De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk

1284 0
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1918, 20 Juli. De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/p55db7xk26/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Derde Jaargang, Nr 29. — 20 Juli 1918. Prijs : 10 centiemen. Derde "Jaargang, Nr 29. — 20 Juli 1918. DE EENDRACHT Prijs per Jaaigang fr. 5.20 » » drie maanden » i.3o Postchekrekening Nr 86. Weekblad voor het Vlaamsche Volk Redaktie en Bureel : Lange Nieuwstraat, 108, ANTWERPEN. De Rijkskanselier over BELGIE. Naar het Woljf bureau seint verklaar-de de Rijkskanselier in de centrale comtnissie van den Rijksdag : « Wat de toekomst van België betreff, » zoo beteekent de bezetting en het hui-» dige bezit van België slechts, naar ik » gisteren reeds heb gezegd, dat vvij een » onderpand voor de toekomstige onder-» handelingen hebben. In het begrip : » .pand, ligt opgesloten datgene, wat » men als pand in de liand heeft en » niet wil behouden, wanneer de onder-» handelingen tôt een gunstig resultaat 'i leiJeu. Wij %ijn niet van plan België j in een of anderen vorm te behouden. # Wij wenschen, gelijk ik 1 eeds den \ » 24" Juni heb gezegd, dat het na den | » oorlog wederom verre^en België als » een \elfstandig staatsO>e\en aan geen : » mogendheid als va^aal onderworpen i » y al \ijn en met ons in goede, vriend-» schappelijke betrekkingen \al leven. » Dat is het standpunt, hetwelk ik ten » opzichte van het Belgische vraagstuk » van meet af aan heb ingenomen en » 00k heden nog inneem. » Het hoeft geen nadere verklaring dat vvij, die ons met kraclit steeds verzet hebben tegen de pogingen van belgi-cisten, franschgezinden en Jong-Vlaam-sche extremisten, die de toekomst-politiek ' van ons land in eenzijdige richting wilden stuwen, en, (vooral voor de Jong-Vlamingen is dit het geval) met de beste bedoelingen, vpeling zochten met imperialistische stroomingen in de verschiliende Europeesche machtkon-stellaties, slechts met voldoening de verklaring van graaf Hertling onderstre-pe.11 kunnen : « Wij ^ijn niet van plan 'België in een of anderen vorm te houden. » Nog meer waarde heeft voor ons de volgende zin, waarin de posi-tieve wenschen, die het Duitsche ri;k ten opzichte van den toekomstigen status van ons land koestert, neergelegd wor-den. België moet weer een zelfstandig staatswezen worden. België mag aan I ^een mogendheid als vazal onderworpen zijn. België moet in vriendschappelijke betrekkingen leven met het Duitsche ri jk. Dat deze laatste wensch met de primordiale eischen van onze welvaart strookt, hoeft geen nader betoog, voor vvie onze ekonomische afhankelijkheid van het Duitsche hinterland kent. Doch dat deze ekonomische afhankelijkheid geen politieke mag worden, dat zij niet tôt een eenzijdige aansluiting bij het Midden-Europeesch blok kan leiden, die onze politieke zelfstandiglieid een ijdele leus zou laten, wordt duidelijk genoeg door de nadere verklaring be-vestigd dat België als vazal aan geen mogendheid onderworpen mag zijn in de toekomst. Het is 00k 'duidelijk dat de voorge-stelde voorwaarden niet alleen onze zeli-standigheid beveiligen tegen een even-tueele Duitsche expansiezucht, maar dat zij tevens en voor go.ed een einde wenschen gesteld te zien aan de ver-derfelijke politek van het franciseerende België die de geestelijke gezondheid en de stoffelijke welvaart van de Vlaamsche gouwen olferde aan vreemde belangen. Tusschen de opvattingen van den Rijkskanselier en de drijverijen der Entente-agenten die de Belgische politiek in han den houden is geen kompromis mogelijk. Een België dat zich ekonomisch wil laten ondergaan om, zooals het onlangs treflend gezegd werd, als een ont-takelde cimentboot in de kanaalmonding van Zeebrugge, de Duitsche uitvoerwe-gen te versperren, is geen vredesfaktor. die een veilig ovei'leg tusschen de beili-gerente partijen mogelijk maakt. Zou Engeland ooit een << souverein » Vlaan-deren erkennen, waarvan de kusthavens een eeuwig-dreigende uitvalspoort vor-men ? Flaminganten die aan Havere-phobie lijden moeten heusch niet vreezen dat Duitschland het ten koste van Vlaan-deren nog wel eens op een akkoordje gooit met de politieke Jeune Belgique. (1) Men moet er al heel enge opvattingen over de beteekenis van de Vlaamsche beweging op 11a houden om er over te gaan klagen dat in de verklaring van den Rijkskanselier de Vlaamsche kwestie niet eens aangeroerd werd. Er zijn nu eenmaal menschen die niet tevreden zullen zijn voôr de Duitsche regeering ex cathedra verklaart dat de vervlaamsching der straatnaamplaten, nu die eenmaal haar beslag kieeg, evenmin als het Rijksland-vraagstuk een vcorwerp van bespreking op de vredeskonferentie mag vormen.... Zij die doordrongen zijn van de ge-dachte dat het Vlaamsch iederalistisch be-ginsel de zuurdeesem is van riieuw België's zelfstandigheid, kunnen het slechts waar-deeren dat Duitschland van Vlaanderen niet het huilende bedelkindje maakt, dat België voor Engeland geworden is. Het zou voor het geloof in dur. ernst en de draagkracht van onze beweging weinig bevorderlijk zijn indien Vlaanderen door Duitschland slechts als een goedkoop pro-pagandamiddeltje aanhoudend gebruikt werd om aan de wereld te toonen hoe-veel eerbied in het kamp der Entente voor kultureele minderheden betoond wordt ; welk een brutale verdrukker der Vlamingen dat deernis-afsmeekend slachtofter van het Duitsch impérialisme geweest is. Niet om Duitschland wat snel vervluchtigende argumenten voor den papieten oorlog aan de hand te doen hebben wij het aktivisme in de wereld gestuurd, Maar omdat wij er een ver-zoenenden l'aktor in gezien hebben, die een bevredigende oplossing brengen zou in de belangen tegenstrijdigheien die het Belgischeprobleemnog meer verwikkelen. En dat in ons welbegrepen eigenbelang. Want als grensland en slagveld hadden wij er heuscli geen voordeel bij dat de strijd zoolang gerekt werd tôt een der partijen een eenzijdige oplossing kan opdvvingen. Dan worden wij eenvoudig oorlogsbuit. De waarde van de Vlaamsche beweging voor een politiek die op een vrede-door- (1) Onze meening" wordt bevestigd door een artikel van het regeeringsorg'aan, de A'ord-deutsche Allgemèine Zeitung. Ais de Entente bereid is de Duitsche kolonies terng te geven en het kleine deel van den Elzas, wordt het Belgische vuistpand ook gelost. Maar ook van Je ekonomische insluiting' van Duitschland dient de Entente af te zien. Wij citeeren : « Treffend heeft de rijkskanselier aangehaald dat de gevaren in de\e richting dan julien ophouden te bestaan, wanfieer het lukt in nauwe ekonomische betrekkingen met Belgie te komen en ons ook over die politieke kwesties te ver-staan welke levensbelangen van Duitschland aanraken. Tôt de^e politieke kwesties behoort eerst en vooral de nieuwe staatkundige vorm der beide stammen 'Vlamingen en Walen, welke in het tegenwoordige Belgie vereenigd leven-In de politieke gelijke rechten de^çr beide vol-keren, in han staatkundige onaf hankelijkheid van elkander, in een op de^en grondslag ge-maakte nieuwe verbinding der beide dcelen van het land, qien -wij ook heden nog de echte waarborg daarvoo»*, dat 'België, gelijk de kanselier ^egde, niet wederom het opmarsch-gebied onç r vijanden wordt. Een vrij Vlaanderen, een elfstandig Wallonie, beiden in nauw-ste ekonomische betrekking met Duitschland, hun natuurlijk achterland, dat blijft het stre-ven waardig, het welj ijn van allen dienende doel. Naar dit doel, wij jijn er van overtuigd, streeft de regeering en de opperste legerleiding.» 373 overleg aanstuurt, heeft men in leidende Duitsche kringen ten voile begrepen. Niet om wat verdeeldheid te zaaien in een bezet land. Niet om uit romantische geschiedenisboeken z. g. « historische » rechten op de Vlaamsche gouwen op te diepen. Niet om onder den fraaien schijn van kultuursteun aan Germaansche stam-broeders imperialistische macht-belustheid te voldoen. Maar om het herstel van een zelfstandig België mogelijk te maken, dat zijne alzijdige onafhankelijkheid hoog houdt en daarom ook voor een « Invi-cible a - roi in den handelsoorlog tegen Duitschland bedankt, dient voldoening gegeven aan de federalistische eischen van de Vlamingen. Zooals de ernstige vrijheidszin van de Germaansche lands-deelen de Zwitsersche neutraliteit be-schermd heelt tegen de lichtzinnige Entente-gezinde stroomingen in het Ro-maansche deel, kan ook alleen het wilskrachtig verlangen der Vlamingen om de alzijdige onafhankelijkheid van België te handhaven een waarborg blijven voor Duitschland. Zelden werd de^basis waarop de Vlaamsche politici met de Duitsche regeering' kunnen samenwerken zoo duidelijk vastgelegd als in het door ons onder-lijnde deel van de Kanseliersrede. Het toekomstbeeld er in geschetst strookt volledig met onze wenschen. Veel juister en vollediger dan ook welk program van den Raad van Vlaanderen tôt nog toe. LÔURS. m'uiraii —r—rw-iifnrjhi nn«r"rami jbki . VRIJ F. MEENINGEN Geestelijk Verzet Men schrijft ons : Wat « Broer » schreef in de Eendracht van 1 Juni 1.1. : « voor de oiis foo vijandige geestelijke maeht werden dik-ifijls Vlaamsche belangen geofferd » — die bewering is w-aar. Niet enkel in 1 dien zin, dat belang tegen belang werd opgewogen en men ten slolte raadzaam vond het kerkelijk of godsdienstig belang te laten overwegen ; neen, dat moet en mag gebeuren, zoo de liefde tocli niet altijd van éénen kant wordt gevergd ; maar, tegen het onomstoote-lijk recht van hunne eischen in, hebben de katholieke Vlamingen dikwijls de aanmatiging der geestelijke overheid moeten verdragen... om beters wil... uit slechters vrees. Der Vlamingen grond-stellingen waren helder gedacht en scherp verwoord, onaantastbaar op logisch, ethisch en praktisch terrein, hunne gevolgtrekkingen waren rechtmatig af-geleid, planmatig ontworpen, doelmatig omlijnd : daartegenover stonden der geestelijkheid wazige begrippen en formules, die veelzijdig verzet sinds lang hadden ontmoet of deden ontstaan ; daar tegenover schaarde men in waggelend gelid aile mogelijke gebeurtenissen en misselijke vooruitzichten, die, bekrom-pen of eenzijdig, geen andere vaibaarheid leverdeu dan de onverzettelijkheid hunner hooge beschermers, stilzwijgend ze dek-kend met hun verheven gezag, of ze uitbazuinend door lieraUten die, nevens de kwestie om, kwamen aandragen met allerlei slag van bijhoorigheden, waarvan hooghartig vermaan en dreigend ge baar schering waren en inslag. Geen andersdenkende Vlaming heeft daarom de katholieken te minachten : aan de politiek aller partijen. ja aan de politieke winkel's in die partijen werden veel Vlaamsche belangen roekeloos ten brandoffer gebracht Godsdienstige belangen kunnen staan, en stonden feite-lijk, bergenhoog boven persoonlijke of partijpolitieke voordeelen. Maar ook is het lijd dat de katholieke aktieven err 374 passieven en de visch- noch vleeschmen-schen onder lien dit feit wikken en wegen, telkens als zij het verleden bevragen en de toekomst beramen. Het is tijd die waarheid luidop aan de geestelijke overheid te verklaren, we leven immers in dagen — snel voorbij — dat de voile waarheid aan allen kan en moet worden voorgelegd, bezadigd, beslist. Trou-wens, wie weet, beter dan Bisschoppen en Ordeoversten, wat al Vlaamsche krachten en belangen aan hunnen on-wil of hunnen invloed werden geofferd. Zij alleen konden ons zeggen hoeveel priesters, kloosterlingen en leeken werden « bekeerd », lamgelegd of gebroken, hoeveel wetsontwerpen werden versmacht, a gewijzigd » of verijdeld, hoe het gees-telijk gezag stiekem of openbaar heeft geijverd om den Vlaamschen zegewagen op om wegen te sturen, hem in zijn vaart te remmen, of zijn wielen aan spaanders te slaan. Er zijn ook wel enkele Vlaamsche t martelaren » die daarover wat meer te vertellen hebben, maar die zwijgen ; hun heldhaftig ge-drag kon door de Overheid hooger worden geschat, inzonderheid als het ver-geleken wordt met de praalhanzerijen van zoo menig flikflooier of het phari-ze'ische gedoe van # gerechtigen uit over-tuigingx. Doch de hoogere geestelijkheid, die het Vlaamsche volk niet kent of enkel door verrekijkers het monstert, kent haar eigen onderhoorigen niet. Dezen, haast allen toch uit het volk gesproten, en, willens nillens te midden dit volk verblijvend, worden door dat volk als 'n zegen of '11 ramp gevoeld met onfeilbaar instinct, maar ze kunnen als dusdanig door dat volk niet worden bemind of verstooten, omdat men van hooger hand- dit volksinstinct tracht te misleiden, en zijn uiting belemmert. Het volk heeft geen tel, geen toegang, geen taalman. Zoo grijpt het eene in het andere, en 100 hebben 85 jaar van weergalooze godsdienstige vrijheid en voorspoed, geen leefbaar, lenig, stevig katholicisme in Vlaanderen kunnen scheppen noch behouden ; wat zeg ik, het katholicisme in Vlaanderen liep voor den oorlog ten val, want het had zich op leven en dood moeten inlijven bij '11 parti], het had zijn reine menschelijke of burgerlijke rechten en eischen door het hoogste gezag voortdurcnd zien verbinden aan en vereenzelvigen met ailes door- en overheerschende godsdienstige en kerke-lijke kwesties. Indien het nu verder waar is wat « Broer » er aan toevoegt, dat t Vlaanderen moet blijven dienen om door ^ijn gr.oot getal katholieke volksyerte-gemvoordigers het bennnd in België aan de katholieke partij te ver\ekeren » en dus dat de reden is waarom de scherpuitziende Bisschoppen en Over s ten voor den oorlog de Vlaamsche beweging doorkruisten in dat wat noodzakeiijk, of volgens hun meening, vroeg of laat, Vlaanderen-Wallonie zou doen groeien uit hun geliefkoosd stervend troetelkind dat België heet, - indien dat dus de reden is waarom ze tijdens den oorlog, nu de kogel door de kerk is, met dood-zonde en banvloek ons dreigen en schrik-ken, — wel ! laat de Bisschoppen, als eerlijke mannen en gezagvoerders, het ïeggen. Maar zeggen, zoo dat we het hooren en weten. Of meenen hunne Doorkic'ntige Hoogwaardigheden dat de tegenstrevers, met wie nu zoo wordt « gekonkelfoesd », niet inzien hoe laat het is, en niet weten waar het klepeltje hangt ? Och ! wacht maar tôt de vrede in 't land is, men zal zien hoe men werd bedrogen, en, met wat 'n verbitterde heftigheid, als vroeger bij ons, de godsdienstige strijd zal worden gevoerd en j ~BY5 beslecht, alsof er geen patriotardisme ooit had bestaan. Of liever ! men wachte niet, men kijke uit zijn oogen nu, en wie niet stekeblind is zal zien hoe die meesmuilende Belgische heeren wel pol-lekens geven aan vaderlandsche pastoors en nog hooger op, maar als 't er op aankomt, op wat we « kas » noemen of « plaatske », hoffelijk misschien, maar onmeedoogend hun zeggen : « handen te huis geestelijke vrienden ! ge weet, de godsdienst is goddank daarboven verre verheven. » Indien dus « Broer » den nagel op den kop sloeg, en hij heeft geen ge heimen verklapt, dan knikke men niet enkel uit hooggezagvolle koor- en kerk-stoelen, men zegge : dixisti. Dan zullen de katholieke Vlamingen, en vele priesters onder hen, met den noodigen et-.bied zich op ethischen, met de noo-dige vrijheid zich op historischen en praktischen grond begeven en bewegen kunnen, om te tasten en te toetsen wat dît hoofdargument wel inhouden en uithouden kan. Maar weest gerust, katholieke Vlamingen, het Gezag zal niet spreken. Waarom niet ? Omdat het niet spreken mag ? Dat zullen enkelen meenen ; maa-r wie zou een onzer Bisschoppen be-letten bezadigd en objektief relaas en meening uit te brengen hier, of zelfs in den Haver ? Waarom zal het gezag niet spreken ? Omdat het nooit gesproken heeft en omdat dit zoo in zijn aard ligt. Het is bij ons te volksvreemd om tôt het volk anders te spreken (ik zal omzichtig zijn) dan als voogd toi on-mondig pleegkind. Juist omdat de godsdienstige waardigheid de hoogste is en het eerbiedigst dient te worden bejegend, helt zij licht naar hooghartigheid over. Maar volksgezindheid is ten huidigen dage, geloof ik, 'n noodzfakelijke deugd, die elk beroepstrouwe priester beho.çft; '11 heilige is onder hen wel niet ge-vonden die deze deugd niet in hooge mate bezit. Van uit de hoogte heeft het geeste-lijk gezag niet alleen de Vlaamsche studenten en werklui, maar zelfs de kleine schaar intellektueelen, burgers en grooten, behandeld, die zeggen en doen: ailes voor Vlaanderen en Vlaanderen voor Christus. Van uit de hoogte ! en daarom gezwegen ! Zoo, luid en sebam-per genoeg het uitzegger.d : kinderen, ge moeit u met zaken die u niet aan-gaan, waarover ge daarbij niet oordeelen kunt, en die wij trouwens alleen en voorgoed reeds lang hebben bedisseld, Hoe dikwijls hebben de Vlamingen, met de hand op het liait ('il Vlaming is 'n dramatisch aarigelegd wezen) en den blik op het kruis, hunne Hoogwaardigheden gevraagd, gebeden, ge-smeekt : ze mochten toch spreken, en zeggen en beloogen waarin en waarom de Vlaamsche beweging tegen het belang van God en Iverk indruisdien kon. Men heeft gezwegen, men zwijgt en zal zwijgen. Dit is ook spreken en herhalen: ge zijt te dom of te verdrâaid om ons antwoord te vatten. Eens heeft men geprokon, gedachten uiteengezet, beweringen vooropgesteld, afdoende verklaringen gegeven, die men liefst nu uit aller geheugen zou wis-schen, vermits ze op aile gebied on-houdbaar werden bevondçri. Dus zwijgen is de boodscliap. Of wil men niet spreken, omdat men het beneden zijn waardigheid acht, zichzelven als beschuldigde te moeten verdedigen ? Waarom zoo hardnekkig gezwegen dan, toen men nog voorlichten kon en geen nood aan den man was ? En alhoewel dit gevoel van zellverde-diging pijnlijk moet knellen, 'n plicht is 'n plicht ! Juist, 'n pijnlijke plicht voor lien en voor on , want er ba-staat

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks De eendracht: weekblad voor het Vlaamsche volk behorende tot de categorie Oorlogspers. Uitgegeven in Antwerpen van 1916 tot 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes