Tweede Jaargang, nr 27. Prijs per nummer : 5 centiemen. Zondaer, 8 Juli 1917, De gazet van Leuven 1 ABONNEMENTSPRIJS„: "* Per jaar .... 2,50 fr. -i Voor 6 maanden . . 1,25 fr. J Voor 3 maanden . . 0,65 fr. AlleJBriefwisseling te zenden : Naamsche Vest, 41, HEVERLEE (Leuven) Postoheck-rekening' Nr 242 Elke medewerker blijft verantwoordelijk voor zijn opstel. Or^etu kende brieven of bijdragen worden niet in aanmerking genomen. Handschriften worden niet teruggegeven. AANKONDIG1NGEN : Naar overeenkomst. BOEKBESPREKING : Het inzenden van één exemplaar gêeft recht op vermelding ; twee exemplaren op bespreking. Feestnummer Ter gelegenheid van de Herdenking van dcn Qulden Sporenslag verschijnt ons blad vandaag op 6 bladzijden. 11" JULI. « Zij wilaen wat was recht en wonnen wat zij wilden ». Jaren, eeuwen zijn voorbij ! Voorbij detijd, maar niet zijn daden, voorbij de dag, maar niet zijn roem. Voorbij en dood die helden, wat zeg ik ? Helden sterven niet. Beelden, doeken, boeken hebben hunnen geest bewaard, den geest van Breydel en De Coninck, doch in het zwellend kokend bloed van uw fiere Vlaamsche zonen hebt ge den strijd en de liefde saam-vereenigd en vereeuwigd ! O dag van angst, van bloed, van strijd, van roem, van zege ! O groote dag waar Vlaan-derens heir te zamen stroomde wanneer het klonk « Vlaanderen den Leeuw ! te wapen, te wapen, maakt spoed ! », wanneer de lucht sidderde van den kreet « Wat walsch is valscb i§, slaat al dood ! », wanneer gij Breydel en De Coninck als een Mozes uw broeders uit de handen Pharao's verloste. O hemelsche dag ! wanneer de priester u een laatsten maal zegende met den God der leger-scharen en gij kussend de Vlaamsche aarde aan uw lippen bracht, wanneer uw vrouwen fier en uw kinderen smeekend baden in het zand geknield opdat Hij, de Verlosser, ze be-vrijden zou. O bloedige dag! wanneer knotsen, bijlen, bogen, speren, den vijand razend neder-wierpen en hem versmachtten in zijn bloed. O plechtige dag! wanneer gij op uw klauwende Leeuwenvaan zweerdet te winnen of te sterven. O zegerijke dag ! wanneer gij helden op Groe-ningekouter den vijand hebt verpletterd en fier op de vertrapte en verscheurde Lelievaan uw Vlaamsche standaard hebt geplant. O blijde dag ! waarop uw vrijheid om vrijheid werd gekqcht, waarop yw vrouwen jubelend u tegensnelden en in triomf mede zongen en ' juiçhend 't overal verkondden « Hosanns VJa^msche zonen ! » wanneer uw kinderen van vreugde dansten en luidkeels riepen « Vlaanderen den Leeuw » terwijl de beiaard op al uw torentransen speelde. Qrootsch en fier waart gij, o Vlaanderen, gij wildet vrijheid, recht en wondet wat gij wildet, Voor u, o helden, buigen wij het hoofd, neen buigen we de knie en kussen den grond met uw kostbaar bloed gedrenkt. Geeft ons uw piji, uw boog, uw bijl, uw goedendag.uw speren.Geeft ons uw standaard, uw leeuwenvaan, geeft ons uw fiere Vlaamsche vrouwen, uw biddende lieve smeekende kin-ders. Zegt ons waar is onze Groeningekouter, opdat we ons toonen Vlaamsche zonen onzer vaderen waardig. Voorbij is wej uw tijd, uw d^g, doçh niet uw daden, niet uw roem, voorbij js wel uw leven doch njet uw heldenbjoed, Wij staan fier het hoofd omhoog en wij zweren het niet voorbij doch nabij is Groeninge, nabij is onze H Julidag ! Jan Breydel ! Waar zijt gij ? Wij kennen U. Poorters en wevers waar zijn uw wapens ? Gij toont ze ons! Laat Robert d'Artois maar komen, dan steken wij bij het trompetgeschal de leeuwenvlag ten top en weer zal 't klinken « Vlaanderen den Leeuw ! Wat walsch is valsch is, slaat al dood ! » Vlamingen in 'tgelid ! Zijt ge nog uw vaderen waardig ? benijdt ge niet hun heldenmoed ? Geeft gij uw bloed... ? Maakt spoed ! De helden zult ge zijn van onze eeuw voor ons dierbaar Vlaanderland. Wat maakt uw dood zoo Vlaanderen leeft ! en uit de dichter-pen xal vloeien wat eeuw na eeuw zal herhalen : Zij wonnen wat was recht. . en hielden wat ze wonnen ! LEO. Berioht. — Bij plaatsgebrek wordt het mengelwerk verschoven tôt de naaste week. Kleine Kronijk De aankomst der nieuwe aardappelen. De nieuwe aardappelen zijn aan de orde van den dag. De kostbare knolletjes worden met zooveel ongeduld door aile huisvrouwen verwacht, dat het gewenscht is haar zoo nauwkeurig mogelijk te dier zake op de hoogte te stellen. Men weet dat, zooals de vorige maal, de " Kartoffelvorsorgunstelle „ de produktie gecentraliseerd heeft en de verdeeling verzekert van den oogst tusschen de gemeentebe-sturen, van hun kant belast met de verdeeling onder de inwoners. Dinsdag, 26 dezer, werden 86 wagons geladen, den volgenden dag was hun aantal 92 en iederen dag rekent men op eene ver-meerdering, in evenredigheid van de aankomst te Mechelen der in de produktiestreken geoogste hoe-veelheden. De landbouwers worden betaald tegen 22 frank de 100 kilo. De kosten van het laden op wagon wordt berekend tegen 1 frank de 100 kilo. Wat de vervoerprijs betreft tôt de plaats van bestemming, zoo gaat deze zelden de 50. centiem per 100 kilo te boven. Men ziet dus dat de gemeen-tebesturen in staat zijn de aardappelen te leveren, met een voldoende winst om hun onkosten te dek-ken, tôt den maximumprijs van 30 centiem per kilo, prijs door verordening vastgesteld. Het is zelfs zeer goed mogelijk, dat 4e gemeenton met een wijs bestuur, den prijs van 28 centiem niet zullen overschrijden. " De doodstrijd der neutralen. „ Benito Mussolini schrijft in de " Popolo d'Italia „ een artikel getiteld : " de doodstrijd der neutralen Daarin luidt het woordelijk als volgt : " Het ontslag van Hoiïman is niet het eind, maar het begin van het geval. Voor onze belangen en voor onze waardigheid is het dus noodig, dat wij het tôt oplossing brengen. In afwaehting, dat de Entente in beweging komt, volgen wij met groote belangstelling den loop van de gebeurtenissen in Zwitserland. Het kanongebulder op de slagvelden kondigt het stervensuur van de neutralen aan. De eene neu-trale staat na den andere moet beslissen. Het dilemma was in Augustus 1914 reeds duide-lijk : 6f meestrijden om te leven, of zich schikken en een ongewisse toekomst tegemoet gaan. „ Lengte van het gezamenlijka oorlogsfront. Volgens eene melding van het Persbureel van het Pransche oorlogsdepartement heeft het geza-menlijke oorlogsfront tlian§ eene lengte van 4600 kilometer, waarvan 6& in België, 730 in Prankrijk, 420 in Italie, 170Q in Rusland, 42Q in Roemenië, ' 1000 in Servie en Monténégro en 200 in Egypte, Dood van M, Frans Schollaert, Een telegram uit Havre aan de « N. R Ct. w meldt, dat de voorzitter der Belgische Kamer en minister van Staat, Schollaert, Donderdag avond om 9 uren na eenen wreeden doodstrijd ten gevolge van eene nierziekte in den leeftijd van 67 jaar over-leden is. De overleden Staatsminlster werd minister van Binnenlandsche Zaken den 25 Mei 1895, toen hij M. de Burlet opvolgde. Hij werd voor de eerste maal den 19 Juni 1888 te Leuven gekozen. Hij bleef, toen hij voor den tweeden keer minister was geworden, hoofd des Kabinets tôt in 1911. Hij gaf toen zijn ontslag, naar aanleiding van zijn ontwerp tôt schoolwet gesteund op den schoolbon, en werd door M. de Broqueviile opgevolgd. M. Schollaert was reeds vroeger voorzitter dey Kamer geweest en btekleedde oqlç than§ nog dit hooge ambt. In Augustus 1914 ^tichtte hy het steunkomiteit voor de yitgewekenen. Hij schiep te Havre de eerste instelling voor oorlogsinvalieden. Het oudste lid der {{amer Colaert, afgevaardigde yoor Ieperen, zal hem voorhands zoo noodig vervangen, Zijn de aktivisten op den rechten weg ? * Ga voort met ieveren voor 't Vlaamsche recht. De tijden zijn beroerd, en tweedracht dreigt onze rangen te verdeelen : we moeten eensgezind blij-ven, want de stryd zal geweldig zijn... Te Leuven zullen we een volledig Vlaamsch hooger onderw\js, naast de bestaande Pransche inrichting moeten tôt stand brengen, met een hooger Vlaamsch nijver-heidsonderwijs, byzonder met het oog op Limburg. De vakscholen in Limburg moeten Vlaamsche in-richtingen zijn en blijven, Vlaamsch van onder tôt boven, door-en-door... We moeten beletten dat de Fransche nijverheidsinrichtingen scholen stichten, want 't zullen Pransche zijn, wij moeten van nu af Vlaamsche scholen inrichten, aldus Limburg Vlaamsch bewarende. „ (Mgr. Rutten, Bisschop van Luik, bij zijn gouden priesterjubileum, den 29 April 1917.) Wij hebben het begrepen. Als we het aan'al vakscholen dat in 1910 in He-negouwen bestond vergelijken met het aantal dat in de provincie Oost-Vlaanderen was, evenals de geldsommen aan het onderwijs door staat en provincie besteed, dan begrijpen we dat men ons volk zoo gemakkelijk onder den duim hield. De volgende cijfers werpen daar een vreemd licht op : Henegouwen 15 lagero en 41 middelbare nijver-heidsscholen (Charlerni, Mons, La Louvière) met een bevolking van 18691 leerlingen. dit is ; de lielft van de bevolking van al de vakscholen van 't land ! ! ! De Hoogeschool van den Arbeid kostte niet min-der 1.200.000 fr. Het onderwijs voert tôt dien uit-slag, dat er bekwame vakmannen gèvormd worden. Het technisch onderwijs komt Henegouwen op ruim 7.000.000 te staan. Oost-Vlaanderen.. . . 63.145 fr. ; 't zij 1/11 daar-van ! Daarentegen geeft men in Oost-Vlaanderen 95.346 fr. uit aan 't onderhoud van bedelaarsge-stichten, verbeteringsscholen, enz. Wil men nog andere stichtende voorbeelden : Aan toelagen ontving het Vlaamsche land 95.186 fr. Wallonie 329.600 fr. voor de meisjesscholen- ge-meente beroeps- en huishoudscholen : de Vlaamsche 17.000 fr., Waalsche 151.500 fr. ! ! ! Voor de jongensscholen : Hoogere nijverheids-scholen, Vlaanderen 0 fr. Walenland 15.000. ; Hoogere textiel gesticht ; Vlaanderen 0 fr. Wallonie 33.000 fr. Provinciale Nijverheids- en beroepsscho-len, Vlaanderen 103.000 fr. voor 18 seholen, Wallonie 60 scholen met 226.000 fr. De Walen hadden het groot nut van het vakon-derwys begrepen, 't was niet alleen door de taal-verdrukking, dat ze ons overvieugelden ; daarin stond ons volk te sterk, maar het was grootendeels ekonomisch dat we naar den dieperik gingen. Maar thans hebben we 't ook begrepen : De bestuurlijke scheiding zal ons redden ! Het II Juli feest te Brussel. lit-t komiteit van het " Verbond der Vlaamsche Maatschappijen van Brussel en omtrek „, samenge-steld uit de heeren Prans Reinhard, voorzitter; L. Mellaerts, ondervoorzitter ; Wouters, penning-moester ; A. Brijs, A. Clauwaert, G. Steghers, Dr Haller van Ziegesar, De Juncker en de Haeck, heeft thans zijn programma gereed om op grootsche en waardige wijze het 11-Juli-feest te vieren, op Dinsdag, 10 Juli, in de Alhambrazaal. De volgende kunstenaars verleenen alvast hun-ne medewerking : Mevr. Van Lee, kunstzangeres, van Antwerpen ; Aug. Borgers, kunstzanger en Jan Van Beers, toonkunstenaar. Als foestredenaar treedt op Dr René DE CLERCQ- Ten slotte krijgen wij Hendrik Qonscience's standaardwerk " De Leeuw van Vlaanderen „, levend verbeeld door de dames en heeren van " Het Vlaamsch Tooneel „ en de - Liederavonden voor het Volk „. Voor de eerste maal zal het Guldensporenfeest werkelijk kunnen gevierd worden in de hoop, dat wij eindel\jk, evenals in 1302, Vlaanderen zullen bevrijd zien van Pransche dwingelandij. Daarom moet het Guldensporenfeest dit jaar op waardige wijze worden herdacht, zortder dat daarom de tijdsomstandigheden worden uit het oog verloren. Vlaamsche kunst. Naar aanleiding der uitvoering, te Rotterdam, der kinderkantante * De wereld in, „ van onzen grooten meester Peter Benoit, schrijft het groot nederlandsch blad " De Maasbode „ : " Peterken zal het nog eens hoog brengen, „ zei grootvader Benoit dikwijls. En Peter vond nader-hand de voorspelling uitgekomen : Hij had toen namelijk te Parijs in de Montmartrewijk een zolder-kamertje hetrakken op de zesde verdieping, omdat er... geene zevende was. Dooh ook in flguurlijken zin heeft Peter Léonard Leopold Benoit — geboren 17 Augustus 1834 te Harlebeke, in Vlaanderen, gestorven 8 Maart 1901 te Antwerpen — eene heele hoogte bereikt. Want wie is hij anders dan de voornaamste vlaamsche komponist, de baan-breker der vlaamsche kunst, de geestdriftige strij-der voor de zelfstandigheid der vlaamsche muziek ! Die eer komt hem toe, dat hij aan het vlaamsche volk een eigen kunst heeft gegeven. „ Onze vlaamsche kunst heeft in den vreemde al tijd de meeste waardeering, de grootste bewon-dering gevonden.. Onze schilders, onze beeldhouwers, toondichters, geleerden hebben den naam van het vlaamsche vaderlaud heel de wereld door roem en luister bijgezet. En zij, die in vroeger eeuwen en ook later, nauwelijks den naam van België kenden, kenden Vlaanderen, omdat het de meeste werken zijner zonen kende. En het is een volk met zulk roemrijk verleden, dat bogen mag op roemvolle namen op aile gebied, dat men zooveel jaren als minderwaardig heeft behandeld, dat men nog steeds als de dienstknecht van het ander, het kleiner gedeelte van België aanzien en in eenen staat van ondergeschiktheid en dienstbaarheid zou willen houden ! Gansch Vlaanderens verleden komt daartegen in verzet. Het wil herworden hetgeen het altijd was : Groot en machtig, zelfstandig en trouw aan ?\jne aloude taal en zeden. En wie dat niet wil begrepen doet beter zich niet meer met de aangelogenheden van het vlaamsche volk te bemoeien JETS VOOR IEDERE WEEK Zalfmans geïntervieweerd. ik was slecht gezind gisteren avond. Ons Nabuchodonosorke was thuis gekomen uit de school met de lappen die van zijn •choenen hingen ; ik had ze hem over een week gekocht maar het kartonleder « van vôôr den oorlog » was niet bestand geweest tegen den plassenden regen. Ons Felicie haar muts stond scheef en ze grommelde van dure tijden en alvernielers alsof ik het gebeteren kon dat karton geen ijzer is. Daarbij mijn wekelijksch praatje moest gereed komen : en als ge peist dat het gemakkelijk is wekelijks iets uit een ledigen koker te kloppen, of als ge meent dat ik er genoegen bij vind mijn huiselijke aange-legenheden of de grillen van Felicie « urbi et orbi » te gaan verkonden, dan slaat ge den bal deerlijk mis ! Om tôt beter stemming te komen wandelde ik even tôt in «'t Aarden Pijpke». Zalfmans zat daar met een paar vrienden en trok smakelijk aan zijn pijpken. Wat voor kwinkslagen hij weer uitsloeg, weet ik niet, waar hij en zijn kamaraden lachten dat ze schokten. Ik werd een beetje jaloersch op dien gezonden struischen dikzak die zich het leven niet laat verdrieten en gansch zijne wijsheid samenvat in het volgend versje : Zij alleen zijn wijs beraden, Die al fluitend langs de baan, Door het lachend leven gaan. ik schoof bij en kon aan de lust niet weer-staan hem eens te polsen en, zoo mogelijk, hem het geheim te ontfutselen zijner onver-stoorbare welgezindheid. — « Gij hebt nochtans zooveel redenen als ik om niet over uw lot te pochen, en toch vind ik u altijd opgeruimd. Waar haalt gij de kracht om immer uw leed te verduiken en slechts den blijden kant der zaken te bekijken. — Ja, ziet u, Ibo, ik ben geen professor van blijmoedigheid. Maar toch wil ik u wel uitleg-gen hoe ik het schik om niet rond te loopen met een azijngezicht. Zalfmans had een versche pijp gestopt en al smakkend naar de vlam heen, begon hij zijne heugenswaardige rede. Zooveel en zoo diep als een ander lijd ik stoffelijk en zedelijk door den oorlog. En als ik er iets bij winnen kon, ik begon aanstonds met konkurrentie te doen aan Jeremias en 'k liet mijn lamentaties drukken op Hollandsch papier, 't Ware echter boter aan de galg. Daarom tracht ik te leven in den waan dat al de ellende, ons heden berokkend, niet bestaat; • wat mij echter niet belet in de maat mijner krachten te ijveren voor elken plicht door den nieuwen stand van zaken mij opgelegd. Van de krijgsverrichtingen spreek ik liefst niet, en van mijnentwege is er weinig vraag naar nieuws ; zijt gij er zoo gretig naar, om altijd in de doeken gedaan te worden ? Wat moet komen, komt toch en wat ook de uitslag zij, na drie jaar zedelijke foltering, hoop ik mij te kunnen schikken in 't onvermijdelijke. Ge zoudt toch niet willen zeker dat ik gelijk Jantje de Nachtwaker immer op den toren klom, en de duisternis doorpeilend, heel dichterlijk uit-bazuinde : « Wachter, wat is er van den nacht » ? Of zijt ge beter al de straatnieuwsjes bijeen te rapen en voor de duizendste maal een kaartenkasteel op te bouwen van blijde hoop dat bij de eerste gelegenheid ineenstort ? Zijn de goede tijdingen gegrond ? God geve 't en zooveel te beter ! Maar ze zijn zoo dikwijls uit de lucht gegrepen of ze komen van Brussel met den lesten tram en... maak er dan maar niet te veel staat op. Waar ge mij lastig zult aankrijgen dat is dat vitten en twisten over vraagstukken die ons verdeelen, lk denk daar het mijne over, maar ge zult vroeg moeten opstaan om mijn gedacht te kennen en ik schuw het gezelschap waar men over niets weet te redekavelen dan over het slecht van zijn evenmensch. Buiten het « Aarden Pijpke » waar ik dagelijks mijn pot k©m pakken, heb ik aan de « staminé » vaar-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.