De Stem uit Belgie. Abonnement : M «mi I istEito Kukgsrlptleat 1/8 for I menthi. Vaer de Yeraeniid» States : • M et». YoorHolland: 1.1» fl. Voor Frankrijk. I rr. Ysor de «oldMen: 1/t •f S Ir. 0 Bureel : 21, RUSÇELL SQUARE,5 LONDON,:iW.C. V VOOR GOD EN;1VADERLAND. Téléphone :jMuseum 267. 4de. Jaargang, Nr. 38. (Blz. 1971-1978.) Oplage: 10,600. VRIJDAG, JUI^I 7, 1918. Registered at G.P.O. as a Ncwspaper. 8 blz. 2d« "Nationale Eenheid." Een interview met Minister Helleputte. In aansluiting met onze artikelen van 10 en 17 Mei j.l. over het "er-kennen van het taalgebied," teekenen wij met bijzondere voldoening de vol-gende verklaring aan, welke Minister Helleputte, luidens een particulier schrijven uit Le Havre van 2 Mei aan de "Nieuwe Rotterdamsche Courant," in een interview over de Vlaamsche kwestie heeft meegedeeld :"De Vlaamsche en Waalsche bevolkingen moeten elk^inet haar taal een eigen gezag op intellectueel gebied, alsmede in haar materieele ontwikkeling verkrijgen. In elk der beide iaalgebieden moet de ' moreele eenheid der sociale klassen ' door een ' gemeeaschap van taal ' wor-den verzekerd en elke taalgroep moet in ons ' opfinbaar leven ' dezelfde vrij-heid en denzelfden eerbied genieten. Dit program van nationale eenheid is gemakkelijk te verwezenlijken ; het tast 1 de vrijheid, noch de rechten van personen ' aan, doch het verzekert, op het gebied der taal aan' aile burgers, behalve de gelijkheid van rechten, de gelijkheid ten opzichte van de nood-zakelijke hulpbronnen, die elken Belg in staat zal stellen om zijn krachten en zijn maximum van kennis aan de grootheid van het land te wijden." Ziedaar een echt Belgisch program van " nationale eenheid," dat elke va-derlander zal toejuichen, een çrogram even eenvoudig in zijne opvatting als verstrekkend in zijne heilzame gevol-gen. Het legt nadruk op het betee-kenisvol onderscheid tusschen het ' openbare leven ' en het bijzondere leven, tusschen' de rechten van beide ' taalgebieden ' en de rechten der ' personen.'Mocht.het hier uitgesproken beginsel aangaande de taalgebjeden, dat steeds in het bewustzijn van het Vlaamsche volk heeft standgehouden en reeds stil-zwijgend door menige staatsverorde-ning feitelijk werd erkend, eindelijk ook in de Belgische wet duidelijk wor-den vastgelegd. Dat ware de sleutel ter oplossing van elk voor-komend taal-vraagstuk, of liever da vredèsformule, die voor goed een einde zou stellen aan een onvruchtbaren strijd, welke al te I lang, niet tusschen Walen en Vlamin-' gen, doch tusschen Flaminganten en • anti-Flaminganten gewoed heeft. De toepassing daarvan op een heden nog hangend geschil ligt voor de hand. Gelijk het Waalsche land, te Luik, zijne Fransche staatsuniversiteit heeft, zoo zal ook, te Gent, het Vlaamsche land zijne Nederlandsche hebben.. En men denke ook aan dergelijke toepas-singen voor het lager en middelbaar staatsonderwijs, voor het bestuur, voor het leger en de rechtspraak. Welke vruchten zal dat stelsel niet opleveren voor het openbare leven : geen onna-tuurlijke tweeslachtigheid meer. Door de "gemeenschap van taal" zal- de "moreele eenheid der sociale klassen" verzekerd worden ; één geest zal van hoog tôt laag ailes doorstroomen. Voor het openbare leven wordt piet meer gelet 'op de gefabelde individueele' tweéta-ligheid der Belgen, maar wel op de territoriale tweetaligheid van België. Zonder hunne persoonlijke voorkeur mee te dragen van het eene gebied naar het andere, zal "dezelfde'vrijhçid en dezelfde eerbied," genoten door den Waal in Wallonië, ook genoten worden door den Vlaming in Vlaanderen, en de wet zal voortaan zijn : si es Ro-mae, romano vivito more. Daarenboven : gelijk minister Helle-puttè terecht doet opmerken, dit program zal noch de vrijheid, noch de rechten der "personen" aantasten. Zij zullen evenmin gekrenkt worden in België, als zij nu gekrenkt worden in Frankrijk, Engeland en Holland, waar ook voor het openbare leven slechts. ééne taal gebezigd wordt. Noch hier noch elders worden door de officieele taal de vleugelen der individueele geesten gekortwiekt ; men belet nie-mand zich te oefenen in andere talen, en wij hopen dat de gelegenheid daar-toe ruimschoots zal geboden worden. Ik vermoed zelfs, dat het voor de Vla-mingen een aansporing zal zijn om zich met meer genegenheid toe te leg-gen op de letterkunde der naburige volken, dewijl er minder gevaar zal be- staan, dat deze vrije studie inbreuk iïiake op het eerstgeboorterecht hunner nationale letteren. En wellicht zullen zij degelijker werktuigen worden ; want het voo/deel dat men trekt uit een verworven kennis staat in recht-streeksche rede met de vaardigheid die men verkregen heeft in zijne eigene moedertaal. Nu kennen vele Vlamingen geene enkele taal ; maar wanneer zij eens hunne volkomen op-leiding zullen genoten hebben in en door het Nederlandsch, dan zullen zij het noodig orgaan bezitten om andere opgedane kennissen aan den man te brengen. Naar mijne diepe overtuiging zal dit "program" ook de vaderlandsliefde versterken. Sommigen hebben eene verkeerde opvatting van de "vrijheid," die ze verwisselen met grillen en teu-gelloosheid. Néen, de vrijheid ij het vermogen om ongehinderd op het voor-gestelde en billijke doel af te gaan. Dit wit is voor een burger de grootheid van zijn land, waarheen hij streeft door de vaderlandsliefde. En met dçze is het als met andere deugden. De banden die men aanneemt'om deze beter te verwerven, zegt Bossuet, be-lemmeren onze stappen niçt; integen-deel, zij zijn als gouden lijnen, waar-door men wordt heengevoerd naar het .levensdoel ; de wetten verhinderen het en verantwoordelijkheid. Ik haat immers het sensationeel sentimentalisme —een mom op héidensche gevoelloos-heid—dat zooveel lawijd maakt in de-zen tijd. Ik haat het ook omdat ik Vlaming ben, en omdat een Vlaming voor zulk een uitheemschheid niet is in de wieg gelegd. Door de- taal, als eerst en onontbeerlijk middel, willen we het Vlaamsch leven, ik zeg het leven, herscheppen en daarom moeten wij bewaren, en verstevigen de grond-deugden van het oorspronkelijk, en scbeppingsmachtig Vlaamsch oorwe-zen, en aile uitheemschheid, die strijdt met die gronddeugden, als kwapennink weggooien. Ook de moeders zullen dit lezen, zij zijn immers fel bezorgd voor hun dochters, al is die bezorgd-heid niet telkens gesteund op een klaar inzicht van levensleidende, ik zou zeg-gen, gegraande beginselen. Toch zijn onze moeders doorgaans bezorgd, al-hoewel het een feit is dat hun dochters niet meer, lijk in den ouden tijd, zoo bezorgd zijn voor hunne moeders, er^ door een zoogezegde meerderjarigwet-tige onafhankelijkheid, ook dien keten van het familieleven losschakelen, Ook de mannen mogen dit lezen, al ware het maar om te verstaan, dat, zoo er hedendaags zooveel gevergd wordt van de vrouwen, ook.zij benevens hun arbeid, heel wat meer hoeven bij te De Opperbevelhebber der Verbonden Legers, Generaal Foch, dekoreert Belgische dapperen, bij zijn bezoek aan het Belgisch front, Z. M. onderhoudt zich met hen. afdwalen naar afgronden, gelijk de schutting van een brug ons belet nçer te tuimelen in den sloot. Waar der-halve voor het openbare leven uitslui-tend de taal van het landsgebied wordt voor'geschreven, dan heeft ongetwij-feld> die regeling eerf invloed op de sàmenleving, want zij vordert onrecht-streeks van de eenlingen de studie dier taal, waardoor de eenheidsband tusschen de sociale klassen wordt ge-smeed, waardoor men ingeburgerd wordt bij een volk of—om de Romein-sche gedachte weer te geven—waardoor men "geciviliseerd" wordt. En uit die kennis, gelijk de bloem uit den knop, ontwikkelt zich de liefde tôt zijn medeburgers, de liefde tôt het vader-land. Door de onkunde der volkstaal waren er in België al te veel "oninge-burgerden, ongeciviliseerden," wat eene oorzaak is van ontbinding voor de vaderlandsliefde; de kennis daarvan moet voortaan het cernent worden, dat aile burgers samenhoudt ter bereiking van onze nationale grootheid. * P.S.—In Nr. 37, bl. 2 : in plaats van "trekken" lees : "treken." \ o Onze meisjes in heidenisse. Ook de jongens zullen dit lezen. Waarom ? Och, omdat er niets men-schelijker is voor een jongen dan een meisje. Nochtans, uit sensatienood is dit niet geschreven, maar uit zielnood dragen aan het zieleleven der familie, heel wat ernstiger hun roi van opvoe-ders hoeven op te nemen. Onlangs hield ik "spring cleaning,,: dat noemen ze in Brugge, schomme-ling, en als snuisterende in oude paçie-ren, vond ik veel brieven van juffrou-wen die hun beklag maakten omdat wij, in ons schrijven en werken, zoe weinig schenen begaran te zijn met hur toestanden. Zulke klacht is een ver-heugend verschijnsel in onze vrouwen-wereld, niet enkel om die verruiming en uitzuivering van het gevoelsleven hetwelk het arbeidsveld is der vrouw niet enkel omdat de vrouw als poli-tieke faktôr eerlang in aile landen eer zoo niet overwegenden, toch ten minsts een verzoetenden invloed zal uitoefe-nen, maar ook omdat de -Vlaamsche herwording, steeds halfbakken blijver moet, zoo de Vlaamschheid der vrouw ze niet doordeesemt, en ook omdat on: katholicisme, noodzakelijkerwijze sla bakken moet, zoo de vrouw, als maagd echtgenoote en moeder, niet de maage en moeder Gods Maria navolgt. Maa: van de jongens hangt het af, het geta der gedachtenvôlle en ideaallievendi meisjes te vermenigvuldigen door zul ke voorwaarden te stellen voor hui huwelijkskens. Zoo onze meisjes ge waar worden dat onze jongens than een ideaal hebben, weest er zeker van zij zullen niet lang ten- achter blijven want ze doen ailes voor liefde. Doe: zij het voor een schoone liefde, dan doen zij het met liefde en dan zijn zij dubbel machtig. Het ware een groote teleurstelling, zoo' zooveel onzer jongens in dezen oorlog groot gebleven of geworden, ooit moesten de erVaring; opdoen, dat het getal der meisjes, die voelen en denken lijk zij bitter klein is. En 'k was wel ietwat verontwaar-digd wanneer een juffrouw, aan wie ik afraadde met vreemden te huwen, mij antwoordde : "er zijn toch geen Vlaamsche jongens die mij passes." Mis-schien zijn er niet veel zoo die juffrouw een huwelijksken formuleert volgens zekere bevooroordeeldê, en door het vooroorloogsch sociaal leven opgedrongen conventies en uiterlijk-heden. De gedachtenwereld is met een reuzenstap vooruit gegaan binst dezen oorlog, bijzonderlijk onder ons volk, dat, vroeger, niet zelfbewust ge-noeg was om zelf te denken. In de Engelsche wereld. Onlangs, in een Engelsche wereld-stad kreeg ik een diepen kijk in wat ik noemen zal het zieleleven van onze meisjes in heidenisse. Niets beang-stigt mij zoo zeer als de gedachte aan een eenzame, hulplooze ziel die zwerft in een rumoerige wereldstad. Wie schrijft ons het drama, van het ziel-standpunt uit, van de maagd van Vlaanderen haren levensweg makend of zoekend, of verbeidend in den dool-hof van Londen, de cosmopolis ? De heele hedendaagsche schrijversbent krabbelt bladen papier vol over 't stof-felijk lijden of de stoffelijke vreugden der 6orlogsslachtolïers. Maar tasten en voelen zij dan niet, dat deze oorlog er eene is die de zielen foltert en mar-telt, in de eerste plaats, zoozeer dat Velen hun zielen hebben trachten te worgen, of ze, vrijwillig, hebben laten verdorren, omdat zij niets zoo ondrage-lijks vinden als zielelijden ? De wulp-^sche en wilde laclfder huidige massas, is een groene lach, kunstmatig en ge-maalït. Het is er om gedaan, om het persoonlijk lijden in ^îet massagejuich te verdooven en te vergeten. Maar, waaf de w^ngen en de monden lach-wulpsch 'openspalken daar staan de oogen zoo diep en wachtend op den traan die altijd^gereed zit. En de ziel zit in het oog. Echt noodlijdende mêisjes ontmoette ik niet veel. Er is ten andere overal werk op de plank, somwijlen bedenkelijk werk, maar dat brengt de oorlog mede. Men zorgt er goed voor, in 't oorlogswereldtje, wanneer dynamiet in de lucht hangt, en . vuur knetteit onder den grond, opdat de honger niet grolle in den buik van het voile. En daarbij 't is eigen aan ons ras, tèn minste stoffelijkerwijze overal door te booren, 't is immers een bij uitstek wërkzaam ras, en begaafd met • een wonderbaar aanpassingsver-niogen aan aile tniddens en toestanden, in stoffelijk opzicht, ik zeg niet in ze-delijk of godsdienstig opzicht veel onzer meisjes zijn op bureelen van aller- ici uusiucasddiu. Meterschap. Ik ontmoette er die benevens hun arbeid voor hun bestaan, hunne vrije1 uren besteedden aan een ernstig en ge-yvetensvol oorlogsmeterschap. Zoo ken ik er eene die zorgt $oor het geestelijk en lichamelijk welvaren van een aan-tal frontjongens. Zoo moet het. Laat ons volk in de eerste plaats zorgen voor onze jongens. Velen kunnen net doen. Maar niet ieder kan meter 6pe-len, moederlijk zonder meer. Ik ben geen voorstander \/àn meterschap op den wilden boef. Dat heel meter-schapstelsel stoot mij tegen de borst. Eerst en vooral uit fierheid. Het is een feit dat ons volk te veel door lief-dadigheid en vrijgevigheid werd geleid of verleid, of omgekocht. Het kreej; een schooiersmentaliteit en werd on-verschillig aan aile zelffierheid en onafhankelijkheid, en in die schooiersmentaliteit gingen aile idealen verlo-ren, en aile overtuiging. Door de oor-logsmiseries en de oorlogsliefdadig-heid werd die volksziekte ontwikkelt, al droegen de medicijnenfleschjes op- - schriften van heldhaftigheid en eeu-î wige dankbaarheid. Ten tweede, dat - oorlogsmeterschap is een uitheerasch s voortbrengsel. Het strookt niet met , het Vlaamsch karakter : heeldatboeltje , van pakjes en brieven en duizenderlei i prutsjes riekt naar sentimentaliteit «a

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.