STAAT- EN LETTERKUNDIG DAGBLAD \ m ni Miiimi ii—iiMiiiiii l'imn i mm mu ii iiwi m i i De bevrijde Steden in Ylaanderen Brussel heefl zijne eerste Piotten gezien ! ! ! De bevrijde Steden in Vlaanderen De correspondent van de» •• N. Kott. Ct. » in het Engelsch groot hoofdkwar-tier heeft de vlaainsche streken en steden bezocht, die einde October van het vreenide juk ve.rlost waren. Hier volge» zijne indrukke» : De vlaggen waaien over Vlaanderland, zwarte geel en rood, heel het bevrijde Vlaamsche gebied over ! Zij wapperen in de schamelste Vlaamsche dorpjes. waar « den Dutsch » uit vertokken is, zij wapperen van de hoogste torens van het heerltjk, Brugge. En de dankbaarheid van het volk, de op-luchting"van deze menschen, die 's ochtends wak-ker worden en de Duitscher is weg! Maar er is een ander gevoel dat als een beklemming over dit Vlaamsche land ligt, dat ik nu sedert twee dagen met da auto aan het doorkruisen ben Het is de haat jegens den vijand,den meedoogenloozenvijand, die vier jaar lang de meester is geweest in deze streek en er niet dan haat, beklemmenden haat heeft achtergelaten. Met vele menschen heb ik hier gesproken. Uit twee monden heb ik iets gehoord, dat niet uitsluitend minachtenden haat voor den j... vçftrpfclrstt vljçR'1 V'.' Uit esn» vrcuwcwi:vaid lieu ik ten woord van meelijden gehoord met den be-klagenswaardigen toestand van vele Duitsche sol-da'en ; een man zeide mij : « de Duitsche soldaat verdient dikwijls een beter behandeling dan hij van zijn meerderen ondervindt.» « Maar laat ik u nu eerst een geregeld verslag trachten te geven van m ijn ervaringen dezer laatste dagen. In de IJzerstreeK Gisteren in de vroegte verlieten wij het vreedza-me huis, waar de Engelsche regeering haar onzijdi-ge gasten herbergt, om naar het bevrijd gebied van Vlaanderen te gaan. Onze weg voerde door de doodenvelden van Vlaanderen. Ik noem u slechts de namen van eenige dorpen vermaard uit den oor-log : Drie Grachten, Merckem, Wounien, Clerken, Passchendaele. Puinhopen zijn het, onkenbare puin-hoopen met een nieuw bordje er bij geplaatst, dat met zwarte letters op een wit plaatje den naam aanduidt, voor het verkeer, puinhoopen, waar hier of daar een tragische kerk-ruine uit opsteekt. Tus-schen deze dorpen, onbegaanbare wegen, goten van modder tusschen hun bermen en langs deze verbrij-zelde wegen de slagvelden in een terrein, dat ge-deeltelijk moeras is, met ruwe ruigten van riet en struweel bewassen Eindelooze velden van prikkel-draidversperringen Spaansche ruiters en dan de loopgraven, nu vol water. Elke mijntrechter een poel. Het oorspronkelijk als een tafel zoo vlakke terrein nu enkel miniatuur bergen en dalen. Te Thourout In Thourout, dat, zooals u weet, den 16n dezer den Duitschers ontnomen is. groote bedrijvigheid van doortrekkende bereden Belgische troepen. En wederom trett het, dat deze mannen er niet ver-moeid, uitstekend doorvoed en bijionder goed in de kleeren uitzien. De mooie kerk van Thourout hebben de Duitschers den dag voor hun vertrek op-geblazen. En ziehier nu een van de redenen, waa-roin het Vlaamsche volk zoo een innigen haat tegen «den Duitsch» koestert. Deze kerk, zoo heeft de op-perbevelhebber van het Belgische leger, generaal Ghislain, dien wij op onzen tocht naar het noord-westen mochten ontmoeten, ons uitgelegd, is opge-blazen omdat zij een uitzichtpost zou opleveren. Maar ieder huis, iedere boom, een ladder is dat ook. En tegenover de zéér godvruchtige bevolking van Thourout noemde generaal Ghislain het opbla-der~kerk een grove < psychologische fout.» L;\at ik u verder van het onderhoud met den op-perbevelhebber nog oververtellen, dat hij de vero-vering van het bosch van Houthulst detor de Belgische troepen een van de schoonste zoo niet het schoonste wapenfeit uit den oorlog noemde. De Duitschers zelf haddendit gruwelijk versterkte bosch steeds|alsonnineembaar beschouwd-. De veroveraars vaji het bosç.h moesten soms tôt hun hais door het water gaan. En zekerr voegde de generaal aan deze mededeeling toe,-zal men naderhand lijken vinden. De groôtste moeilijkheid, zoo heeft generaal Ghislain verder uitgelegd, was om de Belgische troepen bij hun wonder snellen opmarsch naar Brugge te eten .e geven. Maar het is gelukt en het geheele Belgische leger staat nu in het Noorden. Na het onderhoud met den Belgischen lpqerbe-vdhebber brachten onze snelle auto's ons naar Oostende. Aan het herstel van de vernielde brug-. ■ gen, die de Duitschers bij hun aftocht bijna aile maal opgeblazen hebben, werd hard gewerkt, ciôï: de mijn-gaten in de wegen werden hersteld zoodat zonder groote moeite Oostende bereikt werd. Te Oostende Oostende maakte een doodstillen indruk, alsof er weinig menschen in de stad waren. Echter verzy k'erde men ons, dat Bit niet zoo was. Huis aan hu s hing inderdaad de vlag uit en in allerlei opseriften werd hulde gebracht aan Belgen en bondgenoote:'. ■ Laat mij hier dadelijk vaststellend, at de stad m't - van beteekenis door oorlogsgeweld beschadig is. Zij . staat vrijwel ongeschonden. Een kijkje in het Kursaal overtuigde er ons van, J dat da Duitschers er ailes uitgehaald hebben, wat ze gebruiken konden. Vrijwel ailes wat van metaal was; de overtrekken van canapees en stoelen afge-ritst, en het orgel in de muziekzaal hebben zij. na;.r ons verzekerd werd, onbruikbaar gemaakt. 0, de gehavende hotel-weelde van dit banale Kursaal met zijn speelzaal en zijn marmeren trappen, maakte een triesten indruk. Het boezemde mij te Oostende vooral belang in, te weten te komen, wat daar bekend is van den ge-dwongen arbeid van vrouwen voor de Duitschers op plaatsen, die aan oorlogsgevaar zijn blootgt-stejd. Het gaat natuurlijk niet aan zich tôt d'>n eei-ste den beste te wenden. Niet omdat de mensche 1 niet naar waarheid willen vertellen, maar omdat z j dikwijls niet weten en omdat het zoo geweldi.» moeilijk is « historié » te maken. Zoo heb ik m j tôt de ambtenaren van het stadhuis te Oostende weud en de wethouder van financien, de heer Heu tor de Vriese, bijgestaan door medewerkers, heeîj. er mii allervripndelijk'1! ingeliehjL Zi;,-, kwamen op het volgende neer : Ja, de vrouwen te Oostende werden gedwongen voor de Duitschers te werken, tôt op 8 tôt 10 kil. achter het front. Zij" moesten zwaar mannenwerk doen, betonwerk, aan bruggen, prikkeldraadversperringen, enz. En dat op plaatsen, die aan het gevaar van beschieting blootstonden. Haar werkdagen waren lang, tusschen den middag kregen zij voedsel van de Duitschers, naar huis konden zij niet gaan. Het loon was slecht, gemiddeld 2.80 mark per dag. Weiger- ■ den deze vrouwen, dan werden zij in de gevange-" nis gezet, maar meestal gauw weer losgelaten. Veel 1 weigeringen zullen echter niet zijn voorgekomen, ; wantde wethouder deelde mede, dat vele vrouwen s zich voor den gevaarlijken arbeid voor den vijand " vrijwillig aanmelden. Dit laatste is tôt op zekere . hoogte begrijpelijk, daar de toestand voor de vrou- - wen te Oostende bij afwezigheid der mannen n<> t tuurlijk slecht was. Echter was er van gemeente-i wege een vereeniging tôt steun in het leven geroe-r pen, die den naam droeg van steun door arbeid. Vân het grove, noodeloos grove en ruwe optre- î den der Duitschers, van hun tartend-minachtend - houdlng tegenover de burgerij heeft wethouder - De Vriese staaltjes te over medegedeeld. Zoo wer-i den er eens 34 Belgische déserteurs door de stad - rbndgevoerd, het zouden « activisten » zijn, vol-; gens de Duitschers, die tengevolge van de Duiische î propaganda voor het Vlaamsch het Beigische leger ontloopen zouden zijn. De menschen twijfelen of het wel Belgen geweest zijn. Glasner, de Duitsche « Gerichts-officier, » is er in het bij-zonder in geslaagd, zich tôt voorwerp van den haat van de bevolking van Oostende te maken. Van de r tallooze onbewezen geruchten, bijv. dat de Duit-' schers zelf af en toe een bom op Oostende wierpen, 1 om de schuld aan de Engelschen te kunnen geven, zil ik hier geen melding maken. Wel wil ik nog me-1 dedeelen, dat wethouder De Vriesê mij de namen ' gegeven heeft van drie Duitsche officieren, die het paviljoen van de Koninklijke Belgische familie te Oostende geplunderd hebben en het verhaal van de 1 schandelijke behandeling. afranseling en opsluiting zonder form van procès, waaraan de heer Fichefet, ' een inwoner van Oostende, heeft blootgestaan op 18 Augustus j. 1., omdat hij zijn hoed afnam voor drie krijgsgevangen gemaakte Engelsche vliegers ■ heeft de heer Fichefet mij in het bilzijn van wet-' ouder Devriese verteld > De diefstallen te Oostende zijn vooral in den " winter van 1917 buitengewoon veelvuldig geweest en vooral de> Beiersche soldaten van het 2e regi-ment marine-infanterie werden er op aangezien. - Aanvankelijk — deze bijzonderheid heeft een gees- - tigen, zij het zeer wrangen kant — hielp beklag uit t de burgerij bij de Duitsche overheid over door ; Duitsche soldaten gepleegde diefstallen niet alleen î niet, m>ar de klager werd zwaar beboet, omdat hij > de eer van het Duitsche leger had durven aantasten. t Later, toen de diefstallen zeer veelvuldig werden, ; liet men de beboeting achterwege. Goed schijnt te Oostende de verhouding van de Duitsche -politie alleen maar geweest te zijn met de 1 vrouwen'van s'echte zeden. Inderdaad, de heldhaf-; tig-patriotiiS^L' gevoelens van Boule de Suif zijn hief-jn Vlaanderen althans, nog niet bekend gewor-deft. De Duitsche zedenpolitie maakte vooral van - deze vrouwen gebruik om achter de waarheid te r komen -van allerlei opvoerderings-kwesties, die zijn - van de fatsoenlijke vrouwen niet te weten konden "konfen. Verklikkerij speelde te Oostende een groote c roi. Niet dan aanbrengers bepaald betaald werden, t maar zij kregen, naar men vermoet, allerlei voor-deeltjes, passen, enz. Te Brugge De Breydelstad Brugge, dat ongeschonden en schilderachtig is als voorheen — waar wij, na , Oostende bezocht te hebben, thans vertoeven, vond ik dezelfde klachten over het ruwe optreden der i Duitschers. j Gij herinnert u, dat kapitein Fryatt, de kapitein van een Engelsch stooinschip, die op 28 Maart 1915 gepoogd heeft een Duitsche duikboot te rammen, ! daarvoor op 27 Juli 1916 te Brugge is doodgescho-I ten. Op het stadhuis te Brugge heeft men mij het aanplakbiljet, waarmede de Duitschers aan de bevolking der stad van die terechtstelling kond deden, : getoond en medegedeeld, dat er kort na de terechtstelling van Fryatt een telegram uit Beriijn is ingekomen, waarin bevolen werd het doodvonnis niet uit te voeren. ■♦ » ». De Wapenstilstand=voor= waarden. Er valfen enkel e veranderingen aan de voorwaarden voor den wapenstil-stand aan te stippen. De in Nederland en Zwitserland gein-terneerde soldaten kunnen onniiddellijk _ imnig naar huis keoren. De in liet Oosten bezétte gebieden zullen eerst ontruimd worden wanneer dit volgens de meening der geallieer-den zonder gevaar voor de openbare : veiligheid mogelijk is. De Duitsche troepen in Ôost-Afrika moeten het door hen bezette gebied binnen de maand ontrui-men.De Duitschers hebben ^4 uur meer tijd gekregen om den linkeroever van den Rijn te ontruimen; de wapenstil-stand zal 35 in plaats van 30 dagen dure» . De eerste Belgische soldaten zijn binnen Brussel! Onze « jongens », komen in verlol bij hun ne familie te Brussel en omtrek. — Geestdriftige ontvangst onzer bevolking. — Een voorsmaakje van wat onze heldhaftige troepen wordt voor-bereid. Het gros van 't leger kan elk oogenblik binnen komen. [ We hadden onze lezers nadere bij-zonderheden belool'd over de schriklte-li.jke ramp, het springen van een muni-tietrein binnen de statie, die dén helft van het dorp Assche heeft in puinen ge legd of deerlijk beschadigd. Men had ons op de vreeselijkste. \\ ijze» de per-| soonli.jke gevolgen van dit ongeluk op willekeurige daad afgeschilderd. Voor-■ al rond de statie zelve moest de ge-meente het lamentabelste uitzicht bie-; den. Tôt nu toe had men vier dooden en , een twintigtal gewemden te betreuren... Wij verhaasten ons, ons bij onze lezers te verontschuldigen onze belofte dit maal niet te zijn nagekomen. Er was reden toe ! Wij hadden ons in dien heerlijken nazomerschen herfst-namiddag wel de-gelijk op weg begeven, doch op de * baan trof onseen schouwepel vanvreug-' de en geestdrift. dat ons de oogen deed afwenden van het droeve en betreurens-waardige doel, dat ons dreef... 1 « De eerste Belgische soldaten waren , daar ! » Het gat' een schok in 't harte, als een stamp in voile borst !... We zaten ' nog op den tram naar St. Ygatha-Ber-' chem, als de eerste ons op een rijwiel . voorbijreed. De straat w as reeds afge-zet door een dikke haag opgewonden 1 nieuwsgierigen, die den « jongen » gui ' en geestdriftig toejuichten. Kreten : « Leve Belgie ! Leve het leger ! Leve de Koning ! » weerklonken. Men wuif- de met hoeden en zakdoeken; de inwo-( ners wachtten niet langei' op bevel of t toelating, storrnden naar boven en i heschen de nationale driekleur, tôt feestelijkonthaal onzerhelden !... Er kwamen er nog : twee op een | groenselwagfen,... enkele te voet, om-ringd door vrienden, kennissen en nieuwsgierigen, die vraagden en taal-den,... de meesten evenwel op een rijwiel... Tek kwam afzonderlijk aan, of - hoogstens met een makker... Zij ; maakten in onzen sportgeest wel den ; indruk van een baankoers, waaraan onze beroemde wielrijders deel namen, welke door den strijd en den wedijver waren verstrooid over de gansche baan en die door de geestdriftige sportieve menigte eveneens allergulst werden bejegend... Deze twintig, dertig soldaten, die ons voorbijreden, waren er die hunne familie te Brussel of voorsteden hadden en die verlol' gekregen hadden bij deze eeiiige iiagen te komen doorbrengen. Wanneer hunne kompagnie zegerijk de • hoofdstad zou binnentreden, zouden zij ■ er zich bij aansluiten... s En zij reden voort, gejaagd en geluk- ■ kig onder die toejuichingen der menigte, glimlachend, nog eventjes het ■ moeie hooi'd in een ininzaam knikje be-negend, maar niets kon lie» weerhou- • den, zij moesten voort, naar hun duur-i bare ouders, hun beminde echtgenoote ■ en teedergeliefde ki»dei*en,hun familie, - hun vrienden, hun geboorteplek... Aan de Vlaamsche Poort moest er een afstappen... Hij kon niet meer... De lieenen weigerden allen dienst op de trappers... Het was hem in de beenen geslagen, liet gevoel dat hij naderde... zijn stad... de zijnen... Eene machtige , ontroering maakte zich van hem mees-i ter en liij ging stil aan liet weenen, van ■ vreugde engeluk... Dat kalmeerde, het ging over en gezw ind zat liij terug in den zadel. Bij anderen beneep de angst ook wel het liait hoe naderder zij bij hun doel kwamen. Wat wachtte lien? Vreugde of droefheid >. Blijdschap o%rouw? Vier jaar meestal waren zij van elkaar ge-scheiden gebleven zonder nieuw s, zon-d<;r taal of teeken... Vele» waanden hem zelf dood : de verrassing zou dus dubbel zoet zijn... Maar hij, zou hij nog zijn ouders, zijn echtgenoote, zijn kin-deren terug vinden ? « Cruelle énigme ! » Vreeselijk raad-sel ! -4 De geestdrift onzer bevolking We zaten dus in den tram wanneer ons de eerste voorbij-rende... Velen ontgaven het zich nog of het wel dege-; lijk een, Belg was met dat khaki uni* ■ form, maar menschen die portretten van hun famjlieleden aan 't front in deze kleedij ontvingen brachten zeker-heid men nioest maar op de politie-muts lette» met het rood-bengelend trusje, om van allen twijfel ontheven te zijn !... Nu sprong âlleman te golijk recht, drong naar buiten, juichte hein lia... liet ging ailes zoo bliksem-snel.,. En men loerde de bane tende» of er nog meer kwamen om opnieuw en tijdig lucht te kunnen geven aan zijne gevoelens va» enthoesiasm. Alleman... nee toch... Stil, alleen,als weggedoken, wegkruipend voor die Eerste Jaargang == Nr 45 Prijs : 15 Centiem Zaterdag^lô* November 1918

Er is geen OCR tekst voor deze krant.