaltijd ongerept ? Denken de kloosterzusters, denken hare oversten soms aan het kwaad dat zij door haar franschdolheid stichten, denken zij er soms aan, dat zij medewerken aan het eeuwig verderf van vele zielen ? — In gtoot Brussel ontvangen de allermeeste kinderen het godsdienstonderwijs in een vreemde taal, die zij niet verstaan, of die ten minste geen weerklank vindt in hun hart ; kan de godsdienst, op die wijze, diepe wortelen schieten in de zielen ? Men leert hun de gebeden in 't Fransch, maar zij verstaan ze niet en vergeten ze weldra ; en zoo komt het, dat vele jongelingen en vol-wasssenen uit het volk, die zich nog katholieken noemen, noch het Onze Vader noch het Wees Gegroet kennen. De volwassen Vlamingen zijn er trou-wens in Groot Brussel niet beter aan toe. Ook voor hen is de zielverzorging zeer onvoldoende. In vele parochiën kent de pastoor de taal zijner paro-chialen niet of niet voldoende. Geen enkele kerk in geheel Groot Brussel, waar een Vlaming zich thuis voelt. Vlaamsche onderrichtingen zijn er niet, of alleen onder de vroegmis, wanneer de lijke lui, om welke men zich alleen bekreunt, nog in de veeren liggen. Aile biechtvaders spreken Fransch, maar in wijken waar de ovei groote meeiderheid der bevolking, vooral der Katholieke bevolking, Vbamsch is, zijn er kerken waar een Vlaming van biechtstoel tôt biechtstoel moet sukkelen, eer hij iemand vindt, die hem kan hooren. Het 5a-krament der biecht schijnt niet inge-steld voor Vlamingen. Een filosoof in de middeleeuwen leerde dat de vrouwen geen ziel hadden ; in Groot Brussel schijnt men van gevoelen dat de Vlamingen er geene hebben, of althans het recht niet bezitten die zalig te maken. * * * Een storing der geestvei mogens kan nooit bevorderijk zijn voor den waren godsdienstzien ; ook heeft het patriotardisme zeer nadeelig gewerkt op de godsdienstige gevoelens onzer bevolking. Van de eerste dagen van den oorlog at, heeft de Entente, onder de geheime maar gemakkelijk te gissen invloeden, een keik- en è°dsdienstvijandige hou-ding aangenomen en vele katholieke Belgen hebben zich door de loge op sleeptouw laten nemen. De Paus was heel natuurlijk het eerste slachtoffer. In de eerste weken van den oorlog is Pins X overleden. Men wist hier te vertellen, en het werd door velen ge-slikt, dat hij gestorven was van ver-driet ovei de nederlaag van Duitschland, hetwelk hij financieel ondersteunde want toen leeds waren hier te lande aile stiategen van oordeel, en veikon-digden aile Entente bladen, dat Duitschland op den rand der vernieliging stond. Anderen zeiden, dat hij zc-lfmbord had 515 gepleegd, en dat was de îeden, waarom in onze kerken geen' lijkdiensten voor zijne zielerust gehouden weiden. Bene-dikt XV is ook een Boche. Zijn vredes-pogingen worden aan Duitschen invloed toegeschreven. Zeer vele katholieke patriotards hebben het ten zeeiste goedgekeurd, dat de Entente zijn vredes-nota van het vorige jaar niet eens be-antwoorddle, en hem met meei vi-'.ach-ting bejegende dan een straatjongen, aan wien men toch ja of neen zegt, wanneer hij iets vraagt. In den naheifst igi7 verklaarde Snruts, dat hij zich met de zedelijke lieginselen, die in de pauselijke vredesnota tôt uiting kwamen, niet kon vereenigen ; ik weet van een groepje priesters, opvoeders der jeugd ! die de zedeleer van Smuts verkozen boven die van 'den Paus ! Zoo spreken priesters niet alleen onder malkaar maar ook tôt de geloovigen en tôt hun leer-lingen. In de Eendrâ.cht van i5 Juni 1.1. staan deze woorden van een priester: «Wij kennen een groot Katholiek on-derwijsgesticht te Brussel, waar Z. H. de Paus nooit anders genoemd wordt dan Benoit le Boche. » De Revue internationale d'économie politique et de finances van 25 Augustus 1917 veitelt van een rhetoi ika-student van een groot Katholiek Kollege, die ten gevolge van de ophitsingen van zijn leeraar, den Paus noemde : un voyou. Wij kennen persoonlijk meer dergelijke feiten. In ailes wat de Paus zegt of doet, vinden Katholieken en priesters nieuwe redenen om hem te verguizen. Hoe werd b.v. Z. H. wederom beleedigd, haar aanleiding van den brief van 24 Mei 1.1. van Kardinaal Gasparri aan Kardinaal von Hartmann, en einde Juli, naar aanleiding van het herstel der diplomatische betrekkingen tusschen China en het Va-tikaan. Al wat anti-klerikale entente bladen en geheime lasterblaadjes daarover te zeggen wisten, diende aan de Katho. lieke Belgische patt iotards tôt richtsnoer hunner beoordeelingen. Voor ons, Katholieke activisten, is het zeer vereerend vooitdurend uitgescholden te worden door dezelfde luitjes die den Paus be-zwaddeien, maar het spreekt vanzelf, dat het godsdienstig gevoel er niet bij wint, wanneer men deri stedehouder van Chiistus jaren lang dooi het slijk sleutt. Wij aarzelen niet het te zeggen : in sommige Katholieke en priesterlijke middens kan men best de geesiesgestekl-heid leeren begrijpen, waaruit een schis-ma geboren wordt. Het verguizen van de Katholieken derMiddenrijken en het onvoorwaardelijk ophemelen der Entente vrijmetselaars heeft ook bijgedragen om het godsdienstig gevoel te verzwakken. Hoe kon het anders, vooral in een land, waar men om de twee jaar, bij iedere ver-kiezingskampagne, de anti-katholieken voorstelde als uitbraakscls der bel, als belichamingen van Beelzebub, waar geen goede kant aan te vinden was. En nu op cens is het net andersom gewordtn : Clemenceau, Briand en kon-soorten zijn toonbeelden gewo'rden van rechtschapenheid, goede trouw en andere deugden, zij staan in zedèlijk opzicht oneindig boven de Centralen, waar ook bij de Katholieken, ja vooral bij dezen, nieis te vinden is dan leugen en bedrog. Het treft ons, b. v. in sommige Duitsche tijdscht iften te zien hoe de Duitsche geestelijkheid tiacht het volk nut te doen trekken uit de tegenwooi dige rampen, het de nietigheid van den mensch en van al het vergankelijke met de hand doet tasten, en zijn blik tracht te vestigen op het eeuwige. Hier integendeel wordt de godsdienst ver-iaagd lot een krijgswapen. Sinds lïet begin van den ooilog is de kansel een ;ribune geworden, waar men in vrome

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.