Burcel ; 21, RUSSELL SQUARE ILONDON, W.C Téléphoné : Muséum 267 De Stem VOOR GOD EN VADER1.ABIT) uit Belgie Abonnement : 2sh. vc»r 3 maauden. Subscription : 2sh. for 3 mcnths. Voor de Vcreertigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fl. Voor Frankrijk : 2.50 fr. Voor de soldafcen : lsh. > of 1.50 fr. « 4de Taarsfangf Nr. 4. (Blz. 1655-1662.) Oplage: 11,200. VRIjnAG, OKTOBER 12, 1917. Registered at G.P.O. as a Newspaper. 8 blz. i%d. tmÊimtiÊtÊKmmmmmaaamaaaÊUmmaitammmÊmimmaimmmataBamÊam Enkele beschouwingen over macht en recht den heer Léon Maury opgedragen. Het artikel van Léon Maury, in "De Stem uit België," op 28 Sept, verschenen, gaf voor mij aanleiding tôt enkele bedenkingen, die ik den geachten schrijver ten teste geef, in de hoop van hem eenige nabeschouwingen te ontvangep. Het doel is dus duidelijk, ik wensch door tegenspraak ingelicht te worden. "De heer Maury zegt dat een democratisch bestuur e?an mi H tar-Vi ft». sija- fcaà dan een autocratisch bestuur." Daarmee stem ik in, maar niet onvoorwaar-delijk. Een autocraat kan inderdaad zeer vredelievend zijn. En in dit geval zal de vrede zelfs zekerder gewaarborgd zijn onder zijn autocratisch dan onder een democratisch bestuur, vermits van zijn houding alleen, vrede of oorlog afhangt, voor zoover de scheiding tusschen offensief en defensief te trekken is. Immers een autocraat, hoe vredelievend 00k, is verpiicht zijn land te ver-dedigen, er de noodige maatregelen toe te nemen in tijd van vrede. Welnu 00k voor een autocraat is het zeer moeilijk te weten wanneer zijn land bedreigd wordt. Zijn ge-buur maakt groote voorbereidselen tôt den oorlog, hij brengt zijn leger op oorlogsvoet. Zal de vredelievende autocraat wachtee om oorlog te voeren? Is hij niet . verpiicht te handelen vooraleer zijn gebuur klaar is? Niet toch deze, die het eerste schot schiet, is daarom zedelijk verantwoordelijk ! Zoo 00k kan een democratisch bestuur oor-logsgezind of vredelieve'nd zijn'. Dat om twee redenen. Ten eerste omdat het bestuur door het volk tôt oorlog kan gedwongen worden. Kan dat gebeuren? hoor ik pacifisten uitroepen. Hoe kan zulke vraag gesteld worden wanneer pacifisten beweren dat de gehei-me betrekkingen tusschen de Landen oorzaak zijn van oorlog. Welnu mij is het nog niet bewezen dat er minder oorlogen zullen zijn wanneer deze betrekkingen openbaar zijn. Sommige volkeren zijn zoo kitteloorig dat bij de minste internationale moeilijkheid hun Ivechterstemperament naar boven komt. Zou de vrede in 1905, in 1911 ter gelegenheid der internationale moeilijkheden behouden geweest zijn indien de moeilijkheden door de openbaie opinie moesten geslecht worden. Ik durf het betwijfelen, des te meer dat zekere soort pers, en wel de meest talrijke, er aile belang bij heeft de passie van het volk te streelen. Daarbij, is het mij 00k niet zoo d'uidelijk dat de massa van het volk vredelievend is. Wat me tôt nadenken bracht is deze bestati-ging, dat telkens een goevernement, tijdens een oorlog, om wille eener parlementaire tegenkanting, beroep doet op het kiezerskorps, het oorlogvoerend goevernement zegevierend uit de stembus komt. Zou het geen ver-schijnsel zijn van atavisme, dat een volk, hoe beschaafd het zich noeme, zijn wilde driften slechts tôt slapen brengen kan, maar niet uitroeiën? De tweede reden waarom een democratisch bestuur niet noodzakelijk vredelievend is dan een autocratisch bestuur, is wel de volgende, dat er in zaïke vrede of oorlog, in zake bui-tenlandsche politiek maar geen democratisch bestuur bestaat in dezen zin dat het bestuur voor het volk verantwoordelijk is Nemen we de volkeren, die den naam hebben, de meest democratische volkeren ter wereld te zijn: Engeland en Frankrijk. Welnu in deze beide landen, hangt de Buitenlandsche Politiek af van twee of drie of vier personen. En s toch niet omdat ze op een democratische lijst gekozen zijn dat deze personen, daarom vredelievend zijn. "L'habit ne fait* pas le moine." Maar nog minder kan men een politieker beoordeelen naar zijn programma, of zijn uithargbord. Mijne bedenkingen komen dus hierop neer : In zake buitenlandsche politiek, in zake vrede of oorlog bestaat er geen democratisch bestuur, maar alleen een autocratisch bestuur zelfs in democratische landen. Een democratisch bestuur is in dezen voor mij onbe-kend. En 't is mij in 't geheel niet bewezen dat de democratisatie meer vredelievendheid brengen zal. Het voorgaande laat me toe met den heer Maury te besluiten dat vrede zal heerschen wanneer "de stoffelijke macht voor het zedelijk recht moet onderdoen." Maar hoe dat verwezentlijken? "Feitelijk is het waar," zegt de heeT Maury, "dat er gevallen geweest zijn in het leven der raaties, waarin deze theorie (der macht) werd toegepast, maar het is een schromelij'ke overdrijving te beweren dat er geene heer-schers en geene goevernementen geweest zijn, die het recht hebben gesteld boven de macht." Op zijn zachtst gesprofcen, de heer Maury is hier heel zacht. Zeker zijn er wel eens | heerschers geweest die het recht gesteld hebben boven de macht. Maar laat het ons toe-1 geven, 't zijn "rari nantes in gurgite vasto." ; Heel de geschiedenis, zooals ze ons in de scholen onderwezen werd is een geschiedenis Tan macht. De standbeelden op de open-bare plaatsen in aile werelddeelen en in aile landen zijn een hulde aan de dragers der macht. Ook wel eens staat er een siand-beeldje hier of daar in een verloren hoekje ter eere van een verdediger van 't recht. En de groote machtdragers werden ons altijd rispelijk bestuur van hun département, tôt voorgesteld als de grooten der grootsten. Nu het bekomen van noodige middelen van den nog leert mem onze kinderen met eerbied uit- minister van finantiën en tôt het zegevierend spreken den naam der machtdragers en opdat verdedigen derzelve tegen de parlementaire ze het goed zouden onthouden voegt men aanvalen, door hun welsprekendheid en des- achter hun naam een vereerend bijvoeglijk noods door hun onderdanen te verloochenen.) naamwoord. Zij worden genoemd : Frederik Wat kan men <laaTuit besluiten? de Groote, Karel de Groote, Suliman le Ma- Dat wij zoowei voor Binnenlandsche als gnifique ! voor Buitenlandsche Zaken het recht moeten Mijn besluit komt nagenoeg met dat van Jeeren huldigen bovea de macht. Maar hoe den heer Maury overeen : De wereld wordt er toe komen? bestuurd door macht. En 't gebeurt wel eens Op internationaal gebied, door een scheids- dat hij bestuurd wordt door recht. gerecht. Daar moeten en gaan we naartoe. Dat is nu geen reden om de macht te hul- Dat echter kan niet bestaan zoolang we onze digen, zooals Duitschers het doen, boven gedachten over Staatssouvereiniteit niet wij- recht. Wat gebeurde is siecht en we moeten zigen. De betrekkingen van een land tegen- ons zelf beteren door luide het recht te hul- over een ander mogen niet aan den belang- digen boven de macht. Laten we beginnen hebbenden Staat overgelaten worden, maar in 't onderwijs onzer kinderen, in 't oprich- door een tribunaal geregeld. Heeft de maat- ten van openbare standbeelden aan de heer- schappij dat reeds tôt stand gebracht, dan schers door recht ; maar ook aan dezen die ben ik overtuigd dat de dag zal aanbreken heerschen over het volk zoowei als dezen die dat vraagstukken ook van nationaal belang de betrekkingen met het Buitenland regelen. aan dat tribunaal zullen onderworpen worden Ook hier is toch zoo waar wat de heer Maury zonder dat er daarom afbreuk gedaan worde liet uits<ïhijnen, dat een democratisch gou- aan de rechten van den Staat. Wilson heeft vernement daarom niet een vredelievend, een dat reeds laten verstaan toen hij zei dat ook rechtvaardig gouvernement is. Ook in zoo- verdrukte volkeren zouden kunnen beroepen genoemde democratische landen was heel op het internationaal tribunaa1. dikwijls het eene volk aan het andere onder- DR. A. VANDEPERRE. geschikt. En ik beweer zelfs dat onder de Volksvertegenwoordiger. Het hôtel Kaiserhof te Tabora, dat voor Belgisch kriigsgasthuis diende. Bemerk de schade aangericht door de beschieting. huidige opvatting die ondergeschiktheid moeilijk te verhelpen is. Nemen we België als voorbeeld. Het Vlaamsc'he volk beschikt over algemeen stemrecht, al zij het dan in een beperkten vorrn. Welnu de afgeveerdig-den van het Walenland stemmen gewoonlijk op enkele uitzonderingen na, tegen de rege-ling van de rechten der Vlamingen. Er hoe-ven dus slechts enkele afgevaardigden van het Vlaamsche volk met dezen der Walen te stemmen om het Vlaamsche volk in zake stamrechten. in een ondergeschikten toestand te houden. En die zullen er altijd in vol-doende getal gevonden worden. En veron-derstellen we nu dat het Duitsch bestuur morgen gedemocratiseerd wordt, dan nog zal de Duitsche invloed zoo overwegend zijn, dat noch Polen, noch Elzassers tôt hun recht komen. Voor Polen en Elzassers wordt dus het recht ondergeschikt aan de macht, vermits het bestuur, het goevernement toch dan de uiting zal blijven, de weerkaatsing van 't Parlement. Is het niet hersenschimmitg te meenen dat die parlementsleden vrijwillig van de voor-reoht.în van hun volk zullen afstand doen, van hun macht, ten gunste der kleinere volkeren onder hun bestuur? Zullen zij zich niet eerder om hun machtsstandpunt te doen voorkomen als een rechtsstandpunt, schuilen achter de mooie staatstheorie die beweert dat de kleine volkeren hun recht moeten opofferen aan de eenheid van den Staat? Dat zal nog meer het geval zijn voor het gouvernement. Een volksvertegenwoordiger heeft nog niet zijn ministerieele zetel ingeno-men of hij heeft reeds een brokje van dien "Staatgod" ingeslokken. Hij wordt zijn nieuwe zending bewust. Hij is wel de die-naar van zijn volk, nog een beetje, maar wordt veeleer de dienaar van den: "Staat" met een hoofdletter. Patriotisme heeft voor hem nog een beteeken's: den "Staat" te dienen. Daaruit volgt dat hij over 't algemeen een man wordt van zijn département: een. bestuurder van open'baar werken, een bestuurder van den spoorweg, enz. De alge-meene leiding van het volk krijgt voor hem minder belang. Wat Bismarck in zijne "Herinneringen " zegt, is nog'waar : "N-'et vijf percent van al de ministers die ik de gelegeniheid had na te gaan, zijn bewust d-at ze niet alleen zijn om hun département, maar dat ze minister zijn van den Staat, die de gemeenschappeïijke verantwoordelijkheid dragen voor hun gemeenschappelijke politiek. De anderen bepalen zich tôt het onbe- I De Paus en de Menschen. De Paus heeft gesproken over vrede. Hij heeft de standregelen van een vredeverdrag opgesteld en ze overhandigd aan de regeerin-gen. Hij heeft het voord vrede dat zucht in ieder hart durven uitspreken, zonder vaar noch vrees. Wie durft in da^en tijd van durfloosheid voor zijn gedacht en de waar-heid vooruitkomen is een groot man, want hij durft, geîaten en ridderlijk, voorzien dat hij niet met roozen maar met doornen zal worden gekroond. Och, spot niet om 's Pau-sen naiveteit ! Ook de Heilige Vader, die 't hart der wereld kent, weet dat zijn woord niet plots de wapens zal doen uit de verstij-vende handen vallen, van de volkeren. De oorzaak van den oorlogslangdurigheid ligt niet in de wapenen zelf, maar :n de hebzucht, de hoogmoed, het wantrouwen der gemoede-ren, en hij die als een kind komt aan die opgeleerde wereld de eeuwige grondwaarhe-den verkondigen, wordt als een naive bela-chen. Maar enkel, wanneer de volkeren en de staatslieden weer kinderen worden, kan de waarheid van den vrede en de vrede der waarheid heerschen allenthenen. Er z'jn stemmen die roepen in de wildernis en verloren gaan, omdat zij niet machtig genoeg zijn ; er zijn stemmen die machtiger zijn dan de wildernis en wier weerklank olijft hangen in de ruimten, zoodat zelfs de woeste leeuwen luisteren. Het woord vrede hangt nu over de Europeesche wereld, en geen wapengeklet-ter kan er den weerklank van verdooven De menschen, thans ontblind, hebben een groot licht gezien, en hun harten, gereinigd door 't lijden, erkennen dat zij in een valsche wereld hebben geleefd, dat vrede wel mogelijk is zonder wapengekletter, dat de vrede ligt in den goeden wil der volkeren, en dat de massa, in al deze levensellende, niet noodzakelijk naar 't oorlogsongeluk is gedreven, maar de middelen teiïiand heeft om den oorlog te voorkomen, of den oorlog stil te leggen. De wereld sterft, door 't gémis aan eeuwige be-ginselen, of beter gezegd door kwakzalverige grootspraak over zoogezegde eeuwige begin-selen. N'mmer aapte de wereld zoo zeer de grootheid der gedachten, beginselen en daden na, als in dezen kleinen tijd. En naapen is vervalschen, is zich optooien met een vasten-avondoak. Beginselen om levenbarend te zijn mÀ=ten leven in zielen, en niet ;n woor-den. Daar kwam nu die Pauseliike vrede-nota, als een arm kind, ia o-nze wereld, en die eeuwige bejinselenwaarheid werd gebun- seld in povere doekjes en boven 't kribbeke zongen de engelen van goeden wil en vrede, en de ster schijnt er boven, en wacht op de koningen, want de herderkens—^het volk—!zijn reeds gekomen ter aanbidding. Maar lijk dat kindeke, mpest ook die vredenota een steen des aanstoots worden in Europa. Een steen des aanstoots. Och, ja, 't kindeke Jésus wist dat, en 't kwam er des te liever om, want door zijn zelfsacrificie moest de weréld verlost worden en herboren. Ook de Paus wist het. Maar Hij wist ook dat het steeds de gang der wereld is, >dat gi m "vaarhèden geweldig worden aangevallen, dat de wereld de weldoeners kaakslaagt ged.urende hun wel-dadig-zijn, omdat de wereld haar eigen wel-zijn niet rechtstreeks inziet. Het woord blijft altijd waar: hij kwam onder de zijnen, en de zijnen wilden hem niet aannemen. En wat hebben de menschen gezegd bij 't lezen van 's Pauzen vredenota? Wat zij gevoeld hebben, och, vraagt het aan hen zelf, tusschen vier oogen, daar waar zij rechtzinnig zijn en durven rechtzinnig hun gevoel uitspreken? Z-'j hebben een gevoel beleefd als van een verlossing. Maar wat hebben de menschen gezegd? In onzen tijd, zeggen de menschen niets luidop, zij zwijgen en peizen op zich zelf, voor zich zelf alleen. Zij spreken zelden als enkelingen, zij spreken als massa. En als massa spreken zij na wat de gazetschrijvers voontuiten en de gazetschrij-vers tuiten voor wat hun opgelegd wordt door eigenbelang, of zelfgenoegzaamheid. Het is hun niet om de waarheid te doen, het is hun enkel te doen om het succès. Wat hebben de gazetten gezegd? Ve'e, ja de meeste, hebben lijk^Herodes, die 't Kindeke beweerde te wil-len gaan aanbidden, de vredenota, onder p.raal van schoone woorden, willen begraven. Andere, vele, zijn als dolle honden, uit hun kot gesprongen en hebben den Paus gebeten. Persoonlijk verheug ik mij in dat geraas en dat lawijd. Het legt het hart van de wereld bloot. en 't schandvlekt zich zelf, want veel menschen die nog in de eerlijkheid der wereld geloofden, werden er door, ten bate der eeuwige beginselen, ontgoocheld. Daarbij ik ben nooit bang van groot lavtfijd. Honden die veel blaffen bijten zelden, en een stil woordje doet ze kwispelstaarten. Wie veel lawijd maakt, gelijkt aar p^n hv*.1 * De gazetten hebben een week lang groot lawijd gemaakt om de hoofden der massa duizelig te maken. Dan zijn zij stil gevallen. Zij hebben de vredenota de wereld rondge-trommeld. G:j moest ze doodgezwegen hebben, gazetschrijvers, hoe hebt gij hier toch uwe oude methode van princiepenvernietiging door doodzwijgen, opgegeven? Och, kom, heel onze wereld raakt liet hoofd kwijt, df gazetteschrijvers het meest. Het gazetten-lawijd is uitgestorven. De Pausel-'jke vredenota leeft. Herodes heeft ze niet kunnen treffen, al hamerde en kerfde hij op onnoozele bloedjes van kinders. En spijts 't gazettengekonkelfoes staat de Paus in het licht. Hij zal er meer in staan, wellicht, want enkel na den vrede en door 't oordeel der,geschiedenis zal recht geschie-den aan de vredewerking van Paus Benedik-tus. En verondersteld nu dat de Paus niet slaagde in zijn vredewerking, daaruit volgt ■niet dat zijn vredewerking een slechte is. Succès is wel een vere'schte van wereldlijke populariteit, maar wereld lijk succès is zelden een eigenschap van geestelijken arbeid. Het is een onemdige zegening voor de wereld, dat beginselen die vergeten geraakten, weerom op den kandelaar worden geplaatst. En als de wereld weêrom om een dag gezond en vreed-zaam worden wil, zal zij wel moeten gaan putten in dien beginselenschat door de Pau-selijke vredenota aanjebracht. Een oorlog beginnen gaat gemak'kelijk, maar een oorlog eindigen, een wereldoorlog eindigen, dat gaat niet door oorlog. Het is den Paus ten slotte wel onverschillig of men hem ja dan n et als een groot man, een groot staatsman be-schouwe. De tijd is nog niet gekomen om de grootheid van generalen of staatslieden in dezen oorlog af te meten. Er zijn er die zeggen dat deze oorlog geweest is de triomf ' der middelma.tig'în In elk geval dag op dag worden g:steren verheerlijkte generaals en staatslieden, morgen afgebroken. Al de legers en de kabinetten zijn gebouwd op de puinen van glories. en kunnen morgen ook tôt puinen instorten. Waar zijn u de wàre groote, de echte krijgskundigen, de volhou-dende helden, de duurzame staatsmannen? Ook hier is de wereld haar gezond oordeel kwijt geraakt, want zij oordeelt n:et volgens de hechtheid en den inhoud der beginselen, en daden, maar al naar gelang haar be'ang en haar opportunisme. Ridderlijkheid bij den eene is lafheid bij den andere. Rechts-gevoel bij den eene is revolutie bij den andere, en zoo voort. Arme wereld, en arme mensch, die met een rechtzinnig hart, en een helderdenkenden geest, en een klaarz-'enden blik, en een vrijen mond wil door deze kunst-matige, verhitte, en driftige oorlogswereld gaan ! Arme Paus. die durft vooruitkomen met de onwrkbare beginselen van natmirwet en zedeleer, die met dat licht helderheid b'er-een wil en richting geven in den doolhof der Europeesche politiek. Arme Paus die wordt aangeblaft door onwetenden, zich va^tk'am-pend aan den hoogmoed hunner onwe'end-heid ; door opoortunisten, wendend en kee-rend met 't succès van den dag; door gods-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.