I Tweede Jaargang, Nr 16. — i5 December 1917. Prijs : 10 centiemen. Redaktie en Bureelen : Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. ™. : - ■ , , ifjiitTTm—MMtt— DE EENDRACHT Weskblad voor het Viaamsche Voik jW-n ■ tnraa —I l'.nt^iPG^fc^sgacjcuaBgZf^EMiMta^u^JWTjy-ftrnM-aw n I ïrtspi Priosief ïai asr luien Aanbieding van een GOUDEN KELK Inschrijving'sKjst geopend door de zorgen ■ van de Katholieke Viaamsche vereeniging Per RCRUCEM AD Lucem, îE3>e T .-TT ^"ïï*""DT""* ■ Kerapische geeslelijken, de getrouwste | aan den Vlaamschen landaard 2.— H Limburgers en Kempenaars, stille stoere I koppen 2 - - I Opdat het leed der Viaamsche helden moge brkroond worden door een Viaamsche [' eindoverwinmng 2.— I Om te weten of 't waar kan zijn dat de H. Bestierder van het Klein Seminarie van St Truiden, na Van der Meulen's I . verbanning, zei : « Voilà où Monseigneur en arrive avec son flamingan-tisme ! » i-25 H Na den oorlog zal men moeten bekennen dat de aktivisten niet enkel Vlaanderen, i iaai' ook België gered hebben o.25 Vlaanderen Vlaamsch wordt, zal Du'tscliland Belgiè vrij laten o.25 ■ Wij willen geen Duitschers worden, ook geen Walen o.5o H TiveeechtcKatholieheVlamingen,Turnhout I Geenrecht op aard is tegen 't Recht bestand! H Wie op zijn Recht steunt mag om recht niet [smeeken! ■ Hoc hoog hij sta, wie tegen 't Recht zich ■ Leert vroeg genoeg de lijfspreuk van dit |land : ■ Die voor het volk niet buigt, 't volk zal [hem breken 2.5q ■Frans Dekkers, Antwerpen i5.— '■ Alfons Dekkers, ld. 5.— I" Ter eere van den Vlaamschen priester ge-troffen om zijne Vlaamschgezindheid. Eenige vrienden uit Deurne bij Diest 2 5o I "Franz Leys, Drielinter i.3o ■ X, Antwerpen io.— ■ Eenige Viaamsche priesters, vrienden van Paul,. Seraing 6.25 Verdere bedragen en mededeeiingen nog te ■ zenden aan L. Sips, Van Arteveldestraat, 27, ■ Antwerpen. Nieuwe inschrijvers ontvangen ons I blad tôt Nieuwjaar kosteloos. De Jsatste weken van het jaar zijn de best I geschikte tijd om nieuwe inschrijvers te wer-I ven. Laten al onze lezers zich aan dit verdien-I stelijk Vlaamsch werk spannen. Kaar het oordeel van velen is « De Eendracht » ■ het degelijkste Viaamschgezind blad : het moet I ook het meest verspreide worden. Wij zenden ons blad kosteloos gedurende ■ de geheele maand December aan al.en wier K adies ons wordt opgegeven. De inschrijvers, zoo oude als nieuwe, gelie-I ven het bedrag hunner mschrijving v<56i einde I Decen.ber op onze postchekrekening 11° 86 te B storten (met aanduiJing van hun volledig adres I op het stortingsbulletijBlr I di' geval .s het ■ overbodig ons bureel per brief o; postkaart te ■ verwittigen. ■ T: , Tir'- 1 1 1 ' I " Real Politik ,, Een vreemd woord. Jammer genoeg H dat de zaak die het bedoelt ons, Vlamin-I gen, nog vreemder is. Het wordt nochtans tijd, hoog tijd I dat wij er aan gaan doen en de leiten I le beschouwen zooals ze zijn, niet zooals ■ wij ze voor den geest fantaseeren. Toen de vervlaamsching der Gentsche I Hoogeschool een voldongen feit was, I meenden de Vlaamschgezinden — ook de I ware « passieven » ; de <t anti-actieven » I zonder ik natuurlijk uit — dat een tweede K meer besliste stap mocht worden gedaan I op de baan die de Bezettende Overheid I tôt verdere vervlaamsching van 011s I op'enbaar leven openstelde. De meesten I juichten de uitroeping der Bestuurlijke I Scheiding toe, omdat zij, ter oorzake van den afkeer der Walen voor het Ne- ■ derlandsch, die oplossing als het logische I en onontbeerlijke middel beschouwen lot algeheele verwezenlijking der leus I « In Vlaanderen Vlaamsch 1 » (1) Groot waren aller verwachtingen. Na de Gentsche Hoogeschool zôuden I beurtelings het lager, en middelbaar I Onderwijs, het Bestuur en het Gerecht I w rden vervlaamsèht. Op stevige grond-I slagen gebouwd, zouden-jp.' wanneer de I oorlog op zijn einde loopen ging, al H onze openbare inrichtingen daax staan, I als eene sterke burcht van waaruit toe-I komstige aanvallen tegen ons Vlaamsch I recht, — van welke \ijde ^e ook moch-I ten komen — zegevierend zouden afge- ■ slagen worden. Uitgesproken of slechts inslinctmatig I gevoeld, dat was aller hoop en aller I verwachting. Daar ten minste waren zij I het allen eens over : De Jong-Vlamingen H (0 Ook de passieven als Frans Van Cauvve- I laort en Huysmans schijnen die zienswijze alhoe- I Mel schoorvoetend toe te treden. Wat zijn I 1 Bestuurlijke aanpassing » en s Cultureele zelf- I stai'digheid « andeis dan een soort. in meer | diplomatische bewoordingen aangeduide, Be- I stmirlijke Scheiding? (iV. d. R.) 2T2 j die van een onafhankelijken Staat Vlaanderen drooinen, de voorstanders van een politiek gescheiden maarfederatiefverbon-den Vlaanderen — Wallonie, de partij- ! gangers van een louter bestuurlijk gescheiden België, en zelfs diegenen welke van een, ook na den, oorlog gecentrali-seerden Belgischen Staat volledig rechts-herstel meenen te kunnen bekomen. Allen toch beoogen slechts één doel : het recht voor de Vlamingen om zich volgens hun eigen Vlaamschen aard îe ontwikkelen en in hun taal, — in hun taal alleen — onderwezen, bastuurd en berecht te worden. Eilaas ! Het ware te schoon geweest... Zonder iemand van onwil te beschul-digen mag toch wel aangemerkt dat, buiten de uitvaardiging van eenige on-voldoende en slechts sporadisch toege-paste verordeningen, tôt heden — na drie voile jaren ! — bitter weinig is tôt stand gekomen. De Hoogescjiool staat er ; dat is waar. En stevig ook. Daar zal niemand het wagen een schendende hand aan te slaan. Maar voor 't overige ? Tôt vervlaamsching van het Gerecht, ja om de in de practijk zoo deerlijk gehavende wet op het gebruik van het Nederlandsch in strafzaken te doen na-leven werd niet eens iets beproetd. De verordening van dit jaar, op het gebruik van 't Nederlandsch in het Bestuur, vertoont leemten en voorziet uit-zonderingen, die een onvoldoende toe passing als voorspelden. In zake onderwijs heeft men prijzens-waardige en gedeeltelijk doeltreffende maatregelen genomen. Maar dat ailes is verre van wat ook de meest g-ema-tigden meenden te mogen verwachten. Tevens werd meermaals, ten opzichte dergenen die durf genoeg hadden om hunne diensten te bieden aan de op Vlaamschen voet heringerfchte of herin te richten instellingen, een gebrek aan toeschietelijkheid getoond, die velen deed achteruit trekken. Dit ailes werkt ontmoedigend. Zoo ontmoedigend dat velen der besten zich gaan afvragen of ze zich niet, zonder nut voor de zaak die hun heilig is, hebben blootgegeven aan verdacht-making, broodroof en vervolging van wege de Franskiljons en niet beter zouden doen er de bijl maar bij neêr te leggen. . . De oorsprong van het kwaad op te sporen zou de moeite niet loonen ; er schijnt toch weinig aan te verhelpen. De oorzaken trouwens zullen wel menig-voudig zijn : verdeeldheid onder de Vlamingen, gebrek aan een vooraf goed omschreven plan of aan methode en kracht in de doorvoering zullen er voor-zeker een roi bij spelen. Maa?' dat ongelcende, in de duisiernis verscholen krachten, die met het algemeen Ger-maansch belang niemendal, maar met dit der verfranschte hoogere standen veel te maken hebben, tegen de Vlamingen en hunne rechten knoéien en kuipen, dat staat bij ons- vast en \al men ons niet uit het hoofd praten. Wat daar van moge zijn, dat de Vlamingen, voor den oorlog hun taal-recht niet heel en al hersteld zullen zien, zooals sommigen meenden te mogen hopen, is een feit. Een feit ook dat Vlaanderen op zijn eigen aangewezen is. Flandria fara da se ! Moeilijker dan ooit zal de weg zijn op den Golgotha-berg van het onrecht die het Viaamsche volk, met het kruis der verfransching en der onderjukkig bela-den, zal moeten opstijgen, zonder dat een vreemde Simon van Cyrene het kome helpen... Maar het moet. Van nu af dient daarom een gemeen-sehappelijk programma opgesteld, dat al de Flaminganten die het wel meenen — Passieven en Actievcn — zoo niet in dezelfde gelederen scharen dan toch een zelfde baan en een zelfde doel aan-wijzen zal. Zoodat na den oorlog onder welk staatsverband en onder welke regee-ring Vlaanderen ook kome te staan, de Vlamingen den strijd opnieuw en eens-gezind aanvatten. Dit programma, wil men er al de Vlaamscbgezinden voor winnen en het bruikbaar maken bij aile rnogelijkjieden die uit den oorlog kunnen geboren worden, moet zich houden binnen de païen der voorschriften van de Belgische Grondwet en bouwen op de grondsla-gen van wat voorheen in de Viaamsche 273 Beweging is bet'racht en beproefd ge-ge worden. Dat zu!k programma kan worden opgemaakt en ook doeltreffend is wanneer het wordt verv :zenlijkt hopen wij in een voigend arti^el te bewijzen. asas&zxxt c«2aaKaas le ferlas! m tes Osderwijs Met ongednld verwsfchten de Vlamingen een verordening over de voertaal van het onderwijs, een tegenhanger an d.e van g Augustus over de bestuurlijke ta;-l, duidelijk, omvattend, doortastc-nd. doch met sanctie en met opgave van den datum waarov zij van kracht wordt. Zij zal de bijl leggen /aan >de wortel der verfransching van Vlaand|ren/* Principieele bezwa-ren, getr«.kkeh uit de(_vpfiheid van onderwijs, uit de roi van den Sta'.t, enz. bestaan er niet. Een fltnk doordacht anisiel in de Eendracht van 1 S • t. 11. heeft dat voïâne'nde bewezen. Men gi dar. maar ove tôt de daad Hi t princiep, dat de aâhitaande verordening zal doorzetten, staat va;': de voertaal van het onderwijs is de landstaa', dit g;ondbeginsel dat overal elders als ee:i axioma geîtit, zal nu ook eindelijk ook ten onzer.t to: zijn recht komen. Doch dadelijk dringt zich de Vraàg op, die wij in dit artikel willen bescreken : ir.oet de veror iening een overgang'speriode van een zeker aantal jaren toestaan, of moet het Nederlandsch onmiddeîijk in aile kir. 1:1: de voertaa! worden voor aile bij wet voorge-chreven vakken (moderne talen en 1 et erkunde natuurlijk uitgezonderd). Wij beperken ons hier Ut liet middelbaar onderwijs van den hoogeren' graa.i, m. a. w. tôt het gymnasiaal onderwijs in de athenea en colle-giënj voor aile andere graden \an onderwijs lijkt de zaak veel eenvoudig r. I„ ij la'en eerst Groo, ?russ' 1 buiten beschou-wing en houden onsalie;!! bezig met het overige Vlaanderen. Hier is ons clunkens geen overgangsperiode noodig ; eenige maandtn zullen volstaan om de nood ge s ' h i kkingen te nemen. Zelfs indien de verordening noR vie.r J-f-^vlif maanden r.itblijft. zal men best bij het i egin van het schooljaar 'S-'9 in aile klassen der bewuste inrichtingen aile lessen in het Nederlandsch ku nen geven. Beschouwen wij in dat opzicht achtereenvol-gens de leeraars. de leerlingen en de leermid-delen.1. De mee te leeraar- in de Viaamsche Athenea en collégien hebben reeds enkele vakken in 't Nederlandsch geJoceerd ; zij zullen dus zoo geen heel groote moeilijkheden onder-vinden om zich ook voor andere vakken van d;e taal te bedienen De groote meerderheid zal de nieuwe taak met jubelen aanvaarden ; want veel talrijker dan men meent zijn de Vlaamschgezinden, ja de activ sten, onder de leeraars van het middelbaar onderwijs ; zij zwijgen echter of hTndelen slechts met de uiterste omzichtigheid wegens het schrikbewind dat vooral in de aartsbisschoppelijke collèges heerscht. E n aantal leeraars zuilen de verandering zeer onaangenaam vi- den ; maar wij hebben geen reden orn ons aan <'ie heeren te storen ; zij zijn het die het meest bijgedragen hebben om de Viaamsche jéugd te vSrfranschen. Bij versche'dene athenea en collégien in Vlaanderen zijn enkele Maamschonkundige krachten aangesteld : laten zij na dit schooljaar naar zuidelijker gewtsten trekken ! leder jaar hebben versJiu vmgen plaats in het personeel der inrichtingen voor onderwijs, dikwijis was . het doel een Vlaamschgezmde onschadelijk te maken of hem op een ttraf;ioSt te zetten. Mogen de eerstvolg nde benoemiiigen in een arderen peest geschieden 2 Knapen en jongelingen die sinds een of meer jaren het onderwijs in het Fransch ontvangen, z lien atuurlijk bij de verandering van voertaal eenige aanvankelijke moeilijkheid onder-vinden. Het geldt echter die niet te over rijven, Ten eerste zal die -overgang niet zoo piots zijn. Hoe gebrekkig de bestaande taalwetten op vele plaatsen ook nagele-fd worden, toch hebben de studenten der athenea en collégien reeds een aantal Nederlandsche lessen in verscheidene vakken ontvangen. Bovend en brengt de verande: ing in de prak tijk minder bezvvaren mede dan men abstrakt redeneerend, zou gaan denken. Toen eenige jaren geleden, de Nederlandsche lessen inge-voerd werden, is men op geen zoo groote moeilijkheden gestootin. De Gentsche hoogstudenten, die toch hijna allen uit verfranschte instellingen kwamen, hebben het ook niet zoo lastig gevonden Nederlaudsche collèges te volgen Overigens zal de moei ijkheid, die in den beginnne vsor den jongen stuçlent uit zijn on-kunde der vaktaal voortspruit ruimschoots vrrgoed worden door het meerder gemaJc dat het gebru k der nîoedeitaal a>s '-oertaal bezorgt. Men tedénke nog dat voor ieder vak van het middelbaar ond rvvijs de v ktael hoogstens eenige dozijnen woorden en uitdrukkingen om. v: t, de gauw aangeleerd zijn, te meer daar de Nederandsche vaktaal veel duide!i)ker en doorzichtiger is dan de Fransche die bijna ge-heel uit Latijnsche en Grieksche woorden be-staat of er van afgeleid is. V'erder zai de geestdrift waarmede de volled ge vernederhtndsçhing van het onderwijs door de studenten begroet wordt, hen bezielen met een kracht d e men niet mag onderschatten. Aile moeilijkheden, al waren zij n .g veel groo ter, zullen zij gemakkelijk te boven komen. Aungenaam werk valt licht Er zijn toch 0(ik in verscheidene Viaamsche inrichtingen, vooral te Antwerpen, te Gent eq te Brugge, een zeker aantal leerlingen aan wie de verandering van v.. ertftal last zal berokkenen. Thuis hooren zij bijna niets dan fransch, op school hebben zij weinig kennis van het Nederlandsch opgedaan en daar zij hun volk geen liefde toedragen, zullen wij zo > vrij zijn ons aan zulke gevallen weinig te storen en niet, na r Belgische gewoonte, de belangen van het volk te slàrhtofferen aan de onredelijke wen^chen eener kleine tninderheid. De frans- .... .. — - g74 kiljons en inzonderheid het hooger bestuur van het otlxieele en h. t vrije onderwijs hebben zich nooit bekreund om de viaamsche kinderen die uitsluitend Nederland-ch kennen en toch het onderwijs ontvangen in het Fransch. Hoevelen onder deze hebben hun aangcboren geestesgaven nv oitkunnon onwikkelen en hun geheele hurr.a-niora door gesukkeld en hoevelen hebben 11a eenige maanden of jaren tukkf'len den moed laten zink^'n. de sttidiëô moeten vaarwel zeggen en een handwerk kiezen ! Het verwijt van tntel-lectucelenmoord sinds i83o op Vlasnd-.ren gepleegd, da' men den Be gischen staat in htt vrije onderwijs na r het hoofd slingert, is niet te streng. Zelfs in het u terste geval, indien ni. sommige leeilingen der Viaamsche inrichtingen, om welke reden dan ook, van geen Nederlandsch onderwijs willen, zullen zij er bij lange niet zoo slecht aan toe zijn als hun Vlaamschgebleven schorlmakkers tôt nog toe immer waren Voor deze jongens is er nog al'ijd in geheel Belgiè geen enkele inrichting, officieele of vrije met Nederlandsch onderwijs te vinden ; zij integen-deel zttllen steeds de athenea en colle^es van Wallonie kunnen bezoMcen lin wat ten slotte de Waalsche kinderen betreft die zich in Vlaanderen komen vestigen, die zullen hetzelfde doen als de jonge Vlamingen die naar Wallonie verhuizem. 3. Het spreekt van zelf dat Nederlandsch onderwijs nit t met fransche schoolboeken mag gegeven worden. De kinderen zouden voort-durend voor de lastige taak staan in eene taal uit te drukken wat zij in eene andere gelezeri hebben; de moeielijkh id zou vooral g.ootzijn in de aardrijkskunde, de stel- en meetkunde, de spraakleer enz., waar noodzakelijk veel vak-woorden moeten gebruikt worden. Hier dient men nogtans een onderscheid te maken tusschen een leerboek der geschiedenis, b v. waar de Nederlandsche ot Fransche tekst het onmiddeîijk voorwerp 1er studie is en een lati]nsche of greksche uitgaaf waarin de leer-ling den ouden t kst bestudeert en zijn aan-dacht in veel geringere mate aan de voetnota's in een moderne taal schenkt. Fransche nota's in dit laatste ?oort b.ieken hinderen minder; op voorwaarde natuurlijk dat de vaktaal uit de spraak'eer, uit het handboek der oude gesch e-denis en uit het mondeling onderwijs bekend zij. Zal h t gebrek aan Nederlandsche eermidde-1. n- g#en ovcrgtvngep^r-i-Dde noodzakcîijk make ? Heelemaal niet. Alleen zullen wij wat water in onzen wijn moeten doen. Nederlandsche leerboeken voor aile vakken van het middelbaar onderwijs zijn er in over-vloed. In den catalogus van den Nederlandschen boekhandel en in dien van de Keurboekerij (1907) b.v. vindt ieder professor zijn gading. In België zelf bestaan er een aantal degelijke Nederlandsche werken voor het middelbaar onderwijs, die in leeraarskringen goed bekend zijn. Ongetwijfeld zu'len de Vlaamsch : bladen gaarne de schoolboeken doen kennen die wat inhoud en taal, fraalheicl van druk en n atigheid van prijs betreft, aanbeveling verdienen, Wat ten onzent ontbreekt vinden wij te kust en te keur bij onze Noorderburen. Zelfs gedurende den oorlog is het goed mogelijk, al duurt het ook eenige maanden, boeken uit Holland te doen komen. Doch door den band zijn de ouders zeer zuinig wanneer het de intc-llectueele belangen van hun kroost geldt, veel zuiniger dan wanneer het om sport te aoen is. Daarmede zullen wij vooral bij den tegenwoordigen koers der gulden, rekening moeten houden. Voorloopig megen wij aekere dure Ned' rlandsche werken, die in Belgiè met bestaan niet opleggen 1 ik noem als vffor-beeld : atlassen, latijnscne en grieksche boeken. Doçh ook op dit gebied zullen de moeilijkheden geleidelijk verminderen ; zoobaast het Nederlandsch de voertaal van het onderwijs wordt, zullen schrijvers en uitgivers aan het werk gaan om ons van het ontbivkende materiaal te voor-zien. Hier is zelfs te veel ijver le vrcezen. Het is te vreezen dat schrijvers en uitgevers de gclegenheid zouden te baat nemen om een winstgevend zaakje te maken en dat waardelooze schoolboeken als paddestoelen zouden uit den grond schieten. GUNSTEN — « jjag Kene. » — « Dag Mijnheer Pastoor ! « — « René, ge moet mij eens 'n plezier doen. Ge komt immers nog- al eens bij Borms ? — » Zoo'n beetje, eerwaarde, doch hem per-soonlijk spreken zal moeilijk gaan, ge weet wel dat hij in Brussel woont. — » En schrijven dat mag niet, jongen, als ge mij niet beloven kunt hem persoonlijk te zien, dan heb ik liever dat er niets gebeurt. — » Is het dan voor een zaak van aange-legenheid. Zoo ja, loop dan eens tôt Berchem, daar spreekt hij heden avond. — » Maar jongen, ge droomt zeker, ik met Borms confereeren, nog liever... zie René, ge moet mij beloven dat er niets zal uitzweeten van hetgeen ik u zeggen ga. Och, 't is nu zoo erg wel niet, maar enfin, ge weet, wij priesters moeten ons respect houden ; ge kunt nu toch niet peinzen dat ik de hand aanvaarden zou die hij me zal uitsteken. — Gij lacht! » 'n Klein beetje waar, Menheer Pastoor. Ik dacht even aan VI g van Mechelen toen hij te Rome. . . — » Ja, Briand, ik weët het wel maar de heilige man had wellicht niet anders gekunnen of gedurfd. Nood maak wet. Trouwens, dien man vergeef ik ailes. - « Nood maakt wet » zegt ge, l-'erwaarde heb ik het goed verstaan ? ge zegdet dus dat nood \vet maakt.. — » Welnu, waarom al dat, » Oh, ne faites pas attention, mon cher abbé . ge weet dat ik een zemelknooper ben. Maar à propos wat is het nu met Borms. — » Oh ja, ziehier, de broeder van de meid van Mijnheer don deken is door de Duitschers betrapt geweest om graan binnen te smokkelen en hij zit reeds 6 dagen. De menschen kunnen er te huis niet zonder, de vader is reeds lang dood en de zeer oude nioeder is gebrek-kelijk. Daar is geen manskerel meer in huis ~ ~ 275 — » Heel goed, Menheer Pastoor, maar op welken grond zal Borms die vrijsteiling moeten bepleiten ? Wel, dat hij nu eens zegde dat de man in kwestie zco iets is als knecht of factotum. van zijn aktivistischen winkel.. dat moet van zelf gaan, dunkt me. « Liegen dus. . . neen, eerwaarde, 'k en doe nie meê. » — » Tegen den vijand mag men liegen. » Ja, dat zal weer wel secundum Thomas zijn zeker — doch ik zou ook tegen Borms moeten liegen. — » Borms ook is de vijand ! —- » Gij vraagt dus eene gunst van den vijand! — » 't Is voor mij niet, 't is voor den broêr van de meid van Mijnheer den deken. — » Ge ziet er dan toch geen graten in, menheer abbé, aan den vijand een gunst te vragen die aan anderen ten goede komt. — » Wel neen, da's maar een forma van menschlievendheid. — » Dat mag dus ; heb ik het wel verstaan, •heer abbé ? Ge hebt gezegd : als het een ander ten goede komt mag het. « Welnu, wat is het weer! — > Oh, ne faites pas attention, Monsieur l'abbé, ik ben een zejnelknooper, dat weet ge wel. — » Zie, het spijt me dat ik u iets gevraagd heb maar ééne zaak zeg ik u ; als ge nog ooit een flesch wijn te placeeren hebt, kom omtrent mijn dorpel niet meer want ge vliegt... » Och, goede vriend, ik zal er dan bij heer X. wel een meer verkoopen. Da's een aktivist die me wel genegen is. » Wel, « heerke », daar zal ik voor zorgen dat zulks niet waar is. » Dank u, brave man, maar eer ik van u cheid, en 't zal voor lang zijn, moet ik u toch nog eene zaak zeggen, en dat is de volgende : Hadde ik geene goede brave moeder gehad die mij, met het 00g op hot kruisbeeld, van jongs af verdraagzaamheid en naastenliefde had aangepredikt, ik zou u onbewimpeld verklaren: Menheer pastoor. ge zult in eene oecumeni-sche vergadering de leer van Christus eens moeten herzien want zooals ze zich uit U lieden handel en wandel voordoet, is ze geen pruim tabak waard. >> J. B. Vlaanderen is de vijand ! Twee gevallen uit de duizend : Eerste geval. Het gemeentebestuur van Antwerpen weigert mede te werken met de « Kolenverdeeling voor Vlaanderen ». Deze is verplicht te laten aan-plakken dat duizer.den ton kolen gereed liggen te Antwerpen, doch niet tijdig kunnen verdeeld worden onder de bevolking, die ze zoo drin-gend noodig heeft, wegens den onwil van het Gemeentebestuur. Welke reden kunnen de heer schepen Strauss en consoorten doen gelden ? Houden zij zich aan het princiep « niets van den Duitsch » ? Maar deze kolen zijn Belgische kolen, evenals de sui-ker, die zij zoo blij zijn te mogen -ontvangen uit de handen der Duitschers, Belgische suiker is, evenais de aardappelen, die door de zorgen der Duitschers in beslag genomen werden, om aan de bevolking verdeeld te worden.g Merk wel : bet grootste gedeelte van de kolen die in den laatsten tijd te Antwerpen in den vrijen handel verkocht werden en die men nu nog bij deze of gene handelaar aan woeker-prijzen kan koopen, zijn... Duitsche kolen. Misschien hebben de heldhaf.ige stadhuisbazen, die natuurlijk ze'f geen koû zullen lijden, er geen andere in hun kelder. Z ct U, Duitsche kolen dat mag wel, maar Lieigische ko'en, verdeeld door een organism in hetwelk V aamschgezinden zetelen, neen, laat dan de sukkelaars die geen voorraad hebben maar liever bevriezen, Het schoonste van de zaak is, en hier komt de aap uit de mouw, dat in de maanden Augusti September met de Duitsche overheid onderhandeld werd door twee organismen : van den eenen kant de « Kolenverdeeling voor Vlaanderen » van den anderen kant de « Intercommunale du Charbon » eene filiaal van het Comité National Het grootste verschil tusschen beider voorstellen aan de Duitsche overheid was dat de eerste geformuleerd waren in het Nederlandsch, de tweede in het Duitsch. De heeren van de « Intercommunale du Charbon » waren reeds zoo zsker van hun stuk dat in vele kreitsen ailes reeds beslist en geregeld was tusschen de heer Zivilkommissaris en de Vlaamschhatende heeren van het Comité National.Nu is een anderen invloed naast de hunne aan 't opkomen. Zij zijn boos, wel bekome het hun. * * * Tweede geval. Het ministerie van Wetenschappen en Kun-sten onderhandelt voor het overnemen door den Staat van de Provinciale normaalschool te Tie-nen In dit geval zou de normaalschool geheel vervlaamscht worden, verm ts in Viaanderen niets anders dan Viaamsche onderwijzers denkbaar zijn. Doch dit maakt de zaak niet van de Tiensche Vlaamschhaters die Met gaarne de «foyer de civilisation (?) française » laten uitdooven. Ook trolc voor enkele dagen een gezantschap van Tienen naar Brussel om bij de Duitsche overheid ten beste te spreken. De afgevaardigden waren ; eene hooge geestelijke overheid ; een welgekend hoofdman der katholieke partij en een dito der liberale partij. Met hun drieën verklaarden zij plechtig dat zij er weinig tegen hadden zoo de school onder Duitsch beneer moest geplaatst worden, maar onder het beheer van het Vlaamsch ministerie, dat nooit ! Men bedenke hierbi) dat eene school ge-sticht en beheerd door het provinciaal Bestuur van Brabant natuurlijk anti-klerikaal is. Een hooggeplaatst geestelijke en een katholiek par-tijhoofdman die ijveren voor het behoud eener _ kweekschool van anti-klericale onderwijzers. I/ever goddeloos dan Viaamsch, wat wilt ge... WILFRIED.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.