Derde Jaargang, Nr 36. 7 September 1918. Prijs : 10 centieruen. Derde Jaargang, Nr 36. - 7 September 1918. DE EENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanden » i.3o Postchekrekening Nr 86. Weekblad voor heî Vlaamsche Volk Redaktie en Bureel : Lange Nieuwstraat, 108. ANTWERPEN. KRISTENE VROUWENBEWEGING. Over heel het aartsbisdom Mechelen wordt de groote trom geroerd ten voor-deele van een t Uerbotid der Katholieke vi-oiiii'en. — Fédération des femmes eHholiques ». Dekenale komiteiten cen-traliseeren de propaganda en naar de bevindingen die ik in eenige parochiën opdeed, zullen welhaast aile bereikbare elementen in hst nieuwe verbond aan-gev/orven zijn, zonder dat één lid van de honderd eigenlijk zal weten wat vleesbh £r in de kuip is. Wat beoogt dit tweetalig verbond ? Is het godsdienstig, liefdadig, maatschap-* pelijk 1 Wil het nieuwe werkingen in het leven roepen, om de zoo nijpende ellende, die ons volk onder elk 00g-punt ten gronde richt, te keer te gaan? 't Is alves-jca 't is niets. Art. 1 van de grondslagen leert ons dat « het Verbond, door Zijne Eminentie Kardinaal Mercier gesticht, tôt doel heeft tusschen de katholieke vrouwen en tusschen de vrouwenwerken een band te smeden tôt het bevorderen der goede zaak door het samentrekken van hun aller goeden wil en het samenwerken met de kerkelijke overheid. » Zeer duidelijk en veelzeggend is ditwel niet. Maar de Kardinaal en de eenigen • die in het geheim ingewijd zijn weten wel best wat zij met de inrichting voor hebben en de anderen, de groote massa, moeten maar atwachten waartoe het Z. Em. believen zal hen te gebruiken. Uit de voorgaanden der kristene vrou-wenbeweging in het aartsbisdom kunnen intusschen de drijfveeren van den kardinaal wel afgeleid worden. Vbov den oorlog bestond er eene bloeiende Vlaamsche vrouwenbeweging, aan dewelke de welbekende en hoogge-waardeerde naam van Mejuffer M. Bel-paire onafsc'neidbaar verbonden was. Onder de op aile gebied werkzame vrouwenvereenigingen noem ik terloops: de vrouwenbond « Constance Teich-mann », die in Antwerpen alléén 1000 leden telde, de damesafdeeiingen van « Davidsfonds » en « Kath. VI. Hooge-schoolaitbreiding ;i, de meisjesstuden-tenbonden, vereenigingen voor zieken-verpleging, vrouwenvakvereenigingen en patronaten, boerengilden en zooveel anderen. Dank zij de opofferingsgeest en het prosélytisme die onze vooraanstaande Vlaamsche vrouwen bezielde, had de Vlaamsche beweging in de laatste vre-desjaren op werkelijke wijze veld gewon-nen bij de vrouwen. Dit ontging niet aan het waakzame 00g van onzen ailes behalve Vlaamsch-gezinden kardinaal. Sterk door zijn hoog geestelijk gezag en gebolper. door eenige priesters, w.o. zeker Antwerpsch pastoor, stelde bij ailes in het werk om de zoo heerlijk opbloeiende maatschappelijke beweging te ohderdrukken. Voor wie de macht van het geestelijk gezag in Vlaan-deren kent, kan het geen twijfel lijden of het bisschoppelijk manœuver moest tegenover de vrouwen gelukken. Eén voor één hadden de vrouwengilden zich te onderwerpen of... zich te ontbinden. De. kardinaal duldde geen Vlaamsche organisaties : ailes moest Belgisch zijn, met als nasleep de verderfelijke twee-taligheid. Gevolg : de stichting van het « Verbond 5, voor hetwelk nu een tweetalig werfbriefje, uitgaande van het « Aartsbisdom Mechelen » in aile parochiën verspreid wordt. nUerbojrd der Katholieke Drouwen» lijkt wel een erg banale titel. M.anr zoo staat hij er slechts om wille der cen- suur. Wie ingelicht is weet wel dat daar nog^ee'n Jtoedanigheidswoord bij moet : «Belgisch"» of «-ifatîonLif — waarom niet? —- « anti-Vlaamsch ». Dat het verbond niet op zuiver godsdienstig terrein staat, maar politieke * doeleinden nastreeft, is alleszins zeker. Ook blijkt dit uit de titel « Verbond der katholieke vrouwen ». Waarom niet « kristene vrouwen » ? Katholiek is in België veelal een politiek begrip, een v/oord dat verwarring stiebt tusschen godsdienst en politiek. Is de v«rwarring hier niet gewild ? « A lie katholieke vrouwenwerken — ze wezen gestichf met een godsdienstig, een liefdadig of een maatschappelijk doel— worden veizocht bij het Verbonck aan tesluiten». Dit verzoek moet natuurlijk verstaan worden als een bevel in den zin van buigen of bersten. Het verbond zal een maandelijksch tijdschrift uitgeven. « Het zal verschijnen in de twee landstalen. De ledén zullen, bij hun'ne toetreding", verklaren welke taal zij ver-kiezeiï. » Wie na dit ailes nog moc ht twijfelen over de geest in dewelke het verbond wordt opgericht, gelieve kennis te nemen van .dti narasn .» ï'au hen aaa^wie^de- . kardinaal, in zijne Franschgezinde be-zorgdheid, de leiding heeft opgedragen. Bestuurder is de Vlaamschvijandige Monsieur l'abbé Paul Halflants te Brussel. Verder bestaat het hoofdbestuur nage-neeg uitsluitend uit dames van de Brus-selsche hooge wereld. Eerevoorzitster : Mme la duchesse d'Ursel, née Mun. Haar meisjesnaam is er bijgevoegd om te laten hooren dat het eene geboren Fransche is. Voorzitster : Mme de Trooz, eene Walin. In haar huis, 19, Koninklijke straat te Brussel, is de zetel van het Sekretariaat gevestigd. Ondervoorzitsters: Mlle la comtesse M. d'Oultremont en Mme Clément (Aartse-laar).Schatbewaarsters : Mme Em. Conet en Mlle E. Berger. Algemeene Sekretaris : Mlle M. Lan-tonnois van Rode. Leden van het Sekretariaat : .Mlle L. Gillard, ivlme la douairière O. de Hennin de Boussu-Walcourt, Mlle M. de Hennin de Boussu-Walcourt, Mlle Moris. Eindelijk als Sekretarissen, benevens Mlle B. François, van Brussel, twee Antwerpsche jufvrouwen, Mej. C. Van Gehuchten, 21, Verzoeningstraat, B01-gerbout, en Mej. M. Van Sina, 19, Keizerstraat, Antwerpen. Bij deze laatsten beperkt zich het Vlaamsch element in dit hoogadelijk Fransch comité. Met aile waardeering voor de goede bedoelingen van beide Vlaamsche burgerjuffrouwen, beklagen wij hen van harte dat zij moeten dienen om het woord van kardinaal Mercier opnieuw te bevestigen : dat er in België twee volkeren zijn, een volk, geschapen om te heerschen, omdat het eene internationale taal spreekt, de Walen, en een volk geschapen om te dienen, de Vlamingen. En nu groeie en bloeie het nieuwe verbond. tôt meerdere eer en glorie van het heilige franskiljonisme. WILFRIED. Het beste Vlaamsche werk dat in ieders bereik ligt, is ons blad te steunen door het werven van in-schrijvers. 513 Msnsiig versai vao Vlsanderen Aan de politieke, ekonomische en kultureele toestanden in Vlaanderen denken wij den heelen dag door en praten er voortdureud over ; in den grooten tijd dien ;«--ij beleven, maakt "de liefde- tôt het vaderland het ons meer dan ooit tôt een plicht. In Vlaan-dereris strijd om het bestaan zijn echter nog hoogere bélangen betrokken, de belangen der zielen welke wij vaak uit het 00g verliezen, niet omdat wij ze minder achten, fnaar omdat de men-schelijke zwakheid zooveel moeite onder-vindt om den blik zoo hoog te ver-heffen.Een feit is het. dat in de laatste jaren het godsdien;tig leven in Vlaanderen Vei;:wakt- is. Zoo eenige, of rnis-schien vêle, nitve;Voren zielen in de wereldkatastrofe 204; aanleiding vonden tôt volmaakter onijjechting van al het vergankelijke en'1'*-.niger vereeniging met God, zefe_-r dat onverschil- ligheid en ôngelc.'i veld winnen. Dit hoeft niet bewezen • ieder van ons kan het met eigen oogei vaststellen en door de geestelijkheid hoioren bevestigen. De oorzaken van dit verval zijn zoo veelvuldig en zoo komplex als het moderne leven. Zelfs de frets b. v. draagt een deel der schul<| : hoe dikwijls is hët in vroeger jarenî niet gebeurd, dat de Zo.^lagmis verzuimden om ergens in een velodroom een wed-strijd te gaan bijwonen. Ik wil hier slechts wijzen op twee zeer voorname oorzaken, die in verband staan met onzen vlaamschen strijd : het franskiljonisme en het patriotardisme. Sinds vele jaren verwoest de stelsel-matige verfransehing niet alleen onzen volksaard ; zij is even verderfelijk voor ons godsdienstig leven. Elke ontworteling brengt noodzake-lijk een verzwakking van het karakter mede, en ondermijnt bijgevolg ook het godsdienstig gevoel, want is echte gods-dienstzin mogelijk bij een karakterloos mensch ? Een ontwortelde nu, is niet alleeji hij, die zijn natuurlijk midden lichamelijk verlaat, en zich op vreem-den grond gaat vestigen, maar ook hij, die in zijn midden blijft, doch door het aannemen eener vreemde taal, de banden die hem aan zijn omgeving ver-binden, losser maakt of doorhakt. Onze landstaal wil men ruim baan doen goven aan het Fransch. Maar met de Fransche taal, komt de Fransche letterkunde, de "Fransche dagbladen, de Fransche levensbeschouwing, de Fransche zeden, de Fransche geest. De over-groote meerderheid der boeken en druk-werken die jaarlijks bij millioenen kilos uit Frankrijk werden ingevoerd, (1) waren bestemd om rechtstreeks of on-rechtstreeks onze heiligste gevoelens te bestiijden. En zelfs de beste deugden veelal niet, althans niet voor ons. Mis-schien past het Fransche katholicisme voor de Fransche vojksziel — ik weet het niet — maar stellig niet voor de onze, en in Vlaanderen moet het nood-zakelijk een verflauwing, een verwate-ring van het godsdienstig gevoel teweeg-brengen. En wat de, zeden betreft : Fransch is de oorsprong der zedelooze literatuur die ons land vergiftigt : zedelooze romans, zedelooze tijdschriften en bladen, geïllustreerd of niet, ailes komt ons uit het Zuiden. Frankrijk is de stinkende bron der internationale zede-loosheid. Hooger Leven. heeft destijds het aantal der bladen doen kennen, (1) De ambtelijke statistieken geven op dat in 1913 uit Frankrijk werden ingevoerd : S mitlioen 316 dui^end 5o3 kg. 'aan ingenaaide of g-ebonden boeken, dagbladen en tijdschriften en dit voor eene waarde van p mitlioen 3/3 dxd\end 3o5 Jrank ! De gezamenlijke invoer uit alte landen samen bedroeg slechts 6.46Ç.S04 kg. 614 " welke het Belgische postwezen, om reden hunner zedeloosheid, weigerde te bestellen ; er waren er een tachtig, aile in de Fransche taal, aile, op een paar uitzondeiingen na, van Franschen oorsprong. En de taal van dat land moet steeds meer en meer de onze verdringen, opdat wij steeds meer den invloed van het Fransche ongeloof en de F'ransche 1 iedei lij khei d zouden ondergaan ! Graag wou ik de gevolgen schetsen van de Fransche opvoeding welke Vlaamsche kinderen in Katholieke scho" len ontvangen, maar 'k moet mij tôt een paar voorbeelden beperken. Hoe dikwijls gebeurt het niet, dat Vlaamsche buitenmeisjes.door kloosterzusters inpen-sionaten verfranscht, zich' te voornaam achten, om op het platteland te blijven, en een betrekking gaan zoeken naar stad ? Blijven geloof en zeden dier ont-wortelden daai^altijd ongerept ? Denken de kloosterzusters, denken hare oversten soms aan het kwaad dat zij door haar franschdolheid stichten, denken zij er soms aan, dat zij medewerken aan het eeuwig verderf van vele zielen ? — In groot Brussel ontvangen de allermeeste kinderen het godsdienstonderwijs in een vreemde taal, die zij niet verstaan, of die ten minste geen weerklank vindt in hun hart ; kan de godsdienst, op die wijze, diepe wortelen scliieten in de zielen? Men leert hun de gebeden in 't Fransch, maar zij verstaan ze niet en vergeten ze weldra ; en zoo komt het, dat vele jongelingen en vol-wasssenen uit het volk, die zich nog katholieken noemen, noch het Onze Vader noch het Wees Gegroet kennen. De volwassen Vlamingen zijn er trou-wens in Groot Brussel niet beter aan toe. Ook voor hen is de zielverzorging zeer onvoldoende. In vele parochiën kent de pastoor de taal zijner paro-chialen niet of niet voldoende. Geen enkele kerk in geheel Groot Brussel, waar een Vlaming zich thuis voelt. Vlaamsche onderrichtingen zijn er niet, of alleen onder de vroegmis, wanneer de rijke lui, om welke men zich alleen bekreunt, nog in de veeren liggen. Aile biechtvaders spreken Fransch, maar in wijken waar de oveigroote meeideiheid der bevolking, vooral der Katholieke bevolking, Vl.iamsch is, zijn er kerken waar een Vlaming van biechtstoel tôt biechtstoel moet sukkelen, eer hij iemand vindt, die hem kan hooren. Het Sa-krament der biecht schijnt niet inge-steld voor Vlamingen. Een filosoof in de middeleeuwen leerde dat de vrouwen geen ziel hadden ; in Groot Brussel schijnt men van gevoelen dat de Vlamingen er geene hebben, of althans het recht niet bezitten die zalig te maken. * * * Een storing der geestvermogens kan nooit bevorderijk zijn voor den waren godsdienstzien : ook heeft het patrioiar-disme zeer nadeelig gewerkt op de godsdienstige gevoelens onzer bevolking. Van de eerste dagen van den oorlog al, heeft de Entente, ondei de geheime maar gemakkelijk te gissen invloeden, een kerk- en godsdienstvijandige hou-ding aangenomen en vele katholieke Belgen hebben zich door de loge op sleeptouw laten nemen. De Paus was heel natuurlijk het eerste slachtoffer. In de eerste weken van den oorlog is Pius X overleden. Men wist hier te vertellen, en het werd door velen ge-slikt, dat hij gestorven was van ver-driet over de nederlaag van Duitschland, hetwelk hij financieel ondersteunde want toéh reeds waren hier te lande aile strategen van oordeel, en veikon-digden aile Entente bladen, dat Duitschland op den rand der vernietiging stond. Anderen ztiden, dat hij zrlfmooid had 1 - SI5 ; gepleegd, en dat was de îeden, waarom in onze kerken geen lijkdiensten voor zijne zielerust gehouden werden. Bene-dikt XV is ook een Boche. Zijn vredes-pogingen worden aan Duitschen invloed toegeschreven. Zeer vele katholieke patriotards hebben het ten zeerste goedgekeurd, dat de Entente zijn vredes-nota van het vorige jaar niet eens be-antwoorddle, en hem met meer vefach-ting bejegende dan een straatjongen, aan wien men toch ja of neen zegt, wanneer hij iets vraagt. In den naheifst 1917 verklaarde Smuts, dat hij zich met de zedelijke beginselen, die in de pauselijke vredesnota tôt uiting kwamen, niet kon vereenigen ; ik weet van een groepje priesters, opvoeders der jeugd ! die de zedeleer van Smuts verkozen boven die van den Paus ! Zoo spreken priesters niet alleen onder malkaar maar ook tôt de geloovigen en tôt hun leer-lingen. In de Eendracht van i5 Juni 1.1. staan deze woorden van een priester: «Wij kennen een groot Katholiek on-derwijsgesticht te Brussel, waar Z. H. de Paus nooit anders genoemd wordt dan Benoit le Boche. » De Revue internationale d'économie politique et de finances van 25 Augustus 1917 veitelt van een rhetorika-student van een groot Katholiek Kollege, die ten gevolge van de ophitsingen van zijn leeraar, den Paus noemde : un voyou. Wij kennen persoonlijlc meer dergelijke feiten. ïn ailes wat de Paus zegt of doet, vinden Katholieken en priesters nieuwe redenen om hem te verguizen. Hoe werd b.v. Z. H. wederom beleedigd, naar aanleiding van den brief van 24 Mei 1.1. van Kardinaal Gaspani aan Kardinaal von Hartmann, en einde }uli, naar aanleiding van het herstel der diplomatische betrekkingen tusschen China en het Va-tikaan. Al wat anti-klerikale entente bladen en geheime lasterblaadjes daarover te zeggen wisten, diende aan de Katho. lieke Belgische patriotards tôt richtsnoer hunner beoordeelingen. Voor ons, Katholieke activisten, is het zeer vereerend voortdurend uitgescholden te worden door dezelfde luitjes die den Paus be-zwadderen, maar het spieekt vanzelf, dat het godsdienstig gevoel er niet bij wini, wanneer men den stedehouder van Clnistus jaren lang door het slijk sleutt. Wij aarzelen niet het te zeggen : in sommige Katholieke en priesterlijke middens kan men best de geestesgesteld-heid leeren begrijpen, waaruit een schis-ma geboren wordt. Het verguizen van de Katholieken derMiddenrijken en het onvoorwaardelijk ophemelen der Entente-viijmetselaats heeft ook bijgediagen om het godsdienstig gevoel te verzwakken. Hoe kon het anders, vooral in een land, waar men om de twee jaar, bij iedere ver-kiezingskampagrie, de ànti-katholieken voorstelde als uitbrnak.sels der hel, als belichamingen van Beelzebub, waàr geen goede kant aan te vinden was. En nu op eens is het net andersom gewot'den : Clemenceau, Briand en kon-soorten zijn toonbeeklen geworden van rechtschapenheid, goede trouw en andei e deugden, zij staan in zedelijk opzicht oneindig boven de Centralen, waar ook bij de Katholieken, ja vooral bij dezen, niels te vinden is dan leugen en bedrog. Het treft or.s, b. v. in sommige Duitsche tijdschriften te zien hoe de Duitsche geestelijkheid traclit het volk nut te doen trekken uit de tegenwoordige rampen, het de nietigheid van den mensch en van al het vergankelijke met de hand doet tasten, en zijn blik tracht te vestigen op het eeuwige. Hier integendeel woult de godsdienst ver-laagd tôt een krijgswapen. Sinds het begin van den oorlog is de kansel een tribune geworden, waar men in vrome

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.