Eerste Jaargang, Nr 40. 2 Juni 1917. Prijs : 10 centiemeri. Eerste Jaargang, Nr 40. 2 Juni 1917. DE EENDRACHT Weekblad voor het Vlaamsche Volk ABONN EMENTSPRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden .... » 2.60 Drie maanden .... » 1.30 Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BUREELEN; Voor het Generaal Gouvernement ; Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. Voor het Etappen- en Operatiegebied : 8, Huurdochtcr&traat, GENT. Postchekrekening Nr 86. AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van éénjjboek of schrift geeft recht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. Jrr Het adres dep 77 IV. Ten einde buitenlandsche tusschen-komst ten voordeele van het herstcl der taalrechten van de Vlamingen te weren en tevens hun optreden tegen Bestuur-lijke Scheiding 00k van Vlaamschgezind standpunt uit goed te maken, halen de 77 uit hun koker andere pijlcn nog die al even weinig doel treffen als de vorige. De Vlaamsche Beweging is, naar zij willen doen voorkoraen, een strijd uit-sluitend gericht « tegen de miskenning ; van onze aloude, heerlijke taal in eigen midden ». De schuld der verfransching en ontaarding van Vlaanderen zou, bij slot van rekening, dus alleen aan de I Vlamingen zelven te wijten zijn. Ook die stelling is niet nieuw. Vooral in de jongste tijden werd aj voorge-1 staan door de « passieven » die, om de f Belgische Regeering ter wille te zijn, de oogen sluiten voor de rechtsmiskenning waarvan hun yolk sedert meer dan drie -vierden eener eeuw van wege België's gezagvoerders heeft te lijden. Onlaags nog werd ze door Léo Van Puyvalde voorgestaan in een artikel waarvan het logisch besluit was : dat de Vlamingen maar juist hadden wat ze verdienen. Alsof de vrijheid, van taal zoo plechtig door een grondwettelijken tekst gewaar-borgd, in feite niet is verijdeld voor de Vlamingen door de stelselmatige verfransching van al de openbare instel-lingen en de franschdolheid der gezagvoerders. De Vlaming heeft het recht ja, zijn taal ook tegenover de hoogst-geplaatste ambtenaars eh zelfs voor het hoogste Gerechtshof van het land te gebruiken. Maar dat tusschen theorie en praxis, tusschen een recht te bezitten ■ en dit recht uit te kunnen oefenen een hemelsbreed verschil bestaat, ondervindt | hij maar al te wel wanneer hij het waagt er gebruik van te maken (1) In dat opzicht gelijkt de toestand van den Vlanling tegenover de overheidspersonen Uonderwel op dien van den arbeider [tegenover de patroons : ook den arbeider tant men aile vrijheid toe, maar wee' I hem ! als hij er gebruik van maakt tegenover den werkgever — hij loopt zich het hoofd te pletter tegen de macht die geld en gezag geven en zelfs de in de iaatste vijf en twintig jaar ingevoerde ar-| beiderswetten hebben daar geen afdoende |verandering in gebracht. Het onrecht |waaronder de Vlamingen lijden aan hun rigen zwakheid toe te schrijven, wanneer i^e zwakheid haar oorsprong vindt en jnaar voortbestaan te wi)ten heeft aan • den onwil en de onkunde van al wie |°ver gezag en macht beschikken in den (1) Bewijzen daarvan zijn er bij_de vleet. Als voorbeeld herinneren wij aan hetgeding Nielon t«gen [osson waarbij aan den advocaat van den verweerder Mr Schiltz, die in 't Nederlandsch j Wilde pleiten, zooreel hinderpalen werden in den weg gelegd dat hij zich ten slotte toch perplicht zag hét Fransch te gebruiken. Ook 2al geen enkel advocaat het ooit nog aandurven die taal vôôr het Hof van Beroep a fortiori voor het Hof van Verbreking te spreken. 71! Staat is. van wege de 77 eenvoudig. — het woord is niet te streng — een ge-meenheid. Zoo ongeveer handelde Pila-tus toen hij, na den Kristus aan hel gepeupel en aan dronken soldeniers te hebben oveigeleverd, Hem, bedekt met wonden en besmeurd met bloed en slijk. aan de bespotting en verachting van de menigte blootstelde. Dat « de Vlaamsche Beweging geen strijd tegen de Walen » zou zijn is al even onwaar als al het andere door de 77 aangevoerd tôt staving van, hun ver-zet.Zeker lag het nooit in de bedoeling der Vlaamschgezinden de Walen ook in het minst te kort te doen en altijd werden dan ook dezer taalrechten zelfs in Vlaanderen met de uiterste nauw-geaetheid geëerbiedigd. Een Waal in Vlaanderen gevestigd, wordt er, wat het gebruik van zijn taal betreft, door magis-traten en ambtenaars van allen graad, beter bejegend dan de Vlaming zelf. Niet-temin kwam het tôt een strijd tusschen beiden omdat — de gansche geschie-denis der Vlaamsche beweging is daar om het te bewijzen — de verfranschte en verfransefaende gezagvoerders in Vlaanderen altoos steun en stut gezocht en gevonden hebben in hun verleasterings-werk bij de Walen die het herstel der taalrechten van de Vlamingen steeds met leede oogen als een bedreiging voor hunne voorrechten hebben aangezien. De Vlaamsche Beweging is dan ook niet alleen een strijd van den Vlaamschge-bleven arbeiders- boeren- en burgersstand tegen de verfranschte hoogere klasse der gezagvoerders, zij is met de jaren een strijd geworden van het Vlaamsche ras tegen het Waalsche dat sedert 1830 Vlaanderen als een wingewest beschouwt en behandelt (1). Scherper dan te voren heeft zich dit kenmerk der Vlaamsche beweging be-ginnen af te teekenen sedert de Walen, door den aangroei en de versterking van het Vlaamschgezinde leger ongerust gemaakt, ook hunne strijdkrachten hebben ingericht om ons op aile gebied systematisch en methodisch te bestrijden. Zoo heftig zelfs woedde die strijd pas voor het uitbreken van den oorlog dat langs beide kanten Bestuurlijke Scheiding — wij hebben het hooger bewezen — als de eenige mogelijke oplossing van het conflict werd beschouwd en aanbe-volen.Zoo en niet anders is de ware toestand. Het is beschamend dat de 77 die de « verkeerde opvatting over de Vlaamsche toestanden * van den Duit-schen Rijkskanselier meenden te moeten wijzigen, bij het vervullen van die taak bewijs hebben geleverd van een zoo onmiskenbare onbevoegdheid... of een zoo ver gedreven eenzijdigheid. Trouwens wat heeft de vraag : of de Vlaamsche Beweging al of niet een strijd is tusschen Vlamingen en Walen hier te maken ? De Bestuurlijke Schei- (1) Men leze b. v., om zich daarvan te overtuigen Didascalos' brieven en Vlaanderens Wee^ang. S " ~ " 7 ding, die de 77 bestrijden, is niet tege de Walen gericht ; die zullen als voo. heen bij de vrije uitoefening van hu taalrecht in hunne streek niet in h minst verhinderd of gekrenkt wordei De maatregelen tôt vervlaamsching va het openbaar leven worden niet 0 Wallonie, enkel op Vlaanderen toepass< lijk gemaakt en bedoelen dus allee de miskenning te keer te gaan, van on\ aloude heerlijke taal in ans eige midden. Of vreezen de 77 welheht dat d Bezetter wat te duchtig, naar hun zir zal ingrijpen ; dat het ditmaal meenen is en dat « onze aloude, heerlijke taal 1 die zij wel als een curiosum of ee antiquiteit dulden voor opschriften o d* ouderwetsche meubelen en wande hunner « salons » of mêegaande me hunne dienstboden en pachters zic gewaardigen te spreken, maar waartege: hunne dames haar neusjes optrekken al tegen lets dat in « betere kringen » nie betaamt, in Vlaanderen voorgoed za worden en gebruikt als de taal van he Vlaamsche volk in al de uitingen vai zijn openbaar en privaat leven ? * * * Hun voorkeur toch voor halve maat regel en die in plaats van het kwaa in den wortel aan te tasten niets da: schijnbare verbeteringen opleveren, blijk uit de laatste beweegredenen door de 7 aangevoerd : » De Vlaamsche Belgen zijn niet eei tegen hun wil door een groot rijk in gelijfde volkstam. Zij zijn vrijë vennoo ten in een vrij gemeenebest; zij hebbei hoofdzakelijk hun recht in eigen lani en zij hebben niet gewacht op vreemd hulp om hunne taalgrieven te doei herstellen. Daarvan getuigen de Vlaam sche wetten » (Daarop worden de taal wetten sedert 1873 opgehaaald). « Uw Excellente kan zelf oordeelen of de vol keren van niet-Duitsche taal die tôt he Duitsche rijk behooren, in diezelfd< spanne tijds gelijkwaardige hervormin hebben doorgevoerd ». Blijkbaar moet dit slot-argument dei doorslag geven en de deur dicht doen 1s het niet om er van omver te vallen Brandt zulk een redeneering, komendi van menschen die beweren als vertegen woordigers en woordvoerders van he Vlaamsche volk te spreken, niet als eer klets in voile aangezïcht ? Waarlijk wi hebben moeite de scherpe woorden ti wêerhouden die zich als opdringen il onze pen om uitdrukking te geven aar onze verbazing en aan onze verontwaar diging. Welhoe ! iedereen die de geschiedeni: uit andere dan uit de officieele school boeken kent, weet dat België in 183c : tôt stand kwam tengevolge van het re volutionnair optreden eener kleine min derheid Walen en verfransche Vlamin gen der hoogere standen o. m. teger het invoeren in Vlaanderen van de eeni£ aldaar algemeen gekende taal, het Neder landsch. Iedereen weet dat het FrankrijI en Engeland waren die om hun invloec . ta" | " sa n te behouden — of de bedreiging vai :- een kleinen maar machtigwordendei n nabuur aan de Noordzee te verijdelen ît de scheuring van het koninkrijk dei 1. Nederlanden in de hand werkten — er n de stichting van een verfranschten Bel p gischen staat bezegelden. En men korrr zich op die gebeurtenissen beroepen orr n de vijf en tachtig jaren-lange verbaste-e ring, verknechting en rechtsuitstellin^ n die er uit geboren werden te rechtvaar-digen en de maatregelen te laken en al e te wijzen die dat onrecht, het roemrijkt i, Vlaamsche rolk van voorheen aangedaan s eindelijk zullen doen ophouden ! , Meer nog dan dit deel van het Adres n der 77 waar zij, de historische waar-p heid krenkende en voor de werkelijk-11 heid de oogen sluitende, door de toepas-:t sing hunner zonderlinge logica vreemde h hulp huldigen waar die verknechting 1 en ze afwijzen waar die rechtsherstel s voor hun volk brengt, stuit de passui t tegen de borst waar zij het over onze 1 taalwetten hebben. t Dris vierden eener eeuw woelen en 1 worstelen de Vlamingen om in hun eigen land recht op eigen nationaal leven te veroveren ; al de wetten op Bestuur, Gerecht, Onderwijs, Leger die het hun gelukte door te drijven hebben zij letterlijk moeten afdwingen van de i elkander opvolgende ministeries die zich i • als om strijd beijverden al die maatre-t gelen, toen zij werden voûrgesteld, onge-7 nadig te bekampen en stelselrnatig te overtreden of te verminken als ze ein-i delijk door de Wetgeving gcedgekeurd, uitgevoerd werden. De geschiedenis der politieke Vlaamsche Beweging is niets 1 anders dan de aanhoudende strijd van 3 de Vlamingen tegen den onwil der s Belgische Regeering die, aan de ver-1 franschende staatkunde van Rogier ge-trouw, zich tôt taak schijnt te hebben gesteld « het Germaansch élément in ï België uit te roeien » of althans aan het Latijnsche ondergeschikt te maken. t Ieder rechtgeaarde Vlaming welke die î geschiedenis doorbladert voelt zich het rood der schaamte en der woede naar het 'hoofd stijgen, bij het lezen der smadelijke wijze waarop ons volk en zijn taal steeds in Wetgevende en Bestuurlijke liebamen bejegend werd (D. En thans doen die zoo moeilijk ver-overde rechtsherstellingen dienst als ar-gumenten om de verdere en en uitein-delijke vrijmaking van Vlaanderen in den weg te worden gelegd ! 1s het feit overigens dat een volk het noodig heeft in eigen land wetten af te dwingen tôt herstel, handhaving en eerbiediging van zijn taalrecht door de door hem bezoldigde gezagvoerders geen 5 bewijs dat er « iets rot is in den Staat ? » Volkomen vrij is slechts dat volk welk ' zich in en door eigen taal kan ontwik-kelen en in die ontwikkeling niet door zijn machtvoerders wordt gedwarsboomd. 1 (1) De lezing van F?rayon van Zuylens Bel-' gische taalwetten of van Fredericq's Geschiedenis der Vlaamsche Beweging is daarom, in deze tijden vooral, zoo zeer aan te raden — 1 inzonderheid aan « passi'eve » Vlaarag«zinden. > 821 1 Waar tôt verovering of handhaving van 1 het onbeperkte taalrecht moet gestreden worden tegen de overheid is de toestand, ook wanneer die overheid «en 1 inheemiche is, te vergelijken bij dien van een door een vreemden overheerscher verdrukt. en geknecht volk. Ook de 77 zijn er toe gekracht dit te erkennen. Wat heeft het parallel anders te beduiden dat zij maken tusschen de Vlamingen en de « volkeren van niet-Duitsche taal die tôt het Duitsche rijk behooren » T Dit parallel overigens gaat niet op. In het Duitsche rijk zijn de niet-Duit-1 sche elementen betrekkelijk geringingetal. Dat daar een staatkunde van opslorping wordt toegepast is zoo niet goed te keuren of te rechtvaardigen, dan toch te verkla-ren omdat, voor een groote Mogendheid, nationale eenheid een waarborg is van 1 macht. Maar in België zijn beide rassen 6ngeveer even sterk in getal ; zelfs over-treffen de Vlaamschsprekenden de Franschsprekenden met verschillende dui-zenden ; jaarlijks verbetert die verhou-ding nog ten voordeele van de Vlamingen. Zoodat een politiek van opslorping van j het eene ras door het andere in een land als het onze noodlottig schipbreuk moet lijden. Nochtans is het die politiek die wordt nagestreefd— niet ten voordeele van de meerderheid, de Vlamingen, maar ten voordeele van de minderheid, de Walen. Het is die politiek die door de 77 wordt voorgestaan wanneer zij, opkomende voor de Belgische nationaliteii, eenvoudig het bestaari negeere* van de twee rassen die ieder hun taal, hun karakter en hun volkseigenaardigheid bezitten. Door de mannen van i83o begonnen, is zij sedert hardnekkig, bewust of onbewust, doorgevoerd door hen die, in welke hoc-danigheid ook, deel uitmaken van Wetgeving of Bestuur. Door hun mandaat of ambt zelven zijn zij gedoemd allen denzelfden stroom te volgen op gevaar af er door te worden verzwolgen. Tegen dien stroom nu heeft de VI. Beweging zich aldus verzet, ook met de hulp van die Flaminganten, welke rechtzinnig ge-trouw aan het in i83o gevormde staats-verband, zich geen rekenschap gaven van de niet leefbaarheid van een waarlijk Vlaamsch Vlaanderen in een gecentra-liseerd en centraliseerend België. En het grootste ongeluk dat de VI. B. kon over-komen en ook overkwam, is dat, sedert de jongste veertig jaren, de VI. B. de red-ding van het VI. Volk heeft gemeend te zullen vinden in een overeenstemmingjen een samenwerking met de leiders der politieke partijen wier ambt zelve de VI. B. onvermijdelijk op dwaalwegen brengen moest. De oorlog is gekomen en heeft met die wantoestanden korie metten gemaakt. Het moet gedaan zijn met het gecen-traliseerde en daardoor noodlottige verfranschte staatsverband. De leus der Vlamingen is nu « een Vrij Vlaanderen in een vrij en onaf-hankelijk België ». Dat dit de bereke-ningen der politikasters klein en groot in de war stuurt, begrijpen wij licht — ook verwondert ons hun optreden tegen B. S. niet.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.