Bar—l: 24. RUSSELL SQUARE, LONDON. W.C VOOR GOD BW VADBRLAND. Tolophono: Muséum 267* Abonnement : 2sh yoot l maanden. Subscription : 2«h. for 3 months. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fl, Voor Frankrijk. 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. of 1.50 fr. 4de Jaargang, Nr. 29. (Riz. 1895-1906:) Opliage : 11,400. VRIJDAG, APRIL 1918. Registered at G.P.O. as a Newspaper. 12 blz. iAd. NOTA VAN DEN UITGEVER.—De prijs van het papier is deze week weer schrikkelijk opgeslagen. / En sinds 1 April, bij overeenkomst tussehen Driikkers-patroons en Trade Uniofis, zijn de loonen met 20 per cent, verhoogd. Om het te kunney volhouden moeten we tôt het volgende besluiten : Van af 1 Mei wordt de abonnements-prijs 2s. 6d. (voor het leger : 2 frs.); en de prijs per nummer 2d. Men haaste zich dus in te schrijven of aan te betalen. Het Oud-Iersche Kerkelijk Wetboek. Het katholioisme van Ierland, zooAel om zijne innigheid als oui zijne marte-liek.roon, heeft altijd de bewondiering on liefde tôt zioli getrokken, vàn allé de met Rome vereenigde geloovigen. Om de bekeering omzer Frankische voorvaderen hebben de Nederlanden en Frankrijk, voornamelijk Noord-Frank-rijk en Bretagne, meer dan andere lan-den, beilan'g te steillen in dat vroege Iersche katholicismé dat tôt eeni hooger beschaving rèes wanneer ten onzent de volkerenverhuizing nog niet ten einde was. Uit Engeland en Ierland kwamen de groote apostelen van ons land, kw'a-înen onze voîkshesiligen wier relikwie-schrijnen we thans nog bewaren. l'ien uitzonderlijk gewichtig dokument voor dat vroege Iersche geloofsleven is de, bij on-s haast niet gekende Iersche verzame'.ing van kerkelijke canomes of regeilen. Ze moet opgesteld geweest zijn rond 716. En ze is van veel invloed geweest op het Westersche katholicismé der gde eeuw, terwijl ze bijzonder in Ierland gevo'elig moelt hebben ingewerkt op den volksgeest. Ongetwijfeld zijn zelfs die oude telcsten met zonder ver-antwoordelijkheid voor een of ander godsdienstig denken of voelen van ôns eigen volk. * * * Vooraf eenige woordien over het doku-menit, en zijne bibliographie : Het kwain voor den eersten keer in druk (naa.r voornamelijk twse handsChriften^ in 1S74 : "Die Irisc'he Kanônensammlung," herausgegeben von DR. H. WASSER-SCHLEBEN (Gicsen,, 1S74). Bijwa de geheelç aplage hiervan verging in een brand. Wasserschleben zorgde voor een tweede uitgiave (Leipzig, 1885). Een beter werk, ondernonien op meer hand-schriften, werd verwacht van Henry Bradsbaw die eohter stierf vooralec-r zijne opzoekingen te hebben voleind. Men zie: HENRY BRADSIIAW, "The early collection of canons known as the Hibérnensis," two unfinished papers, Camibridge, University Press, 1893. Enkele vo'llledige of onvolledige hand-schriften werd-en. links en rechts in tijd-schiriften bestudeerd, en PAUL FOÙR-NÎER wijdde een studlie aan " L'Influence de la collection irlandaise sur la formation des collections canoniques" (Nouvelle revue historique die droit français, 1899, blz. 27-78). En dat is niage-noeg ailes dat omtrent dit onderwerp is géleverd geworden. •s * •* Wat heeft dit "Kerkelijk Wetboek" te beteekenen? l'^pn kerkelijk wetboek in den voïlen zin des woords, "codex juris caijénici," beziitten we slechts sindis vierleden jaar 1917, maar van die eerste tijden des Christendoms af ste'.de men verzame-lingen op van dé regelen die het Christel ijke leven beheersohen moeïten, van" . de godvruchtige geploigendheden en ge-woontens ; en die schriften.,—waarin ' zoowel aan geîoofsleer werd gedaan alfe aan kerkelijke organis.atie en reg-cltucht, zijn in zekeren zin de voorgangers van ' ■ / ■ hedenàaagsche kathechismiussen. Het oudst-gekende dezier schriften is de "Didache" der twaalf Apostelèn:. \V1a1t er in die verzamelingen verhan-deid wordt? Zoowel de organisatie der Kerk met omschrijving van het gezag van Paus, liisschop, Pastoor, Concilie, enz., ais de bepaling en draagwijdte van de indi-vidueele verplichtingen en gebruikcn van het christelijke leven. Zoo heeft de Iersche regelen-verzame-ling niet min dan 67 hoofdstukken wan.r-van ik enkeîe titels oiverschrijf : van den bisschop, van den priester, van den diaken, van de kleine orde's, van de zendaars, van dén vasteon, van die al-moes, van het gebed, van de zorg voor de doodon, van de getuigenis (eed), van de offeranden, van het gerecht, van de ouder!ingenT van de regeering, van het tot (de soirte), van misdiaad en wraal:, van toevluchtsoorden, van diefstal, van schuiden, van de monnikken, van den kerkelijken ban, van het huwelijk, van de boete, van de relikwiën, van het vleescheten, van de ketters, van toove- narijen, van voorspe'llingen, enz., enz. # * * - Welke zijn de bronnen voor die sa-menstelling? Van waar komen die regelen? \ Uit de geloofsleer aleerst, uit het Nieuwe Testament en ui't het Oude. Zoo b.v. het gezag van Pet rus, of de onver-' breekbaarheid van het huwelijk, of het gebruik van twee getuigen. 0111 iets te acteeren (Uit S. Jan, viii, 17 : Et in lege DÉ AANBIDDINC DER KONINGEN. VerlucHting pit ei.-n Vlaamsch Gebedenboek van rond 1500 dat in het British Muséum be- waard wordt. Het boek beval de gewone gebeden. de diensten voor overledenen. enz , in 't Latijn, het Vlaamsch en het Fransch. Het werd geschreven en verlucht te Brugge voor eene non der abdij van Meessen bij leper. vestra. scriptum est quia duorum homi-num testimonium verum est). De Iersche verzameiling heeft daarbij overwegend veel,,—tegenover andere verzamelingen.—uit het Oude Testament geput, zooals de rechten aan de geesite-lijken te betalen, als de tienden, zoowls de vasten, van de almoes vergezeld., zooals de getuigenis op dten doode, zooals de begrafeui® in de aarde, zooa'ls de eer-bied voor d'en oiuderling, en de eerbie-diging des Konings, enz. Nievens deze gewijde bronnen putten deze verzamelingen inr 't algemeen, uit het Romeinsche recht, en natuurlijk ge-heel in 't bijzonder uit de besluit^elen en de gewoonten van de Roomsche sy-noden en de Roomsche Kerk, uit de kerkelijke sjTioden, gehouden in Grie-keniland, in Afrika, of in Giallië, uit de schriften der kerkvaders Origenes. Hie-ronymus, AuguStinus, Isidorus, Grego-rius Romanus en Gregorius Nazianze-nus, en verder uit een aantal eerbied-waardige en aîstoen gezaghebbende schriften als kerkelijke geschiedenissen, (Paul Orose), levensverhalen (Vitoe pa-truni), enz. Op te merken is echter- dat onze Iersche verzamelïng de eerste is die zoo van verre en bij hare teksten, bijee-n gadert en zoovele godsvruchtige be-schouwingen uit allerhande broff, ne- vens regelen van strict kerkelijk recht acteert. Zulks geeft dan 00k een bijzonder karakter aan onze verzameling • on maakt ze des te belangrijker voor de kennis vani de oudlere godsdienstige geplogend'hed cil. * ' De ''Hibernensis" of Iersche verzamelïng had daarbij hare sterke lands-eigenaardigheid. Talrijke nationale telcsten noteerde ze vani S. Patrick, van Gildas, van Iersche synoden. (De copisten later, die nainen niet meer^her-" kennendi, zullen Gildas in Gelasius en Patriciius in l'aternus veranderen.) Voor het carst verschijnen hier de regelen van het Oud-Testainent—het is hier over de 300 malen geciteerd—en van de kerkvaders, in eene verzamelir.g die als een wetboek is opgevat. Vandaar dat enkele instelMnigen of geplogendlheden van Joodlsche afkomst dooi' opname in deze collectie, breedere verspreiding en na-komen verkrijgen, zoo b.v. het jubeiljaar en het onderscheid tussehen zuiver en onzuiver vleiesch (1). Andere punten due van bijzonderen uivloed moetem geweest zijn, zijn daar: dat die vorst de bisschoppen niet oordee-kn mag, dat de leeken geene clerici te vonnissen hebben, dat de kerken zich in proyinciêjLL organiseeren zoudfen, d!at de geestelijken eenerzijds door de ge-mcenschap onderhoudeii', anderzijds hunffe diensten voor niet moeten d'oen en geen erfgoed mogen hebben., (" Lex " diciit : non d'abis eis hereditatem in Israël, ego enim heredàitias eorum). Ock de kerkelijke regelingen omtrent het huwelijk zijn. hier reeds veri'e en met bij- (1) Mogelijk heeft, het zijne eigenaar-diglieid hier over te schrijven : Liber LIV, cap. 13. De Esu equorum illicito. -"Lex" prohibet. " Hieronimus " ati-tem dicit in conflictu ad Arnubium : Equus et canis animalca immundia saint semper." Theodorus " episcopus : Equurn non prohibent, tamen coneuetudo non est comedi. " Sinodàs Caftaginei^sis " : Equum non prohibet ecclesia, sed tamen iU'.oitttm est comedi, zondere duidelijkheid doorgevoerd, aleerst omtrent de onverbreekbaarheid. * * * Veile stof i s er in dat zoogezegde " wetboek voorhanden voor wie Iersche pdsdienstige gebruiken en sommige folkîoriistiache eigenaardigheden in hunnen oorsprong zou willen naspeuren Niet echter voor Ierland alleen heeft' het boek eene belangrijkheid van dien aard1. Zooals we hooger deden opmer-ken hebbeiu de Frankische volkeren een groot paart hun.ner bekeering te danken aan de Kelteti uit de Britsche eilanden-groep, en de verspreiding der afschriiften van ons " Wetboek " laat vennoedeni dlat. het 00k bij onis en in Frankrijk van grooten invloed geweast is, als de spiegel van de godsdiensitig>e praktijken ; totdat het p.aat". makeri moest vôor de verzame-ling der "Valische Decretalia" (nde ■ eeuw). We wezen daarom op deze ten onzerït zoo weinig gekende bron. Eens-daags gebruikt ze wel iemand d'er onzen voor nadere vruchtenrijke studie. o Hoe Vlaamscher Vlaanderen, hoe Schooner België. j11 J^-aal', Oh. Ant. Caudel, schuccf rond 1030 volgende besohouwinigen die smdsdien elken dag meer bewaathieid werdsn': " La civilisation se propage par les mêmes moyens qui servent de véhicule a la pensée, c'est-à-dire, entre-autres1 par la parole et par la lecture} or, comme on le conçoit aisément, ces. deux foyers de lumière restent sans effet, ou à peu près, toutes les fois que la langue écrite, la langue du gouvernement, des affaires et des hautes classes de la société n'est pas celle du peupde. Ce dernier reste dans oe cas stationnai re dams son développement ; il ne dépasse jamais le point où l'a laissé l'instruction bornée dont il a joui pendant sa jeunesse; il 3^ a entre lui et les progrès journaliers de la civilisation une ba;iière insurmontable, une langue toute entière qu'il n'apprendra jamais; la conversation et la lecture sont pour lui des sources stériles, et au lieu de se livrer dans des moments de loisir à des occupations propres à former le cœur et l'esprit, à agrandir le cercle de ces connaissances, il est tristement refoulé sur lui-même et condamné à cultiver éternellement le fonds une fois acquis de ses vices et de ses vertus. * * * Telle est, en peu de mots, la situation moraie d'une nation à laquelle on a imposé l'usage d'une langue étrangère. Ce tableau, quelque sombre qu'il soit, déjà, est encore bien au-dessiousi de la vérité. L Individu qui a dû renoncer à son idiome maternel est non seulement frappé de mort quant à son existence intellectuelle, mais il est frustré de tous les avantages, tant matériels que spirituels, auxquels une connaissance parfaite.de la langue en usage donne seule accès; il ne peut occuper tous les emplois auxquels s^s talenits le rendent propre; il doit renoncer à toutes sortes d'entreprises qui pourraient aanéliorer son sort; il est tous .les jours exposé à être la dupe de son ignorance, parce qu'il doit confier ses intérêts à des personnes étrapgères, bien qu'il aurait pu les défendre beaucoup mieux lui-même et sans que cela, lui eut coûté lia moindre chose; enfin, si d'un, côté il profite peu des lumières du siècle pour perfectionner son esprit et multiplier ses connaissances, on peut ajouter que de l'autre, il ne contribue presqu'en rien à répandre les lumières ; tmais malgré toutes les connaissances qu'il pourrait avoir, il! rencontrera partout des difficultés qui le décourageront et ne parviendra jamais à se rendre aussi utile à la société, soit par ses écrits, soit par ses œuvres, qu'il aurait pu le faire sans cet obstacle de la langue. « * * Ce n'est pas tout, l'oibstacle dont il s'agit ne se borne pas à faire sentir ses effets pernicieux aux classes inférieures et moyennes du peuple Chez fequel il exerce son influenoe, il va plus ltoin ; il engendre un nouveau mal, en imprimant à la nation tout entière, mais surtout aux ol'asises élevées, le caractère, d'une servilité imitative à l'égard du pays dont ella amprunte la langue. En effet, cetts inclination coupable et

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.