Bureel : 21, RUSSELL SQUARI LONDON, W.C. Téléphone: Muséum 267. Dc Stem uit JBelgie. — VOOR GOD EN VADERLAND. Abonnement : lsh. 9d. voor 3 maanden. Subscription : lsh. 9d. for 3 months. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fl. Voor Frankrijk : 2.25 t fr. Voor de soldaten : lsh. r of 1.50 fr. 3<ie Jaargfang, Nr. 7. (Blz. 1163-1174.) VRIJDAG, 3 NOVEMBER 1916. Registered at the General Post Office as a Newspaper. 12 blz. I d NOTA VAN DEN UITGEVER. Abonnementen — Aile onze vrienden zetten we drin-gend aan voort te werken om nieuwe abonnementen te winnen voor de Stem. Frontbladzijden.—Noë een twintigtal exemplaren zijn beschikbaar aan 6d. of als premie voor elk nieuw aangebracht abonnement. Chineesche postzegels.—Missionarissen stuurden ons ter ondersteuning een pak Chineesche postzegels. Voor zooverre de voorraad strekt kunnen de liefheb-bers die er om vragen een Chineeschen postzegel bekomen per elk nieuw abonnement dat zij aanbrengen. Te koop op ons bureel.—COLDWELL, " The Catho-lic Platform," 9d. vrachtvrij ; WANTE, " Consum-matum est," kruisbeeldschilderij, 6d. Oude nummers.—Gevraagd nummers 1, 7, 9 en 10 van onzen tweeden jaargang. Newsagents — Er zijn nog belangrijke plaatsen in Engeland en in Londen waar ons blad met vrucht en profijt voor den verkooper kan worden te koop gebo-den. Wie zich met zulk verkoop wil gelasten schrijve naar ons bureel om de voorwaarden. In het leger.—Voor het leger geven wij De Stem aan 0.10 fr. per nummer, wanneer men minstens tien nummers per week neemt. Zeer velen bezorgen ons blad aan die voorwaarden aan onze jongens. Dat hun voorbeeld nog meer nagevolgd worde. Tommy en Tommyteiten. Godsdiensten. Er zijn er katholieken bij, in evenredigheid, machtig vele uit al de werelddeelen, met krui-sen en medaljes rond den hais, en scapuliers en iozekransen, zich één gevoelend en katho-liek overal, maar eerst en meest rond 't altaar waar de priester mis leest ; sprekend de eene taal van de eene, heilige, roomsch-katholieke, apostolische Kerk, in de kampen, en in de schietgrachten. Er zijn er Church-van-Enge-land-protestanten bij met bijbels en hymnen-boeken, verbaasd en bevreemd omdat het vasteland niet protestantsch is, en omdat de Engelsche Kerk enkel nationaal is, en verlek-kerd en verliefd op katholïeke plechtigheden, omdat er daar substantie in zit, en troost in nood en dood ; er zijn er non-conformisten bij, volgelingen van "fancy religions" met vertakkingen van kerkelijkheid en geloofssyin-bolen in het oneindige, naar de heuge en meuge van elles gedachte, en hart. Er zijn er—de meesten—nominaal godsdienstigen, of geruste broêrs in godsdienstzaken, maar prak-tisch zonder godsdienst, natuurmenschen en onverschilligen, opgevoed buiten aile boven-natuurlijkheid, zonder angst noch nood aan bovennatuurlijkheid, levend voor den tijd, levend voor 't plezier, en 't meeste plezier des levens, en gaande na den dood, zoo peizen ze, zeker naar den hemel, zoo er een is, of nergens. Wat die duizende tommies over 't an-dere leven denken vraag ik mij altijd angstig af : en 't anwoord eischte een boek, want er is geen belangrijker onderwerp dan dit : de psychologie van 't Engelsche volk in betrek-Inng met de godsdiensten. Arm Engeland dat ailes heeft buiten 't licht der waarheid ; en 't hart heeft uitgeledigd van allen waar-heidsnood. Arme Tommy, die sterft met een glimlach, voor 't recht van zijn land, weze de rechtzinnigheid van uw heldenbloed en de voorspraak van Engelands oude, vele katho-lieke heiligen, een voorspraak bij den God van Barmhartigheid ! Tommy in de hospitalen. Het is zoo akelig des avonds in het Zeppe-linafwerend duister der grootstad, het getuit en gesnor der roodkruiswagens met de twee schellichtigs lantaarnen, die naar het hospi-taal voeren de haastig samengeplaasterde manschenstukken,—schoone kerels lijk boo-men nu geveld, en gekandelaard- De massa in de straat juicht toe, met tranen van deernis in de oogen, en de gedachte aan eigen zoons en broêrs: De massa juicht toe en de ge-kwetste tommy op de berrie rookt de cigaret en glimlacht omdat het al over is, en omdat hij, wel gekneusd en geblutst, toch nog leeft waar zooveel anderen vielen. Gisteren stond hij nog, in 't hellevuur der Somme, en, be-wonder die snelheid van vervoer, vandaag ligt hij op 't netgespreide hospitaalbed, be-waakt en betroeteld door fijnhandige zieken-dier.sters, en morgen misschien komt moeder, om te kijken naar zijn gloriewonden, en om ze te ontsinetten met de bitterheid van haar tranen, en ze dan zacht in te duffelen in het wattige dons van haren glimlach. Ach ! en dat onze gekweste jongens zoo verre van hun moeder zijn ! De eerste nacht op een bed, op een men-schelijk bed is zoo zoet en 's anderendaags 's morgens, rijst het daglicht ; er is geen kruitrook meer, geen kanonnengebulder, geen vuurregen, en Tommy kijkt rond en hij ziet bloemen op de tafels, en hij hoort de hippo-droomliedekens op den rusteloozen gramo-foon, en hij hoort de kwinkslagen helmen weg en weêr, en hij eet en drinkt in een mensche-lijke telloor en een menschelijke tas. Hier oefent de wetenschap barmhartigheid uit : op het slagveld, rechtvaardigheid, "strafing," maar de " strafing " van den hellegeest. Hier liggen de menschelijke miseries bloot-naakt, de trofeeën der oorlogsheeren, der gewetenlooze diplomates, der businessjudas-sen ; hier bloedt en snikt en kermt de démocratie, blij omdat zij nog leeft : jongens zonder beenen, jongens zonder oogen, jongens met vergruisde zenuwen, jongens met hart en kop en buik en rug doorkorven, en de groote wereldoorlog gaat voort, als een allesvernie-lende wereldtank, en de Tommies zwijgen want ze hebben te veel gezien. Gaat dan van bed tôt bed, en innig en lijzig zullen ze u iets fiuisteren van die schrikbaarheden. Raapt al de oorlogsgeheimen samen en zet u te peizen, zet u te kijken op wat de driften van menschen en volkeren hebben gemaakt. Men noemt het oorlogsglorie ! Wanneer ver-doemt de kracht en de wil der démocratie aile oorlog? Wanneer luistert men naar het woord van den Paus? of is het dan niet waar dat Europa doodbloedt? Zoo denkt Tommy niet: hij denkt niets, want het baat niet. Morgen namiddag wan-delt het oorlogshospitaal langs de straten, en dat i§ een teug vrijheid. Tommy wandelt, in zijn versch gewasschen blauwe pak, de borst spreidt wit open, en is bedekt met een rooden borststrik. Wellicht is de allemansbroek te lang, en Tommy slooft ze op. Zijn schoe-nen zijn vuil, maar zijn kepi is rein, en een gezonde blos rooskleurt zijn versch geschoren aangezicht. Tommy, ingebunseld en verbon-den, vendelt van straat tôt straat, van vitrier) liaanschen Alpenjager Bersagliere, noch den woedenden Serb niet kleineeren. Elk leger immers in dezen oorlog schittert uit door den heldenmoed ; en elk volk heeft eigenschappen veropenbaard welke wij niet kenden, omdat elk volk denkt te strijden voor het recht en voor het " to be or not to be " van 't eigen vaderland. Maar 'k wil toch schrijven wat ik in Tommy vereer en liefheb. Zijne drilling vooreerst. Maanden lang heb ik van nabij de drilling van den Engel-schen Tommy afgemuisd. Ailes Joopt er op wieltjes, kalm en gemoedelijk voort, zonder haast, maar ook zonder rust, met een woord sportmanlike, vrij en menschelijk. Geen bitsig woord, geen luid geschreeuw, geen menschenopetende blikken, geen vuistenzet-ten, geen uitmaken voor stom en dom en doof en blind. De Engelsche officier eerbie- „„„„„ll±±=| HET MIRAKEL VAN KANA. Naar een der altaarluiken, geschilderd door Meester Ernst Wante voor St. Bonifaciuskerk te Brussel, en onthuld enkele dagen voor den oorlog. De Stem is het eerste blad dat er een renroductie van 0pvt>n kan naar vitrien. De freulen. werpen hun glim-lachjes te rapekaaide en Tommy mist er geen een : en als 't theetijd wordt, strompelt Tommy, moêgeloopen, of moêgesprongen op krukken, naar 't hospitaal, met nieuwe pakjes sigaretten : en hij deelt mede. Aan de bed-legerigen.Wijl de gramophoon nog altijd speelt, Tommy valt in slaap en droomt van de Somme, van de glimlachjes der freulen, en van een nieuw doosje sigaretten morgen namiddag. "Tommy has a good time," en hij mort niet. Helaas ! misschien moet hij terug naar het front, of wordt hij van dienst ontslagen : alleen in de oude wereld, met zijn glorierijke wonden, en zijn lichaamsgebreken, als een gewone "oninte-ressante" burger, want hij is zijn khaki kwijt, en de toejuichingen en het medelijden der menschen, de glimlachjes der freulen en de sigaretten. Waarom ik Tommy geern zie. Ik wil den Russischen steamroller soldaat, noch den Franschen vlam en vuur poilu, noch den Belgischen Leeuw, noch den Ita- digt den mensch en den man in elken " Tommy," en den goeden wil, en Tommy vraagt maar dat, en al het overige is stof voor "grin and joke." De Engelsche officier heeft be-trouwen in het goede hart van de démocratie : en de démocratie springt door het vuur voor 'n man, voor 'n overste die een goed woord spreekt, een edel gebaar maakt, recht voor den vuist is, en niets op zijn neus zet. De Engelsche officieren behooren meest immers tôt de welopgevoede klassen, velen tôt de zuiverste en rijkste aristocratie. En zijn ze niet altijd bedreven in krijgskunde—omdat ze geimproviséerd zijn—zij trekken, hun bataillon voorop, naar den slag, en springen de eersten in de bres. Daarom is het officïeren-verlies zoo groot, en hangt er fiere treurnis over zooveel van Engelands "big estâtes" omdat de jonge heerschappen sneuvelden. Daarom stemt het mij zoo meewarig, de Engelsche " Illustrations " te doorblaren, met de Roll of Honour portretten van die officieren, fijngebeitelde wezens, het merg en de kern en 't rasbloed van de Anglo-Saksen. De Engelsche officier en de Tommy is en blijft een "gentleman," hos verdierlijkend het oorlogsleven ook weze en daarin verschilt hij volstrekt van den Duitschen officier en soldaat, die, met het soldatenpak, ook een nieuwe "psychologie" aantrekt, de psychologie der verwaandheid. Tommy waardeert de hooge vechtersgaven en de staalkracht van den Duitscher, maar oneerlijk, verraderlijk, sluw oorlogsbedrijf stoot nem tegen de gentlemanlike borst ; en daarom misprijst en haat hij den Duitscher maar voor niets anders. Tommy immers is een sportman, hij houdt van een "fair play" en reikt de hand tôt den vijand na 't eerlijk gevecht. Maar Tommy is kwaad omdat hij niet vech-ten kan lijf om lijf, en ziet uit naar den dag dat in 't openveld Engeland zal slingervuisten tegen Duitschland, want moet het niet eer-lijkheidshalve gezegd dat de Duitsche zege-pralen tôt nog toe te wijten aan hun lange voorbereiding, en dat die zegepralen zoo hoog niet moeten worden aangeslagen, dewijl het een slag was van den sterkste tegen den zwakke. Denkt aan Luik en Yper, maar denkt ook aan Verdun. Daar stond de macht in evenwicht. De Engelsche Tommy is, of beter was, voor 't eerste drie millioe-nen, een 'vrijwilliger. 't Was 'n heerlijk succès voor wie het industrieel, het pacifiest, het democratisch Engeland kent van nabij. Dienstplicht moest er komen, Engeland moest worden geleidelijk "a nation in arms." Ten andere, van een individueel, zedelijk stand-punt uit zou de dienstplicht den "slackers" en "shirkers" d.w.z. de asteken en fliereflui-ters goed doen, en hun vaderlandsliefde in-prenten in plaats van straatliefde, en er schijnt iets onrechtvaardigs in het feit dat door het volontarisme de besten en de edel-moedigsten hun leven moeten geven voor de luiaards de bangerikken en genieters. Tommy is vrijwilliger, verstaat mij wel. Al mijn bewondering gaat van zelf naar het vrijwilligerschap van onze Belgische jongens, die uit loutere vaderlandsliefde, uit schoon idealisme, ten strijde trekken met op zak hun dagelijkschen halven franlc, die dienen moet om tabak, boter, en een pinte bier te koopen en zijn zij nog gelukkig, dat is een u.twerksel der liefde, een soort evangelische armoede waarvan de apostel zegt "zij hebben mets en zij bezitten ailes." Maar 't Engelsch vrijwilligerschap wordt goed bezoldigd, in soldaat, vrouw, ouders en kinders, en Tommy trouwt voort in oorlogstijd lijk in vredestijd. Er is in 't land weelde genoeg en. geld, en 't is maar een rechtmatige mededeeling van den overvloed aan de minderbedeelden, en een rechtvaardig loon voor de werklieden, of beter de bewakers van den vaderlandschen rijkdom. Ten andere, wie Engeland wil verstaan, moet Engeland beschouwen in het licht van de business en het "money." Va-derlandsche abstracties en geestdriftige op-offering schijnen den Engelschman onprac-tisch, en wat hij het confortable waant, blijft hem plakken op het vel, zelfs onder c'en khaki. Tommy's beleefde menschelijkheid. Soldaat zyn staat bij menigeen gelijk met baas spelen, ruw zijn en ongemanierd, hoog-dravend en opdringerig. Persoonlijk be-schouw ik het militarisme, als leer en als daad, voor t maatschappelijk en bijzonder leven, als een kwaal, en de legergruweldaden in den loop der historié bedreven zijn een bewijs voor zijn stelling. De enkele goede eigenschappen die het militarisme uitwerken kan, worden evengoed en zonder gevaar, door andere instellingen verkregen. Maar het militarisme blijkt een noodzakelijk kwaad, ten minste in de moderne staatsopvattingen, en zoo deze onmenschelijke oorlog, de menschen niet voor altijd van aile oorlogsgezdnd-heid geneest, zoo blijkt de gewapende vrede de beste waarborg voor de vrede, want naar Christus wil de wereld toch niet luisteren. Ik wil er thans niet op ingaan of Tommy in zijn privaat leven even zedelijk is als in zijn openbaar leven. Tommy is een mensch Tommy is geen heilige, en hij denkt niet dat hi] een heilige is, hij zegt niet dat hij een heilige is, en hij weet niet wat een heilige is, en hij zou geen heilige willen zijn. Maar hij is geen grootspreker, geen bestweter, geen Jiedjeszanger, geen lawijdmaker, geen schun-mgaard, geen wreedaard ; hij zal de kinderen op zijn schoot douwen, en oud-moedertjes pakken helpên dragen, hij zal elken mensch als een gentleman groeten, en elke "Iady " eer-biedigen die wil geëerbiedigd zijn, hij zal niet aanlokken en met uitdagen, ofschoon hij aangelokt en uitgedaagd, zal toegeven. xiij is beleefd in zijn houding, zijn gang, ziin woord. Beleefdheid is het kleedsel van een volk, onbeleefdheid is een lomp. Onbo-schaafdheid en wildheid zijn lompen en vod-den. Is het schoon kleed niet altijd de uiting van een schoone ziel, het schoone kleed is toch een bewijs dat het gevoel voor be-schaafdheid niet is uitgestorven, want zoo men schijnen wil wat men wezenlijk niet is t is toch een hulde aan de schoonheid die men met heeft. Uit die beleefdheid spruit vanzelf voort de verdraagzaamheid voor andere personen en gedachten, de eerbied voor den godsdienst vooral. Uit die beleefdheid volgt dat aangeborcn gevoel aangaande wat men moet doen en laten, op zekere tijden plaatsen, bij zekere personen. Uit die beleefdheid volgt het natuurlijk aanpassing-;-vermogen, zoo in de landen waar Tommy vechten gaat, waar hij zich huizelijk inricht, zonder last te verschaffen, en waar hij zich als een licht-tevreden vriend verwelkomen doet. Wat verschil bij de Duitschers die

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.