Derde Jaargang, Nr 3i. — 3 Augustus 1918. Prijs : 10 cer-tiemen. Derde Jaargang, Nr 3i. — 3 Augustus iqiS. DE EENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanden » i.3o Postchekrekening Nr 86. Weekblad voor het Vlaamsche Volk Redaktie en Bureel ; Lange Nieuwstraat, 108, ANTWERPEN. Het Memorandum van Van cauwelaert. Eene ingewikkelde geschiedenis, in weike nu slechts voldoende klaarheid komt. Vrij België scheen vooreerst van het voorgevallene niets af le weten : getuige de logenstrafïing waarmede Hoste de eerste onthullingen van het Belgisch Informatiebureau (bij monde van den vierkant-medewerker in de N. R. C. en van het « Belgisch Dagblad .1) beant-vyoordde.Nadien werd Hoste in het nauw gebracht, moest terugkrabbelen en ver-dedigde zijn stnjdgenoot zoo onbehendig als alleen iemand die niet weet waaraan zich te houden het doen kan. Intusschen schijnen de feiten zich na-genoeg als volgt te hebben voorgedaan : Toen Van Cauwelaert over Engeland naar Havere afreizen wilde, kreeg hij van den Konsul te Rotterdam de noodige reispapieren eerst nadat hij voor de Engelsche regeering eene toelichting over het Vlaamsche vraagstuk en over het toekomstprogramma der Vlaamsche be-weging had geschreven. Wat heeft de regeering van St James met dit vertrouwelijk stuk gedaan ? Wij weten het niet, maar wel weten wij dat het ter kennis kwam van het Belgisch Informatiebureau dat het nu in zijn . ge/ieêl in het <t Belgisch Dagblad V Taat publiceeren, nadat reeds sedert weken de anti-Vlaamsche pers zoo'n groot mis-baar mogelijk over enkele zinsneden uit het mémorandum had gemaakt. Het opzet onzer Franschgezinde tegen-strevers is klaar genoeg. Al stond van Cauwelaert nooit in een geur van heilig-heid bij de Belgische regeeringsagenten in Noord-Nederland, nooit werd hij echter zoo heftig aangevallen als in de laatste maanden. De oprichting van het « Vlaamsch-Belgisch Verbond i in Maart 1.1. en daarna zijne reis naar Havere waar hij zou trachten de Belgische regee-ringspersonen ten gunste eener tegemoet-komende houding tegenover deVlaamsche eischen te beïnvloeden, maakten hem « staatsgevaarlijk ». De stijgende invloed van van Cauwe laert moest worden gefnuikt. Van daar de zoo hatelijke perskampagne die sedert dien tegen hem wordt gevoerd. Ver-schillende zaken heeit men hiermede op het 00g : eerstens, zijne plannen in Havere te verijdelen ; tweedens, hem van zijne talrijke volgelingen in het Vlaamsch- Belgisch Verbond af te scheiden. Nu wij de ontwikkeling van de gc-beurtenissen nagaan, kunnen wij het vermoeden niet van ons afwenden als zou de vraag naar eene uiteenzelting van het Vlaamsche vraagstuk bij de Engelsche regeering niet zoozeer inge-geven zijn door belangstelling voor het Vlaamsche volk. Veeleer schijnt het onS een valstrik die men van Cauwelaert heeft gespannen, evenals men in het begin van den oorlog Van de Perre door zijne reis naar Zuid-Afrika in de Ivai heeit laten loopen. Het is ons niet mogelijk te voor-1 spellen of de Engelsche regeering ja dan neen zinnens is eenig gevolg aan het beroep op hare tusschenkomst te geven, maar zeker weten wij dat de stap van van Cauwelaert eene heftige reaktie bij de Fransche regeering zal hebben ver-wekt. Men weet hoe lastig deze laatste het b. v. de Nederlandsche regeering maakte, zoowel vôôr als tijdens den oorlog, telkens van min of meer officieuse zijde de geringste blijk van instem-ming met het streven der Vlamingen werd betoond (hierdoor is n.m. grooten-deels het stilleggen der werking van het A. N. V. te verklaren). Aigaande op den tekst van het mémorandum, waar van Cauwelaert Bich vermat een oordeel uit te spreken over de Fransche inmenging in België, kan het geen twijfel lijden dat de Parijzer officiëelen aan de Haver-sche regeering, die op genade en onge-nade aan hare groote verbondenen is overgeleverd, aile inschikkejijkheid tegenover van Cauwelaert vlakweg zal hebben verboden. De koersverandering in de Vlaamsche politiek der Haversche regee-. ring, die velen bij de kabinetsomvorming verhoopt, anderen gevreesd hadden, wordt meteen door het veto der P'ransche regeering verijdeld. Eens te meer dus wordt van dien kant de hoop op rechtsherstel voor het Vlaamsche volk teleurgesteld. Het tweede doel : eene verwijdering te verwekken tusschen van Cauwelaert en de leden van het Vlaamsch-Belgisch Verbond, kan ook door den lasterveld-tocht van het Belgisch Informatiebureau worden bereikt. Vooreerst eene verwijdering in mate-riëelen zin. Na al het gebeurde wordt het al zeer onzeker of van Cauwelaert nog wel de toelating bekornt om naar Noord-Nederland terug te keeren. Open-lijk is er toch reeds op aangedrongen hem den pas af te snijden. In Frankrijk of Engeland is Hij niet zoo gevaarlijk; beeld u in wat het zijn z®u, moest hij, te 's Gravenhage teruggekeerd, het sarren en het onvruchtbare zijner pogingen moede, het in het hoofd krijgen zich met het aktivisme te verzoenen ! Dan ook eene verwijdering in ideëelen zin. Het Vlaamsch-Belgisch Verbond, met zijne 7500 leden staat de penne-lakeien van het Belgisch Informatiebureau deerlijk in den weg. Wat een triomf zoo deze machtige vereeniging kon worden ondermijnd. Daarom moet verwarring gesticht worden in de geesten van van Cauwelaert's volgelingen. Het Vlaamsch-Belgisch Verbond, zoowel als van Cauwelaert, staat op het standpunt dat het Vlaamsche vraagstuk door de eigen machtsmiddelen van het Vlaamsche volk moet worden opgelost en verwerpt elke buitenlandsche inmenging zoowel als aile internationalisatie van het vraagstuk. Nu heeft van Cauwelaert zich laten verleiden tôt eene daad die — hoe Hoste het ook draaie of keere — wel in strijd is met zijne tôt dan toe verkondigde theoriën. Bevreemden doet ons dit niet, want ook wij ondervonden dat feiten sterker zijn dan aile vooropgezette redeneeringen. Kan de echt-passieve Vlaming zich in een ivoren toren opsluiten en in dit « splendid isolement » zich volkomen gaaf houden van aile buitenlandsche aan-raking en invloed, hij die tôt de daad overgaat moet zwichten veor de bru-taliteit der feiten. Zelfs Hoste moet dit ondervinden, waar hij verplicht wordt volgende neer te schrijven : « Werden bij het tôt stand komen van den vrede aile nationaliteiten-vraagstukken geinter-nationaliseerd, zoo is het stellig dat ook ons land daaraan niet zou ontsnappen.n Nu Van Cauwelaert zich op het gladde ijs heeft begeven, is hem ook aile reden ontnomen van uit de hoogte zijner on-gerepte orthodoxie de aktivisten lancette verketteren. Want waar bij zijnen oproep tôt de Engelsche regeering zijn volmaakte goede trouw en zijne gegronde beweegredenen door geen enkel Vlaming kunnen worden betwijfeld, gebiedt de politieke eerlijkheid hem de rechtschapen gevoelens der aktivisten niet meer in verdenking te brengen. De taktiek der anti-Vlaamsche pers-agenten is, van Cauwelaert als slaande ÏT3 op den rand van het aktivisme voor te stellen. Niet enkel de memorandum-quae-stie geeft hun daartoe eene zeldzame gelegenheid, ook al de uitlatingen van aktivistische bladen uit het bezette ge-bied en het overnemen of bespreken van artikels van « Vrij België » door deze bladen, dit ailes wordt met de grootste kwaadwilligheid tegen hem uitgebuit. Zoo is dit weer het geval met mijn arti-kel «Naar de Eendracht» dat in ons nommer van 6 Juli verscheen. Eerst was het L.du Castillon die in het «Belgisch Dagblad » van Juli dit artikel op grove wijze tegen van Cauwelaert trachtte uit te spelen. Dan is het de vierkant-me-dewerker van de N. R. C. (24 Juli, ochtendbiad) die aanleiding vindt in m:.jn artikel om met eene perfiede behendig-heid uit te pluizen dat a Vrij België » en de leiders van het VI.-B. Verbond niet alleen niet onverzoenlijk staan tegenover het aktivisme, maar tevens eene gewild# geheimzinnigheid over hun wer-kelijk streven en bedoelingen laten rusten. Zulk oordeel over de Vrij België-tak-tiek is ons niet onwelkom, maar ver-ontrustend is zij voor de betrokkenen die altijd een scheidslijn hebben getrok-ken tusschen hen en de aktivisten en nu door het aanhoudend ofifensief van het officieële franskiljonisme meer en meer naar onze richting worden gedreven. Wij konstateeren dit feit als eene aanwijzing te meer dat de aktivisten het bij het rechte dnd hadden, wan-neer zij de keus deden tusschen Vlaan-deren en België en hunne overtuiging konsekwent in daden doorvoerden. «Gij zult geene twee meesters dienen » leert het Evangelie en dit eparen ook de in Noord-Nederland verblijvende Vlaamsch-gezinden.Wanneer de Belgische regeeringsagan-ten het aktivisme als een schrikbeeld laten spoken om ze tei ug in het Belgisch gelei te trekken, zal het ook wel blijken dat bij deze Vlamingen, evenals bij ons in het bezette gebied, bloed dikker is dan water. WlLFRIED. * * * Daar het mémorandum van van Cauwelaert ons door bemiddeling van het « Belgisch Dagblad' » onder de oogen kwam, zijn wij in de gelegenheid hier-onder in vertaling het gedeelte, dat aanleiding gaf tôt de verwoede aanvallen op den schrijver, weer te geven : Deze \raag belangt ook de politiek der groote verbondenen van België aan, en in 't bizonder Frankrijk en Engeland, omdat de min of meer angstige ongewisheid van den Vlaamschen geest ten opzichte zijner ongeschonden veiligheid in de toekomst, onvermijdelijk haren weerslag heeft op zijne internationale begrippen. lk zei reeds dat de Vlaamsche beweging volstrekt niet tegen Frankrijk noch tegen de Fransche taal gericht is. Maar het valt niet te loochenen dat men in zekere Vlaamsche middens wantrouwig itaat tegenover zekere traditioneele neigitigen der Fransche politiek. Men heeft het gevoel niet begrepen te zijn, en door de Fransche regeering niet op gelijken voet (avec défaveur) te worden behandeld. Dit gevoel heeft zijne historische gronden, maar het heeft een nieuw voedsel gevonden — nog onlangs — in zekere onhandige inmengingen. Het is inderdaad een aigemeen gekend feit dat v<56r den oorlog de fransche propaganda geldelijk belgische persorganen, ver-eenigingen <n instellingen ondersteunde, die steeds uitmuntten door hunne vijondigheid tegen de Vlaamsche gedachte. De ministervan Handel Mr David heeit in igi3 in de fransche Kamer verklaard dat de schitterende deelne-ming van Frankrijk aan de Gentsche Tentoon-stelling voor doel had aldaar de vrienden van Frankrijk te ondersteunen in hunnen weerstand tegen den Vlaamschen vooruitgang, 'n.m. de verandering der fransche Uriiversiteit in eene Nederlandsche Hoogeschool. De onmatige ijver waarmede de belgische bestrijders van het Vlaamsche programma hebben gevochten tijdens den oorlog voor eene economische vereeniging en een eng politiek verbond met Frankrijk, kon niet anders dan deze pijnlijke herrinneringen weder wekken. Men verzekert ten andere gewoonweg in de 414 Vlaamsche middens, dat zekere organen der belgische pers die, namelijk in Nederland, al wat Vlaamsch gezind is klakksloos aanvallen, rechtstreeks of onrechtstreeks fransche of engelsche toelagen trekken. Ik ga niet het gegronde dier beweeringen na. Het eenige wat mijns inziens dient onthouden is dat noch Belgié noch de verbondenen eenig belang hebben aan de Vlamingen bezorgd, over de toekomst van hun ras, het achterdenken te geven of hen er in te stijven dat zij verstooten en verdacht worden en ze aldus prijs te geven zonder tegen-wichl aan de aantrekking van Duitschland alleen. In tegendeel men moet de moreele gaafheid van het Vlaamsche iand beschermen en zijn weerstand aan de duitsche obsessie door aan de Vlaamsche gedachte de voordeelen te geven die ze verdient. D.t is allereerste de plicht der belgische regeering. Maar de engelsche sympathieen kunnen ook van eene kosibare hulp zijn. Het is natuurlijk dat de fransche sympathieen meer spontàan naar onze Waabchebe-volking gaan, die aan haar gehecht is door taalgemeenschap. Engeland moet thans zijne bizondere aandacht wijden aan het Vlaamsche gedeelte van België en ik heb redenen om zeggen dat men in zekere politieke middens in Duitschland vreest dat Engeland aldus hande-len zou. Ik heb er reeds op gewezen dat de Vlaming met géniale de Engelsche taal leert, die innig verwant is aan de zijne. Hij voelt ook tegenover Engeland historische sympathieen en deelt met dat land de veree-ring voor aile openbare vrijheden. Engeland heeft er zijnerzijds duidelijk belang bij dat de westelijke kusten der Noordzee zouden bewaard worden door kleine vrije volken, voorspoedig en lier op hunne onafhankelijkheid, tezelvertijd sympathie gestemd voor het angelsaksisch genie. Zoo ooit Duitschland er toe kwam de openbare meening in de Vlaamsche provin-cieën naar zich te trekken zou het voor Engeland een groot véxlie.s ziij., en een vergrqo-tend gevaar. Zoo, Engeland integendeel van den afschuw en den haat die de Vlaamsche ziel evenwel als de Waa'ische nu voelt voor de tyrannen van over den Rijn gebruik maakt, om aan de Vlamingen in Belgie te tooaen dat Engeland niet alleen de onverwinbare verde-diger is der politieke vrijheid van den Belgi-schen staat, maar ook een waarachtig vriend hunner volledige wedergeboorte tôt de Nederlandsche beschaving zal het bewijs leveren van een groot politiek vooruitzicht. Het Vlaamsche gedjelte van Belgie inderdaad is niet alleen het meest aan Duitschland blootgesteld, het maakt ook het ^sterkste, het belangrijkste deel uit van Belgie, het trouwste aan zijne traditie», onze nationale instellingen en den belgischen troon, tezelvertijd het rijkste aan verwachtingen van de belgische natie, en hare internationale sympathieen zullen zeker onrechtstrcejcs die van Holland beinrloeden dat iedercn dag meer begeerig wordt naar Vlaamsche lettervruchten. Gebed voor Vlaanderen. Het heerlijke gebed voor Vlaanderen van CYRIEL VERSCHAEVE, door de Belgische overheden verboden. Mijn God, gelijk moeders hoekske in vaders huit, zoo bemin ik Vlaanderen in België : daar is 't mij warmst en best; daar kent men, begrijpt men, bemint men mij heel, daar wonen de menschen die leven zooals ik leef, met de oude gebruiken, gewoonten en zeden die de mijne zijn ; daar spreekt men mijn zoete moedertaal ; daar voel ik mij heelemaal thuis ; daar staat mijn huis, ligt mijn dorp te midden de huiaen en dorpen, van mijn vrienden en magen ; daar ligt mijn arbeidsveld ; daar bouw ik eenmaal mijn eigen huis, waar mijn kindertjes mij toelachen ; daar zijn de graven van mijn voorouders : daar voel ik 't ver-leden van mijn bloed en zijn v®ort-zetting in de toekomst... Heere, dit is 't land van mijn hart, en 't gebed, dat ik voor Vlaanderen stort, komt, ik ge-* voel het, uit het innigste hoekje van mijn hart op : spaar het, verlos het, herstel het, loon en zegen het ! Het deed zijn plicht zooals niemand meer en 't bloedt om 't kwijten van zijn plicht : het staat vol puinen, ligt vol lijken, krielt van legers, en dag na dag vsrwoest de slag het immer meer... — Spaar, Heer, wat overblijft : de lieve huizen en dorpen, de schoone; steden, de goede menschen vooral ; — herstel 415 wat verwoest werd : onze oude kerken, praalgebouwen, huizen langs veld en straat ; —zegen Vlaanderen» heropleven: zegen 't werk van zijn werklieden, land-bouwers, handelaars, met welstand, zegen zijn huisgezinnen met vele en kloeke en goede kinderen, zegen zijn geleerden. kunstenaars, priesters, al die werken voor zijn geest en ziel, met overvloe-dige vrucht ; zegen 't volk met zijn oude deugden, zijn godsdienstigheid, zijn een-voudig geloof, zijn zedelijkheid ; herstel de puinen van de zedelijkheid en genees de verwildering door den oorlog voort-gebracht ; geef het zijn oud, eenvoudig, maar zoo diep gelukkig leven weer ; — ' beloon Vlaanderen voor zijn trouwe, geef het de vrucht van zijn bloed : aan-zien, eere, glorie, en, boven ailes, zijn ei Vlaamsch leven volgens eigen aard, in eigen taal,'t leven dat uit hem komt en dus hoogst het voert, zijn eenig waar en waardig leven en zijn hoogste recht. Geef het dit loon, o God, die een God zijt van rechtvaardigheid en waar-heid. Weer dit onheil van Vlaanderen af, dat het tôt zijn eigen landgenooten zou moeten uwen kreet herhalen : Welk nut is er geweest in 't storten van mijn bloed ? Goedf«keurcHe Veurne, op 12 Xovember 1916, door Mff* MARINIS, Hootdalnioezcui<»r van het lîelgLsch Lejer Lijdend Vlaanderen Ieder groot werk doodt zijne eerste apostelen. Hoe grooter het werk, hoe talrijker de martelaars. Wij, Christenen, behoeven ons daar niet over te verwon-deren.Onze Heer en Meester, Jezus-Christus, zegelde met Zijn kruisdood het grootste werk ; Zijne apostels onderteekenden met hun bloed wat zij de menschen voor-hielden ; een driehonderdjarige bloed-stroom welde uit de Catacomben op om het wereldveld der zielen te voeden tôt in de eeuwigheid. Lijden is de grondslag van aile verheven werk. In onze heilige beweging heeft lijden, bitter lijden, aile werkdadige Vlamingen tôt martelaars verheven. Weet gij '1 nog toen ons binst 't studentenleven voor 't eerst. verscheen een arm, kwij-hend, lijdend Vlaanderen ? Weet gij 't nog, wakkere knapenschap, hoe een vurige blik en gebalde vuislen, uwe Vlaamsche liefde en strijdlustig'heid ver-tolkten ? En weet gij dan nog hoe uw ideaal in aanraking inet het brutale werkelijke leven, met het kleingeeslig vervolgen, uwe zielen reeds het lijden lcerde kennen, lijden, dat nog vinniger worden zou naarmate gij in 't leven vorderde onze hartgrievende toestan-den beter beseffen zoudt en den weerstand in hevigheid zou stijgen? Wij kennen het lijden, dat ons, werkdadige Vlamingen, in 't mannenlevén de ziel slaalde ! Wat broodrooverij, wat achteruitzetten, wat lage lasteren hadden onze fransche dwingelanden voor ons niet over ! Allen hebben de blikserfts van afgod Staat getroifen ! Wat snei -pend lijden "martelde de schoone ziel van Guido Gezelle 1 De geestelijke ver-volging, dèv grievenste van aile, wijdde onze daadplegende geestelijken tôt mai-telaais van God en 't Vlaamsche Volk ! Hoe leden wij, liere Vlamingen, als wij de werkelijkheid moesten bekennen van wat P. Stracke schreef : « Ik ken geen volk, en ik ken er vele, -dat zoo zeer den naam verdient als het onze, van een woest en baldadig Volk » Hoe leden wij bij het zien der duizende Franschmans, die door armoe getergd — in het eertijds rijke Vlaandren — hun slavenwerk op den vreemden gaan aan-bieden ? Hoe leden wij bij het zicht onzer gemeene, woeste, geile jongens,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.