21 RUSSELL SQUARE IENDON, W.C. Téléphoné: Muséum 267 De Stem VOOR GOD EN VADERLAND. uit Belgie. Abonnement : 2sh. vooi 3 maanden. Subscription 2sh. for 3 months. Vooi de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fi Voor Frankrljk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. of 1.50 fr. jde Jaargang , Nr. 6. (Blz. 1675-1682.) Oplage: 11,200. VRIJDAG, OKTOBER 26, 1917. Registered at G.P.O. as a Newspaper. 8 blz. ï%d. KNOTA VAN DEN UITGEVER.—De Stem werd tôt hiertoe regelmatig vôôr Vrijdag middag gepost. Het aantal klachten dat echter deze laatste weken toekwam omtrent aflevering na den Zondag. heeft er ons toe doen besluiten het blad een dag eer te doen uitkomen. Men zende dus de meedeelingen ten laatste voor 's Dlnsda-'s morgends. Wie nu nog De Sfem op tijd niet oitvangt reklameere op het postbureel en gelieve, hii ontvangst, ons den postband te zenden. ■■-De nummers voor t léger zijn geregeld voor den Maandag in Kales en de Belgische postdienst werkt voortreffelijk Bij ministeriëel besluit echter worden thaiis de bladen uit Holland en Engeland, na hun SK^chunen gecensureerd in Folkestone en de post hZidt de pakken in te Kales tôt de permis d'expédier ajnlomt Van daar de vertraging. Die permis Is voor'ons Nr. :) nog niet gegeven geworden. Uit dit ailes is ons groote schade berokkend. Wie ffltnscht dat wij het te boven komen, steune ons ! fl|_De volgende week hopen we weer 12 blz. te afflbgen geven. ■ Macht door geweld, en macht door gezag. ■ In de mij opgedriagen besdhouwingen van '8eii heer Dr. Vandeperre, in het nummer van il October, vind ik vele dienkbeelden, die ik vilkomen bijtreed, andere dfie een ophelde- ®n« verdienen en ook wel eene, die voo,r een cAvrensohte "tegenspraak " vatbaar is * * sr ■Aar,gaanée de waarborgen voor den vrede, ^Klk'e°een autocratisoh of démiocratisch be-slïur al diain. niet opleveren, ben ik het met hèni volkomien eens.. Vardere "nabeschon-Hingen" zijn derhalve van mijnentwege cver-Bodig. In de zijne komlt slechlts een v.olzin Kor—over den auitocraat, die "verplicht is tel handielen,"—wiaartegen ik later eenige t genbedenkimigen zal m 't midden brengen. Hier slechltis één woord ter aanvulling: In mljn opstel over •'•Macht en Recht" nœmde ik de heden zoo geviçrde démocratie eene Biaaacea," waarvan mén aille heil verwaclht. I,n het loopeind inumimer dler " Nineteenth Eentury'' wordt zij door Mr. Lilly gescbetst |)s "T!he Newest Eetish," dewijll aile vcliken en talen, worden uitganood>igd om er hulde aan te brengen, ev©nials men vroeger gedwoà-gen werd neer te kmielan vhxxt het gonden Mèeld van Nebuchadnezzar. Dan nog liever. Jegt de schrijver, het voorbeeid nagevolgd En de drie Hebreeën, die weerspannig warein en zich in een vuuroven1 lietan werpen ! Het Rierlijke moet hervormd worden ! En wanneer ook Duitschland de "pij " dler demo-cktie moCht omhangen, zou het daarom nog gBen oorlogbezwerendfe "imonnik" zijn. Lee» Haar een s de rede van den. rij'ksdagafgevaanr-Bfgde David op het Congres van Wïirzburg : Zoo een landdag voor de (socialistisclie) par-tij was bijeengeroepen geweest in Augustus 1914, zou hiij besioten hebben het Gouverne-Kent te ondereteuinen. Een referendum van> de Duitsche natiie zou hetzelfde resultaat op-geleverd hebben." L v Macht door geweld. ■Laten we eerst -eeni woord zeggen over de Bmacbtstheorie." De freer Vandeperre ooir-fcelt, dat uheel zachit " s-preek, waar ik iet eene " sthromeliijke overdrijving " heet tt beweren, dat 1er geene heerschers en gèene B>uvernementen geweest 7Àj.n, die het rec'ht Kbbtn gesteld boven de macht." Hij vindt er sledhte enkele in de geschiedenis. Hierbij ®oe iik vooreerst opmerken, dat ik door Bpachit" niet zoozeer "het gezag," dan wel Shet geweld" en bepaaildielijk het " stoffelijk g|weld der wapenen," bedoelde ; en. ik me en Kit ook in de Pauselijke vredesnota het woord dlzelfde beteekenis heeft. Ik zou daaçom djrven vragen of herf de geschiedenis, zooaile z® ons in de scholen omderwszen werd, een ■fschiedenis van "machit" is. Dat men in sommige onderwijsgestidhtien al te veel ge-Bcht .gelegd heeft op de krijgisdadien der v-er-overaars, wier zegepralen, volgens Bos&uet. "font le dieui-1 et le désespoir des veuves et des orphelins," is ongeitwijifeld waar ; terwij'l d'I zedegeschiedenis der volken, die zoo in e|rn werd gelionden met betrekking tôt de Np'c-iâriden door Jozef en l'aul Alberdingk yhij'rrij grootendeels werd ve'rwaarloosd). AJiaar de letterkunde had haar weerwnaak : Ben inamelij'k het "gebied" der prozastutten |og met getheel "bezet" was door de moderne natuuruitpluizers, bleef er steeds een lan'distreek over voor de rhetorische ui't-vaJlen vain een Van der Palm en een Da Costa tegen de bïoedd'orstige Napoléons. Overigens, aile hulde die men brengt aan de dapperheid van oorlogslhelden, is diaarom inog geene ver-leerlijking van het stoffieïi'jk geweld ; en de tegensteliling tussohein "de sitiandbeelden... âan de d'ragers der macht" en het "stand-beeldje... van een' vcrdediiger van 't rechit," Hpid ik daarom niet zeer in den. haak, want nipts belet, dat juist de machlt en zelfs het wapengeweld gebezigd wordit tôt steun van j1®1 tfeefot. Wainneer onze inakiomeli.ngen het beeld zulilen groeten van Kjoning Albert, aul-len zi] in hem niet het "gewald" eer.en, dia.t d oed deed vloeien, maar het rec'ht en de eer, J .® hooger stelde dain het lichamelijke ilP' zulk een standbeeild is mij even Wet als dat van Rubens, in wien wij huildie Jen^en aan het genie en de kumst,—de k-unsit, die, gelïjk Conscience zei op Antwerpen's ■çenplaate, "geen tranen ho st." ■t-n voor zooverre het ,mi, niet het onder-Pjs, maar die feiten zelf betrefH,—^kan men n» 200 vraag ik. diat "beel de geschiede* ■s... een geschiedeniis vain macht" moet ge- noemd wordien? en m'ag mqffl' er bijvoegen : "De wereld wordit bestuurd door macht (ver-sta : geweld1). K.n 't gebeurt w^l eens dat hij bestuurd wordt door recbt"? Mijnis inziens, is dii.t O'v.erdreven. Evenzeer aïs iemand wend ik met afgrijzen de blikken af van de b'ad-zijden der historié, die al lté menigvuldige oorlogen verhalen ; ik heb een weerzin van de hulde, wetke een onnadenkend publiek brengt aan de wereldvero.veraars, van Tigllat-P'ileser tôt Hindenburg; maar, béhalve diat ook oorlogen gestireden werd'en "om het rec'ht," is het daaren'bo'ven niet geheeS juist te zeggen, d'at al de bil'adzijden der historié bezoedeld zijn. met bloed. Nemen we enkel de geschiedenis der laatste honderd jaren, van 1814 tôt 1914, en gaa.n we diaarvoorte rade bij Ramsay Muir, professer van moderne geschiedenis in de Uiniversiteiit van Manchester. Op blad'zijde 176 van zijn werk " Nationalism en International ism " sdhrijft hij het volgende: "Wan-neer wij het Turks'cih Keizerrijk ter zijde lateni, kiunnen we zeggen, dat er van 1815 tôt 1848 geen oorlog heeft plaat's getad tusschen den oorlog maar den vrede. En bij het op-rich'ten vian Ihet groote Ghristusbee'ld op de hoogste kruin der Andes ter herinnering aain het vredesverdrag, bromden ook de kanon-nen, niet om doodl gn vernieling te versprei-den, maar als een begeleiding van de smeek-beden tsn hemel oprijzend, opdat de vrede tusschen de vp'Ikein en de Staten duur- en heilzaam zou wezen. Ach, waarom is er in Duitschland ook geen Kard'inaial bpge=tflian om de keizerlijke Itiroepen te bezweren niet meineedlig den geheiligdem. en onafhankeHjiken grond van ean bevriend inabuursivolk te betre-den ! Waarom bëeft DutitechlLand in iqi4 geen. gehoor gegeven aain, de stem van den roemrij.ken vredesmian, Lord G.rey of FaiMo-den ! In pliaaits van, de mi'JIioenen schreiende weduwen en weezen, hadden we dan ook ge-had de jubelkreten van gansch het mensch-dom, God dankend voor het behoud van den vreugdevollen vrede. Macht door gezag. Ik 'Word echter door Dr. Vandeperre verloljt naar een ander onderwerp, d'at ik in mi'jn Soepuitdeeling. Europeesche Staten—derhalve binnen een tijd&bestek van 33 jiaren ; terwij'l van 1878 tôt 1Q12—34 jaren!—ook geen oorlogen heb-ben plaats gehad, behal've de korte en onbe-duidende gevechtan in den Bu.l|gaarsch-Serbi-schen oorlog en in den Griekschen oorlog van 1807." En toch zal niemand beweren, dat er gediurende die lange vTedesjaren geen krakee-len zijn opgerezen tussch'en de verschiTl'ende Europeesche Mogendheden ; doch dn pilajats van bes'lechit te worden door den degen, wer-den zij bijgelegd onder den inv'loed van het "recht," dait zich meer en meer uitsprak in d'e velldwinn.e'nde initer'niationale wetgeving en ook door scheidisrechterlijke tpsschenkomst. Her-inneren wij enkel atn de vreedziame oplossing gegeven door Léo XIII in den twist tusschen Spanje en Duitschland aangaande de zaak dgr Carolinische eilanden, iein aan het tusschen-beide treden, in 1904, van Koning Edward VII iin het geschil tusschen Gihiilï en de Argen-tijnsche Republiek. Ilk m'ocht het derhalwe eene "schromelijke overdrijving" noemen, dat feitelijk de Enropeesc'he regeeringen steeds het stoffelij'k wapengeweld hebben ge-plia'atst boven, het zedelijk irecht. Dat is overigens, enkel de historische zijde van het vraagsituk ; en de heer Vandeperre heeft trouwens. wel ingezien', dat ik mij hoofd-zakelijk plaatste op een tiheoretisch stand-puint, en, beweerde, tegeinover de Duitsche jonkers en hunne aan-hangers, dat zelfs indien de geschiedenis ons menige bloedige worste-linig mocht aanwijzeii, waarin beroep werd gedaan op hiet wapengeweil'd, dit feit toch geen reden is om ook in de toehomst bij deze on-m.en,schelijke en onredelijke praktijken te blij-ven volharden', mog minder om den oorlog als iets onverniijdelijks. iets overeenkomstig met de menschelijke natuur en het beredeneerd leven der naties, nit te roepen. Laat ons geen pessimisten' noch Darwinisten zijn ; besc'houwen wij den oorlog, dèn aanvalsoor-log minstans, wel niet als een atavisme—al'sof de menschen ooit in, een' toestand hadden ver-keerd, waarin gelijk bij de dieren enkel geweld en nooit 'het rechtt bon spreken—miaar toch als eene overlevering uit barbaarsche tij-den, toen men zich aïileen liet geleiden door d'e lagere diriften in de menschelijke natuur. Wezen we optimisten en, gelo'oven we aan dié mogelijkheid eener veredelende beschaving, waarin de initernationale geschillen zullen vereffend worden, niet door donderende ba-nonen, maar door middelen, die beantwoor-den aan 's menschen red'el'ijke natuur, name-lijk dloor de zedelijke krachlt vian het recht. Dat is ook het vo ors tel en de hoop, neerge-legd in de vredesnota. Zoo> de oorlog daar-d'oor niet dadelijk inoo'h geheel gebannen: wordt uit de menschelijke samenleving, hij zal althans zeldzamer worden. En in dfie vred'esbeweging is ook een plaats voor de hatholiehe geesitelijkiheid. Het was vooral te danfcen aan twee bisschoppen, Mgr. Bena-vente en M'gr. Jara, d'at Edward VII als solîeidsrechter is kunnen optreden in den Argeritijnschen twist. Die waardigheidbbe-kleeders ItrO'klken nit, als ean Pieter de Ere-rnijt, en predifcten v,an dorp tôt dorp, niet opstel niet had aangeraabt. Wan.neer hij spreekt van " stemrechten," van de "rechten der Vlamingen," en dleze bewering uitdrukt: "Voor Poien, en Elzassers wordt het recht ondergeschikt aan de macht," bezigt hij de woorden "recht" en "macht" in eene beteekenis, d'ie voorze'ker niet verkeerd is, doch eenigAins afwij k:t van de vor*ge. Het "recht," wiaarvan we tôt nu toe gesproken hebben, is het voorwerp der commutatieve gerec'htigheid (die aiusgiîeichende Gerechtig-keït, zooals de Duifcschers zeggen) en hetwelk hierin bestiaat, dat Ihet eene individu (of de eene Staat) aan de andere enkelingen (of Staten) geeft "wat hun toekomt." In de tweede beteekenis, waiartoe we nu met Dr. Vandeperre overgaan, is er eigenlijk spraak va» de "'uitdeelende gerechtigheid," waarbij, niet meer het individu, maar "de Staalr" aan eenieder zijn "recht" geeft; met andere woorden, ditgene wat hem toekomt als staats-bujger. Ook hier is het waar, wat de volks-vertegenwoordiger zegt, dat wij " zoowel voor BinnenilandS'Che als voor Buitenlandische Zia-ken het rec'ht moeten leeren huldigen boven de machlt." D'odh dan heeft in dit geval ook het woordi " macht " een, andere beteekenis: zij is eigenlijk niât meer het stoffelijk geweld, maar "het gezaig," dat evengoed han mis-bruikt worden als die kracht der wapenen. Dit wordt mis'bruikt niet dloor het ^ afvnren van kanonnsn, doch door wetsbepalingen, verordeningen, benoemingen, inrichtingen, zelfs dtoor... g^brek aan wetsbepalingen. En, gelij'k Dr. Vandeperre doet opmerken, is een democratisch bestuur niet al tijd een waar-borg, diat het istaaitsge'zag jegens zijne onder-hoorigen steeds overeenkomstig het rechit zal handelen. Te dieu aanzign staan we voor het gewich-tig vràagstuk : welke zijn de rechten van een volk—in den zin van nationaliteit—en hoe moeiten die rechten beschermd worden? Ileeft eene njatie, zelfs 'dan wanneér men haar het recht ontkent om zich met geweld van een1 sita'atsverband los te rukken. som-mige "natuurlijke " rechiten, het recht b.v. om zich te ontwikkelen volgens haren aard en geschiktheid en overeenhonistig de lijn harer geschiedenis? Op die vraag mag niet ontken-nend géant woord worden. Diat eene natie. alhoewel dieeluitmakend van eene supematie, zulke rechten behoudt, is eene onloochenbare waarheid, die dan ook door de grootste moderne moraliisten, zooails Cathrein. wordt aangenomen. In zijne "M'iralphilosophie" en in het " Staatslexikon," waarin hij h-et ar'ti-kel " Nationalitatisprinzip " bewerkte, zegit deze Zwitsersche geleerde: "Die Nation.alitat ist ohne Zweifel im s'taatlichen Leben ein wichtiger Factor und muss deshalb von einem einsichtigen Politiker in Betracht gezogen werde.n." (Blz. 699.) "De nationale eigen-schappen, en voornameldjk de moedertaal, worden door allan als een. hooger goed, als een kostbare hun door de roorvaderen over-gemaakte erfenis beschouwd. die zij zooveel mogelijk zoeiken te bewaren en aan hunfie nakomeliiingen over te leveren. Daartegen kan men zich niet beroepen op de meening, dat zul'fce onderdrukking der nationale eigen-schappen moodzakelijk is vioor defl, Staat. Wel verre van, noodza'kelijk te zijn, is zij zelfs sch'adelij'k,, dewijl zij de rech'tmatige nationale gevoeligheid prikkelt en sdechts aflteer verwekt je;gens de regeering en haat tegen het heerschende volk ton gevolge heeft." En dan speekt de befoemde geleerde van het "enghartige Standpunt" der "Pruisische Staatsliedien " tegenover de Polen, "ten gunste van het Deutschtum," van, die "klein-zielige plagerijen," wetke "enkel speldeprik-ken zij'n, die niet dlooden," doch de " nationale afgekeerd'heid vooïtdurend opwekken." Het is juist die "enghantigheid,'' waarop Lands-berg wees in zijne rijksdagrede, in 't begin van October, welke de Piniisen onbekwaam maakt om andere nationaliteiten te bestu-ren : " tialent voor moreele veroveringen hebben wij niet," zeide hij onder instemming der linkerzijde, "wij vergeten altijd maar de klei-nigheid, dat ook andere volkeren een ziel hebbein." Miocht men in alndere landen zul'ke "kJeihigheid" niet'uit het 00g verliezen en bedenken, dat eene echt vaderlandiscbe rege'e-ring weinig eer be'haalt met "niet te doo-den " : zij moet ook opboiuwend' werken ; aan het kwijnend leven der nationale eigensc'hiap-pen nieuw voed^el en kracht verzekeren, en waar het zieltoogt ten leven wederom opwekken. Dan ailleen verdiant zij de kroon van het ware vaderschap. Maar wanneer die plicht nu niet vervuld wordt ; wanneer eau s,taa.ts'bestuur, zijn gezag mis'bruikend of verwiaarloozeind, de rechten eener nationailiiteit onderdrukt of hun den bodem niet scHenklt, waarop ze kunnen op-bloeien en viruchten voontbrengen, hoe zal rtien dan dien wantoestand verheîpen? Wij staan hier voor eene ware mpeilijkheid. Eene natie, deeluitmàkend van eene supematie of een Stoat, is geene werkeliijke, georganijeerde maatschappij, miaar slechltls eene logische eenheid ; zij heeft derhalve geen rechtsdirager en volgens de juristen geen "oreëel " recht, alhoewel d'e itadividuen, welke deze logische eenheid vormen, hunne "natuurlijke " en on-vervreemdbare reOhten blijven behpudem. En in geval deze geschonden worden—aan-gezien het hier een kwestie is, van bintoen-landlsch stiaatsbeliang—heeft die natie eigenlijk geen beroep op een tribunaal ingericht tôt vereïfening van internationale twisten. Dir. Vandeperre spreekt miettemin de hoop' uit "dat de diag zal aan.breken dat viraagstukken ook van nationaal belang aan dit tribunaal zullen onderworpen worden." Zul'k een voor-stel i,s op zichzelf niet ongerijmd, -maar ik zie niet in, hoe het doeîtreffend zou zijn. Wil zulk een tribunaal wezejlijk een werk-dadige uitspraak doen, dan moet het ook de macht hebben een sanctie toe te passen tegen dte weerspannigeij. En hoe kan dit in Cns geval plaats hebben : noch de Staat zelf noch een gadeelte zijner onderhoorigen kunnen immers niet gestraft noch geboycot worden zon-der dait die onschulidige en rechthebbende partij er tegeilijkertijd door lijdt! Men is daarom uitgegaan inaar een. ander redmiddel, namelijk een soort scheidsgerecht voorgeze-ten door iemand, waarin eenieder vertrouwen stelt en die tevens zoo gezaghebbend is, dat zijne nitspraah als bindend beschouwd zou worden. Aidais althans yat ik de gedachte op van Karel van den Opver, m een slotartikel over " Hol'.anid'sch-Belgische toenadering." Wat menook beslisse, het blijft een betreu-ranswaardlig feit, dat men redding moet zoe-ken zelfs in zulke lioffelijtoe middelen. Miocht de tijd eens aanbreken, dat zij allen die in-vloed uitoefeman in Bellgië, ook bekwaam waren om hun Land, gieheël hun land, te ken-nen en te wâa.rdeeren : het land met zijn volk, zijn geschiedenis, zijn aard, zijn behoeften, zijn verlanigiens, zijn hait en zijn ziel. Geen strijd zou er meer bestoan tusschen de k:n-deren van eeinzelfde vaderland ; een strijd geboren uit onwetendiheid, onhunde en verkeerd begrepen virijheid, want—om met Lacordaire te sprelcen —"het is, sonis de vrijheid die doodlt en de wet die loveind maakt." LEON MAURY. V De Paus en de Menschen. De kwestie der schadevergoeding. (Zie "De S>tern," Nir. 5, blz. 1.) Al wie vterli'ezen omderiging in den ooTlog —en wie omdierging er geen—as tel-eurgesteld, zoo bem geen schadevergoedinig wordlt uiitge-keerd, des lie meer omdia't de aan.v«aller niutite^ loos en mooirdadig veel (heeft verwoe&t, ge-plundierd, uitgiezogem, des te meer orndait de Duitsoher iniet de oorlogsverwoesting had te lijden iln zijm eàgen land. In z.ake sohade-vergo-eding, zegt de Paus, dat hij geen ander middiel weet dan dit .alligemeen princiep : "vol-iedige en wederzijdsche vergiffenis." Voor het persoonilijik eigenbelamg vaoi elk Minkt zul'k -een priinciep als een. evang-eliscbe raad, ails een heldihafitige deugd. Bevreemdieind echter is het dait d-e StockhoImsche socialiisiten en de Russàsche nevolutiemannen juist met hetzelfde priinciep kwamen aamdiragen. Er moet dus wel iets zeer gegronds steken in dit princiep. Het iis immers moeilijk de juist e schattinig te maken van schade, onvermijde-lijk of schade vrijwillig aangericht. Het is ook een feit, wetenschâppelijk bewezen, dat moderne oorlogen meer schade dan winst veroorzaken zelfs aan den overwinnaar. Het iis voor '(t bekomen van een schadevergoeding

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.